Poésie et Proverbes Thơ và Châm Ngôn Thiền - Truc Lam Giai Thoat
Menu principal :
Poésie et Proverbes Thơ và Châm Ngôn Thiền
Thơ Đạo Thơ Đời / Poésie du Dharma et de la Vie
Malgré tous les efforts, la transcription exacte et en rimes s’était avérée impossible. Merci de vous contenter uniquement du sens, avec les sincères excuses du traducteur incompétent. tmd
-
Thơ Thiền HT ân sư Thích Thanh Từ +++ trạm thứ 2 trạm thứ 3
https://www.youtube.com/watch?v=JKrDmtf7-
Gá thân mộng,
Dạo cảnh mộng.
Mộng tan rồi,
Cười vỡ mộng.
Ghi lời mộng,
Nhắn khách mộng.
Biết được mộng,
Tỉnh cơn mộng.
Emprunter ce corps de songe
Se promener dans le monde des songes.
Une fois disparu le songe,
Rire aux éclats du songe.
Noter les paroles dans le songe,
Les adresser aux passagers du songe.
Savoir que c’est un songe,
Se réveiller du songe.
Dans un corps de songe,
Errer dans des paysages oniriques,
Le rêve dissipé,
Rire aux éclats du songe.
Noter les messages en rêve,
Les transmettre aux voyageurs.
Se rendre compte du rêve,
Se réveiller de l’Illusion.
~ HT Thích Thanh Từ ~
Phá Ngã
Mạng sống trong hơi thở,
Trong nhịp đập quả tim.
Thế nào là mạng sống?
Sự vay mượn liên tục.
Le Non Soi ou la négation de l'Ego
La vie respire en silence,
Au rythme des battements du cœur.
Qu'est-
Un incessant emprunt mutuel.
Dans l'air, elle se déploie,
Éphémère et pourtant infinie.
La respiration de l'existence,
Un prêt perpétuel qui unit.
Dans chaque souffle échangé,
Un écho d'interconnexion.
La vie se nourrit de cette danse,
Une symphonie de prêteurs et d'emprunteurs.
Les cycles se succèdent sans fin,
Un flux intemporel, insaisissable.
La vie s'épanouit, s'entremêle,
En un tissage subtil et éternel.
Respirer est vivre, vivre est donner,
Dans cette quête d'harmonie intérieure.
Dans le souffle de l'univers, nous sommes,
Unis par ce constant échange qui nous honore.
Ainsi, dans le souffle et le battement,
Nous trouvons le sens de notre existence.
La vie, c'est cette perpétuelle dépendance,
Une symphonie d'échanges en permanence.
HT Thích Thanh Từ
Gió Nghiệp
Đem vào là nhờ gió,
Tống ra cũng gió đưa.
Sự hô hấp tuần hoàn,
Tất cả đều do gió.
Một phen gió nghiệp dừng,
Thân này như khúc gỗ.
Vent du karma,
Il apporte, il emporte.
Le cycle de la respiration,
Tout est régi par le vent.
Un souffle du karma se suspend,
Ce corps devient une bûche de bois.
Porté par le vent, le destin se façonne,
Tel un nuage voguant dans le ciel.
Inexorablement, il suit son cours,
Au gré des souffles divins.
Les actions s'envolent,
Portées par l'énergie du souffle.
Dans l'impermanence de l'existence,
Le vent du karma orchestre la danse.
Les jours s'écoulent, tels des brises légères,
Emportant avec eux nos expériences.
Un souffle nouveau, une nouvelle naissance,
Le cycle éternel de la vie et de la mort.
Laisse le vent guider tes pas,
Comme une feuille dans la brise matinale.
Dans la légèreté de l'existence,
Trouve la paix dans le souffle du karma.
Ainsi, le vent du karma souffle,
Portant avec lui les joies et les peines.
Dans ce tourbillon infini de l'existence,
Notre essence se fond avec l'éternité.
(Thiền viện Chân Không, tháng 8. 1982)
Cuộc Đời Qua Mắt Tôi
Chiếc thân tứ đại khói,
Sinh hoạt thế gian mây.
Thành công khối nước đá,
Thất bại chùm bọt tan.
Nhục vinh bong bóng nước,
Thương ghét hạt sương mai.
Khổ vui trong giấc mộng,
Danh lợi bóng chim bay.
Tháng ngày cái chớp mắt,
Còn mất nước trăng lay.
Chung cuộc cơn gió thoảng,
Viên mãn bầu trời trong.
La vie sous mes yeux,
Ce corps éphémère, de la fumée qui s'élève.
Ce monde d'illusion tel des nuages.
Le succès comme un bloc de glace,
L'échec, de la mousse d'écume.
L'honneur et la vanité, des bulles d'eau,
L'amour et la haine, des gouttes de rosée du matin.
La souffrance et la joie, comme en rêve,
La renommée et le gain, des ombres d'oiseaux en vol.
Les jours passent en un clin d'œil,
Gains et pertes, reflet de la lune dans l'eau.
Au final, comme une brise légère,
La plénitude remplit le ciel clair.
Regarde au-
Dans la simplicité de l'instant présent.
La vie est une danse fragile,
Trouve la paix dans le souffle du vent.
Dans ce tourbillon de l'existence,
Rappelle-
Dans la vacuité de l'infini,
Trouve la sérénité de l'équilibre intérieur.
(Thiền viện Chân Không, tháng 6. 1984)
Chiếc Thân Phút Chót
Còn động còn ấm còn ta,
Động dừng ấm hết thì ma ra đồng.
Thở than khóc lóc não lòng,
Thức thần theo nghiệp hết mong trùng phùng.
(Thiền viện Chân Không, tháng 01. 1985)
Le corps à la dernière minute
Le corps s'anime et chaud, nous sommes encore présents,
Sans mouvement et sans chaleur, voilà les âmes libérées.
Lamentations, pleurs et souffrances,
L'esprit suit le Karma, adieu les retrouvailles.
Soudainement, l'instant fugace s'épanouit,
Dans la vie, en mouvement, en nous,
Mais quand tout s'arrête, le feu s'éteint, l'âme s'enfuit,
Les regrets pleurent, tourmentant le cœur de partout.
Respire, laisse aller les lamentations,
L'Esprit poursuit le Karma, sans espoir de retrouvailles.
-
Ðại Ca-
Tương lai không ước vọng,
Quá khứ đã đoạn tận,
Tương lai lại chưa đến,
Chỉ có pháp hiện tại,
Tuệ quán chính ở đây.
Không động, không rung chuyển,
Biết vậy nên tu tập
Hôm nay nhiệt tâm làm
Ai biết chết ngày mai?
Không ai điều đình được
Với đại quân thần chết,
Trú như vậy nhiệt tâm
Ðêm ngày không mệt mỏi,
Xứng gọi Nhứt dạ Hiền,
Bậc an tịnh, trầm lặng.
Le sage en une nuit
Ne pas rechercher le passé,
Ne pas espérer dans l'avenir,
Le passé est déjà fini,
L'avenir n'est pas encore là,
Seul le Présent existe,
La sagesse se trouve là.
Pas de perturbation, pas d’agitation,
Sachant cela, nous pratiquons,
Aujourd'hui, avec dévotion,
Qui sait si demain nous serons là ?
Personne ne peut négocier
Avec la grande armée de la mort,
Ainsi, consacrons-
Nuits et jours sans fatigue.
Dignes d'être désignés "Sages en une nuit",
Dans un état de sérénité et de profonde quiétude.
Le passé n'est pas recherché,
L'avenir sans espoir,
Le passé n'est plus,
L'avenir est encore à venir,
Seule la pratique du présent,
La sagesse véritable se trouve ici.
Sans agitation, sans mouvement,
Sachant cela, pratiquons,
Aujourd'hui, avec ardeur,
Qui sait ce que demain apportera ?
Personne ne peut commander
À l'armée du dieu de la mort,
Ainsi, consacrons-
Jour et nuit, sans fatigue,
Digne d'être appelé Noble Vertueux,
Un état de Paix profonde, de Silence calme.
dans Kinh Ðại Ca-
(Mahàkaccànabhaddekaratta sutta)
-
Tam Pháp Ấn
Hãy để tâm an lạc trong không gian tĩnh lặng,
Lắng nghe tiếng thở dài từ biển khổ vô tận.
Đời đây, nỗi khổ đan xen giữa trần gian,
Trong tịch tĩnh, chúng tan biến trong hư không.
Vô thường, cuộc sống trôi như làn nước chảy,
Thay đổi không ngừng, không dừng lại một giây.
Cánh hoa nở rồi tàn, mây trôi rồi tan biến,
Không bận lòng ta, trọn vẹn trong thực tại.
Vô ngã, giã bỏ mọi khối óc phiền muộn,
Tựa như bọt bèo trôi trên biển vô tận.
Không gắn bó với hữu hình hay hình thức,
Tâm linh trở thành bậc thang về bất diệt.
Chơi với tâm, như trẻ thơ vui đùa trong gió,
Làm tâm trở thành công cụ hướng dẫn ta đi.
Từ bên trong, tìm kiếm sự giải thoát bên ngoài,
Thăng hoa trong sự tự do, vui mừng vô bờ.
Giải thoát, như cơn gió hòa vào không khí,
Tâm hồn bay lượn trên đỉnh cao tinh thần.
Giải thoát khỏi vòng xoáy khổ đau phiền muộn,
Đặt chân lên con đường tu tập, thành đạo.
Hãy thả lỏng, để tâm trở về bình an,
Biến khổ thành trò chơi, tự mình giải thoát.
Trong tĩnh lặng, tìm thấy vô thường và vô ngã,
Thành người tự do, hướng về vô bờ giác ngộ.
Bờm
Les 3 Sceaux de l'Existence
Dans le calme et le silence, laisser son esprit en paix,
Écouter le long soupir venant de la mer des souffrances infinies.
En ce monde, les tourments s’entre-
Mais dans le silence, ils se dissolvent dans le néant.
L'existence éphémère s'écoule comme une rivière,
Un changement constant, et jamais une seconde d'arrêt.
Les fleurs éclosent puis se fanent, les nuages flottent puis se dissipent,
Mais cela n'affecte pas notre Âme, qui reste dans la Réalité Présente.
Le Non Soi se détache de l'esprit tourmenté et soucieux,
Comme de l'écume dérivant sur une mer infinie.
Sans attachement aux formes et aux apparences,
L'esprit se transforme en échelle vers l'immortalité.
Jouer avec l'esprit, comme un enfant s'amusant dans le vent,
Le faire devenir notre guide intérieur.
De l'intérieur, chercher la libération à l'extérieur,
S'élever dans la liberté, dans la joie sans limite.
La délivrance est comme un coup de vent se mêlant dans l'air,
L'esprit s'élève vers des sommets spirituels.
Se libérant du tourbillon des souffrances et des soucis,
En prenant pied sur la voie de la pratique, vers l'illumination.
Lâcher prise, et laisser l'esprit revenir à la paix,
Transformer les souffrances en un jeu, se libérer soi-
Dans le silence, découvrir l'Impermanence et le Non-
Devenir un être libre, en route vers l'éveil infini.
Le Candide
Tue Tanh Thich a ajouté 2 commentaires à une publication datant du 13 mars 2019.
SỢ
Thời buổi này, sao cái gì cũng SỢ ?
Ra đường SỢ công an
Vô cơ quan SỢ Sếp
Vô bếp SỢ nổ ga
Đi Honda SỢ cháy
Đi cấy SỢ đĩa bám da
Đi Innova SỢ lũ cuốn.
Ăn rau muống SỢ nhiễm chì
Ăn bún, mì SỢ hóa chất
Tiền đem cất SỢ trộm vào..
Hổng có đồng nào SỢ chết đói
Đi về tối SỢ cướp xe
Đi bằng ghe SỢ chết đuối .
Ăn muối SỢ huyết áp cao
Ăn rau SỢ thiếu chất
Món nào cũng ăn tất
SỢ.. thân thể phì nhiêu.!!
-
Ai '' Vô Sở Úy '' sống nhiều an zui.
Như Nhiên
_(())_
De nos jours, pourquoi tout n’est que PEUR?
Dehors dans la rue, PEUR de la police
Au bureau APPREHENSION de notre chef ou boss,
Dans la cuisine, CRAINTE d’une explosion de gaz
PEUR que notre moto Honda ne prenne feu
Dans les rizières, une FRAYEUR des sangsues sur notre peau
En voiture Innova PANIQUE d’être emportés par l’inondation.
Manger les liserons d’eau, REDOUTER une intoxication au plomb
Les nouilles, PHOBIE des produits chimiques
Cacher notre argent par FRAYEUR du vol ( home jacking ).
En cas de pauvreté, la CRAINTE de famine
Rentrer de nuit, la PEUR de se faire voler sa voiture ( car jacking )
Aller en sampan la PANIQUE de se noyer
Manger du sel, PEUR d’une tension artérielle élevée
Manger végétarien, CRAINTE des carences
Tout bouffer, la HANTISE de grossir…!!
-
Qui sait « Vivre Sans Crainte », nagera dans la Sérénité et la Félicité.
Nhu Nhien
Nguyên vãn bài kệ thị tịch (bài kệ dặn dò trước lúc mất) của ni sư Diệu Nhân Phiên âm Hán-
Sinh lão bệnh tử,
Tự cổ thường nhiên.
Dục cầu xuất ly,
Giải phọc thiêm triền.
Mê chi cầu Phật,
Hoặc chi cầu Thiền.
Thiền Phật bất cầu,
Đỗ khẩu vô nghiên (ngôn).[8]
Dịch nghĩa:
Sinh, già, bệnh, chết,
Từ xưa thường vậy.
Muốn tìm thoát ly,
Cởi thêm trói buộc.
Mê mới tìm Phật,
Lầm mới cầu Thiền.
Thiền Phật chẳng tìm,
Ngậm miệng không nói.
Naissance, vieillesse, maladie, décès
Sont ainsi depuis toujours.
Vouloir s’en affranchir,
Détacher ces liens revient à les resserrer.
Implorer Bouddha n’est qu’ignorance,
Quémander le zen est une erreur.
Zen et Bouddha point de quête,
Motus et bouche cousue.
( traduction tmd )
-
Appelez moi par mon vrai nom
Đừng bảo ngày mai tôi đã ra đi
Bởi vì chính hôm nay tôi vẫn còn đang tới
Hãy ngắm tôi thoát hình trong từng phút từng giây
Làm đọt lá trên cành xuân
Làm con chim non cánh mềm chiêm chiếp vui mừng trong tổ mới
Làm con sâu xanh trên cuống hoa hồng
Làm gân viên ngọc trắng tượng hình trong lòng đá.
Ne dites pas que demain je serai parti
Puisqu’aujourd’hui, je suis en train d’arriver
Admirez ma transformation durant chaque minute chaque seconde
En bourgeon de feuille sur la branche printanière
En oisillon aux ailes fragiles piaillant heureux dans son nouveau nid
En chenille verte sur la tige d’une rose
En veine d’une perle d’Agate blanche dessinant les formes dans la pierre.
Tôi còn tới để khóc để cười
Để ước mong để lo sợ
Sự xuất nhập của tôi là hơi thở
Nhịp sinh diệt của tôi cũng là tiếng đập một lần
của hàng triệu trái tim.
Il me reste à parvenir pour pleurer et rire
Pour espérer et m’angoisser
Mon import et export est le souffle respiratoire
Mon rythme cyclique est aussi le battement en mesure de millions de coeurs
Tôi là con phù du thoát hình trên mặt nước
Và là con chim sơn ca mùa xuân
Về trên sông đón bắt phù du
Tôi là con ếch bơi trong hồ thu
Và cũng là con rắn nước trườn đi
Tìm cách nuôi thân bằng thân ếch nhái
Je suis à la fois l’éphémère mutant sur la surface de l’eau,
Et l’alouette gulgule qui l’attrape sur le fleuve au printemps
Je suis la grenouille barbotant dans la mare en automne
Et le serpent d’eau qui rampe
A la recherche des batraciens pour se nourrir
Tôi là em bé nghèo Ouganda, bao nhiêu xương sườn đều lộ ra,
hai bàn chân bằng hai ống sậy
Tôi cũng là người chế tạo bom đạn
Để cung cấp kịp thời cho các dân tộc Á phi.
Je suis l’enfant indigent d’Ouganda, aux côtes visibles,
Aux jambes en tiges de roseaux
Je suis également le fabricant de bombes et de munitions
Fournisseur en temps et en heure aux populations d’Asie et d'Afrique.
Tôi là em bé mười hai
Bị làm nhục nhảy xuống biển sâu
Tôi cũng là người hải tặc sinh ra với một trái tim
chưa biết nhìn biết cảm
Je suis l'enfant de 12 ans
Violé qui se suicide dans l’océan profond
Et aussi le pirate né avec un cœur aveugle et sans compassion,
Tôi là người đảng viên cao cấp, cầm quyền sinh sát trong tay
Và cũng là kẻ bị coi là có nợ máu nhân dân đang chết dần mòn
trong trại tập trung cải tạo
Nỗi vui của tôi thanh thoát như trời Xuân,
ấm áp cỏ hoa muôn lối
Niềm đau của tôi đọng thành nước mắt,
ngập về bốn đại dương sâu.
Je suis le haut gradé du parti, détenant le pouvoir de vie et de mort
Et en même temps le condamné pour dette de sang envers le peuple agonisant dans les camps de rééducation,
Ma joie est légère comme le soleil de printemps,
Réchauffant toute la végétation,
Ma souffrance s’accumule en larmes,
Inondant les quatre profonds océans.
Hãy nhớ gọi đúng tên tôi
Cho tôi được nghe một lần tất cả những tiếng
tôi khóc tôi cười
Cho tôi thấy được nỗi đau và niềm vui là một
Hãy nhớ gọi đúng tên tôi
Cho tôi giật mình tỉnh thức
Và để cho cánh cửa lòng tôi để ngỏ
Cánh cửa Xót Thương.
Pensez à m’appeler par mon vrai nom
Afin que je puisse écouter pour une fois tous mes pleurs et mes rires
Et réaliser que la Souffrance et le Bonheur ne font qu’un
Pensez à m’appeler par mon Nom exact
Pour me faire sursauter d’Eveil
Et permettre à mon cœur de laisser ouvert un battant…
Celui de la Compassion.
Thích Nhất Hạnh
( traduction tmđ )
-
Hai mặt /
SỰ THẬT có 6 chữ ( La ) VERITE comporte 6 lettres
GIẢ DỐI cũng 6 luôn ( L’) ERREUR ( Fausseté ) 6 également
Mặt trái và mặt phải Pile et Face
Trắng đen ôi khó lường! Blanc et Noir, comment s’en méfier !?
TÌNH YÊU có 7 chữ PASSION possède 7 lettres
PHẢN BỘI cũng thế thôi PARJURE ( Adultère ) de même
Chúng là hình với bóng Elles sont comme objet et ombre
Rất dễ dàng đổi ngôi. Aisées à se permuter
Chữ YÊU là 3 chữ ( En vietnamien ) AMOUR comporte 3 lettres
HẬN là ba, giống nhau. La HAINE pareillement
Người say men Hạnh phúc L’un ivre de bonheur
Kẻ thành Lý Mạc Sầu. l’autre devenant une héroïne impitoyable
BẠN BÈ có 5 chữ AMIS ( en vietnamien ) contient 5 lettres
KẺ THÙ đếm cũng năm ENNEMIS se compte de même
Hôm nao lời ngọt mật Hier des paroles mielleuses
Hôm nay chìa.. dao găm. Aujourd’hui que des poignards
Từ VUI có 3 chữ JOIE comporte 3 lettres ( en vietnamien )
Tiếng SẦU cũng đồng như. TRISTESSE en similitude
Quá vui thường mất trí, Trop de joie conduit à la déraison
Mất trí đời đổ hư. La folie à l’échec de sa vie
Chữ KHÓC có 4 chữ PLEURS s’écrit en 4 lettres ( en vietnamien )
CƯỜI cũng vậy, giống in RIRES aussi, en ressemblance
Ai '' giòn cười, tươi khóc '' Qui s’esclaffe, rit aux larmes
Ấy cảm thọ nhận chìm. Qui déprime dans la mélancolie
Chữ ĐẠO gồm 3 chữ DHARMA contient 3 lettres en vietnamien
ĐỜI cũng rứa, là ba VIE MONDAINE idem ( en vietnamien évidemment ;-
ĐỜI thường hay ôm giữ La seconde a tendance à étreindre et à retenir
ĐẠO buông xả, cười xòa. Le premier à lâcher prise et à sourire
Cuộc sống là hai mặt La Vie est à double face
Giới tuyến một đường tơ . dont la frontière est un fil de soie
Chấp nhận mà không vướng Acceptons la sans aucun accroc
Nhẹ bước qua hai bờ . pour enjamber les 2 rives en douceur.
Thích Tánh Tuệ
-
Đôi khi Đời hiểu Đạo Parfois la Vie s’accorde avec le Dharma
Nhưng Đạo lại chê Đời Mais le Dharma ne cesse de la dénigrer
Tự Đại chỉ mình ta Suffisant, il prétend connaître seul
Thấy đâu là cứu cánh la clé du But Ultime
Nào ngờ Đạo và Đời Sans se douter que le Dharma et la Vie
Cũng chỉ Hình với Bóng Sont liés comme un Objet et son Ombre
Nhọc công lo diệt Bóng Il s’épuise à détruire l’Ombre
Tưởng thế là Thật Hư ;-
« Đạo bất ly Thế Gian giác » « Hors de la Vie, le Dharma ne conduit point à l'Eveil »
Bờm le gamin Candide
-
Biết Mình
Quay về, tôi kiếm lỗi tôi En me retournant pour chercher mes erreurs
Quán sâu mới thấy.. lôi thôi đủ điều En visualisation profonde, je découvre enfin… tous mes défauts
Tham lam, sân hận, mạn kiêu Envie Jalousie, Colère Rage, Orgueil Arrogance
Chê bai, xét nét.. Nói nhiều hơn tu Juger, jauger… je cause plus que je ne pratique
Bấy lâu nay bị cầm tù Que de temps à être prisonnier
Trong bao cám dỗ, mịt mù lợi danh des tentations multiples, à être ébloui par la gloire,
Một lời nói cũng hơn tranh à me disputer pour une simple parole
Tham ái, chấp ngã quẩn quanh giữa đời. Friand d’amour, imbu de mon ego au milieu du labyrinthe de la vie
Loay hoay tóc đã bạc rồi Durant mes occupations, mes cheveux ont déjà blanchi
Sống trong phiền lụy một đời đa mang!.. Je mène une existence de tracas et de multiples fardeaux
Chiều nay thắp một nén nhang Ce soir, j’allume un bâton d’encens
Chí thành trước Phật ăn năn tội tình Pour le Bouddha en guise de ma sincère repentance
-
Trần duyên phủ áng Tâm kinh bụi mờ du voile de poussière de la Vie par-
Việc đời tham vọng chưa giờ lãng xao. Alors que j’étais très assidu aux ambitions mondaines.
Phước duyên tỉnh thức, hồi đầu Par un heureux réveil, je fais un vœu de retour
Nguyện theo chân Phật qua cầu tử sanh aux pieds de Bouddha pour traverser le cycle des renaissances
Từ nay xin trọn ý lành À partir de ce jour, n’avoir que des pensées positives
'' Phản quang tự kỷ '' tịnh thanh nghiệp trần Par auto-
Ngày đêm tu tập tinh cần Et par une pratique suivie jour et nuit
Bước qua thất niệm để gần Đạo tâm. Abandonner les pensées illusoires pour me rapprocher de mon véritable Esprit.
Nguyện không gây tạo lỗi lầm Je m’engage à supprimer les malentendus
Nguyện nhìn nhân thế với tầm mắt thương.. à regarder le monde avec amour
Từ bi, khiêm hạ, nhịn nhường compassion, modestie, indulgence
Con xin dưới bóng Phật ngồi Je viens m’asseoir à l’ombre de Bouddha
Đường Tu vững tiến không lùi từ đây. Afin de progresser dans ma pratique avec persévérance et sans recul
-
Thích Tánh Tuệ
-
Sống An Vui Vivre heureux en paix
Cuộc đời ni ngắn lắm Cette vie est très courte
Đừng bận lời thị phi Ne la gaspillez pas en médisances
Thấy điều chi có ích Dès que vous vous apercevez un service utile
Lặng lẽ làm, rồi đi ! Faites le en silence, et continuez votre chemin !
Ai gieo mầm san sẻ Quiconque sème les germes du partage
Gặt hái về yêu thương Récoltera les fruits de l’amour
Người gieo nhân ích kỷ Qui sème ceux de l’égoïsme
Quả chín, buồn cô đơn. A l’éclosion, goûtera la tristesse de la solitude.
-
Chỉ khiến mình ta đau, ne fait du tort qu’à nous-
Người vẫn cười hể hả L’autre continue à rire à gorge déployée
Còn ta tóc bạc màu. tandis que blanchit notre chevelure.
Lá thời gian rớt vội La feuille du temps tombe vite
Tháng ngày như bóng mây Les jours et les mois passent comme les nuages
Trách chi ai lầm lỗi Ne rejetons point la faute sur les autres
Phiền chi, đời đổi thay! Ne nous désolons pas sur la vie changeante !
Cuộc đời ni buồn lắm Cette vie est très triste
Đừng tiết kiệm nụ cười! N’économisons pas nos sourires !
Sống từ hòa, cởi mở Vivons pacifiques et ouverts
Đón thanh bình muôn nơi. Accueillons la Paix en tous lieux.
Cuộc đời này đẹp lắm! Qu’elle est belle cette vie !
Tiếc chi ngày đã qua Ne regrettons pas le passé
Hiện tại luôn tươi thắm Le présent est toujours merveilleux
Với cõi lòng bao la.. Accueilli dans notre cœur immense …
Như Nhiên (T Tánh Tuệ)
-
Hỡi các bạn già của tôi ơi! Ecoutez moi mes chers vieux potes !
Đừng có tủi thân, hoặc trách đời Ne soyez pas tristes sur votre sort, ne reprochez point à la vie
Thời gian, năm, tháng, qua nhanh lắm Le temps, en mois et en années file à toute allure
Hãy sống từng giây phút tuyệt vời. Vivez plutôt chaque seconde et minute merveilleuses
Bao năm lăn lóc, cũng đủ rồi Bourlinguer durant des années est largement suffisant
Bôn ba thời vận, sống nổi trôi En errance au gré du sort, ballottés par les flots,
Nhục vinh, sướng khổ, đều có cả Décadence et Grandeurs, Bonheur et Souffrance, vous en avez goûté
Giờ chỉ mình ta, với đất trời. Maintenant, vous vous retrouvez tout seuls entre Ciel et Terre.
Cuộc đời là thế đó bạn ơi Ainsi va la vie, mes chers amis
Có trách, có than, cũng đã rồi A quoi servent les reproches et les regrets quand tout n’est que passé
Chỉ gây mâu thuẫn, thêm buồn khổ A part d’être la source de contradictions et de souffrances
Chẳng ích lợi chi, lúc cuối đời. Aucune réelle utilité, en votre fin de vie.
Buông bỏ hết đi, cất làm gì Lâchez donc prise complètement, pourquoi encore garder ?
Để hồn thư thả, lúc ra đi Afin de faire la Paix avec votre esprit, au moment du départ
Tiền bạc, lo âu, giờ vô nghĩa Richesse, Soucis, n’ont plus aucun sens
Hận thù, xung đột, chẳng ích chi. De même que la Vengeance, les Conflits, aucune utilité.
Thời gian còn lại, có là bao Combien de temps encore, durant le peu qui vous reste
Hãy cố vui lên, chớ u sầu Efforçez vous d’être joyeux, ne soyez pas tristes
Thực hiện những gì mình mơ ước Réalisez vos vœux et vos rêves
Để đừng hối tiếc, lúc lìa nhau. Pour n’avoir aucun regret, le jour de notre séparation
Sức khoẻ, là niềm vui lúc tuổi già La Santé est source de Joie à la vieillesse
Là liều thuốc bổ, chẳng gì qua Un fortifiant appréciable
Tình thương, tha thứ là sức mạnh Amour et Compassion ( litt. Pardon ) sont des forces
Hạnh phúc, bình an, đến mọi nhà! Pour amener le Bonheur et la Paix dans chaque demeure !
( tác giả khuyết danh ) Auteur inconnu
-
Thời tiết "nhân duyên" vốn tại trời. La météo des « causalités » dépend du ciel.
Mây núi nào không bay cạnh núi, Quels nuages de montagnes ne volent pas près des monts,
Sóng nào chẳng ở chốn xa khơi. Quelles vagues ne se trouvent elles pas à l’horizon
Hoa nở tháng Ba, luôn vẫn vậy. Les fleurs continuent à ouvrir leur corolle en Mars
Gà gáy canh năm đánh thức người. Le chant du coq à réveiller les gens à 5 heures du matin.
Cái đạo, cái tâm ai thấu hiểu, Qui s’est imprégné du sens profond de la Voie et de l'Esprit,
Mới biết phù du sống ở đời. Aura compris le côté éphémère de la Vie.
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
-
Tinh tấn công phu nương Phật Đà, Pratiquant avec assiduité la Voie de Bouddha
Nhất tâm như núi không lay chuyển, D’une unique volonté comme la montagne inébranlable
Quán phá U minh, ngựa phi xa. Je visualise pour déchirer l’obscurantisme, et empêcher la fuite au galop de mon esprit.
~ Diệu Giác ~
-
Khi trí thông minh* bị hãm tù. Avec son intelligence* encore emprisonnée.
Phải thấy huyền vi trong ngọc sáng, Lui faudrait-
Như thấy vầng dương giữa khói mù. Tel un Arc en Ciel parmi la brume
~ Kiều Phù ~
NB : Đúng lý là Tuệ Giác, chứ không phải trí thông minh thế gian
Pour être plus précis on parle de Prajna et non d'intelligence mondaine
Trải qua mấy bận long đong Ayant traversé plusieurs périodes d’errement
Ngộ ra chẳng sắc thì không cũng đành. A défaut de prendre conscience de la Forme, on se contente de la Vacuité
~ Khuyết Danh ~
Thấm nghĩa vô thường: tình bớt hẹp Imprégnés du sens de la temporalité, notre compassion sera moins étroite
Nén hương lòng xin tưởng nhớ chung... Dédions à la mémoire de tous les êtres, ce bâton d’encens
Sợi khói vấn vương chân mộ chí Dont les volutes s’attardent au pied des sépultures
Đám mạ ven cồn thấp thoáng xuân Le printemps s’annonçant parmi les îlots d’épis de riz
~ Tuệ Thiền ~
Phật Tính vốn là "Tính chẳng hai", La Bouddhéité n’est pas binaire
Thế gian nào có “đúng” hay “sai”, Le Monde n’est ni juste ni faux
Chính tâm, trung đạo, lìa sinh tử, La Pleine conscience, la Voie du milieu nous aident à sortir du cycle des renaissances
Kiến tính -
~ Diệu Giác ~
Chẳng kém Tứ Minh về cái ngông, Rivalisant d’orgueil avec Tứ Minh
Không cầu trời phật thưởng, khen công. Nul besoin de récompense, ni de louange du Ciel
Giác ngộ nhiều khi chưa mà đã, L’éveil semblant absent et pourtant accessible ,
Sự đời lắm lúc có mà không. Les évènements de la vie présents mais imperceptibles,
Tiểu nhân tìm thuốc mong bất tử, Le mesquin recherche des remèdes pour l’éternité,
Người giỏi ung dung chẳng bận lòng. Le brave reste serein et sans souci.
Đi câu mà chẳng mang câu, lưới, Il va à la pêche sans canne ni filet
Thậm chí chẳng thèm ngó xuống sông. Ni même jeter un coup d’œil à la rivière.
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
Trải qua ma khảo biết bao lần, Combien de multiples tortures de Mara doit on endurer,
Thành Phật bão giông chẳng ngại ngần, Traverser sans hésitation les tempêtes pour devenir Bouddha
Vượt nạn phục ma thành tiên thánh, Surmonter les périls et vaincre le maléfique pour devenir un saint
Chẳng ma chẳng nạn chẳng thành nhân. Sans Mara, sans danger, sans réalisation.
~ Diệu Giác ~
Thảng bên tai một tiếng chày kình, Au creux de l’oreille, le bruit rythmé d’un pilon
Khách tang hải giật mình trong giấc mộng. Le dormeur se réveille de son cauchemar
~ Chu Mạnh Trinh ~
Thế gian ưa dối, không ưa thật. Le monde préfère le mensonge à la vérité.
Nhưng thật dối gì, đều bụi đất. Mais tous les deux ne sont que poussière
Muốn sang tới được bờ bên kia, Si vous souhaitez atteindre l’autre rive,
Hãy hỏi trẻ con chơi trước mặt. Demandez le aux enfants d’en face en train de jouer
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
Trí tuệ như trăng sáng giữa trời, La clairvoyance telle la pleine lune au milieu du ciel
Bao trùm thiên hạ, chiếu muôn nơi. Accède au monde, en éclairant chaque lieu.
Muốn tìm được nó, đừng phân biệt Pour la trouver, ne pas distinguer
Cả rừng phong hoặc lá phong rơi. Toute la forêt d’érables rouges de son tapis de feuilles mortes
~ Kiều Phù ~
Nắng tắt, hết ngày lại đến đêm. Avec le déclin des rayons de soleil, au jour succède la nuit
Đã tối, đường đời càng tối thêm. Dans les ténèbres, notre chemin de vie n’en est que plus obscur
Nhà mình đèn có mà không thắp, Les luminaires de notre demeure sont pourtant là mais inutilisés
Lại nhờ ánh sáng của nhà bên. Nous ne savons profiter que de la lumière du voisinage.
Sau núi mặt trời chưa kịp lặn. Alors que le soleil incomplètement caché derrière la montagne
Bên hồ trăng sáng đã nhô lên. Sur le lac, la lune a fait son apparition
Sống chết luân hoàn, đời đã vậy, Selon le cycle des renaissances, ainsi suit la vie,
Sao không niệm Phật, sớm quy thiền? Pourquoi ne pas psalmodier Bouddha et rallier le Thiền ( Zen ) ?
~ Trần Nhân Tông ~
Bỗng trời nổi gió, bụi tung bay. Brusquement le vent se lève, déchaînant la poussière
Ông chài say tít, mặc thuyền xoay. Faisant tournoyer la barque délaissée par le pêcheur ivre.
Một dãy núi đồi vang tiếng sấm. Le tonnerre résonne sur la chaîne de montagnes.
Chân trời bốn phía mịt mù mây. L'horizon des quatre côtés se couvre d'épaisses nuages.
Sầm sập mưa rơi như thác đổ. La pluie tombe violemment telle une chute d'eau
Thi nhau ánh chớp xé đêm dày. les éclairs se succèdent pour déchirer l'obscurité de la nuit.
Bất chợt bão tan, trời lại tạnh. Tout d'un coup la tempête s'arrête, le ciel se calme.
Trăng sáng ngoài thềm -
~ Trần Nhân Tông ~
"Thế sự đua nhau nói CÓ/KHÔNG,
Biết đâu là CÓ, biết đâu KHÔNG?
KHÔNG hề làm bậy, là KHÔNG CÓ!
CÓ biết thương người, ấy CÓ KHÔNG!
CÓ, KHÔNG? KHÔNG CÓ, KHÔNG KHÔNG CÓ!
Chỉ chốn trần gian mới CÓ/KHÔNG..."
Dans l'écho des mots qui dansent,
Se joue l'énigme du oui et du non,
Le vrai oui se dissimule, le vrai non s'évade,
La vacuité est la clé, le vrai oui se révèle,
Oui ou non ? Non-
Seule la vie terrestre connaît le jeu du oui et du non...
Dans l'incessante quête de vérité,
Le monde s'évertue à dire "OUI" ou "NON",
Mais qui peut vraiment savoir ce qui est "OUI" ou "NON" ?
"NON" n'engendre pas le chaos, il signifie l'absence !
Le "OUI" réside dans l'amour pour autrui, il est "OUI" et "NON" !
"OUI", "NON" ? Il n'y a pas de "OUI" sans "NON" !
Seulement sur cette terre s'entremêlent "OUI" et "NON"...
(Note : La traduction en poème peut varier en fonction des préférences et de l'interprétation personnelle du poète.)
Giác Tính đủ luôn tự Tâm mình, La Clairvoyance est entière dans notre Esprit,
Xưa nay không diệt cũng không sinh, Depuis toujours elle ne disparaît ni ne naît,
Tịnh thanh vốn gốc không lay động, Le Silence est le socle immuable,
Vạn pháp năng sinh tự Tâm Linh. Et tous les phénomènes naîssent de notre Mental.
~ Diệu Giác ~
Tất cả các pháp Tous les phénomènes
Đều từ tâm sinh naissent de notre Mental,
Tâm không chỗ sinh Si notre Esprit ne naît d'aucun endroit,
Pháp không chỗ trụ Ils n'auront aucun ancrage
Nếu đạt đất lòng Si nous avons acquis la volonté
Làm gì chẳng ngại d'action sans crainte
Không gặp thượng căn Et sans avoir rencontré de compréhension,
Cẩn thận chớ nói Gardons nous d'en parler
~ Vô Ngôn Thông ~
Đầu cành dương liễu vương cam lộ A l'extrémité de la branche de Saule distribuant l'eau de compassion,
Một giọt mười phương rưới cũng đầy Une goutte suffit à remplir dix contrées de bénédiction
Bao nhiêu trần lụy tiêu tan hết Faisant disparaître tous les malheurs du monde
Đàn tràng thanh tịnh ở ngay đây. L'autel solennel se trouve ici et maintenant.
~ Làng Mai ~
Chưa bước chân đi đã đến rồi,
Môi chưa hé mở đã nên lời.
Cho vì trăm việc đều như thế
Còn một đường lên phải biết noi.
Avant même d'avoir posé le pied,
Les mots se forment sans s'être éveillés.
Car pour mille tâches qui se présentent,
Il reste un chemin à gravir, à pénétrer.
Sans avoir encore franchi l'entrée,
Le destin nous guide sans hésiter.
Dans chaque action à entreprendre,
Se dévoile une voie à explorer.
Les paroles naissent avant les lèvres,
Dans l'unicité des instants où elles s'élèvent.
Car dans chaque épreuve qui se déploie,
Se révèle un chemin à arpenter avec foi.
Pour chaque action, il existe une raison,
Un cheminement unique, une destination.
Au cœur de chaque choix, une leçon à saisir,
Et sur le chemin de la vie, il faut oser s'ouvrir.
Car avant même d'avoir foulé le sol,
Les possibles s'esquissent sans contrôle.
Dans l'élan du destin, nos pas se dessinent,
Et l'avenir se dévoile, tel un poème qui illumine.
~ Vô Môn Huệ Khai ~
Pháp môn Bất nhị xưa tới nay,
Vô niệm làm tông vốn tỏ bày,
Vô tướng làm thể không dao động,
Gốc là Vô trụ, Kiến tính ngay.
Des temps anciens jusqu'à nos jours réunis,
L'Inexprimable Non Pensée est mise en lumière,
De nature Non forme, elle demeure immuable.
De racine Non pensée, la conscience immédiate se révèle,
Tel est l'essence de l'Univers infini,
La Connaissance Primordiale qui s'unit,
Au-
Dans la pureté de l'Être, elle se dévoile, céleste.
Les lois de l'existence ne peuvent l'ébranler,
Le tumulte des soucis ne peut la perturber,
Car elle est la racine de toute création,
La réalité ultime, la véritable perception.
Du passé au présent, la Sagesse perdure,
Dans la doctrine de l'Indicible, elle se structure,
Au-
Elle éclaire la voie, pure et délivrée.
~ Diệu Giác ~
Hoàng hôn, mặt trời lặn
Sau dãy núi xa xa.
Thời gian trôi, khó giữ.
Người trẻ rồi cũng già.
Ai cưỡng được cái chết
Không cho đến tìm ta?
Vậy hãy lo tâm niệm,
Để xa lánh ma tà.
Le crépuscule, le soleil décline,
Derrière les montagnes lointaines.
Le temps s'écoule, difficile à retenir,
Les jeunes aussi vieillissent, inéluctable refrain.
Qui peut résister à la mort,
L'empêcher de nous retrouver?
Ainsi, cultivons la pensée bienveillante,
Pour éviter les ténèbres, s'en détourner.
Dans la douce méditation, trouvons la quiétude,
Protégeons-
Car la vie est un souffle éphémère,
Et le cœur paisible est notre rempart, notre armure.
Lorsque le crépuscule embrasse le ciel,
Quand les montagnes dansent avec le soleil,
Rappelons-
Et embrassons la sérénité, l'éveil grandissant.
~ Trần Nhân Tông ~
Da phấn, tóc thơm với má đào,
Khi nhìn, ai cũng thấy nao nao.
Thực chất chỉ toàn xương với thịt,
Giết người đau đớn chẳng cần dao.
~ Trần Nhân Tông ~
Trăm năm một giấc mộng dài
Bàng hoàng tỉnh dậy là ai hay mình?
Là mình sao chẳng giống mình
Là ai sao lại chính mình nằm đây!
Cent ans d'un rêve si long,
Étourdi, je me réveille, qui est donc là, moi ou quelqu'un d'autre?
Suis-
Qui donc gît ici, dans cette incohérence déroutante?
Les songes s'étirent à travers le temps,
Les énigmes de l'existence, troublantes et déconcertantes.
Dans cette confusion, cherchant la vérité,
Je m'interroge sur mon identité.
Suis-
Ou bien un autre étranger, pris dans cette errance?
Dans ce mystère éveillé, je m'efforce de comprendre,
Le mystère de l'être, un écho à appréhender.
Cent ans d'un songe, un réveil troublant,
Dans la quête de soi, je me plonge, cherchant.
Mais au-
Je découvre en moi-
~ Khuyết Danh ~
Vui thú giúp người dưỡng thiện tâm
Trợ duyên Bồ Tát vẫn âm thầm
Sớm sớm lên kinh tìm ánh đạo
Chiều chiều xuống chợ gỡ gươm đao
Phước duyên kết nối người quân tử
Bắc nam sum họp một mái thiền
Phật ở trong lòng Phật im tiếng
Tu tâm dưỡng tính bỏ iêng hùng.
~ Trần Thái Minh ~
Giác tính Như Lai ở Tự tâm,
Hào quang chiếu diệu khắp xa gần,
Thân -
Ta -
La nature de l'Éveil réside dans le cœur pur,
Une lumière miraculeuse rayonne partout, proche et lointain,
Corps et esprit en un, une essence pure et tranquille,
Moi et le Bouddha ne font qu'un, transcendant les cycles de la loi.
Dans le silence du cœur, la vérité se révèle,
La sagesse intérieure brille telle une étoile,
Les illusions se dissipent, libérant l'esprit,
Dans l'unité ultime, l'éveil se déploie avec grâce.
Laissons les pensées vagabonder, telles des nuages dans le ciel,
Trouvons la paix dans la profondeur de l'instant présent,
Dans la simplicité de l'être, découvrons la plénitude,
Le chemin du zen s'ouvre, empli d'amour et de gratitude.
Soyons comme le lotus, émergeant de la boue,
Laissant derrière nous les attachements et les tourments,
Éveillons-
Et contemplons l'univers dans un souffle de liberté.
La Nature de Bouddha réside en nous,
Le joyau de la compassion illumine notre être,
Dans chaque souffle, dans chaque pas,
Le poème zen s'épanouit, unifiant l'âme et le monde.
~ Diệu Giác ~
Thở đi nhẹ một kiếp người
Vui đi để có nụ cười thênh thang
Respire légèrement, une vie d'être humain,
Marche avec joie, laisse un sourire s'épanouir sereinement.
Laisse l'air pénétrer doucement tes poumons,
Laisse chaque souffle dissiper les tourments.
Dans l'instant présent, trouve la paix intérieure,
Dans chaque pas, découvre la beauté éphémère.
Les soucis du passé, les préoccupations du futur,
Laisse-
Le bonheur réside dans les petites choses de la vie,
Un rayon de soleil, une brise légère qui t'envie.
Souris à la douceur de chaque instant,
La simplicité te guide vers l'éveil grandissant.
Comme un sage éveillé, regarde avec clarté,
La joie se révèle dans chaque réalité.
Respire, souris, laisse la vie se déployer,
Dans la simplicité, trouve la vérité.
~ Khuyết Danh ~
Thấu rõ, Buông bỏ, Tùy duyên,
Lòng hằng niệm Phật, nhất nguyền Vãng sanh,
Sen thơm ngát, thắm một cành,
Tây phương Cực lạc viên thành Đạo Chân.
Voir avec clarté, lâcher prise, suivre le destin,
Dans le cœur, la constante psalmodie du Bouddha, le vœu unique de transcender la renaissance.
Le parfum enivrant du lotus, une seule branche s'épanouit,
À l'ouest, le royaume merveilleux de la Terre Pure se manifeste dans l'Éveil du Cœur.
Comprendre profondément, laisser aller, se laisser guider,
Dans la récurrence de la présence, le Bouddha demeure.
Le doux parfum du lotus emplit l'air,
La pureté et la sérénité émanent d'une seule fleur.
Le bonheur suprême de la Terre Pure se réalise,
Dans la conscience éveillée, l'ultime vérité s'épanouit.
Le sage, dans sa sagesse infinie, comprend,
La destinée s'entrelace avec la réalité du cœur.
Laissons-
Vers la réalisation de la vérité ultime, notre essence la plus profonde.
~ Diệu Giác ~
Trần gian bao nỗi thăng trầm
Lấy điều giác ngộ tu tâm tịnh thiền
Trắng đen khác một cái nhìn
Đời hư hay thực tâm mình sáng soi
Le monde est rempli de hauts et de bas,
Trouve la véritable compréhension à travers la méditation intérieure.
Le blanc et le noir sont simplement des perspectives différentes,
La vie est-
Au-
Dans la méditation tranquille, la vérité se révèle avec éclat.
Les tourments de ce monde s'effacent,
Dans la pureté de ton être, la lumière intérieure brille.
~ Đăng Học ~
Bao nhiêu lầm lỡ cũng do tâm
Tâm tịnh còn đâu dấu lỗi lầm
Sám hối xong rồi lòng nhẹ nhõm
Ngàn xưa mây bạc vẫn thong dong
Toutes les erreurs découlent de l'esprit,
Dans un esprit purifié, les fautes s'estompent.
Après le repentir, le cœur se soulage,
Les nuages d'antan flottent toujours gracieusement.
Laisse les tourments s'évanouir dans l'oubli,
Dans la clarté de l'instant présent, trouve la sérénité.
Le passé n'est plus, laisse-
Les nuages de jadis voguent librement dans le ciel.
~ Khuyết Danh ~
Tâm viên, Ý mã khổ làm sao,
Sai khiến ta đi khắp nẻo nào,
Ơn Phật phát minh Pháp mầu nhiệm,
Phục Tâm, kiềm Ý tuyệt biết bao.
Le cœur agité, l'esprit errant, comment apaiser les souffrances,
Ils nous conduisent dans quelle direction.
La compassion du Bouddha éclaire la voie de l'enseignement,
Cultiver l'esprit, maîtriser la pensée, c'est une grande réalisation.
Dans le vagabondage agité du cœur, libère-
À travers la pratique, découvre la paix et la vérité.
Le Bouddha nous guide vers l'éveil intérieur,
En transcendant l'esprit errant, nous trouvons la libération.
~ Diệu Giác ~
"Chẳng nghĩ"-
Bên tai lời Tổ: "Thánh Hiền vô vi".
Tâm ý "lặng rỗng" một khi,
Trí huệ bừng mở, Từ bi dâng trào.
À nos oreilles résonnent les paroles des ancêtres : "Sainteté et Bienveillance sans limites".
Le cœur et l'esprit, "silencieux et vides" en un instant,
La sagesse s'épanouit, la Compassion déborde.
Dans le calme de l'esprit, les vérités se révèlent,
Les enseignements se déploient, telle une offrande de thé.
~ Diệu Giác ~
Xuân hết đến hè, năm tháng qua.
Rất nhanh, người trẻ hoá thành già.
Sầu muộn luôn theo cùng tuổi tác.
Sang giàu rút cục chỉ phù hoa.
Bể "khổ" là đời, thường vẫn vậy,
Sông "yêu" mang lại lắm phiền hà.
Cứ mãi buông mình theo dục vọng,
Có ngày tai hoạ đến tìm ta.
Le printemps se termine, l'été arrive, les années passent,
Si rapidement, la jeunesse se transforme en vieillesse.
La tristesse et les regrets accompagnent toujours l'âge,
La richesse matérielle finalement n'est que vanité.
La mer de "souffrance" est la vie, cela reste ainsi,
La rivière de "passion" apporte tant de soucis.
Si nous nous laissons emporter par les désirs sans fin,
Un jour, le malheur viendra nous trouver.
Libérons-
Dans la simplicité, trouvons la véritable liberté.
Le bonheur authentique réside dans l'instant présent,
Au-
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
Sáng dậy, mặt trời mọc phía đông.
Lát sau đã thấy đứng trên không.
Mà người như thể đang mê ngủ,
Chẳng hay vạn vật vẫn xoay vòng.
Hoa nở rồi tàn, hoa lại nở.
Sự đời suy thịnh, có mà không.
Sao chẳng tĩnh tâm ngồi suy nghĩ,
Tự mình gây khổ, cứ long đong?
Au réveil, le soleil se lève à l'est,
En un instant, il brille dans le ciel.
Pourtant, l'être semble somnolent,
Ignorant que tout tourne sans cesse.
Les fleurs s'épanouissent puis se fanent,
La nature de la vie est d'osciller entre le déclin et l'épanouissement.
Pourquoi ne pas trouver la tranquillité d'esprit,
Et cesser de se tourmenter soi-
Asseyons-
Réfléchissons sur nos propres actions.
Pourquoi créer tant de souffrances intérieures,
Alors que la paix et la clarté sont à portée de main ?
~ Trần Nhân Tông ~
Mấy ai thành Phật ở tu hành
Chỉ trói cùm thêm trí óc mình
Thấu lẽ huyền vi trong ngọc sáng
Là vầng dương hiện giữa trời xanh
Combien parviennent à l'état de l'Éveil,
Enchaînés par leurs propres pensées et limites.
Comprendre le mystère qui brille dans la gemme lumineuse,
Tel le soleil émergeant au-
~ Thiền sư Bảo Giám ~
Học Đạo lòng ta thỏa nguyện cầu,
Xả buông vạn sự chấp gì đâu,
Quay về lạc trú nơi Tâm Bụt,
Tuệ giác, tình thương, hạnh phúc giầu.
~ Diệu Giác ~
Hư vô tính diệu khó vin noi
Riêng bụng hư vô hiểu được thôi
Trên núi ngọc thiêu màu vẫn nhuận
Trong lò sen nở sắc thường tươi
~ Thiền sư Ngộ Ấn ~
"Sống thiền hành thiện" kiếp thanh tao
Công danh phú quý chẳng tơ hào
Lánh chốn quan trường tìm thương đạo
Căng buồm bát nhã thả tiêu dao
Ở đời chẳng sạch chẳng nhơ bẩn
Đúng sai, sai đúng tự cõi lòng
Vận nước đến thời Vương thắng Bá
Xưa nay chính đạo vẫn hơn tà.
~ Trần Thái Minh ~
Vượt qua Sáu Thức quậy lăng xăng,
Gặp Thức Bảy Si níu lằng nhằng,
Bình tĩnh lặng thinh chinh phục nốt,
Nhập vào Thức Tám -
~ Diệu Giác ~
Tự do là ung dung trong ràng buộc
Hạnh phúc là tự tại giữa đau thương
La liberté réside dans l'aisance au sein des contraintes,
Le bonheur se trouve dans la quiétude au cœur des souffrances.
Se déployer avec grâce, même dans les limites imposées,
Trouver la plénitude, malgré les tourments qui subsistent.
Dans les contraintes, laisser l'esprit s'épanouir librement,
Dans les douleurs, cultiver une paix intérieure constante.
La véritable liberté réside dans l'acceptation de ce qui est,
Le bonheur authentique se trouve dans l'équanimité face aux épreuves.
~ Khuyết Danh ~ Auteur anonyme
Người đi khất thực tình thương
Bằng bình bát rộng sâu nhường con tim
Thuận dòng sinh tử hóa duyên
Không phân biệt, chẳng nhị-
Ta
Ngày sau kết trái vô-
Nguyện trên khắp nẻo vô thường
Người đi phổ độ vào đường chân-
Thiền tự tính, Định tự tâm,
Lục trần chẳng nhiễm, lặng câm niệm tồi,
Đứng, đi, nghĩ, nói, nằm, ngồi,
Tịnh, vô chướng ngại -
Les six portes d'entrée au monde sans souillure, aucune pensée illusoire,
Dans toutes les situations : debout, à la marche, en réflexion, de dialogue, en position allongée, assise,
Dans un calme sans entrave -
L'esprit serein et en méditation,
Sans contamination des 6 sens, décantation silencieuse des pensées,.
En mouvement ou en repos, de chaque instant,
Cultive la quiétude, sans entrave -
~ Diệu Giác ~
Nếu bạn tự có tâm an
Ở đâu cũng thấy như đang ở nhà
~ Khuyết Danh ~
Phật ở trong lòng mỗi chúng ta.
Bốn phương thân pháp chỉ bao la.
Trong veo bể Phật, đêm thu lắng.
Trời đêm đơn độc mảnh trăng tà.
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
Tâm nhàn muôn sự thông ba cõi
Một tiếng cười khan ấm đất trời.
~ Khuyết Danh ~
Hàm tiếu, nụ cười thoảng trên môi,
Tâm thân hòa nhịp nhất như rồi,
Mặt trời chính niệm soi khắp nẻo,
Quán sát từ hòa mọi sự trôi.
~ Diệu Giác ~
Thiền định hai mươi năm
Gặp lại Ta -
Vô niệm giữa vầng trăng
Mộng mị chừ tan vỡ...
Phải chăng còn tiếng đàn xưa vọng
Réo rắc luân hồi ở cõi sau
Mong ta hoá kiếp làm mây trắng
Bay giữa tầng cao thoát nẻo sầu
~ Lê Trọng Minh ~
Thời gian trôi mãi, chậm hay mau,
Thương -
Lưu chuyển đến -
Sống -
~ Diệu Giác ~
Tâm không hay hờn giận
Chẳng oán trách thù ai
Lòng khoan dung rộng rãi
Ấy là cảnh bồng lai
~ Khuyết Danh ~
Ở đời, phúc họa đến song song.
Nơi này thanh tịch sống thong dong.
Sáng ngắm chim bay trên sóng biển.
Chiều xem mây khói phủ kín đồng.
Thẹn đời điên loạn, thân nhơ bẩn.
Mừng nước chưa suy, sạch tấm lòng.
Đêm đêm mơ thấy quan âm Phật.
Sóng thu vừa cạn lại vừa trong.
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
Phật ở nơi tâm,
Nhọc chi kiếm tầm
Bởi mê muội ngược xuôi tìm Phật
Cõi trần gian nguồn giác mênh mông
Le Bouddha réside au plus profond du cœur,
Pourquoi tant d'efforts à sa quête ?
Tant d'illusions dans sa recherche,
Dans ce monde, la source de la sagesse est vaste.
Le Bouddha demeure en notre essence intérieure,
Cherchant la vérité, dépassant les voiles de l'illusion.
Laissons les illusions de ce monde derrière nous,
Plongeons dans la profondeur de la réalité ultime.
~ Khuyết Danh ~
Cỏ dại ven đường
Hồn nhiên điểm nụ
Giữa chút tầm thường
Bao la hội tụ
~ Tuệ Thiền ~
Mở rộng tâm ra lòng thanh thản
An nhiên tự tại đời thong dong
~ Khuyết Danh ~
Nhà tranh cửa gỗ đời thanh thoát
Không đúng không sai tự tại tâm
Une maison en chaume, une porte en bois, une vie simple et épurée,
Au-
~ Trần Nhân Tông ~
Âm dương, tội đức cứ xoay vần.
Bể đời vì thế lắm gian truân.
Nhưng đã có thân thì có bệnh.
Bằng không có bệnh, ắt không thân.
Thuốc quý trường sinh không thể có.
Chẳng gì níu giữ tuổi thanh xuân.
Cái chính -
Hàng ngày tâm niệm h
Âm Dương ( Yin Yang ), péchés et vertus s'enchevêtrent,
La mer de la vie est remplie de peines et de tourments.
Mais si le corps existe, la maladie le suit.
Sans maladie, il n'y aurait pas de corps.
Les remèdes précieux pour la vie éternelle n'existent pas,
Rien ne peut retenir la jeunesse.
L'essentiel est la pratique loin des démons,
Chaque jour, méditer sur la voie céleste.
~ Trần Nhân Tông ~
Bát nhã hằng soi Tự Tâm mình,
Thảnh thơi, Tỉnh thức nhập Tính linh,
Thường nơi Giác tính muôn dụng khởi,
Công đức viên thành -
Thanh thản ngồi yên chính giữa nhà,
Nhìn Côn Luân khói gợn xa xa.
Lúc mệt, thảnh thơi, tâm tự tắt,
Không thiền, không Phật, chỉ mình ta.
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
Coi người xa van neo đường
Sang soi chỉ một tình thương nhiệm mầu
~ Khuyết Danh ~
Tâm thông hết thảy đều thông,
Tâm mê có mắt mà không thấy đàng,
Phật trao ta Ánh đạo vàng,
Tự mình khám phá Thiên đàng Tự tâm.
~ Diệu Giác ~
Thu về không báo nhạn cùng bay.
Cớ sao quyến luyến cõi đời này?
Môn đệ đừng buồn ta sắp mất,
Thầy xưa chết để hóa thầy nay.
~ Từ Lộ ~
Lắng lòng nhẫn một chút thôi
Sẽ nghe trời đất mở lời yêu thương
~ Trần Huệ Hiền ~
Tâm bình thế giới bình
Tâm an vạn sự an
~ Khuyết Danh ~
Ta không biết đâu suối nguồn an lạc
Sáng sáng ra vườn bón đậu trồng dưa
Ta không biết đâu bến bờ hạnh phúc
Đúng ngọ về chùa cất cuốc ăn trưa
~ Viên Minh ~
Bước chân, hơi thở, nụ cười,
Ba phép chính niệm của người thảnh thơi.
~ Diệu Giác ~
Đặt bước là đã ... tới nơi,
An trú hiện tại, đất trời nở hoa.
Thở sâu, êm nhẹ, bình hòa,
Thân tâm tạo hợp một tòa kỳ quan.
Cười nụ thấu hiểu, dung khoan,
Não phiền tan biến, hân hoan ngập lòng.
~ Diệu Giác ~
Ngồi thiền trên tảng đá xanh
Gió ngàn di động muôn cành nở hoa
Nắng vàng nhè nhẹ trôi qua
Mây đang gợn sóng in tà áo ai
Xuyên qua bao dặm đường dài
Gió ơi dừng lại ta hỏi mấy câu
Đêm đêm hứng giọt sương sầu
Lá xa nguồn cội biết đâu lối về
Hồn ơi thức tỉnh cơn mê
Trở về chánh niệm chứ mê tình đời
Mắt đừng ô nhiễm mắt ơi
Tai không nghe mãi chuyện đời thị phi
Chân ơi dừng lại đừng đi
Để tâm lắng đọng những gì đã qua
Rũ xong cái nghiệp ta bà
Thoát căn nhà lửa đáo tòa Như Lai.
~ Khuyết Danh ~
Nhẹ chuông ai điểm đời hư ảo
Đánh thức vần trăng sáng tự tâm.
~ Khuyết Danh ~
Trong gỗ luôn có lửa,
Vẫn thế bao đời nay.
Nếu gỗ không có lửa,
Sao cháy được thế này?
~ Khuông Việt ~
Chiều lên chùa núi trầm tư
Chim chao biếc lá hát ru cuộc đời
Sáng về thăm rẫy bên đồi
Thấy nghe vô niệm, ngộ lời Tâm Kinh
~ Tuệ Thiền ~
Vạn vật không mà có,
Có mà lại như không.
Khi hiểu được điều đó,
Người và Phật tương đồng.
~ Lâm Khu ~
Kiếp người -
Sống chết tại thiên, chớ bận l
Nắng đẹp bình minh, chiều xạm tối.
Mùa xuân lá mọc, héo mùa đông.
Lã Vọng, Phan Lang đều chết cả.(2)
Thiên nhiên vận vật cứ xoay vòng.
Kiếp đời đã vậy, đừng than vãn.
Về tây nắng ngả, nước về đông.
~ Trần Nhân Tông ~
Ơi, núi đêm tịch mịch
Có nghe tiếng thơ ai
Trong đất trời im vắng
Ta nghe tiếng thở dài
Như tiếng than cô đơn
Của những kẻ lạc loài
Đang hướng về cố xứ
Quê Hương, từ mây phủ
Lửa đỏ cách ngăn rồi !
Ai mê ! ai tỉnh thức
Trần gian hay địa ngục
Kiếp dầy đặc u minh
Ta đi tìm lại mình
Giữa biển đời náo động
Ơi, ưu phiền cuộc sống
Ơi, khát vọng bon chen
Ta tìm gì ? giữa đêm
Sóng xô bờ não loạn
Tìm một giây thanh thản
Có phải vầng trăng xa,
Xa tít giải Thiên Hà
Ơi, vầng trăng huyễn mộng
Giữa đất trời cao rộng
Ta tìm ta, tìm ai
Vẫn tiếng gió thở dài
Ơi đêm trường tịch tịch
Về đâu ! sẽ về đâu !
Nhân gian Vạn Cổ Sầu
Chờ bí tích nhiệm mầu
Chờ vầng trăng huyền diệu
Như cung đàn muôn điệu...
An hòa cõi nhân gian
Ta chờ Trăng, chờ Trăng,
Chờ hoài trong tâm tưởng,
Phương nào là định hướng
Thuyền về, Bến Chân Như
Kính lậy Đấng Đại Từ
Ban cho con trí tuệ
Nghe âm vang tiếng kệ
Từ vô thỉ bao đời…
Vầng trăng nào xa xôi
Sáng ngời trong tâm tưởng
Ai mở tâm hồi hướng
Xin an bình nhân sinh
Tôi đi tìm lại mình
Giữa biển chiều sóng nổi
Tôi âm thầm… chờ đợi
Chờ đợi một Vầng Trăng
~ Tuệ Nga ~
Chẳng qua bã gạo ủ lên men,
Mà biến người ngay thành kẻ hèn.
Nhà tan nước mất đều do rượu,
Phá cả tôn nghiêm chốn cửa thiền.
~ Trần Nhân Tông ~
Bóng trúc quét sân trần chẳng đọng
Vầng trăng xuyên biển nước không sao
~ Khuyết Danh ~
Cuộc đời như một giấc mơ
Tỉnh ra mái tóc bạc phơ trên đầu
Tuyệt mù xanh thẳm ngàn dâu
Gió tung cát bụi tìm đâu lối về
~ Khuyết Danh ~
Lửa trong cây có sẵn
Dù tắt lại bùng ngay
Nếu bảo cây không lửa
Xát mạnh sao cháy cây
Le Feu existe d'emblée dans l'Arbre,
Même éteint il pourrait renaître d'un souffle.
Si l'on dit que l'Arbre ne contient pas de feu,
Pourquoi un frottement violent pourrait-
Dans le silence de l'instant présent,
Laisse la sagesse éclairer ton esprit.
Les paradoxes de la vie s'entremêlent,
Comme l'arbre qui contient en lui le feu.
Le souffle du vent caresse les branches,
La nature danse avec harmonie.
Ne cherche pas à comprendre, juste ressentir,
Dans l'union des contraires, la vérité se déploie.
La lueur intérieure guide tes pas,
Comme une étoile dans l'obscurité.
Le mystère de l'existence se révèle,
Dans la fusion de l'arbre et de la flamme.
Suis le chemin du poème zen,
Où chaque mot est une méditation.
Dans la simplicité, trouve l'éveil,
Et laisse ton esprit s'épanouir en liberté.
~ Đại sư Khuông Việt ~
Có, từ hạt bụi nhỏ.
Không, cái gì cũng không.
Như hình trăng dưới nước,
Có, mà thực tình không.
L'Être ? Un seul grain de poussière.
Le Néant ? Tout ce qui n'est pas.
L'image de la lune claire,
Est là, mais n'y demeure pas.
~ Từ Lộ ~
Ta là người lữ khách
Qua đây tạm dừng chân
Đâu cũng là quán trọ
Đi rồi không vấn vương.
Ta là người lữ khách
Không mang nặng hành trang
Chân mây đầu gối nhẹ
Như sương ngàn vân du.
Một nụ hoa chớm nở
Một sắc đẹp vừa tàn
Đến đi như sợi nắng
Mất còn như hư không.
Một sáng nghe người hỏi
Còn lại gì mai sau
Ta lặng yên không nói
Em thơ gập cúi đầu.
Đức Thế Tôn thường dạy
Nghĩ nói cùng việc làm
Cả ba hằng trong sáng
Vì phúc lạc hà sa.
Ngang qua vùng đất lạ
Lưu lại hạt hồng tâm
Trong khu vườn xinh nhỏ
Nở mấy cụm sen vàng.
Bên rừng cây cổ thụ
Giòng suối tịnh reo ca
Gió lành về muôn hướng
Cội tùng già trăng lên.
~ Sơn Cư ~
Tâm tịnh, Cực lạc hiện bày,
Đưa mình về lại phút này với Ta,
Tính Giác là Phật Di Đà,
Bóng trăng tỏ hiện đáy hồ lặng trong.
~ Diệu Giác ~
Nhịn được cái tức một lúc
Tránh được mối lo trăm ngày
Muốn hòa thuận trên dưới
Nhẫn nhịn đứng hàng đầu
Cái khó của trăm nết
Nết nhẫn nhịn là cao
Cha con nhẫn nhịn nhau
Giữ vẹn toàn đạo lý
Vợ chồng nhẫn nhịn nhau
Con cái khỏi bơ vơ
Anh em nhẫn nhịn nhau
Gia đình thường yên ấm
Bạn bè nhẫn nhịn nhau
Tình cảm chẳng phai mờ
Tự mình nhẫn nhịn được
Ai ai cũng mến yêu
~ Lai Tú Trân ~
Đồng hồ tích… tắc… gõ nhịp hai,
Đếm một, đếm hai, đếm đúng -
Xuất -
Lắc qua -
Lên chùa đàm đạo cùng sư cụ
Về phố nhâm nhi chén rượu nồng
Bạn ép uống nhiều, ta chẳng uống
Sợ rồi chuếnh choáng một ngày xuân
~ Tuệ Thiền ~
Biết đời mình rong rêu
Thì ngại gì mưa nắng
Biết nẻo về tang trắng
Ngại gì bàn tay không.
Đứng trước ngọn gió đông
Cười cành hoa năm cũ
Đôi khi mình du thủ
Để thấy mình mênh mông.
Biển dẫu động ngày đêm
Sóng tan về với nước
Ta một đời xuôi ngược
Thoảng bóng gầy khôn nguôi.
Nay mượn thân cát bụi
Sống trọn kiếp phù du
Bước ngang bờ hư thực
Ca lên lời thiên thu.
~ Thông Nhã ~
Người đi trong coi sắc không
Hành trang chở chut nắng hồng trên vai
~ Khuyết Danh ~
Thu tàn rồi lại đông sang
Bước chân lữ khách dặm ngàn tha hương
Phút giây chợt thấu vô thường
Cúi đầu sụp lạy dặm trường đã qua.
~ Tâm Bửu ~
Đất Tâm rộng mở, cõi nhân gian,
Muôn màu hoa nở, nước bình an.
Xin dâng lên Phật hoa trăm đóa,
Gió ác nghìn thu chẳng héo tàn.
~ Trần Nhân Tông ~
Hành xả công năng thật nhiệm mầu,
Chịu đòn mạ lỵ có sao đâu,
Ung dung chính pháp sâu tâm khảm,
Tỏa ngát hương sen ao bùn nâu.
~ Diệu Giác ~
Xưa nay không xứ sở
Xứ sở ấy chân tông
Chân tông hư ảo thế
Có ảo tức không không
~ Thiền sư Định Hương ~
Vừa tới cửa ngoài nghe tiếng hét,
Tỉnh giấc hôn trầm lũ cháu con,
Một tiếng sấm Xuân vừa chấn động,
Khắp nơi cây cối nẩy mầm non.
~ Trần Thái Tông ~
Ai nói gì thì mình cứ nghe
Nghe sâu hiểu thấu thương nhiều...
Buồn chi ba bốn bữa
Để tâm tư khổ sầu
Ta cười ta thở thật sâu
U buồn tan biến thật mau
~ Thích Pháp Hòa ~
Cái tâm không tướng, chẳng hình hài.
Thấy nó mắt thường dễ mấy ai?
Muốn biết cái tâm cho thật rõ,
Từ chiều cứ ngủ đến canh hai.
~ Tuệ Trung Thượng Sĩ ~
Tịnh Độ cùng Thiền quyện hòa nhau,
Pháp môn mầu nhiệm diệt khổ đau,
Song tu đạt quả Phúc và Huệ,
Viên mãn cuộc đời nay và sau.
~ Diệu Giác ~
Đất, nước, lửa, gió, thức
Hết thảy vốn đều không
Như mây tan rồi tụ
Phật nhật chiếu không cùng
Sắc thân và diệu thể
Chẳng hợp, chẳng lìa xa
Kẻ nào toan tách biệt
Lò lửa, một cành hoa
~ Thiền sư Đạo Huệ ~
Thân như tường vách đã lung lay
Lật đật người đời những xót thay
Nếu được lòng không không tướng sắc
Sắc Không ẩn hiện mặc vần xoay
~ Thiền sư Viên Chiếu ~
Chí tâm niệm Phật muôn đời phúc
Thành tâm niệm Phật vạn niên khang
~ Khuyết Danh ~
Thở vào tâm tĩnh lặng
Thở ra miệng mỉm cười
~ TS Nhất Hạnh ~
Giữa không và có chẳng bao xa.
Xưa nay sống chết -
Hoa nở năm nay -
Trăng sáng bây giờ -
Thấm thoắt Ba Sinh như gió thoảng.
Tuần hoàn Chín C
Vậy sống thế nào là tốt nhất?
Ma ha bát nhã, tát -
Một chút giận hai chút tham
Lận đận cả đời ri cũng khổ
Trăm điều lành, ngàn điều nhịn
Thong dong tất dạ rứa mà vui
~ HT Thiện Siêu ~
Có sinh, ắt có tử.
Có tử là có sinh.
Sống chết trời định sẵn,
Sướng khổ đều do mình.
Sự đời luôn thay đổi,
Buồn vui -
Ai không lo sống chết,
Mới là người thông minh.
~ Vạn Trì Bát ~
Thân ta là dải đất bằng
Tâm ta là nước sông Hằng mênh mông
Tình ta là đóa hoa hồng
Ý ta là cả cánh đồng tâm linh
~ Huyền Không ~
Siêng năng tưới Pháp khắp vườn tâm,
Thiền khéo hạt Linh sẽ nảy mầm,
Tinh tấn, công phu chăm cây lớn,
Bồ Đề Chính Quả ắt đầy mâm.
~ Diệu Giác ~
Giới giữ cho thân sạch lỗi lầm
Cho tâm như ngọc dồi tâm
Cho hoa trí tuệ tươi ngàn kiếp
Cho quả từ bi đẹp bội phần
~ Khuyết Danh ~
Có khi nhẫn để yêu thương
Có khi nhẫn để tìm đường lo toan
Có khi nhẫn để vẹn toàn
Có khi nhẫn để xoay vần
Thiên thời, địa lợi, nhân tâm hiệp hòa
Có khi nhẫn để vị tha
Có khi nhẫn để thêm ta, bớt thù
Có khi nhẫn: tỉnh giả ngu
Hơn hơn, thiệt thiệt đường tu khó lường
Có khi nhẫn để vô thường
Không không, sắc sắc đoạn trường trần ai
Có khi nhẫn để lắng tai
Khôn khôn, dại dại nào ai tránh vòng
Có khi nhẫn để bao dung
Ta vui người cũng vui cùng có khi
Có khi nhẫn để tăng uy
Có khi nhẫn để kiên trì bền gan
Có khi nhẫn để an toàn
Có khi nhẫn để rõ ràng đúng sai
Bạn bè quan hệ nào ai
Có khi nhẫn để khinh người trọng ta
Xem ra cũng khó đó mà
Chữ Tâm, chữ Nhẫn ngẫm ra cũng gần
~ Khuyết Danh ~
Nhẹ chuông ai điểm đời hư ảo
Đánh thức vầng trăng sáng từ tâm
~ Khuyết Danh ~
Lộc không ngoài vòng nhân quả
Hãy yêu thương và tha thứ cho mọi người
~ Khuyết Danh ~
Định Tâm, Huệ Nhãn mở dần ra,
Chiếu phá lầm mê cõi Ta bà,
Kiến Tính Minh Tâm, hai mà một,
Đạo mầu thành Phật tại lòng ta.
~ Diệu Giác ~
Đất, nước, lửa, gió, thức
Vốn dĩ đều là không.
Khác mây tan và hợp,
Lòng Phật sáng vô song.
~ Âu Đạo Huệ ~
Hít vào tâm tỉnh lặng
Thở ra miệng mỉm cười
An trú trong hiện tại
Giờ phút đẹp tuyệt vời...
~ Thích Nhất Hạnh ~
Thành quả tròn đầy -
Thơm ngon ngọt bổ -
Người hiền tạo phúc -
Cây qu
~ Diệu Giác ~
Cõi người ta vạn nẻo đường
Sáng soi chỉ một tình thương nhiệm mầu
~ Khuyết Danh ~
Cái đã đi không đi.
Chưa đi cũng không đi.
Ngoài cái đã và chưa,
Đang đi cũng chẳng đi.
~ Long Thọ Bồ Tát ~
Siêng năng quét rác vườn tâm
Cho cây tuệ giác nảy mầm tốt tươi
~ Khuyết Danh ~
Bận lòng chi nắm bắt
Trăm năm nữa còn không
Xin về làm mây trắng
Nhẹ nhàng trôi thong dong.
~ Minh Niệm ~
Phật pháp tựa như bè vượt sông,
Giúp ta đoạn dứt bụi trần hồng,
Sông Mê, biển Khổ dần vượt hết,
Đến bến rời bè lại về Không.
~ Diệu Giác ~
Ta về gặp lại chân như
Nghe bao lá rụng đôi bờ tử sinh
Chân như hoá hiện nguyên hình
Đưa tay nhặt lấy vô tình vỡ tan
~ Tâm Bửu ~
Lỡ sinh vào chốn bụi hồng,
Thì xin đi trọn một vòng cho xong.
Lỡ con, lỡ vợ, lỡ chồng,
Thì xin sống trọn đẹp lòng đôi bên.
Lỡ mang danh nghiệp vang rền,
Tất nhiên phải chịu mũi tên tỵ hiềm.
Lỡ làm một chiếc que diêm,
Sáng đời một chút lửa tim mặn nồng.
Lỡ đi vào chốn cõi không,
Tôn thờ lý tưởng vững lòng ban sơ.
Lỡ vào chơi một ván cờ,
Cớ sao lại nỡ ơ thờ cuộc chơi.
Lỡ làm thân phận con người,
Thì xin sống trọn một đời phù sinh.
Lỡ tơ vương một chữ tình,
Thì xin yêu trọn những gì đáng yêu.
Lỡ thương lời kinh sớm chiều,
Thì xin muôn thuở ghi điều dạy răn.
Lỡ gởi thân chốn nhọc nhằn,
Áo ca sa thoát nguyện dần thoát ly.
~ Pháp Hòa ~
Tịnh tâm chẳng khởi những độc tà,
"Phiền não chướng" phàm, lấy đâu ra?
"Nghiệp chướng" không gieo, sao lo tội?
Ung dung, "Báo chướng" khỏi can qua.
~ Diệu Giác ~
Còn gặp nhau thì hãy cứ vui,
Chuyện đời như nước chảy hoa trôi
Lợi danh như bóng mây chìm nổi
Chỉ có tình thương để lại đời.
Còn gặp nhau thì hãy cứ thương
Tình người muôn thuở vẫn còn vương
Chắc chiu một chút tình thương ấy
Gửi khắp muôn phương vạn nẻo đường.
Còn gặp nhau thì hãy cứ "chơi"
Bao nhiêu thú vị ở trên đời
Vui chơi trong ý tình cao nhã
Cuộc sống càng thêm nét tuyệt vời.
Còn gặp nhau thì hãy cứ cười
Cho tình thêm thắm ý thêm tươi
Cho hương thêm ngát, đời thêm vị
Cho đẹp lòng tất cả mọi người
Còn gặp nhau thì hãy cứ chào
Giữa miền đất rộng với trời cao
Vui câu nhân nghĩa tròn sau trước
Lấy chữ nhân tình gửi tặng nhau.
Còn gặp nhau thì hãy cứ say
Say tình say nghĩa bấy lâu nay
Say thơ say nhạc say bè bạn
Quên cả không gian lẫn tháng ngày.
Còn gặp nhau thì hãy cứ đi
Đi tìm chân lý, lẽ huyền vi
An nhiên tự tại lòng thanh thản
Đời sống tâm linh thật diệu kỳ.
~ Tôn Nữ Hỷ Khương ~
Ngàn năm sinh tử mộng
Tan trong một ngụm trà
Mênh mông pháp giới rộng
Nở tròn một cánh hoa
~ Khuyết Danh ~
Tuyết bay tuyết nở nụ cười
Trong hoa có tuyết trong người có hoa
Tuyết mênh mông, tuyết bao la
Tuyết, người, hoa, mộng chỉ là tuyết bay
~ Khuyết Danh ~
Nào ai dám chắc mình còn có ngày mai
Dù bạn còn xuân hay mái đầu đã bạc
Và hôm nay có thể là cơ hội lần cuối
Để bạn mở lòng với những người yêu thương
~ Khuyết Danh ~
Bồ đề vốn không cây
Gương sáng cũng chẳng đài,
Xưa nay không một vật,
Chỗ nào dính bụi bặm.
~ Huệ Năng ~
Sống sao lòng thật thảnh thơi,
Xem đời như cuộc dạo chơi sơn hà,
Năm Châu ấm một mái nhà,
Tình thương hiểu biết là quà Phật ban.
~ Diệu Giác ~
Chừng như thực thực hư hư
Chừng như gió lặng chừng như trăng ngừng
Nghìn xưa trăng chỉ một vầng
Nghìn sau trăng gió cũng chừng ấy thôi
~ Khuyết Danh ~
Tiếng chuông thấm đượm tình nương rẫy
Cứu vớt hồn ta giữa chợ đời...
Phố chật lao xao lời với lỗ
Mai về quê cũ uống trà chơi
~ Tuệ Thiền ~
Dù xuống biển dẫu lên ngàn,
An nhiên tự tại... lạc quan tu Thiền,
Chính niệm tuệ giác kết liền
Từ bi hỷ xả... mãn viên giữa trần.
~ Diệu Giác ~
Vạn pháp thế gian thảy tùy duyên,
Tử sinh thành hoại lẽ tự nhiên,
U mê, chấp trước gây phiền não,
Buông chấp bỏ mê đặng thành Tiên.
~ Diệu Giác ~
Ngày qua ngày lặng lẻ
Trăm năm cũng vô vi
Những cõi đời huyền hoặc
Đến để rồi ra đi
~ Khuyết Danh ~
Bụt đâu tu sống bởi riêng mình
Muôn niệm, dụng tâm vị chúng sinh,
Từ bi, Trí huệ -
Thanh tịnh, Vị tha -
~ Diệu Giác ~
Tâm không -
Bất lập nhị nguyên
Duyên lành toả khắp
Rong chơi cõi Thiền.
~ Tuệ Thiền ~
Người trồng cây hạnh để chơi
Ta trồng cây đức để đời về sau
~ Khuyết Danh ~
Tướng, Danh, Phân biệt -
Chính trí, Như như -
Lạc nẻo Đắm mê -
Ngộ đường Tỉnh giác -
Một thân tứ đại mong manh
Cỏi lòng chứa đủ tâm tình trần gian
~ Khuyết Danh ~
Bao ngày khăn gói kiếm đường tu
Biết ở non cao chốn khói mù
Cốc tự nằm trong rừng lá thấp
Am thiền ở cạnh gốc mù u
Leo đồi vững chí mưa che nón
Vượt suối bình tâm nắng đội dù
Mấy tháng đi tìm sao chả thấy
Thôi đành chở lại chốn an cư
~ Khuyết Danh ~
Từ không sanh có, có sẽ không
Hữu hữu vô vô khắp chân không
Từ vô sinh hữu, sinh biến hóa
Biến hóa cùng rồi trở lại Không
Vũ trụ xoay vần tâm lý đạt
Quán tỏ thân trần thần ấy thông
Thấu lẽ tuần hoàn, đây tạo hóa
Tạo hóa tỏ rồi, thấu sắc không
~ Nhân Tử ~
Nhà tranh cửa gỗ đời thanh thoát
Không đúng không sai tự tại tâm
~ Khuyết Danh ~
Nguyện mang lại an vui,
Cho tất cả chúng sinh.
Tôi xin yêu thương họ,
Với tất cả lòng tôi.
Trong tất cả chúng sinh,
Nguyện làm người kém nhất.
Cầu xin cho tất cả,
Chúng sinh đều hơn tôi.
Nguyện canh chừng trong tôi,
Xúc cảm nào bấn loạn?
Quyết tâm tôi diệt bỏ,
Tinh khiết đáy lòng tôi.
Chúng sinh nào hung dữ,
Gieo đau thương mênh mông,
Tôi xin yêu thương họ,
Như kho tàng vô giá.
Những ai ngược đãi tôi,
Nhục mạ, vu khống tôi,
Nhẫn nhục tôi chịu đựng,
Vinh quang này hiến dâng.
Những ai dù vô cớ,
Làm tổn thương cho tôi,
Tôi xin biết ơn họ,
Như vị thầy tối thượng.
Nơi muôn ngàn thế giới,
Chúng sinh đều là mẹ.
Khổ đau nào con gánh,
Hạnh phúc này con dâng.
Giữa cuộc đời ảo giác,
Con đường tu không hoen.
Vững tâm tôi cất bước,
Một cõi nào trống không?
~ Guéshé Langri Tangpa ~
Nụ cười hơi thở trên môi
Mắt thương nhìn thấu cuộc đời trắng đen
Ta ngồi gom hết não phiền
Đốt thành tro bụi thả miền hư không.
~ Tâm Bửu ~
Tới thì biết tới
Qua rồi cho qua
An với chỗ mình ở
Vui với việc mình làm
~ Khuyết Danh ~
Chọn được đất lành ở thảnh thơi,
Lòng quê vui sướng trọn ngày thôi!
Có khi lên thẳng đầu non thẳm,
Cười lớn âm vang lạnh cả trời!
~ Không Lộ ~
Lần tay tính lại sổ đời
Kiếp người chìm nổi vận thời rủi may
Buồn vui sớm đổi chiều thay
Ghét thương thế sự tháng ngày thịnh suy
Vô thường còn mất đến đi
Biển lòng sóng dậy ai bi nặng lòng
Thu tàn gió chuyển sang đông
Ai chung tâm sự hòa đồng tâm tư?
Sang hèn mấy bận hoại hư
Trắng tay danh lợi cũng như bọt bèo
Hơn thua hai chữ giàu nghèo
Lăn thân cơ cực chạy theo kim tiền
Xuân xanh bao nổi ưu phiền
Đến khi tóc điểm an nhiên mong cầu
Cuối đường sanh tử về đâu?
Linh hồn thanh thản bể sầu lắng yên…
~ Bạch Vân Nhi ~
Sống một kiếp người, bình an là được
2 bánh 4 bánh, đi được là được.
Tiền ít tiền nhiều, đủ ăn là được
Người xấu người đẹp, dễ coi là được
Người già người trẻ, miễn khỏe là được
Nhà giàu nhà nghèo, hòa thuận là được
Ông xã về trễ, miễn về là được.
Bà xã càu nhàu, thương mình là được.
Tiến sỹ cũng được, bán rau cũng được.
Tất cả phiền não, biết xã là được
Kiên trì cố chấp, biết quên là được
Bạn bè xa gần, nhớ nhau là được.
Không phải có tiền, muốn gì cũng được.
Tâm tốt việc tốt, số mệnh đổi được
Ai đúng ai sai, Trời biết là được.
Tích đức tu thân, kiếp sau cũng được.
~ Khuyết Danh ~
Cỏ dại ven đường
Hồn nhiên điểm nụ
Giữa chút tầm thường
Bao la hội tụ
~ Tuệ Thiền ~
Sống ngày nay biết ngày nay
Còn xuân thu trước ai hay làm gì
~ Khuyết Danh ~
Hư vô, điệu thể vẫn khoe bày
Khắp cõi sa hà, gió dịu bay
Vui nhất vô vi, ai cũng hiểu
Vô vi, nhà ở chính nơi này.
~ Chân Không ~
Mở rộng tâm ra lòng thanh thản
An nhiên tự tại đời thong dong
~ Khuyết Danh ~
Cõi tâm lộ ánh trăng thiền
Tri ân sâu nặng cơ duyên cuộc đời
Vô ngôn sáng giữa muôn lời
Dấn thân thế sự, chẳng rời Tánh Không
~ Tuệ Thiền ~
Một tay che cả bầu trời
Quyền uy rồi cũng hết thời mà thôi
Mai sau gần đất xa trời
Mới hay cõi tạm chính là trần gian
Linh hồn tội lỗi đã mang
Rơi vào địa ngục biết đường nào ra
Khát khao ánh sáng chói lòa
Mới hay phúc đức mới là phép tiên.
~ Khuyết Danh ~
Thân thương chiếc áo màu lam
Mặc vào người thấy tánh tham tan dần
An nhiên đang đến thật gần
Tham si sân hận lần lần ra đi.
~ Khuyết Danh ~
Khi xưa chưa học Thiền,
Tôi luôn luôn thấy Tôi,
Từ sáng cho đến tối,
Không bao giờ quên ... Tôi
Từ lúc đang nằm nôi,
Cái Tôi đã có rồi,
Nếu không ai vỗ về,
Là tôi khóc thét thôi.
Sau đó, tôi lớn khôn,
Cái Tôi càng tăng dần,
Tôi luôn muốn được hơn,
Nếu không, sẽ dỗi hờn.
Khi sống trong gia đình,
Tôi muốn tôi làm chủ,
Khi tiếp xúc bên ngoài,
Tôi vẫn muốn có oai.
Nhưng sau khi học Thiền,
Tôi thấy tôi đã sai,
Vì Cô tôi đã dạy,
Phiền não từ cái Tôi.
Cái Tôi từ tâm ra,
Biết vậy chẳng lơ là,
Dẹp cái Tôi đi thôi,
Vô Ngã là không Tôi.
~ Như Thu ~
Lửa tham ghê lắm ai ơi!
Hận sân cũng vậy, đốt người, đốt ta!
Lưới nào bằng lưới si mê,
Sông nào sánh được ái hà sông sâu?
~ Kinh Pháp Cú ~
Có thì muôn sự có
Không thì tất cả không
Có không trăng đáy nước
Đừng mắc có không không
~ Thích Thanh Từ ~
Ở đời vui đạo hãy tùy duyên
Đói đến thì ăn, mệt ngủ liền
Trong nhà có báu thôi tìm kiếm
Đối cảnh không tâm chớ hỏi Thiền.
~ Trần Nhân Tông ~
Vâng lời thầy con đi quét lá,
Lá vàng rơi lả tả khắp nơi.
Lá khô rơi như kiếp một con người,
Giờ phút cuối là về cùng cát bụi...
~ Khuyết danh ~
Phủi tay áo lộng non ngàn
Về nghe hạc trắng vỗ tràn hư không
Thả rơi mấy vạt bụi hồng
Nơi bờ tục lụy bên giòng nhân gian
Người từ mấy nẻo quan san
Về mang sắc áo nhuộm vàng tà huy
Khép tờ hoa mộng xuân thì
Mở trang kinh kệ, huyền vi phút này
Người là sứ giả Như Lai
Về gieo tâm hạnh hiển bày chân nguyên
Rồi mai cởi bỏ nghiệp duyên
Qua cầu sanh tử, hoát nhiên bến nào.
~ Diêu Linh ~
Chợt nghe xác cỏ thầm thì
Bụi tâm chưa sạch quét chi bụi trần?
Giật mình…nhìn lại giả thân
Cười…ta còn vướng mấy vần thơ say
~ Song Nguyên ~
Một sớm Xuân tàn hoa rụng hết
Chỉ còn trơ lại một cành không
Ai bảo Xuân đi là Xuân chết
Một đóa vô ưu trổ trong lòng
~ Tâm Uyên ~
Bỗng một hôm ta mất trớn lỡ đà
Gánh nước đổ, đôi vầng trăng tan vỡ
Trăng biến mất nhưng lòng ta giác ngộ
Khi nhận ra tòan ảo ảnh trên đời
~ Ngọc Tú ~
Mới hay hưng thịnh cuộc đời
Thịnh hưng như giọt sương rơi đầu cành
~ Nhất Hạnh ~
Sống không giận không hờn không oán trách
Sống mỉm cười với thử thách chông gai
Sống vươn lên cho kịp ánh ban mai
Sống chan hòa với những người chung sống
Sống là động nhưng lòng không xao động
Sống là thương nhưng lòng chẳng vấn vương
Sống hiên ngang danh lợi mãi coi thường
Tâm bất biến giữa dòng đời vạn biến
~ Thích Hạnh Hải ~
Tôi ngồi ngắm bóng mây Thiền
Bến xưa trời cũ muộn phiền nước trôi
Tôi ngồi một cõi rong chơi
Ghế không chiều lạnh quán đời rỗng tênh
Tôi ngồi bờ bãi lênh đênh
Hồn thơ nặng nghiệp nghe kinh lại về
Tôi ngồi tựa pháp tìm quê
đã lâu lầm lạc lối mê man tình
Tôi ngồi quên bóng quên hình
Quên kinh quên kệ quên mình quên ta
Tôi ngồi sầu rụng thành hoa
Tịnh liên chớm nở Mạn Đà La rơi.
~ Nguyên Cẩn Phạm Văn Nga ~
Thân là cây Bồ đề,
Tâm như đài gương sáng,
Thời thời siêng lau chùi,
Ðừng để dính bụi bặm
~ Thần Tú ~
Ngày vắng vang reo chuông Bát Nhã
Đêm thanh dóng dõi kệ Di Đà
Há đạo đâu xa mà nhọc kiếm
Bồ đề kết quả ở lòng ta.
~ Đào Duy Từ ~
Quét hết vô minh của kiếp người,
Nhặt gom sân hận bụi trần rơi,
Đem về rửa sạch trên sông mộng,
Tô điểm tâm an, tặng lại đời...
~ Hoa Mai ~
Trăng và nước giao duyên từ vô thỉ
Đừng xẻ dòng sóng dội mảnh trăng tan
Hãy giữ lấy làn nước êm dòng nước
Và thảnh thởi như gió núi mây ngàn.
~ Hư Huyễn ~
Hằng ngày không việc khác
Mình ta tự hài hòa
Mỗi niệm không lấy bỏ
Nơi nơi nào trái bày
Đỏ tím do ai đặt
Đồi núi bặt trần ai
Thần thông cùng diệu dụng
Gánh nước bửa củi tài
~ Bàng Uẩn ~
Nếu ai cũng chọn an bình
Khổ đau để lại cho ai
Đường đời dễ gì bằng phẳng
Hoa hồng nào chẳng có gai
Nếu ai cũng chọn thanh nhàn
Não phiền để lại cho ai
Biết sống trong đời mới khó
Thế nhân ngày ngắn đêm dài
Cái quay búng sẵn trên trời
Lợi danh phú quý trò chơi
Đốt đèn trượng phu quân tử
Cổ kim gương sáng cho đời
Bức màn nhân ngã loanh quanh
Sương sa ngọn cỏ mong manh
Cửa tử vô thường vẫy gọi
Hết rồi một kiếp trôi nhanh
Biết chia nhau trong cái khổ
Biết chia nhau trong niềm vui
Cân bằng cuộc đời sướng khổ
Ai ai cũng có nụ cười
Cái bè danh lợi cong cong
Giả nhân giả tướng tréo tròng
Tiểu nhân lềnh khênh đón gió
Đại nhân thiên hạ khó tìm
Cuộc đời như một trò chơi
Trăm năm rồi cũng tiêu đời
Nghĩa trang xanh rì hoang lạnh
Một mai rồi cũng chơi vơi
Hoa thơm trong đời mới khó
Cỏ dại thật dễ lây lan
Một khi giã từ quán trọ
Ùn nhau chật ních suối vàng
Sao không giành nhau trên đó
Mà nay chui xuống dưới kia
Thẹn thùng thập thò lấp ló
Muộn rồi tội nghiệp thương chưa!
~ Mặc Giang ~
Khi cần ngậm miệng chớ nói năng
Lúc phải buông tay thôi đừng nắm
Tay biết buông ra miệng biết ngậm
Cuộc đời yên ổn đến trăm năm.
~ Thích Minh Nhật ~
Ung dung đi giữa đất trời
Đưa tay vỗ đá, đá cười hoát nhiên.
~ Tuệ Nguyên ~
Như đất trời chẳng nói gì
Bốn mùa cây lá đến thì phải hoa
~ Võ Thanh An ~
Giả sử mình là một gã điên
Niềm vui không có chẳng ưu phiền
Chả màng kẻ lạ lành hay ác
Đâu thiết người quen dữ hoặc hiền
Cho dẫu đau thương luôn lãnh đạm
Ví dù hạnh phúc vẫn điềm nhiên
Nếu mà được vậy đời thanh thản
Thì cớ làm chi phải tọa thiền…?
~ Đăng Phong ~
Trăm điều xả vạn điều buông
Thong dong tấc dạ rứa mà vui
Một chút giận hai chút hờn
Lận đận cả đời ri cũng khổ.
~ Thiện Siêu ~
Phong cầm ngân nhẹ đầu non
Chim muôn vẫn hót mãi còn sắc không
Thập phương như ở trong lòng
Gió lay khóm trúc thong dong mây chiều.
~ Phe Bach ~
Chàng rằng :"Phổ ấy tay nào,
Xưa sao sầu thảm nay sao vui vầy?
Tẻ vui bởi tại lòng này,
Hay là khổ tận đến ngày cam lai"?
~ Nguyễn Du ~
Bạch Thế Tôn đây lời khấn nguyện
Xin đập tan đê tiện trong con
Khi vui chẳng muốn vui hơn
Khi buồn đủ sức cho buồn trôi qua.
~ Khuyết Danh ~
Như tảng đá kiên cố gió thổi không lay động,
Người trí tâm an định bất động trước khen chê.
~ Khuyết Danh ~
Mắt sâu hút bóng thiên đàng
Một khung trời nhỏ, lá vàng chợt bay
Người ngồi giữa cuộc đổi thay
Nghe sông núi cạn phút giây vô thường
~ Khuyết Danh ~
Nửa bước xa rời chơn thiện mỹ
Nghìn trùng thất lạc cõi mông lung.
Thương ai lữ khách sầu ly biệt,
Khóc kẻ lạc đường gió bụi tung.
Ngân khúc tơ lòng tâm Bát-
~ Hoa Mai ~
Nhẹ chân quét sạch bụi đường làng
Từng cánh hoa thơm... điểm nhụy vàng...
Ngỡ bóng trăng ngà phơi suối ngọc
Nào ngờ...! đường ngập chữ bình an...
~ Hoa Mai ~
U tịch núi rừng vọng tiếng ngân
Cho lòng lữ khách thoáng bâng khuâng
Dừng chân rũ áo phong sương cũ
Buông danh bỏ lợi thế xuất trần
~ Khải Chánh ~
Có thì có tự mảy may
Không thì cả thế gian này cũng không
Ví như bóng nguyệt dòng sông
Thế nên mới biết có không là gì.
S'il « est », l'Être est un grain de lumière,
S'il « n'est pas », le monde est entier.
Comme la lune au cœur de la rivière,
On sait ce que veut dire « exister ».
~ Từ Đạo Hạnh ~
Trên ngàn đỉnh núi một căn nhà
Một nửa cho mây, một nửa ta
Đêm rồi gió thổi mây đi mất
Tính lại sao nhàn bằng lão gia
~ Khuyết Danh ~
Có ngững lúc nghe dòng đời vẫy gọi
Nỗi tất bậc lo toan cùng cuộc sống
Bỗng đâu vang vọng tiếng chuông ngân
Buông bốn đại quay về bến giác
Trăng tròn, sen nở, nụ cười không.
~ CT ~
Hải đảo ở trong ta
Đã có tự muôn đời
Lâu rồi ta quên lãng...
Phiền não tận trùng khơi
Hải đảo ở trong ta
Kho báu của vĩnh hằng...
Ngây thơ ôm bọt sóng
Ta nửa đời đi hoang
Ôi! Hải đảo tâm linh
Ta tỉnh thức quay về
Dừng tâm là thấy bến
Thôi rong ruổi si mê
Ôi! Hải đảo tâm linh
Như mùa xuân thanh bình
Như tình thương của mẹ
Xin hãy về chốn xưa!
~ Lê Bá Bôn ~
Đã mang lấy nghiệp vào thân
Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa
Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ Tâm kia mới bằng ba chữ Tài.
~ Nguyễn Du ~
Trăm năm trước thì ta chưa có
Trăm năm sau có cũng như không
Cuộc đời sắc sắc không không
Trăm năm còn lại tấm lòng từ bi
~ Phạm Biểu Tâm ~
Ta vẫn như dòng sông.
Thênh thang về biển rộng.
Bận lòng chi được mất.
Đến, để rồi ra đi.
~ Vô Thường ~
Hai tay buông lỏng sự đời,
Tâm không nhẹ bước xa rời buồn vui.
~ Trương Nguyễn ~
Xưa có thiền sư nọ,
Một sáng, khi thiền xong,
Thấy có con rắn độc
Sắp chết, trôi dưới sông.
Ông lấy một cành củi
Định vớt nó lên bờ.
Thế mà con rắn ấy
Đã đớp ông bất ngờ.
May nó không đớp trúng.
Thiền sư lại loay hoay
Cố vớt nó lần nữa.
Nó cắn đúng vào tay.
Vì nó là rắn độc,
Nên chỉ một lúc sau,
Bàn tay ông sưng tấy,
Tụ máu và rất đau.
Con rắn yếu, sắp chết.
Ông thì đứng, thẫn thờ
Vẫn chưa tìm được cách
Cứu nó, đưa lên bờ.
Đúng lúc ấy, có việc
Ai đó đi ngang qua,
Thấy thế liền kêu lớn:
“Ôi, thật ngốc, ông già.
Nó là con rắn độc.
Ông cứu nó làm gì?
Nó sẽ cắn ông chết.
Sao ngốc thế, thôi đi!”
Thiền sư ngoái đầu lại:
“Vì tôi đang là người.
Bản chất rắn là cắn.
Bản chất người: Cứu đời!”
~ Thái Bá Tân ~
An nhiên tự tại áng mây bay
Như khói như sương cõi sắc này
Như giọt hư vô thành kinh kệ
An tâm nhẹ gót nến vàng lay.
~ Phe Bach ~
Tâm không – diệu dụng
Bất lập nhị nguyên
Duyên lành toả khắp
Rong chơi cõi Thiền
~ Tuệ Thiền ~
Phải chăng còn tiếng đàn xưa vọng
Réo rắc luân hồi ở cõi sau
Mong ta hoá kiếp làm mây trắng
Bay giữa tầng cao thoát nẻo sầu
~ Lê Trọng Minh ~
Tập thành vô tận vô ngần hướng
Vô ý vô tâm tạc mộng trường
~ Bùi Giáng ~
Thu về, trăng sáng tựa lưu ly,
Lữ khách dừng chân, bước vội chi...!!!
Đây chén trà thơm mùi tỉnh thức,
Kính mời tri kỷ cạn vài ly...
~ Hoa Mai ~
Già từ sợi tóc màu mây
Non trong giấc ngủ đủ đầy trẻ thơ
Lòng không vướng, mấy khi mơ
Năm canh thẳng giấc ngáy cho vui nhà
Đôi lần bướm hóa thành ta
Ngủ quên dưới cội ta bà nông sâu
Mặc ai bày cuộc bể dâu
Đói ăn, mệt ngủ ấy giàu bản tâm
~ Tôn Thất Phước Hải ~
Hôm qua thì đã...qua rồi
Ngày mai chưa biết đứng ngồi ra sao
Mong chi tròn cuộc mai sau
Tiếc chi một giấc chiêm bao xa vời
Tùy duyên đối cảnh mà vui
Làm thân ông phỗng tiếng lời ngoài tai
Tròn một niệm giữa cõi người
Há chăng cát bụi tuyệt vời đó sao.
~ Tôn Thất Phước Hải ~
Cuộc đời như một giấc mơ
Tinh ra mái tóc bạc phơ trên đầu
Tuyệt mà xanh thẳm ngàn dâu
Gió tung cat bui tìm đâu lối về
Tung chân đá sắc vào hư lộ
Tay vung danh lợi ném bọt khơi
Trắng xóa ngày qua cơn hỉ nộ
Quay về chữ NGỘ thoát thông thời.
~ Ngô Đồng ~
Luôn biết mình dốt
Để gột tính kiêu
Để yêu như mới
Để cởi mối hiềm
Để thêm tinh tiến
Để biến vô thường
Để đường thử thách
Để mạnh dưỡng khí
Để chí an lạc
~ Phạm Thiên Thư ~
Đã biết cảnh hồng trần trôi nổi,
Một ngày nào cát bụi buông xuôi,
Vô thương muôn sự rỗ rồi;
Hoa sen chín phẩm là nơi an bình.
~ Vạn Hải ~
Tháng ngày chi tiết hôm nay
Còn xuân thu cũ ai hoài làm chi
~ Thiền Lão ~
Viễn ảnh xa vời nơi cố quận
Hướng về Chân Ngã, bấy tàn thu
Khô héo Vọng-
Thiền tâm tất bật , nết duyên tu
Ở trong thi vận, lại thừa trăng
Thiền hành Tự Tánh, rày bao độ
Dào dạt Chân Như, ấn vĩnh hằng
~ Lê Anh Chí ~
Cùng chung một chuyến đò ngang
Kẻ thì sang bến, người đang trở về
Lái đò lái mãi thành mê
Sang về chẳng biết mình về hay sang
~ Nguyễn Bảo Sinh ~
Trường Giang đi mãi khôn cùng
Bao giờ cho đến đế cung hỡi người
Gió lành thổi khắp muôn nơi
Mái chèo hãy gác ngồi chơi tự tình
~ Phạm Đình Nhân ~
Cất bước đạp tan tam giới mộng
Dừng chân nắm trọn cả càn khôn
Ngồi lại phóng quang trùm pháp giới
Nằm dài duỗi cẳng giáp hư không.
Nhìn trước mặt, ở sau lưng
Xin mời xem lại gót chân.
Một vầng vằng vặt giữa trời không
Soi khắp mười phương pháp giới đồng
Không diệt không sanh qua với lại
Chớ bàn thêm bớt có cùng không.
~ Thích Thanh Từ ~
Nếu không có khổ đau
Biết đâu là hạnh phúc
Nhờ mộng mị hôm nào
Ta tìm về tỉnh thức
~ Minh Niệm ~
Đâu phải vào cõi thiền là tâm đã tịnh
Khi trong lòng còn vướng bụi trần ai.
Cả Đức Phật vẫn hiển hiện buồn vui trên nét ngọc
Cõi phàm trần đâu dễ bảo rằng không!
~ Từ Dạ Linh ~
Đã có trong mình cội gốc Tiên
Vui đời tranh sống sợ chi phiền
Nhìn lên phía trước niềm tươi sáng
Ngó lại đàng sau nỗi đảo điên
Địa vị đua đòi tâm bất ổn
Lợi danh chối bỏ dạ bình yên
Khuyên ai chớ để lòng u uất
Sớm tối tại gia gắng tọa thiền...
Sớm tối tại gia gắng tọa thiền
Phòng không một gác để dành riêng
Quên đi trước mắt lời dua nịnh
Gác bỏ ngoài tai chuyện xỏ xiên
Biến chuyển đạo đời do tự ngã
Tuần hoàn thời tiết vốn thiên nhiên
Một mai ai cũng theo về đất
Nhắm mắt đi vào giấc ngủ yên.
~ Võ Làng Trâm ~
Cổng đời hé mở tưởng thần tiên
Dấn bước vào trong mới thấy phiền
Mong ước rất nhiều, tay vẫn trắng
Nghĩ suy cho lắm, óc càng điên
Thời gian sắp hết, đời chưa toại
Sức khỏe gần tàn, mộng chẳng yên
Tiến thoái lưỡng nan,tâm bất ổn
Chi bằng lên núi luyện tu thiền !...
Chi bằng lên núi luyện tu thiền
Tự tại mình ta một chốn riêng
Phơ phất áo mòn, phơi gió giật
Khẳng khiu lưng mỏng, đón mưa xiên
Xác thân phó mặc cho trời đất
Trí óc giao hòa với tự nhiên
Thanh thản trở về làm cát bụi
Tan vào vũ trụ-
~ Sông Thu ~
Chẳng ngại phương xa, tự vươn mình
Năm trước có người lòng tương tự
Ngày ngày hương khói tối đèn linh
~ Phạm Đình Nhân ~
Tìm Xuân, chẳng thấy bóng xuân sang,
Giày rơm giẫm nát đỉnh mây ngàn.
Trở về chợt ngửi hương mai ngát,
Xuân ở đầu cành đã chứa chan.
~ Mai Hoa Ni ~
Gian nan viễn xứ.. thế thôi thà..
Cố quận hoài miên.. cũng sẽ qua..
Thiên định sinh ra.. đời quạnh quá..
Cõi trần nhân đức.. kiếp như là..
Khiêm nhường đáo kính.. trời răn nhã..
Hữu xạ nhiên hương.. ngộ lý ra..
Tâm Phật hiện tiền.. trì hạnh hoá..
Lợi danh hậu kiếp.. tựu thành mà..
~ Kim Tiên Phạm ~
Tôi ngụp trong cõi thế
Sư ở chốn Huyền Không
Ta chỉ là hạt bụi
Giữa đất trời mênh mông
Sư ăn chay niệm Phật
Gạn đục và khơi trong
Tôi áo cơm tất bật
Suốt một đời long đong
Sư ngắm hoa, thưởng nguyệt
Chốn núi rừng thâm u
Tôi phố phường chật hẹp
Gió tung cát bụi mù
Thơ Thiền sư thoát tục
Thơ tình tôi đa mang
Thỉnh thoảng trên sách báo
Sư cùng tôi chung trang
Bây giờ mới gặp mặt
Danh đã biết lâu rồi
Không không và sắc sắc
Bên nhau đạo với đời
Sư thì còn bận đạo
Tôi thì còn vướng đời
Hẹn một ngày thư thả
Ta phiêu bồng rong chơi...
~ Mai Văn Hoan ~
Sống như chuyện pha trà
Cần nấu sôi cái tôi
Bốc hơi điều lo lắng
Pha loãng những muộn phiền
Thanh lọc những lỗi lầm
Nếm hương vị hạnh phúc.
~ Vô Danh ~
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa.
~ Xuân Quỳnh ~
Chánh đạo sá gì trò phong thủy
Chân tâm chẳng sợ sấm hung thần
Phải, trái, tiền đường xây tháp Phật
Vườn bên, nhà hậu cúng am linh
~ Tuệ Quang ~
Thân như sấm chớp có rồi không
Cây cối xuân tươi thu héo hon
Nhìn cuộc thịnh suy, đừng sợ hãi
Thịnh suy ngọn cỏ giọt sương hồng
~ Sư Vạn Hạnh ~
Bình sinh lẽ sống nào đâu mộng
Không hình không sắc cũng không hương
Hồn lặng lẻ êm hồn không sóng
Đạo cũng mênh mông đạo không đường
Thơ tâm không chữ không cần nghĩa
Lòng trong veo không ghét không thương
Hư vô một miền bình yên trắng
Không đi mà vẫn đến muôn phương
~ Lê Lãng Du ~
Kinh điển lưu truyền tám vạn tư, Les textes saints transmis s’élèvent à 84000
Học hành không thiếu cũng không dư, Mon enseignement n’est ni en moins ni en trop,
Đến nay tưởng lại chừng quên hết, A ce jour, moi qui croyais avoir tout oublié
Chỉ nhớ trên đầu một chữ "Như”. Je ne garde dans ma mémoire que le mot « Tathagata »
~ Hòa thượng Phước Hậu ~
Kinh điển để lại tám vạn tư, Les textes saints légués au nombre de 84000
Học hành chẳng thiếu cũng chẳng dư, Votre enseignement ne manque ni n’excède
Tiền bối đà quyết lòng buông xả, Vénérable, vous qui décidez de lâcher prise,
Vô niệm giữ chi ngôn từ Như Jusqu’à la Non Pensée, pourquoi conserver le terme « Ainsité » ?
~ Bờm ~ Gamin Candide
Thương, ghét -
Nhân thế xoay vần chuyện ghét, thương
Lúc thì oán giận, lúc tơ vương
Thương trong vướng mắc, thương rồi khổ
Ghét, nhắc tên hoài, ghét lại thương.
-
Thì đừng lận đận ghét cùng thương!
Mong sao sống nhẹ nhàng thương, giận
Để thoát ra ngoài khổ ghét, thương..
***
Thiên hạ đua nhau tính dại, khôn
Biết đâu là dại, biết đâu khôn?
Khôn trong tham dục, khôn tìm dại
Dại chốn tu hành. Dại hóa khôn.
-
Thì thà đừng dại cũng đừng khôn
Mong sao giữ tánh không khôn dại
Để bước ra ngoài chốn dại khôn.
Như Nhiên -
Thích Tánh Tuệ
Làm người có dại mới nên khôn,
Chớ dại ngây si, chớ quá khôn.
Khôn được ích mình, đừng rẽ dại,
Dại thì giữ phận chớ tranh khôn.
Khôn mà hiểm độc là khôn dại,
Dại vốn hiền lành ấy dại khôn.
Chớ cậy rằng khôn khinh kẻ dại,
Gặp thời, dại cũng hoá nên khôn.
Nguyễn Bỉnh Khiêm
Im lặng sấm sét
-
Im lặng là để Quán tâm của mình,
-
Im lặng để khỏi sự sinh trùng trùng.
-
Thắng mình hơn thắng ba quân bên ngoài.
-
Im lặng là để tâm này
Le Silence assourdissant
Être silencieux n’est pas la mutité
Mais pour mieux visualiser son esprit,
Être silencieux n’est pas du mécontentement
Seulement pour éviter les réactions en chaîne.
Être silencieux pour vivre un moment d’héroïsme
Celui de vaincre soi-
Être silencieux, n’est pas se comparer aux autres
Plutôt pour nourrir son esprit de son
( Auteur inconnu -
Chốn nào cũng là đường về
Nơi nào cũng là cố hương
Xưa nay là việc hiện tại
Nào đâu phải đợi suy lường
Thiền Sư Bổn Như
Xưa nay nào có đường đi
Nơi không có, tìm chốn gì
Chân lý ngay trong Thực tại
Suy diễn liền bị Vọng che
Bờm
Sai Hướng
Những suy nghĩ tuổi trẻ đan xen trong lòng
Sai hướng đã lạc trên con đường tu
Ta cần nhận ra, ta đang tồn tại tại đây
Ngừng tìm kiếm theo định kiến hạn chế
Hãy quan sát sự thật đang hiện hữu trước mắt
Không ý đồ, tâm hãy để trống rỗng
Buông xả, ly tham để lòng trở nên nhẹ nhàng
Tu là việc giải thoát bản ngã nội tâm
Không nên mang bản ngã ra để xả ly
Xả ly, ly tham và đoạn diệt những ái lực
Đừng chất chứa, đừng mang vào thêm vô
Ý thức vô ngã, nhưng lại đi trao dồi tiều ngã
Chúng ta cần tránh đặt sai hướng, càng tu tập
Phòng ngã, đi xa mục đích hạnh phúc
Tu Bà La Môn Giáo không phải trụ cột
Đừng giả dối, phỉ báng Phật để lợi ích riêng
Trung thành quy y nguyên lý, quy tắc
Giác ngộ không nằm trong khung hẹp
Tất cả sự vật tự nhiên vận hành, không cần áp đặt
Đừng tự hào trên những thứ không thuộc về mình
Thấy mình vô lý khi không thể kiểm soát
Đừng cướp công danh, cướp của kẻ khác
Sự thành công rực rỡ chỉ là sự lừa dối
Đừng tự cho mình các danh hiệu vô nghĩa
Đại gia, lưu manh, cướp của tàn bạo
Ngu xuẩn, si mê, nham hiểm tham nhủng
Chúng ta cần thấu hiểu, để lòng đạt chút thanh tịnh.
Bờm
Direction erronée
Dans le silence doux, j'entends murmurer,
Les pensées de jeunesse qui se mêlent dans mon être,
Errant dans la mauvaise direction, égaré sur la voie de la sagesse,
Je réalise maintenant que je suis déjà là, présent en ce lieu.
Cessons de chercher selon les préjugés, les idées étroites,
Observons plutôt la vérité qui se présente devant nous,
Sans intentions obscures, laissons notre esprit vide et serein,
Libérons-
La voie du véritable apprentissage réside en la libération de notre ego,
Et non utiliser notre Ego pour la libération des liens,
Lâchons prise, renonçons à la soif insatiable,
Ne pas contenir, ne pas accumuler, mais déverser et libérer.
Plutôt que de rechercher l'absence du soi, s'égarer dans l'illusoire,
Reconnaître nos erreurs, nous éveiller à la grandeur du moi authentique,
Évitons de nous égarer davantage, approfondissons notre pratique,
Protégeons notre moi intérieur, éloignons-
Le Brahmanisme n’est pas une guidance primordiale vers le Bouddha,
Ne pas trahir le Bouddha en se conformant aux lois superficielles,
Pensant avoir atteint l'illumination, mais limitant notre vision,
Les choses se régissent d'elles-
Ne soyons pas fiers de ce qui ne dépend pas de nous,
C'est ainsi que nous réalisons notre propre absurdité,
Volant les mérites, les titres et les biens des autres,
Pour nous proclamer avec ostentation "Milliardaire", "Roi, Seigneur", "Héros de la nation"
Alors que nous ne sommes que des gangsters, des bandits de grand chemin
Dotés de la plus exécrable idiotie,et de la mauvaise foi absolue,
Cessons de nous enorgueillir sans limites, sachons nous contenir,
Ne soyons plus des parasites, exploitant le peuple, suçant son sang...
Le Candide
Tam Pháp Ấn
Lắng nghe tiếng thở dài từ biển khổ vô tận.
Đời đây, nỗi khổ đan xen giữa trần gian,
Trong tịch tĩnh, chúng tan biến trong hư không.
Vô thường, cuộc sống trôi như làn nước chảy,
Thay đổi không ngừng, không dừng lại một giây.
Cánh hoa nở rồi tàn, mây trôi rồi tan biến,
Không bận lòng ta, trọn vẹn trong thực tại.
Vô ngã, giã bỏ mọi khối óc phiền muộn,
Tựa như bọt bèo trôi trên biển vô tận.
Không gắn bó với hữu hình hay hình thức,
Tâm linh trở thành bậc thang về bất diệt.
Chơi với tâm, như trẻ thơ vui đùa trong gió,
Làm tâm trở thành công cụ hướng dẫn ta đi.
Từ bên trong, tìm kiếm sự giải thoát bên ngoài,
Thăng hoa trong sự tự do, vui mừng vô bờ.
Giải thoát, như cơn gió hòa vào không khí,
Tâm hồn bay lượn trên đỉnh cao tinh thần.
Giải thoát khỏi vòng xoáy khổ đau phiền muộn,
Đặt chân lên con đường tu tập, thành đạo.
Hãy thả lỏng, để tâm trở về bình an,
Biến khổ thành trò chơi, tự mình giải thoát.
Trong tĩnh lặng, tìm thấy vô thường và vô ngã,
Thành người tự do, hướng về vô bờ giác ngộ.
Bờm
Les 3 Sceaux de l'Existence
Dans le calme et le silence, laisser son esprit en paix,
Écouter le long soupir venant de la mer des souffrances infinies.
En ce monde, les tourments s’entre-
Mais dans le silence, ils se dissolvent dans le néant.
L'existence éphémère s'écoule comme une rivière,
Un changement constant, et jamais une seconde d'arrêt.
Les fleurs éclosent puis se fanent, les nuages flottent puis se dissipent,
Mais cela n'affecte pas notre Âme, qui reste dans la Réalité Présente.
Le Non Soi se détache de l'esprit tourmenté et soucieux,
Comme de l'écume dérivant sur une mer infinie.
Sans attachement aux formes et aux apparences,
L'esprit se transforme en échelle vers l'immortalité.
Jouer avec l'esprit, comme un enfant s'amusant dans le vent,
Le faire devenir notre guide intérieur.
De l'intérieur, chercher la libération à l'extérieur,
S'élever dans la liberté, dans la joie sans limite.
La délivrance est comme un coup de vent se mêlant dans l'air,
L'esprit s'élève vers des sommets spirituels.
Se libérant du tourbillon des souffrances et des soucis,
En prenant pied sur la voie de la pratique, vers l'illumination.
Lâcher prise, et laisser l'esprit revenir à la paix,
Transformer les souffrances en un jeu, se libérer soi-
Dans le silence, découvrir l'Impermanence et le Non-
Devenir un être libre, en route vers l'éveil infini.
Souffrance, Ephémérité et Non Soi
Le temps file tel une flèche sans retour,
L'eau du fleuve ne se baigne jamais deux fois au même endroit.
Elle doit se frayer un chemin pour s'écouler librement.
Les lois du karma opèrent sans égard à nos désirs, intentions ou supplications.
L'illusion de l'ego est simplement une création de l'avidité et des désirs.
Le terrain est instable, l'ego est illusoire.
Le vide du non-
Nous souffrons non seulement de la douleur physique,
Mais aussi de la souffrance mentale, de l'imagination et des attachements.
Nos vœux, nos aspirations, nos quêtes, tout cela n'est rien.
Une pensée fugace qui engendre des tourments.
Le terrain se révèle différent de nos souhaits.
Le non-
La souffrance, lourde sur le plan physique,
S'accroît avec les fardeaux mentaux, les illusions sans fin.
Cherchant en vain, nous nous tourmentons l'esprit,
Mais la libération réside dans la compréhension profonde.
Au-
Imprégné de l'éphémère, l'esprit s'apaise.
Sachant que la vie n'est qu'une illusion,
Marchons avec sérénité et fusionnons en harmonie.
-
Le temps s'envole, flèche sans retour,
Le fleuve coule, jamais deux fois même abord,
Les lois du karma s'imposent sans détour,
Nos vœux, chimères vaines, n'ont aucun accord.
L'ego illusoire se perd dans l'avidité,
Le terrain change, l'illusion se délite,
Le néant de soi apporte la sérénité,
Les Souffrances s'additionnent, physique et psychique.
Nos aspirations vaines, quêtes inachevées,
Le terrain se rebelle, refuse notre volonté,
Le non-
Libération réside dans profonde clarté.
Par-
L'illusion de l'éphémère calme les tourments,
La vie, mirage, se fond dans l'instant,
Marchons, apaisés, en harmonie grandissant.
-
Le temps file, flèche sans retour s'enfuit,
Le fleuve éternel, jamais deux fois le même lit,
Le Karma régit tout, inexorable et sans bruit,
Nos désirs éphémères, illusions en un instant enfuies.
L'ego illusoire nous piège dans l'avidité,
Sur un terrain changeant, l'illusion en futilité se dissout,
Le Non-
Les Souffrances s'entremêlent, physique et psychique en courroux.
Vœux et quêtes vains, chimères abandonnées,
Le Terrain récalcitrant, refuse notre volonté,
Le non-
Dans l'éphémère illusion, la sagesse épanouie danse.
Le Candide
Dans les méandres de l'esprit serein,
L'impermanence révèle son destin.
Tel un fleuve qui s'écoule sans fin,
Elle sculpte le monde en son refrain.
Les pensées naissent, puis s'évanouissent,
Comme les vagues sur le rivage se brisent.
Elles surgissent, dansent et s'enfuient,
Au gré du souffle qui les accompagne, elles vivent.
Dans la méditation, l'esprit s'apaise,
Observant les cycles, les jours qui passent.
Les sensations se lèvent et se défont,
Comme des nuages qui se dissipent sans faute.
Les désirs viennent et puis s'en vont,
Comme des feux d'artifice dans le soir profond.
La joie, la peine, l'espoir et la crainte,
Flottent dans l'esprit, s'éclipsant sans contrainte.
Dans cette danse perpétuelle de l'impermanence,
L'esprit zen embrasse chaque expérience.
Point d'attachement, point de résistance,
Juste la conscience pure en révérence.
L'illusion du moi se dissout dans le vide,
Laissant place à l'essence de l'infini.
Les pensées ne sont que bulles éphémères,
Dans l'océan du temps qui les éclaire.
Alors, dans l'éveil de l'instant présent,
L'impermanence se révèle éblouissante.
Un chemin vers la libération se dessine,
Dans l'esprit zen, où la sagesse culmine.
Accepte le flux et le reflux de la vie,
Comme un voyageur qui se laisse emporter par le vent.
L'impermanence est une vérité inscrite,
Dans l'esprit zen bouddhique, elle est grandement aimée.
Ainsi, dans la quiétude du moment présent,
L'impermanence devient source d'enchantement.
Et l'esprit s'épanouit dans une harmonie,
Où la sagesse et la paix se conjuguent à l'infini.
Le Candide
Trí Vô Sư, sự tỉnh táo linh thiêng.
Không phải kiến thức ập đến ngập tràn,
Mà là trạng thái, tâm lưu luyến vô tư.
Tâm rỗng lặng, Thiền Tuệ như dòng suối,
Buông xã, ly dục, hồn thoát khỏi vòng vây.
Giới Định Tuệ, Bát Chánh Đạo là hành trình,
Tự tánh và nhất thức, hòa quyện cùng nhau.
Không có đường để bước vào hiện thực,
Bởi ta đã ở đó, không cần thêm chi.
Giác ngộ không là thời kỳ trở thành,
Thấy ra sự thật, không cần tạo nên.
Thời gian chỉ để buông bỏ thói quen,
Không tạo tác, chỉ để nhìn thấu sự hiện hữu.
Ánh sáng và bóng tối, Thiện và Ác,
Không nên đeo đuổi ánh sáng giả tạo.
Hãy tránh xa bóng tối, không đắm chìm,
Kiên trì lánh xa, tự nhiên đến gần ánh sáng.
Chánh Định Vô niệm hướng dẫn hành trình,
Trong bản chất, chợt thấy sự giải thoát tinh tế.
Bờm
La Méditation Vipassana, l’âme pure et sereine,
L'Esprit Sans Maître, éveil sacré et divin.
Ce n'est point le savoir qui déferle en flot,
Mais un état d'âme, une quiétude sans écho.
L'âme silencieuse en méditation, source limpide,
Libération des attaches, délivrance de l'âme en détresse.
Anasrava chemin de la sagesse pure, noble chemin octuple comme parcours,
Nature Propre et Primo Perception mêlées en harmonie.
Aucune voie n'est tracée vers la Réalité,
Puisque nous y sommes déjà, rien de plus à ajouter.
L'illumination n'est point un devenir dans le temps,
Mais une Perception de la Vérité, nul besoin de la créer.
Le temps sert seulement à abandonner nos habitudes,
Pas de création, mais une Vision Juste de l'Existence.
Lumière et obscurité, le Bien et le Mal,
Ne poursuivons point la lueur artificielle.
Se détacher des Ténèbres, ne pas s’y enfoncer,
Avec persévérance, s’en éloigner et de ce fait se rapprocher de la Lumière.
La Méditation Juste Sans Pensée guide le chemin,
Dans l'essence même, une libération subtile se dévoile.
Le Candide
-
Luân Hồi và Tái Sinh
Luân Hồi và Tái Sinh, hai khái niệm
Tuy gần nhưng không đồng ý nghĩa
Si mê ẩn chứa sự hiểu lầm, hãy nhìn rõ nguyên lý
Luân Hồi, vòng quay sanh tử trên phương diện tâm tư
Tâm lý hình thành ngũ uẩn, tập đế và khổ đế
Tiến trình do tâm tạo nên vòng luân hồi, ngũ uẩn, thế giới
Đừng lẫn lộn với Tái Sinh, nguyên lý duyên khởi
Của các yếu tố vật lý theo các Pháp vô vi vô ngã vận hành,
Trên con đường tu tập phật tử đi tìm lối thoát
Thân và Tâm, hai khái niệm tương quan gắn bó
Không thể tách rời, nhưng lại không đồng
Phân biệt Thân và Tâm như muốn tách hai mặt đồng xu
Tâm lý, vô niệm giúp cho sự thật hiện rõ
Sự sai lầm biến mất khi nhìn thấu, tâm trở về rỗng lặng
Nếu có tiến trình tâm, thời có sanh diệt, luân hồi
Bản ngã hoạt động, tạo tác, theo Tham Sân Si
Khác với Vật Lý, luật Nhân Quả Lý Duyên Sinh
Qua các Pháp vận hành vô vi vô ngã
Tái sanh theo nhân duyên, hành trình vô ngã
Hãy hiểu rõ Luân Hồi và Tái Sinh, trên con đường tu tập
Thân và Tâm, đôi bàn tay cùng mở cánh cửa giải thoát
Nhìn thấu tâm lý, vượt qua sanh tử, hướng về vô thường
Vạn vật hòa mình trong sự vô ngã, trọn vẹn và tự do.
tmd Bờm
Cycle et Renaissance
Sous la lueur de la méditation, notre compréhension s'aiguise,
Cycle et Renaissance, des termes proches, mais s'éloignant sans cesse.
Voisins, certes, mais portant des sens distincts,
L'obscurantisme dissimule des méprises, révélons la vérité distincte.
Le Samsara, roue de la vie et de la mort, en dimensions mentales,
La Psyché forme les cinq agrégats, causes et souffrance en son sillage.
Le mental élabore le cycle, les agrégats, le monde,
À ne pas confondre avec la Renaissance, le principe des affinités karmiques.
Des éléments physiques qui suivent des lois vides d'égo,
Sur le parcours méditatif, recherchons la libération,
Corps et Esprit, deux notions étroitement enlacées,
Indissociables, mais demeurant des entités distinctes.
Différencier Corps et Esprit, telle la séparation des deux faces d'une pièce de monnaie,
La Psyché, le Sans Concept, éclairent la vérité,
Les erreurs se dissipent à la lumière de la compréhension, l'esprit retrouve le calme.
Si la production mentale s'inscrit, naissance, mort, et cycle se profilent,
L'égo s'active, modèle, suit les Trois Mondes,
Contrairement à la Physique, la loi de Causalité et de la Production guide le destin,
À travers les lois impersonnelles, œuvrant sans égo.
Renaître selon les affinités karmiques, un voyage dépourvu d'égo,
Comprendre le Cycle et la Renaissance, sur la voie méditative,
Corps et Esprit, les deux mains ouvrant la porte vers la délivrance,
Percer le mystère de la psyché, transcender la naissance et la mort, vers l'impermanence
Toutes choses se fondent dans le non-
Sous la lumière de la méditation, nous comprenons bien que
Cycle et Renaissance, deux concepts proches mais divergents
Bien que voisins, leurs significations diffèrent
L'obcurantisme cache une compréhension erronée, percevons la vérité
Samsara, la roue de la naissance et de la mort dans le domaine mental
La psyché forme les cinq agrégats, rassemblant les causes et la souffrance
Le processus mental crée le cycle, les agrégats, le monde
Ne confondons pas avec la Renaissance, le principe des causalités
Des éléments physiques opérant selon les lois impersonnelles,
Sur le chemin de la pratique, à la recherche de la libération
Corps et Esprit, deux concepts étroitement liés mais différents
Indissociables mais distincts
Distinguer Corps et Esprit, comme vouloir séparer les deux faces d'une même pièce de monnaie
La psyché, la Non Pensée aide à révéler la vérité
Les erreurs disparaissent sitôt la clarté installée, l'esprit retourne à sa nature silencieuse
La production mentale génère l’éphémérité et les cycles
L'égo agit, façonne, suit les Trois Mondes
Contrairement sur le plan physique, le Principe de la Causalité et de la Production
À travers les lois impersonnelles opérant sans ego
Renaître selon les affinités karmiques, un voyage sans ego
Bien comprendre le Cycle et la Renaissance, sur le chemin de la méditation
Corps et Esprit, les deux mains ouvrant la porte de la libération
Percer le mystère de la psyché, transcender la naissance et la mort, vers l'impermanence
Toutes choses fusionnent dans le Non-
Le Candide
-
Người Thầy yêu thương, người hướng dẫn,
Hòa Thương Ân Sư, tâm an tịnh.
Trong bóng tĩnh lặng, ý thức tỉnh,
Giọng nguyên tâm hòa làn hương thơm.
Thiền định sư, trên tuyến đường đời,
Bước chân nhẹ, giữa thế gian rối.
Dạy bảo chúng con, đạo lành truyền,
Tâm linh hòa mình, như hồn nghệ sĩ.
Sư Thượng Thanh Hạ Từ, hồn thơ ngát,
Tâm minh an lạc, trí tuệ cao quý.
Bồ đề tinh khiết, trong lời dạy người,
Dòng suối nhân ái, tràn đầy l òng tin.
Từ tâm đại bi, nhưng hòa khắp nơi,
Mắt chúng con, thấu hiểu muôn đời.
Nhìn thấy cảm ơn, chảy nhanh như sông,
Ươm mầm thiện nguyện, xanh mát tâm hồn.
Từ lời dạy người, ta tìm thấy ước mơ,
Con tim nhỏ bé, mở rộng như biển.
Tự lập lên đỉnh, như ngọn núi cao,
Nhìn về phương trời, lòng tràng ngập vui.
Vàng khí tri giác, rực lên từng phút,
Ngày đêm tu hành, như bóng dương cực.
Tâm như hoa sen, mở rộng muôn hướng,
Phước lành bao la, lan tỏa khắp nơi.
Chúng con tôn kính, trí tuệ đại sư,
Hòa Thương Ân Sư, trái tim lưu luyến.
Nguyện xin Phật Thế Tôn, đón nhận,
Ban ơn hiển thảo, trên dải đời tươi.
Kính dâng lên sư, trái tim thành tâm,
Nguyện ơn thánh ánh, rạng ngời muôn nơi.
Hòa Thương Ân Sư, trong tâm tư thanh,
Nguyện xin vạn lời, ngợi khen tôn vinh.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Vœux de Vénération
Notre Maître bien-
Bienveillant, compatissant, avec un calme intérieur.
Dans l'ombre du silence, la conscience éveillée,
Sa voix sincère mêle une fragrance divine.
Maître méditatif, sur le chemin de la vie,
Pas léger au milieu du tumulte mondain.
Il enseigne et guide, transmettant la voie vertueuse,
Son esprit fusionne avec l'âme d'un artiste.
Le Vénérable Th
Esprit serein, intelligence noble.
La pureté du Bouddha réside dans ses enseignements,
Un flux bienveillant débordant de foi.
De la compassion sincère, se répandant partout,
Ses yeux comprennent les éternités.
La reconnaissance, rapide comme une rivière,
Nourrit la graine des bonnes intentions, verdissant les âmes.
De ses enseignements, nous découvrons des rêves,
Nos cœurs s'ouvrent comme un océan.
Émergeant vers le sommet, tel une montagne élevée,
Le regard tourné vers le ciel, le cœur déborde de joie.
L'éclat de la sagesse, rayonnant chaque minute,
Jour et nuit en méditation, tel un halo polaire.
Le cœur, semblable à une fleur de lotus s'ouvrant,
La bénédiction s'étend, irradiant tout autour.
Nous honorons le Grand Maître de la sagesse,
Bienveillant, compatissant, le cœur nostalgique.
Que le Bouddha, notre Seigneur, accueille,
La grâce éclatante sur le chemin de la vie radieuse.
Hommage au Maître, du fond du cœur,
Que la grâce sacrée brille partout.
Bienveillant, compatissant, dans la clarté de l'esprit,
Que mille louanges soient rendues à la Bonté Compatissante.
Namo Shakyamuni Bouddha."
tmđ
Thầy Viên Minh
Thầy Thích Viên Minh vô cùng hiền hòa,
Hướng dẫn chúng sinh trên con đường tu.
Học đạo quý, l òng không chướng ngại,
Thiền tâm trong sáng, nói lời không sai.
Thầy dẫn dắt chúng con vào chánh pháp,
Bước trên con đường an lạc tự tại.
Trong từng hơi thở, trong từng chùm tâm,
Giản dị, khiêm tốn, mới thật uyên thâm.
Với trái tim vô tư và tâm trong sạch,
Thầy truyền ánh sáng, đắm ch ìm trong chân lý.
Mỗi hành động, mỗi lời nguyện, mỗi niềm tin,
Dẫn dắt chúng con tới thiền định yên tĩnh.
Thầy là ngọn nến soi sáng đường lối,
Chỉ dẫn chúng con trên biển đời trầm lặng.
Với lòng biết ơn và tôn kính vô hạn,
Chúng con xin kính tặng Thầy lòng thành.
Hòa bình và yên tĩnh mãi theo Thầy,
Bình an tràn đầy trong mỗi hơi thở.
Thầy Thích Viên Minh, vị thầy đáng kính,
Nguyện cầu sự bình tâm và an lành.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Thầy Viên Minh, doux et bienveillant,
Guide les âmes sur le chemin de la méditation.
Noble dans l'enseignement, sans entrave,
Le cœur méditatif, ses paroles sont justes.
Thầy nous conduit vers la voie juste,
Marchant sur le chemin de la paix intérieure.
Dans chaque souffle, dans chaque agrégat mental,
Simple et humble, sa sagesse est profonde.
Avec un cœur détaché et une âme pure,
Thầy transmet la lumière, plongeant dans la vérité.
Chaque acte, chaque prière, chaque croyance,
Guide vers la méditation paisible.
Thầy est la bougie illuminant le chemin,
Nous guidant à travers la mer de la vie silencieuse.
Avec une gratitude infinie et un respect sincère,
Nous lui offrons notre cœur reconnaissant.
La paix et la tranquillité suivent Thầy éternellement,
L'apaisement remplit chaque souffle.
Thầy Thích Viên Minh, maître vénérable,
Nous prions pour la sérénité et la paix.
Namo Shakyamuni Buddha, hommage à l'Éveillé.
Ni Sư Thuần Tuệ
Nguyện cầu cho Ni Sư Thích Nữ Thuần Tuệ,
Lãnh đạo trong chánh niệm tôn kính Sư.
Biết lắng nghe, thông cảm chân thành,
Bình tĩnh giải quyết mọi vấn đề.
Sư sống hoà hợp, tạo đất trời êm đềm,
Sáng suốt trong quyết định, không do dự.
Không sân si, không dua nịnh, trung thực,
Tuân thủ Tứ Nhiếp Pháp, hành thiền công đức.
Sư giữ tâm đẹp trong lành, thanh tịnh,
Là người lãnh đạo chánh niệm hiển linh.
Với lòng biết ơn và tôn kính vô bờ,
Chúng con xin kính tặng Sư lòng thành.
Nguyện cầu cho Sư mãi bền vững và an lành,
Tiếp tục truyền bá ánh sáng đạo pháp.
Ni Sư Thích Nữ Thuần Tuệ, người đáng kính,
Nguyện Sư luôn được Chư Phật bảo hộ.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Dédions nos humbles prières à Ni Sư Thuần Tuệ,
Guide dans la pleine conscience, qui respecte la Voie.
Dotée d’une écoute attentive, et d'une sincère compréhension,
Elle résout toute question avec un calme absolu.
Elle vit en harmonie, crée la quiétude,
Lumineuse dans ses choix, sans l'ombre du doute.
Pas d'orgueil ni d'adulation, pure vérité,
Observant les Quatre Nobles Vérités, dans la méditation dédiée.
Elle maintient un esprit pur, paisible et clair,
Leader dans la pleine conscience, elle éclaire.
Avec une gratitude infinie et un respect sans borne,
Nous lui offrons notre cœur reconnaissant.
Que sa stabilité et sa sérénité soient éternelles,
Qu'elle continue à répandre la lumière des enseignements.
Ni Sư Thích Nữ Thuần Tuệ, vénérable guide,
Puisse-
Namo Shakyamuni Buddha, hommage à l'Éveillé.
tmđ
Proverbes célèbres / Những Câu Châm Ngôn bất hủ
Homme plaideur, homme menteur
Kẻ nói láo thường ngụy biện
La 1ère punition du Menteur est qu’il n’est pas cru même quand il dit la vérité
Hình phạt thứ nhất của kẻ nói láo là bị người đời không tin ngay cả khi nói thật
Sa 2è punition est qu’il n’arrive à croire en personne
Hình phạt thứ nhì là hắn không bao giờ tin ai cả
Un menteur est toujours prodigue de serments et de sermons envers les autres
Tên láo khoét bao giờ cũng giàu hứa hẹn và khuyên răn dạy đời kẻ khác
Mieux vaut être muet que d’être menteur, source de mépris
Thà câm còn hơn là nói láo, bị người đời khinh chê
Quand on a découvert qu'un ami est menteur, de lui tout sonnera faux, même ses vérités.
Khi ta khám phá anh bạn ta là kẻ dối trá, tất cả gì nơi anh ta đều trở nên gian dối, ngay cả sự thật của anh ta.
On ne se sent point menteur quand on a l'habitude de l'être.
Ta tự không thấy mình nói dối khi ta quá quen nói láo thuần thục
La langue de vipère ne peut provenir d'une âme de Bouddha
Khẩu xà khó từ Tâm Phật
Truyện Thiền -
Từ một Tâm trong lặng NS TN Thuần Tuệ
https://dieunhan.weebly.com/uploads/2/9/1/3/29139375/tumottamtronglang-
Bài pháp nói về cách sống an lạc và hạnh phúc bằng cách nhìn nhận cuộc đời như một tấm gương phản chiếu chính mình, và điều chỉnh tâm thái của mình theo hướng tích cực.
Bài pháp gồm hai phần chính:
1/ Đời như tấm gương soi:
Bài pháp truyền đạt thông điệp rằng cuộc đời đáp lại mình theo cách mình đối với nó. Nếu mình tốt, vui vẻ, lạc quan, thì cuộc đời sẽ tốt đẹp và dễ chịu với mình 2. Nếu mình bực dọc, chua chát, cay đắng, thì cuộc đời sẽ khó khăn và cay nghiệt với mình 3. Bài pháp dùng nhiều ví dụ và câu chuyện để minh họa cho điều này, như câu chuyện về ông lão John, người nghệ sĩ dương cầm Paderewski, hay người say rượu dán bông băng trên gương.
2/ Chọn thái độ sống, điều chỉnh cách sống: Bài pháp khuyên chúng ta nên chọn thái độ sống của mình hơn là chọn cuộc đời 4. Cách sống tốt nhất là thư giãn, nhìn ra điều tốt nơi người và hoàn cảnh, và an nhẫn khi gặp khó khăn5. Bài pháp cũng dùng ví dụ và câu chuyện để làm rõ cho điều này, như câu chuyện về hai người bị nghỉ việc, hay cách trang nghiêm quốc độ bằng cách trang nghiêm chính mình.
Références: dieunhan.weebly.com
Trong tâm hồn tĩnh lặng, bài pháp mở ra,
NS Thuần Tuệ dạy rằng, hạnh phúc đến ta,
Nhìn cuộc đời như tấm gương rạng ngời,
Tâm thái tích cực, hạnh phúc không ngời.
Đời như tấm gương soi, lắng nghe âm thanh,
Nếu ta vui vẻ, tình cảm đến xanh.
Tốt lành, lạc quan, mọi khó khăn qua,
Còn ác độc, buồn bã, đau khổ đến ta.
Người nghệ sĩ dương cầm Paderewski,
Dù gặp khó khăn, ông vẫn miệng lạc quan,
Câu chuyện về ông lão John đầy ấn tượng,
Cuộc sống đáp lại như gương phản chiếu.
Chọn thái độ sống, điều chỉnh bản lĩnh,
Cuộc đời nở hoa, hay rơi vào tận cùng.
Chấp nhận khó khăn, thư giãn trong lòng,
Nhìn nhận điều tốt, hạnh phúc lưu truyền.
Câu chuyện hai người nghỉ việc đau lòng,
Nhưng họ không khuất phục, bước đi vững bước.
Trang nghiêm quốc độ, bắt đầu từ chính mình,
Điều chỉnh cuộc đời, hòa mình với vũ trụ.
Bông băng trên gương, ý nghĩa sâu sắc,
Say rượu cũng biết cách kiểm soát bản thân.
Bài pháp của NS Thuần Tuệ, là đèn sáng,
Hướng ta về phía hạnh phúc, an lạc.
Chọn lựa tâm thái, nhìn cuộc đời như gương,
Trong lặng lẽ tâm hồn, hạnh phúc luôn tràn đầy.
NS Thuần Tuệ dạy rằng, từ tâm trong lặng,
Ta hòa mình với đời, sống an lạc bền vững.
CÁI KÉN VÀ CON BƯỚM
(Thiền sư Viên Minh kể)
Một người nọ nhìn thấy cái kén của con bướm. Sau đó, anh thấy một cái lổ nhỏ xuất hiện. Anh ngồi chăm chú theo dõi con bướm trong vài giờ đồng hồ và thấy nó cố gắng vùng vẫy tìm cách chui ra ngoài qua cái lỗ nhỏ đó. Rồi dường như nó không có thêm một tiến triển nào nữa. Trông cứ như thể nó đã làm hết mức có thể rồi và không thể xoay xở gì thêm được.
Thấy tội nghiệp nên người đàn ông quyết định giúp con bướm. Anh lấy một cái kéo và cắt cái kén. Con bướm dễ dàng thoát ra. Nhưng nó có một cái thân căng phồng và đôi cánh nhỏ bé, teo quắt. Thế là, con bướm đó sẽ phải bỏ ra suốt cả cuộc đời nó chỉ để bò trườn với cơ thề sưng phồng và đôi cánh co lại. Nó không bao giờ bay được…
Cho nên Quy tắc thứ ba của người Ấn độ :“Trong mỗi khoảnh khắc mọi sự đều bắt đầu vào đúng thời điểm”.
Người đàn ông tốt bụng đã không hiểu rằng chiếc kén chật hẹp và sự vùng vẫy của con bướm để chui qua được cái lỗ nhỏ ấy chính là cái cách mà Tạo Hóa buộc chất lỏng trong thân con bướm chảy vào cánh để sẵn sàng cho nó có đủ sức mạnh nhằm cất cánh bay…Vì vậy, đừng bao giờ tin vào quan niệm Bồ Tát độ mình cả, nếu Bồ Tát đến độ mình tức là Bồ Tát can thiệp vào việc mình cần phải làm là để thoát ra khỏi cái kén (thoát khỏi vô minh) chính mình là người cần phải mở ra mọi cái mà mình đã trói buộc vào, không có Bồ Tát nào làm thay cho mình…
Quan niệm Bồ Tát cứu độ bị hiểu sai kiểu như người mẹ giúp con ” thôi con đừng đánh vần để mẹ đánh vần cho… Con đừng làm toán để mẹ làm toán cho…vân vân…và vân vân…” Bồ Tát chỉ ngồi để thấy, để xem mình đau khổ như thế nào và thoát khỏi đau khổ như thế nào… mà Tâm Ngài vẫn hoàn toàn bất động, đó mới chính là Bồ Tát chân chính nhất.
Qua câu chuyện trên, con nhộng chỉ cần đợi thêm một chút nữa, nó có thể tự vùng vẫy thoát ra khỏi cái kén, thì nó mới đủ sức mạnh cất cánh bay cao… cũng như con người ta cần phải chịu đựng đau khổ thêm một chút nữa thì mới có được bài học Giác Ngộ cho chính mình…
Thế cho nên, Bồ Tát chỉ khai thị mà không có cứu độ… khai thị cho mọi người thấy ra mọi cái đã có sẳn nơi mỗi người, và để mọi người biết tự trở về với chính mình…
Trong Phật Giáo không có quan niệm có người khác cứu độ… đừng xin xỏ mong cầu mà trở thành mê tín…Đức Phật dạy, Pháp hộ trì người sống đúng Pháp, thuận Pháp…
Những người sống thuận Pháp, khi gặp chuyện thì tự động có Chư Thiên hộ Pháp hộ trì… Cũng như một người sống tốt thì được nhiều người tin tưởng giúp đỡ…Chân lý chính là Thực Tế chứ không phải ảo tưởng …
(Thiền Sư Viên Minh)
LE COCON ET LE PAPILLON
(Un moine bouddhiste raconte)
Un homme aperçut le cocon d'une chenille. Ensuite, il vit une petite ouverture. Il s'assit et observa attentivement la chenille pendant plusieurs heures, la voyant s'agiter et essayer de se faufiler à travers cette petite ouverture. Puis il sembla qu'elle ne faisait plus aucun progrès. On aurait dit qu'elle avait fait de son mieux et ne pouvait plus faire autre chose.
Pris de compassion, l'homme décida d'aider la chenille. Il prit des ciseaux et coupa le cocon. La chenille sortit facilement. Mais elle avait un corps gonflé et des petites ailes, toutes fripées. Ainsi, cette chenille devrait passer le reste de sa vie à ramper avec un corps enflé et des ailes repliées. Elle ne pourrait jamais voler...
C'est pourquoi la troisième règle des Indiens dit : "Dans chaque instant, tout commence au bon moment".
L'homme bien intentionné ne savait pas que le cocon étroit et les efforts de la chenille pour passer par cette petite ouverture étaient en réalité la manière dont la nature forçait les fluides du corps de la chenille à s'écouler dans ses ailes, pour les préparer à pouvoir voler. Ainsi, ne croyez jamais en l'idée que le Bodhisattva ( Saint, Divinité ) vous sauvera, car si le Bodhisattva vient à votre secours, cela signifie qu'il intervient dans ce que vous devez faire vous-
La compréhension erronée de la notion de salut du Bodhisattva est comme une mère aidant son enfant à apprendre à lire en lui disant : "Arrête, laisse-
À travers cette histoire, le papillon n'aurait besoin d'attendre qu'un peu plus longtemps pour pouvoir s'agiter et sortir du cocon, et ainsi avoir la force de s'envoler haut... Tout comme les êtres humains doivent endurer un peu plus de souffrance pour recevoir la leçon de l'Éveil pour eux-
C'est pourquoi le Bodhisattva enseigne seulement et ne sauve personne... il enseigne aux autres à voir ce qui est déjà présent en eux-
Dans le bouddhisme, il n'y a pas la notion de quelqu'un d'autre pour vous sauver... Ne demandez pas et ne cherchez pas des miracles, cela devient de la superstition... Le Bouddha enseigne que la Loi soutient ceux qui vivent selon la Loi, qui sont en harmonie avec la Loi...
Ceux qui vivent en harmonie avec la Loi ont automatiquement la protection des divinités, tout comme une personne qui se comporte bien gagne la confiance et l'aide de nombreuses personnes... La vérité est la réalité, pas une illusion...
(Maître Thiền Viên Minh)
Tại một ngôi chùa kia, có hai sư huynh đệ trụ trì. Người anh thì thông minh uyên bác, nhưng người em thì đã dốt đặc cán mai, lại chỉ còn có một con mắt.
Một hôm, có một nhà sư đi ngang qua chùa và xin cho ở đậu. Tục lệ thời bấy giờ là muốn được đón nhận vào chùa, người khách phải toàn thắng người chủ trong một cuộc so tài về giáo lý. Nhà sư khách xin được so tài về giáo lý.
Người anh mệt mỏi vì học kinh điển suốt ngày, nên nhờ người em ra thay mặt mình. Ông quá biết rõ sự ngu dốt của em mình, nên dặn dò rất kỹ lưỡng:
-
Người em vâng lời, và bước ra ngồi đối diện với người khách. Chẳng bao lâu, người khách chạy đến tìm người anh, mắt tròn xoe, và nói:
-
-
-
Người khách bỏ đi rồi, thì chỉ một lát sau người em hùng hổ chạy tới:
-
-
-
Người anh ngạc nhiên hỏi nguyên do.
Người em trả lời, giọng ấm ức:
-
Lời bình của Nguyên Si
Tục ngữ ta có câu: "Ông nói gà, bà nói vịt", thiết tưởng rất thích hợp với câu chuyện trên đây. Nhưng gà với vịt còn có thể nấu nướng như nhau, chứ Phật Pháp Tăng và con mắt chột của nhà sư thì làm sao mà bỏ chung vào một lò được? Cũng vì vậy mà trong chùa nọ suýt xẩy ra một trận đấu chưởng kinh hồn!
Nguyên Si tôi le lưỡi, lắc đầu, gãi tai, mà than thở: Ôi! cuộc đối thoại trên có phải chăng là một cuộc đối thoại giữa hai nhà sư đi tìm Chân Lý, hay rốt cục cũng chỉ là hai cuộc độc thoại của hai tâm hồn bị ám? Sự cảm thông giữa những con người mới thật là khó khăn thay! Cũng như mỗi khi bàn chuyện Thiền, Nguyên Si muốn nói bao nhiêu điều với độc giả. Nhưng nặn óc ra lời rồi, mà ngòi bút những ngập ngừng trên giấy trắng, chẳng hiểu rồi đây độc giả có cảm thông cho hay chăng?
Thở than xong, thì lại trộm nghĩ: phàm ở đời, muốn cảm thông nhau, thì chỉ có hai cách là nói và không nói (theo nghĩa rộng).
Nói tức là dùng một phương pháp biểu tượng để diễn đạt tư tưởng của mình. Thường tình, người ta dùng lời nói (ngôn ngữ), chữ viết (văn tự), hoặc nếu không nói không viết được (hay lười nói lười viết), thì dùng dấu hiệu (hiệu ngữ). Nhưng trong trường hợp nào cũng dùng một cái này để chỉ định một cái kia. Do đó, thật là một phương pháp vô cùng thiếu sót, một chiếc cầu thông cảm mỏng manh và tạm bợ.
Xin kể một câu chuyện vui, xảy ra tại một trạm xe lửa bên Anh. Một bà già nghễnh ngãng hỏi người xếp ga:
-
-
-
Câu chuyện này nói rõ được sự thiếu sót của ngôn ngữ.
Nhưng dù mỏng manh thiếu sót, tạm bợ đến đâu chăng nữa, từ ngữ cũng là một phương tiện cần thiết để tiến lại gần Chân Lý, và gây cảm thông giữa những con người. Ðã "nhập thế cục" thì "bất khả vô văn tự"; ngày xưa Ðức Phật cũng đã do dự nhiều trước khi thuyết pháp, nhưng rốt cục Ngài cũng phải dùng đến ngôn ngữ. Ðối với người Phật tử, ngón tay của Ngài tuy không phải là mặt trăng, song phải lần theo mới thấy được mặt trăng; đến khi tới đầu ngón tay rồi, mới có thể từ bỏ ngón tay mà nhảy qua mặt trăng. Ðó mới là giai đoạn phá bỏ mọi chấp trước vào văn tự, cũng như mọi phương pháp giả lập. Như vậy, tu Phật là cả một công trình lâu dài, lần bước từ giai đoạn này qua giai đoạn khác, từ "hữu luận" qua tới "vô luận" rồi mới tới "duyên giác", đâu có phải một sớm một chiều mà đã thấu được lẽ Chân Không!
Riêng về các phương tiện diễn đạt tư tưởng hay tình cảm, thì phải công nhận rằng lời nói và chữ viết đích xác, tinh vi hơn dấu hiệu nhiều lắm. Dùng dấu hiệu thay từ ngữ, tức là muốn trở lui về thời kỳ thượng cổ! Thật vậy, mỗi lời, mỗi chữ chỉ có thể chỉ định một vài khái niệm, trong khi đó mỗi cử chỉ có thể chở theo hàng trăm ngàn ý nghĩa, tùy theo trí tưởng tượng của con người, nhất là những con người bệnh hoạn, mê sảng, bị ám, như hai nhà sư trong câu chuyện nói trên. Nhà sư chột mắt mang nặng mặc cảm về sự chột mắt của mình, nên nhìn đâu cũng ra sự chê bai, chế riễu: dù là giơ ngón tay hay vẫy ngón chân, vỗ bụng hay rung đùi, tất cả sẽ được thâu vào con mắt chột oái oăm. Nhà sư kia thì lại bị ám ảnh bởi những giáo điều, nên nhìn đâu cũng ra giáo lý "cao siêu": một là Phật, hai là Pháp, ba là Tam Bảo, bốn là Tứ Ðế, năm là Ngũ Minh, sáu là Lục Nhập, bảy là Thất Bồ Ðề Phần, tám là Bát Chánh Ðạo, v.v... (cứ như thế cho đến tận tám vạn bốn ngàn là Bát vạn tứ thiên Pháp Môn).
Như vậy, theo ý Nguyên Si, nếu có nói, thì hãy tránh dấu hiệu, dùng ngôn ngữ, cho đích xác, cho hợp lý, cho thông dụng, tránh những từ ngữ mơ hồ -
Còn nếu không nói ? Nếu không nói, thì tức là giữ im lặng. Im lặng cũng có thể cảm thông được. Hơn nữa, im lặng, nếu tuyệt đối, vì không còn thuộc vào thế giới hiện tượng mà đi sâu vào bản thể, nên sẽ có thể dẫn tới Chân Lý tuyệt đối.
Nhưng phải kể đến những loại im lặng giả hiệu.
Ðiển hình cho loại im lặng giả hiệu đầu tiên là câu chuyện "đối thoại trong im lặng" trên. Các nhà sư trong câu chuyện đều hiểu sai chữ "tĩnh". Thật tình, họ không im lặng chút nào vì chính tâm hồn họ còn bị xáo trộn bởi những mặc cảm, sự giận hờn, lòng tranh chấp.
Loại im lặng giả hiệu thứ hai là loại lợi dụng cái im lặng trong sáng, để che đậy một cái im lặng vẩn đục. Ta nhớ tới người xưa đã có câu: "Kẻ cực hiền giống như kẻ cực ngu" hay "Người biết thì không nói"... Thật vậy: kẻ cực ngu không biết gì hết nên dĩ nhiên phải im lặng rồi, còn người cực hiền thì đâu thấy gì đáng nói nên giữ im lặng. -
Nhưng còn im lặng thật sự? Im lặng thật sự, thì còn gì đáng nói nữa...
Xin mượn, để kết luận, một bài thơ của Ðiều Ngự Giác Hoàng, sư tổ Thiền phái Trúc Lâm Yên tử, đời Trần, tả một cuộc "đối thoại" trong im lặng, đầy thi vị và giải thoát:
Dương liễu hoa thâm điểu ngữ trì,
Họa đường thiềm ảnh mộ vân phi.
Khách lai, bất vấn nhân gian sự,
Chỉ bạng lan can khán thúy vi. (1)
Dịch thơ (Ngô tất tố):
Chim hót dễ dà, liễu tả tơi
Thềm hoa mây phủ bóng nhà dài.
Khách vào, chẳng hỏi niềm nhân sự,
Tựa bức lan can, chỉ ngắm trời.
Nguyên Si
(*) Dịch thoát theo quyển "101 chuyện Thiền" ("Zen flesh, Zen bones") do Paul Reps soạn.
(1) Bông liễu nở đầy, chim hót chậm rãi. Trước bóng thềm nhà trồng hoa, mây chiều bay lơ lửng. Khách đến thăm, không hỏi đến việc đời, việc người. Mà chỉ tựa lan can, ngắm bầu trời xanh biếc.
Dans un temple, il y avait deux moines qui en étaient les responsables. L'aîné était intelligent et éloquent, tandis que le cadet était inculte et borgne. Un jour, un moine voyageur passa par le temple et demanda l'hospitalité pour la nuit. Selon la coutume de l'époque, pour être accueilli dans un temple, l'invité devait vaincre l'hôte lors d'un débat sur la doctrine. Le moine voyageur demanda à engager un débat sur la doctrine. L'aîné était fatigué d'étudier les écritures toute la journée, alors il demanda à son cadet de le remplacer. Sachant très bien l'ignorance de son cadet, il lui donna de nombreuses recommandations :
"Souviens-
"Je vous félicite ! Votre jeune frère est vraiment doué pour la doctrine ! Je reconnais ma défaite."
"Pourquoi donc ?", demanda l'aîné, curieux.
"Voyez-
"Où est-
"Ne semble-
"Quelle victoire ?! Je m'apprêtais à lui donner une leçon maintenant !..." L'aîné était étonné et demanda la raison. Le cadet répondit d'un ton indigné :
"Comment peux-
Commentaire de Nguyên Si
Notre proverbe dit : "L'un parle du coq, l'autre parle du canard." Ce qui convient parfaitement à cette histoire. Cependant, si le coq et le canard peuvent être cuisinés de la même manière, comment peut-
"À quelle heure arrive le train pour Londres et combien de temps s'arrête-
"Eh bien, de deux heures moins deux minutes à deux heures deux minutes (from two to two to two two)", répondit l'homme.
"Allons donc ! Cet homme est vraiment étrange. Je ne lui ai pas demandé comment la locomotive sifflait, pourquoi ne cesse-
Les saules fleuris se drapent de paroles profondes,
Les sentiers peints dévoilent les nuages sur la longue maison.
L'invité est là, ne s'interroge pas sur les affaires humaines,
S'appuie sur la balustrade, contemple la clarté du ciel. (Nguyên Si)
(*) Traduction du texte original :
Bientôt, dans une pleine floraison de saules, un oiseau chante en silence,
Les nuages couvrent le toit de la maison, les chemins sont bordés d'images colorées.
L'invité est venu sans demander de nouvelles du monde des hommes,
Sur la balustrade, il regarde le ciel bleu. (Ngô tất tố)
Những bài ngụ ngôn hiện đại
Gà Trống, Cóc Thầy
Ven sông một chú Gà Trời,
Tự khoe tài giỏi hơn người thế gian.
Miệng toàn hứa hão khoác loan,
Dắt lừa thiên hạ cho tròn mưu sâu.
Nó đi trộm của nhà chùa,
Tự cho mình sướng hơn vua một thời.
Sáu trăng khuấy động miệng đời,
Lời không gốc rễ, theo trời gió bay.
Đuôi xòe mà có lông đâu,
Lòng kiêu ngạo ngỡ chìm sâu đáy bùn.
Cách đấy có một Cóc um,
Tự cho mình bậc oai hùng giảng sư.
Chưa từng kinh kệ, am tư,
Đã lên mỏm đá tự cho hơn người.
Miệng rao đạo đức tốt tươi,
Mà tâm đen tối, lười biếng chứa đầy.
Người đời gọi nó là "Thầy",
Nó đem mình sánh tướng tài lừng danh.
Tự chôn trong chốn vô minh,
Ngỡ mình khôn giỏi, hại mình mà thôi.
Ong Già, Cừu Dại
Có con Ong Già xác xơ,
Lòng tham vẫn cháy đến giờ chưa nguôi.
Miệng rao đạo lý cho đời,
Mà tâm sa mạc, những lời rỗng không.
Tự cho mình ở đỉnh hồng,
Lòng ghen ghét, dạ chất chồng ghét ghen.
Thân vô vị, phận nhỏ nhen,
Chỉ là gánh nặng oán hờn thế gian.
Gặp chàng Cừu nhỏ đức nhân,
Đang đi trên lối tu thân hiền hòa.
Ong Già lựa lúc lân la,
Thì thầm rót mật lọc lừa vào tai:
"Người là bậc nhất chẳng hai,
Tâm hồn trong sáng, thiên tài thế gian".
Cừu non ngốc nghếch kiêu căng,
Biến tim khô héo thành xiềng xích gông.
Ba lần phá hoại đạo tràng,
Quên lời thề ước, ngỡ ngàng ngày nào.
Lời Răn
Bạn ơi, cuộc thế đa đoan,
Lắm người lấy ngạo làm gan dẫn đường.
Gà, Cừu, Cóc, Ong bốn phương,
Là hình bóng của nhiễu nhương, dối lừa.
Thói hư giả đức cho vừa,
Khiến đường Chân -
Xin người hãy lắng con tim,
Chớ tin lời hứa mà chìm bể dâu.
Fables de nos jours
Le Coq Vaniteux et le Crapaud Prêcheur
Sur les bords d'un fleuve, un Coq, de noble allure,
De son verbe enchanteur, vantait sa bravoure.
Il promettait monts et merveilles,
Donnant à tous des pains d'air, pour leurs oreilles.
Ceux-
Tandis que lui, du bien d'autrui, s'emparait.
Il pillait l'autel, volait le pain des moines,
Se croyant le grand seigneur, à la face des rois.
Six mois durant, il agita la populace,
Mais sans fondement, le vent emporta sa trace.
Il fit le paon, mais sans une seule plume,
Haut de cœur, mais bas dans l'écume.
Non loin de là, un Crapaud, gonflé de vanité,
S'érigeait en maître, de sagesse et de piété.
Il n'avait jamais médité, ni prié,
Mais du haut de son roc, il se croyait le plus doué.
Il enseignait la Voie, la vertu et la sagesse,
Ignorant que son cœur, n'était que fange et paresse.
On l'appelait "Maître", on lui tressait des lauriers,
Lui, si sot, se pensait plus sage qu'un grand guerrier.
Un pauvre d'esprit, qui de l'esprit s'est privé,
À force de se croire sage, il s'est achevé.
Une vieille Guêpe, au corps ridé mais à l'âme rapace,
Se voyait toujours jeune, par un coup de sa Grâce.
Elle donnait des leçons à l'univers entier,
Mais son cœur, un désert, n'était que vanité.
Elle jalousait les autres, se croyant au sommet,
Cherchant la gloire, mais n'ayant rien d'un poète.
Sans saveur, sans talent, vide de sens et de cœur,
Elle n'était qu'un fardeau, d'une grande rancœur.
Un jeune Agneau, dont la famille était pieuse,
Suivait le droit chemin, la voie silencieuse.
Mais la Guêpe, par des mots doux et des flatteries,
Le fit s'égarer dans un champ de folies.
Elle le louait, lui disait "tu es un maître",
"Ton âme est pure, un esprit hors de l'âtre".
Le jeune Agneau, empli de l'orgueil des sots,
Vit son cœur s'assécher, devenir un cachot.
Par trois fois, il voulut ruiner la sangha,
Rêvant de gloire, en faisant son propre mantra.
Moralité
Moralité, l'ami, le monde est plein de ces âmes,
Qui de la vanité, font leur plus belle flamme.
Le Coq, le Crapaud, la Guêpe et le jeune Agneau,
Sont les figures du Mal, d'un Cœur lourd et d'un Faux.
Le vice, déguisé en vertu, trompe les esprits,
Et le chemin du Bien, est souvent le plus gris.
Pour ne pas être dupe, de ces âmes en détresse,
Écoute ton cœur, et non point la promesse.
Enseignement bilingue du Dharma ( Extraits )
https://youtu.be/pOUqGBUSt20
Đây là tóm tắt nội dung bài giảng trong video "VẤN ĐÁP MỚI NHẤT 24.09.2025" của Sư Ông Viên Minh :
(00:00) Có thể tu nhiều pháp môn một lúc được không?
Sư Ông giải thích rằng pháp môn thực sự chính là bản thân mỗi người. Các phương pháp như niệm Phật hay thiền định chỉ là phương tiện, giống như thuốc dùng khi có bệnh. Do đó, có thể sử dụng một hay nhiều phương tiện tùy theo nhu cầu ở từng thời điểm, nhưng cái chính vẫn là quay về soi sáng và nhận biết sự vận hành nơi chính mình trong từng giây phút.
(02:57) Làm sao để phân biệt vọng tưởng và sự thật?
Vọng tưởng là những suy nghĩ về quá khứ, tương lai hoặc bị chi phối bởi bên ngoài. Để chấm dứt vọng tưởng, chỉ cần quay về trọn vẹn rõ biết với thực tại đang diễn ra – như hơi thở, bước đi, cảm giác. Khi tâm hoàn toàn chú tâm vào thực tại, nó không có thời gian để suy nghĩ lan man và vọng tưởng sẽ không còn. Vọng tưởng sinh ra khi chúng ta không thực sự "sống" trong khoảnh khắc hiện tại.
(06:43) Đời sống của một bậc thánh sau khi giác ngộ diễn ra như thế nào?
Sư Ông cho rằng đây cũng là một loại vọng tưởng. Việc của người tu là phải trọn vẹn rõ biết khoảnh khắc mình đang sống, thay vì bận tâm đến chuyện của các bậc thánh.
(07:51) Thầy giảng về sự chết và cách chuẩn bị để đối diện.
Sự chết liên quan đến hai yếu tố: nghiệp và sinh mệnh (thân xác). Có ba trường hợp chết: hết nghiệp nhưng thân còn tốt, hết sinh mệnh nhưng nghiệp vẫn còn (chết bất đắc kỳ tử), và cả hai cùng hết một lúc.
Thứ đi tái sinh là tâm thức, nơi lưu giữ toàn bộ nghiệp của một đời người, tương tự như bộ nhớ hay "hộp đen". Tâm thức này sẽ nhập vào một bào thai mới và định hình sự phát triển của con người trong kiếp sống mới dựa trên nội dung nghiệp đã được "lập trình sẵn". Tuy nhiên, trong đời sống mới, nhận thức và hành vi có thể thay đổi nghiệp đó. Chết chỉ là một sự thay đổi môi trường để học bài học giác ngộ.
(18:13) Phân biệt Metta (tâm từ) trong thiền định và thiền Vipassanā.
Thiền định (samatha), kể cả thiền tâm từ, thường sử dụng "tưởng" (nimitta -
Ngược lại, Vipassanā không chú trọng đối tượng mà chú trọng thái độ của tâm đối với đối tượng. Cái định trong Vipassanā (và trong Bát Chánh Đạo) là tâm không động, thấy biết sự vật một cách trung thực, không thêm bớt. Định và tuệ trong thiền tuệ luôn đi chung với nhau.
(25:07) "Biết vô phân biệt" là gì?
"Biết vô phân biệt" chính là "trong thấy chỉ thấy, trong nghe chỉ nghe". Sư Ông làm rõ có hai loại phân biệt: một là sự phân biệt rõ ràng các sự vật hiện tượng (màu sắc, hình dáng), cái này càng tuệ tri thì càng thấy rõ ; hai là sự phân biệt của tâm trí, khi nhìn một vật nhưng lại gán cho nó những khái niệm, tư tưởng, quan niệm của mình. "Vô phân biệt" là từ bỏ loại thứ hai, và khi đó, loại thứ nhất sẽ trở nên minh bạch, rõ ràng nhất.
(30:21) Nếu không có bản ngã (hữu vi hữu ngã) thì làm sao tu tập?
Sự thật vốn đã hoàn hảo (vô vi vô ngã). Khổ đau sinh ra do vô minh không thấy được sự thật đó, khiến bản ngã nỗ lực tìm kiếm một cái hoàn hảo theo ý mình. Quá trình tu tập chính là hành trình để bản ngã tự nhận ra sự vô ích trong mọi nỗ lực tìm kiếm của nó. Khi mọi tìm kiếm của bản ngã dừng lại, khi nó buông xuống, sự thật vốn có sẵn sẽ tự hiển bày. Giác ngộ không phải là tạo ra cái gì mới, mà là thấy ra và buông bỏ sự tạo tác sai lầm của bản ngã.
(39:21) Chia sẻ của một Phật tử về cốt lõi tu tập là "tinh tấn chánh niệm tỉnh giác".
Sư Ông đồng tình nhưng chỉ ra một sai lầm vi tế: thực hành tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác với ý đồ của bản ngã (muốn trở thành, muốn đạt được) vẫn là sai lầm. Tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác chân thật chỉ xuất hiện một cách tự nhiên khi mọi ý đồ của bản ngã đã được buông xuống. Khi tâm rỗng lặng, trong sáng thì tuệ giác sẽ tự chiếu soi, không cần nỗ lực. Quá trình tu là dần dần buông bỏ "tưởng tri" và "thức tri" cho đến khi chỉ còn lại "tuệ tri" – sự phản ánh trung thực thực tại khi vắng bóng cái "ta".
(41:07) Thầy Viên Minh giảng giải về một sai lầm vi tế trong tu tập
Sư Ông đồng tình với hành giả nhưng cũng chỉ ra một sai lầm rất lớn và phổ biến mà chính thầy cũng từng mắc phải.
Sai lầm cốt lõi: Việc thực hành tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác như một nỗ lực, một ý đồ của bản ngã để cố gắng trở thành một cái gì đó là một sai lầm lớn. Giai đoạn tu tập với ý đồ này sẽ rất căng thẳng.
Sự thật về Tinh tấn -
Các cấp độ của sự biết:
Tưởng tri: Tu tập dựa trên hình ảnh, khái niệm tưởng tượng ra.
Thức tri: Tu tập bằng cách áp dụng kiến thức, kinh nghiệm từ kinh sách.
Tuệ tri: Đây không phải là cái "mình" làm được. Tuệ tri chỉ xuất hiện khi vắng bóng cái "ta", khi không còn nỗ lực nào của bản ngã nữa.
Bản chất của việc tu:
Hành trình tu tập là quá trình quan sát và buông dần "tưởng tri" và "thức tri", đồng nghĩa với việc buông bỏ các tạo tác của bản ngã.
Chân lý đã có sẵn ở đây và bây giờ. Vì vậy, bất kỳ sự tìm kiếm nào cũng đều là sai lầm vì nó ngụ ý rằng chân lý đang ở một nơi khác.
Mục đích không phải là để "ngộ" hay "thiền", mà chỉ đơn giản là để cái tâm chấm dứt sự tìm kiếm điên đảo. Khi sự tìm kiếm của bản ngã chấm dứt, chân lý sẽ tự hiện bày.
Liên hệ với Tứ Diệu Đế:
Thấy ra được sự nỗ lực vô ích của bản ngã chính là thấy ra Tập đế và Khổ đế.
Khi buông bỏ được những nỗ lực đó, Đạo đế và Diệt đế sẽ tự hiện ra, bởi vì chúng vốn đã có sẵn chứ không phải do mình tạo ra.
Chúc thiện tri thức luôn tinh tấn tiến tu
Résumé en français de la séance de Questions-
(00:00) Peut-
Le Vénérable Maître explique que la véritable méthode de Dharma est l'être lui-
(02:57) Comment faire la différence entre une pensée illusoire et la réalité ?
Une pensée illusoire (vọ
(06:43) Comment se déroule la vie d'un saint après son éveil ?
Le Vénérable Maître considère que c'est aussi une forme de pensée illusoire. Le travail du pratiquant est d'être pleinement conscient de l'instant qu'il est en train de vivre, plutôt que de se soucier de la vie des saints.
(07:51) Le Maître donne un enseignement sur la mort et la façon de s'y préparer.
La mort est liée à deux facteurs : le karma (nghiệp) et l'espérance de vie (sinh mệnh -
Ce qui se réincarne est la conscience (tâm thức), qui stocke l'ensemble du karma d'une vie, comme une mémoire ou une "boîte noire". Cette conscience entre dans un nouvel embryon et façonne le développement de la personne dans sa nouvelle vie en fonction du karma qui a été "pré-
(18:13)
La méditation de concentration (samatha), y compris la méditation de la bienveillance (Metta), utilise généralement des "objets mentaux" (nimitta -
En revanche, la
(25:07) Qu'est-
"Savoir sans discriminer" signifie "dans la vue, il n'y a que la vue ; dans l'écoute, il n'y a que l'écoute". Le Vénérable Maître clarifie qu'il existe deux types de discrimination : l'un est la discrimination claire des phénomènes et des choses (couleurs, formes), qui devient d'autant plus claire que la sagesse pénétrante est développée ; l'autre est la discrimination du mental, qui consiste à attribuer des concepts, des idées et des opinions à un objet. "Sans discrimination" signifie abandonner le deuxième type, et à ce moment-
(30:21) S'il n'y a pas de soi (le "je" -
La vérité est déjà parfaite (vô vi vô ngã -
(39:21) Un bouddhiste partage que l'essence de la pratique est "l'effort juste, la pleine conscience, la lucidité".
Le Vénérable Maître est d'accord, mais souligne une erreur subtile : pratiquer l'effort juste, la pleine conscience et la lucidité avec l'intention de l'ego (vouloir devenir, vouloir atteindre quelque chose) est une erreur. Le véritable effort juste, la pleine conscience et la lucidité n'apparaissent que naturellement lorsque toutes les intentions de l'ego ont été abandonnées. Lorsque l'esprit est vide et pur, la sagesse se révèle d'elle-
(41:07) Le Maître Viên Minh explique une erreur subtile dans la pratique.
Le Vénérable Maître est d'accord avec le pratiquant mais souligne également une erreur très importante et courante qu'il a lui-
L'erreur fondamentale : Pratiquer l'effort, la pleine conscience et la lucidité comme un effort, une intention de l'ego pour essayer de devenir quelque chose, est une grande erreur. La période de pratique avec cette intention est très stressante.
La véritable nature de l'effort -
Les niveaux de la connaissance :
Thức tri (Connaissance cognitive) : Pratiquer en appliquant les connaissances et l'expérience des écritures.
Tuệ tri (Sagesse pénétrante) : Ce n'est pas quelque chose que "soi" peut accomplir. La sagesse pénétrante n'apparaît qu'en l'absence du "moi", lorsqu'il n'y a plus aucun effort de l'ego.
L'essence de la pratique :
Le chemin de la pratique est un processus d'observation et d'abandon progressif de la "connaissance conceptuelle" et de la "connaissance cognitive", ce qui équivaut à abandonner les créations de l'ego.
La vérité est déjà là, ici et maintenant. Par conséquent, toute recherche est une erreur, car elle sous-
Le but n'est pas de "s'éveiller" ou de "méditer", mais simplement que l'esprit mette fin à sa recherche frénétique. Lorsque la recherche de l'ego cesse, la vérité se manifeste d'elle-
Lien avec les Quatre Nobles Vérités :
La prise de conscience de la vanité des efforts de l'ego est la prise de conscience de la Vérité de l'Origine de la Souffrance et de la Vérité de la Souffrance.
Lorsque ces efforts sont abandonnés, la Vérité du Chemin et la Vérité de la Cessation se révèlent d'elles-
En souhaitant aux pratiquants de la persévérance dans leur pratique
THIỀN KHÔNG PHẢI NGỒI YÊN -
https://www.youtube.com/watch?v=ybw_nP6GItI
Bài giảng phá vỡ những hiểu lầm phổ biến về thiền, đặc biệt là quan niệm cho rằng thiền là một kỹ thuật, một tư thế ngồi tĩnh lặng. Thay vào đó, nó định nghĩa thiền là một thái độ sống, là sự sống tỉnh thức và chánh niệm trong từng khoảnh khắc của cuộc sống hàng ngày.
00:08 -
Bài giảng bắt đầu bằng câu hỏi liệu bạn có bao giờ cảm thấy bồn chồn ngay cả khi đang cố ngồi thiền.
Nó gợi ý rằng bạn có thể đã thiền mà không biết, chẳng hạn như khi rửa bát, đi dạo hay ngắm nhìn một đứa trẻ đang ngủ say.
Thiền không phải là một kỹ thuật hay tư thế, mà chỉ đơn giản là sống tỉnh thức.
01:15 -
Người ta thường nhầm lẫn thiền với một tư thế cụ thể: lưng thẳng, mắt lim dim, tay kết ấn.
Tuy nhiên, tư thế không làm nên thiền. Một người có thể ngồi như tượng nhưng tâm lại hỗn loạn, hoặc ngược lại, họ vẫn có thể thiền ngay cả khi đang làm việc nhà hoặc đi trên phố đông người.
02:11 -
Đức Phật không dạy thiền để đạt được cảnh giới, mà dạy sự tỉnh thức trong từng khoảnh khắc, dù đang đi, đứng, nằm hay ngồi.
Việc ngồi thiền một giờ mỗi ngày không có ý nghĩa nếu 23 giờ còn lại sống trong vô thức.
Thiền không đòi hỏi phòng riêng hay các vật dụng nghi thức. Nó là một thái độ sống đơn giản: sống mà không chạy theo, không chống lại, chỉ biết mình đang sống.
03:20 -
Chánh niệm (Mindfulness) là cốt lõi của thiền. Nó không phải là sự tập trung căng thẳng, mà là khả năng thấy rõ ràng, tỉnh thức trong mỗi khoảnh khắc.
Không có chánh niệm, bạn dễ dàng bị kéo đi bởi những suy nghĩ, cảm xúc.
Chánh niệm chỉ thấy, không can thiệp, không phán xét, giống như một ngọn đèn tự chiếu sáng mọi thứ.
Một người sống với chánh niệm không phải là người không có cảm xúc, mà là người thấy rõ những cảm xúc đó mà không bị cuốn theo.
06:27 -
Thiền không phải là trốn tránh cuộc đời hay ngồi bất động.
Nó là sự "dừng lại" để không chạy theo những suy nghĩ, mong cầu hay lý tưởng hạnh phúc.
Nhiều người nghĩ thiền là một mục tiêu cần đạt được, nhưng thiền thực sự chỉ xuất hiện khi bạn dừng mọi cố gắng để trở thành một ai đó.
08:47 -
Một trong những cạm bẫy lớn nhất là thiền chỉ là hình thức bên ngoài.
Có những người ngồi thiền lâu năm nhưng lại nuôi dưỡng sự kiêu hãnh tinh vi về việc "đang tu".
Thiền đích thực không cần khán giả, không phải là một vai diễn, nó là sự buông bỏ mọi danh xưng và hình thức.
12:44 -
Thiền là nhìn một cách thuần khiết, không thêm vào bất cứ suy nghĩ, ký ức hay đánh giá nào.
Thay vì nhìn bông hoa qua những ý niệm "đẹp" hay "xấu", thiền là nhìn bông hoa như chính nó đang là.
Cái nhìn này không có "người thấy", chỉ có "sự thấy". Nó cho phép mọi thứ được tồn tại như bản chất của chúng, từ đó sự chuyển hóa tự nhiên xảy ra.
16:23 -
Thiền không phải là một phương tiện để đạt đến giác ngộ.
Nó là sự sống trọn vẹn ngay tại nơi bạn đang đứng.
Bạn càng cố gắng để "thiền" hay "đạt được" một trạng thái nào đó, bạn càng rời xa thiền. Thiền chỉ xảy ra khi bạn không còn muốn thiền nữa.
18:40 -
Thiền không chỉ xảy ra ở nơi yên tĩnh mà ngay giữa phố thị ồn ào, trong bữa cơm gia đình hay một cuộc tranh luận.
Đó là khi bạn thấy rõ cảm xúc của mình mà không đồng hóa với nó, hoặc khi bạn im lặng thay vì la hét.
22:02 -
Thiền chính là sống, sống mà không rơi vào vô thức.
Sống trong thiền là ăn chỉ biết ăn, đi chỉ biết đi, làm việc chỉ biết làm việc một cách trọn vẹn.
Thiền không phải là tìm kiếm một trạng thái đặc biệt mà là thấy rõ điều đang xảy ra.
Khi thiền đã trở thành đời sống, không còn ranh giới giữa tu và không tu. Thiền không cần hành động, nó chỉ cần sự hiện diện, sống thật.
LA MEDITATION N'EST PAS QU'UNE POSITION ASSISE IMMOBILE
La conférence déconstruit les malentendus courants sur la méditation, en particulier l'idée qu'il s'agit d'une technique ou d'une posture assise et immobile. Elle la définit plutôt comme une attitude de vie, une vie en pleine conscience et une attention de chaque instant de la vie quotidienne.
00:08 -
La conférence commence en demandant si vous vous êtes déjà senti agité même en essayant de vous asseoir pour méditer.
Elle suggère que vous avez peut-
La méditation n'est pas une technique ou une posture, c'est simplement le fait de vivre en pleine conscience.
01:15 -
Les gens confondent souvent la méditation avec une posture spécifique : le dos droit, les yeux mi-
Cependant, la posture ne fait pas la méditation. Une personne peut s'asseoir comme une statue mais avoir l'esprit qui court dans tous les sens, ou, à l'inverse, elle peut méditer même en faisant des tâches ménagères ou en marchant dans une rue bondée.
02:11 -
Le Bouddha n'a pas enseigné la méditation pour atteindre un certain état, mais plutôt la pleine conscience à chaque instant, qu'on soit en train de marcher, de se tenir debout, de s'allonger ou de s'asseoir.
S'asseoir en méditation pendant une heure par jour n'a pas de sens si les 23 heures restantes sont vécues dans l'inconscience.
La méditation ne nécessite pas de pièce dédiée ou d'accessoires rituels. C'est une attitude de vie simple : vivre sans poursuivre ni lutter, en sachant simplement que l'on est en vie.
03:20 -
L'attention (ou la pleine conscience) est au cœur de la méditation. Ce n'est pas une concentration intense, mais la capacité de voir clairement et avec conscience à chaque instant.
Sans attention, vous pouvez facilement vous laisser emporter par les pensées et les émotions.
L'attention se contente de voir, sans intervenir ni juger, comme une lampe qui éclaire naturellement tout ce qui se trouve sur son passage.
Une personne vivant avec attention n'est pas une personne sans émotions, mais une personne qui voit clairement ces émotions sans se laisser emporter par elles.
06:27 -
La méditation n'est pas une fuite du monde ou une immobilité.
C'est un « arrêt » pour ne plus courir après les pensées, les désirs ou les idéaux de bonheur.
Beaucoup de gens considèrent la méditation comme un objectif à atteindre, mais la vraie méditation n'apparaît que lorsque vous cessez tous vos efforts pour devenir quelqu'un d'autre.
08:47 -
L'un des plus grands pièges est de considérer la méditation uniquement comme une forme extérieure.
Certaines personnes méditent pendant des années en nourrissant une fierté subtile d'être en « chemin spirituel ».
12:44 -
La méditation consiste à voir de manière pure, sans ajouter de pensées, de souvenirs ou de jugements.
Au lieu de voir une fleur à travers les idées de « belle » ou de « laide », la méditation est de voir la fleur telle qu'elle est.
Cette vision n'a pas de « voyant », il n'y a que « le fait de voir ». Cela permet à tout d'exister tel quel, et c'est ainsi que le changement se produit naturellement.
16:23 -
La méditation n'est pas un moyen d'atteindre l'illumination.
C'est le fait de vivre pleinement à l'endroit où vous vous trouvez.
Plus vous vous efforcez de « méditer » ou d'atteindre un état donné, plus vous vous éloignez de la méditation. La méditation ne se produit que lorsque vous ne voulez plus méditer.
18:40 -
La méditation ne se produit pas seulement dans un lieu silencieux, mais aussi au milieu d'une ville animée, lors d'un repas de famille ou d'une dispute.
C'est quand vous voyez clairement vos émotions sans vous identifier à elles, ou lorsque vous restez silencieux au lieu de crier.
22:02 -
La méditation, c'est simplement la vie, une vie sans inconscience.
Vivre en méditation, c'est manger en sachant qu'on mange, marcher en sachant qu'on marche, faire la vaisselle en sachant qu'on la fait.
La méditation n'est pas la recherche d'un état spécial, mais le fait de voir clairement ce qui se passe.
Lorsque la méditation devient votre façon de vivre, il n'y a plus de frontière entre la spiritualité et la vie quotidienne. La méditation ne nécessite pas de pratique, elle ne demande que votre présence et votre authenticité.
Sự Thật Về Thiền Mà Đức Phật Đã Hành | Ngộ Tâm Trí -
(00:08) Có một nghịch lý, Đức Phật ngồi thiền cho đến khi thiền không còn, không còn người ngồi, không còn mục tiêu, không còn trạng thái để đạt đến. Giữa rắn độc, giữa cám dỗ, giữa bao tiếng gọi từ vọng tưởng, ngài không chạy, không trống, không cẩu, chỉ ngồi không thiền để đạt mà chỉ ngồi như một sự sống đang dừng lại với tất cả những gì đang là.
(00:30) Không ai dạy điều đó, không sách vở nào chỉ, không giáo pháp nào mô tả chính xác. Vậy thì thứ thiền mà Đức Phật đã hành là gì? Có giống thứ thiền mà chúng ta vẫn đang ngồi mỗi ngày với đồng hồ, với kỹ thuật, với mục tiêu an lạc và giác ngộ hay đó là một điều gì hoàn toàn khác? Một trạng thái không tên, một sự tình lặng không do luyện tập, một cái thấy chưa từng bị đặt tên là đúng hay sai.
(00:58) Ngộ tâm trí mời bạn bước vào một hành trình không để học thêm điều gì mà để gỡ bớt những điều chưa bao giờ là thật. Thiền không bắt đầu bằng ngồi thế nào mà bắt đầu từ nơi bạn không còn đóng vai người đang thiền. Và chính tại đó mọi thứ mới thật sự bắt đầu. Phần lớn những người tìm đến thiền hôm nay bắt đầu từ một nhu cầu rất dễ hiểu, giảm lo âu, chữa mất, chữa mất ngủ, thoát khỏi suy nghĩ tiêu cực hay mong cầu một đời sống tỉnh thức.
(01:25) Thiền trở thành một giải pháp, một cách để giải quyết vấn đề. Một liệu pháp tinh thần đóng gói sẵn, được hướng dẫn từng bước từ cách ngồi, cách hít thở đến việc đưa tâm trở về. Ta học thiền như học bất kỳ kỹ năng nào, tập luyện, cố gắng, kiên trì và hy vọng đến một ngày ta sẽ chạm được trạng thái nào đó sâu hơn, cao hơn, tốt hơn.
(01:48) Nhưng thiền mà Đức Phật hành không bắt đầu như vậy. Ngài không thiền để thoát khỏi khổ mà ngồi xuống giữa khổ để nhìn thẳng vào nó. Ngài không bắt đầu từ ý muốn kiểm soát tâm trí mà từ sự không còn muốn gì nữa. Không còn muốn tránh khổ, không còn muốn đạt lạc, không còn muốn vượt qua bất kỳ trạng thái nào. Và vì không còn chạy nên tất cả vọng tưởng hiện ra trọn vẹn, không bị đẩy lủi, không bị tô màu, không bị che giấu.
(02:15) Có thể nói thiền của ngài không phải là một hành động mà là một sự đầu hàng. đầu hàng trong nghĩa sâu nhất không phải để bỏ cuộc mà để thôi vùng vẫy trong ảo tưởng mình đang kiểm soát được điều gì. Ngài không dạy thiền để đạt đạo. Ngài chỉ ngồi như một ngọn núi không còn lý do để di chuyển, không còn ai cần ngồi yên.
(02:36) Chỉ có cãi đang là hiền lộ trong im lặng. Còn ta khi ngồi xuống thường vẫn còn quá nhiều mục tiêu ngầm bên trong. Muốn được yên, muốn tâm bớt nghĩ, muốn đạt trạng thái rỗng lặng, muốn mở luôn xa khai sáng, chứng đắc. Và chính những đó dù được bọc bằng danh nghĩa tâm linh vẫn là những chiếc móng vuốt của bản ngã đang vươn ra tinh vi và kín đáo.
(02:58) Cái tôi không còn muốn nổi bật nhưng lại muốn biến mất một cách nổi bật. Đó là cái bẫy lớn nhất của thiền hiện đại. Tã tưởng mình đang buông nhưng thực ra là đang nắm một cách khéo léo hơn. Buông thật không phải là kỹ năng để rèn luyện mà là kết quả của một sự vỡ tan tận gốc. Khi ta nhận ra không còn điều gì để giữ.
(03:20) Khi bạn còn thấy mình là người hành thiền thì vẫn còn một trung tâm đang điều khiển, vẫn còn một mục tiêu đang được theo đuổi. Nhưng khi bạn buông đến mức không còn gì để buông, không còn ai để giữ thì thiền mới thực sự bắt đầu. Không phải là một trạng thái mà là một sự hiện diện không thể gọi tên.
(03:39) Và từ sự hiện diện đó, mọi kỹ thuật trở nên thừa, mọi lý thuyết trở nên im lặng, mọi nỗ lực trở thành gánh nặng đã rơi xuống. Khi đó ngồi không còn là một hành động có chủ thể mà là một cách để trở về với cái chưa từng rời đi. Một khi đã chạm tới điều đó, mọi câu hỏi thiền thế nào mới đúng sẽ tự tan như xương giữa nắng mai.
(04:00) Có thể bạn vẫn còn thắc mắc, vậy nếu không có kỹ thuật thì làm sao thiền được? Không có người hành thì ai đang hành thiền? Câu hỏi ấy sẽ dẫn ta đi sâu hơn vào vùng lặng, nơi không còn ai đang hỏi. Người ta thường nói, "Tôi đang thiền." Nhưng khi câu đó khởi lên, nó đã mang theo một trung tâm, một ai đó đang làm, đang điều khiển, đang quan sát.
(04:21) Tưởng như đó là tỉnh thức nhưng thật ra lại là một vòng lặp rất cũ. Cái tôi muốn trở nên tỉnh thức hơn, tưởng như là buông nhưng thật ra lại là một phiên bản tinh vi hơn của sự kiểm soát. Đức Phật không ngồi dưới cây bồ đề để làm một việc tên gọi là thiền. Ngài không bảo tâm, phải vắng lặng, cũng không tự nhủ hãy trở về hơi thở, không gắn cho bất kỳ trải nghiệm nào là đúng là sai.
(04:46) Ngài chỉ ngồi và khi không còn ai đang ngồi, khi tâm không còn đối tượng để hướng tới thì cái được gọi là thiền tự xảy ra. Giống như nước trong veo khi không còn bị khuấy. Không cần nỗ lực làm cho nó trong, chỉ cần dừng tay. Ta gọi đó là vô ngã. Nhưng vô ngã không phải là một trạng thái đạt được. Vì nếu có ai đang đạt tới vô ngã thì cái ngã ấy vẫn còn nguyên hình.
(05:12) Nhiều người ngồi thiền nhưng thật ra là đang thiền như một ai đó. Một người học trò đang nghiêm túc, một người hành giả muốn tiến bộ, một người đau khổ muốn giải thoát. Nhưng thiền mà Đức Phật thực hành không khởi đi từ đau khổ mà từ sự nhìn thẳng vào đau khổ mà không muốn đổi thay, không muốn vượt qua nó, không muốn biến nó thành bài học, không muốn biến mình thành một người tình thức hơn sau đó.
(05:36) Và chính trong cái không muốn ấy, sự sống nguyên vẹn mới hiện ra. Không qua trung gian, không cần một bản đồ, không cần một lời dạy nào gắn vào từng khoảnh khắc đang là, chỉ là ngồi và thấy. Nhưng không ai đang thấy, không người thấy, không đối tượng được thấy, chỉ còn cái thấy không tên.
(05:56) Bạn có thể đã từng chạm thoáng qua khoảnh khắc đó khi đang ngồi yên và mọi suy nghĩ lặng lại. Không vì bạn cố gắng dừng chúng mà vì bạn bỗng nhiên không còn quan tâm đến chúng nữa. Không còn người đánh giá, không còn tiếng thì thầm trong đầu hỏi rằng mình đang làm đúng chưa, không còn mong đợi một cảm giác đặc biệt và cũng không còn ai để kể lại sau đó rằng lúc ấy tôi đã thiền sâu.
(06:21) Chính vì không còn người kể nên mọi thứ trở nên trọn vẹn. Sự hiện diện khi không có người hiện diện. Một sự rỗng không nhưng đầy đủ. Một sự an tĩnh không phải do luyện tập mà là nền tảng vốn có chưa từng vắng mặt chỉ bị lãng quên. Cái mà ta gọi là thiền không phải là một chuỗi kỹ thuật để kiểm soát tâm trí mà là sự sụp đổ của cái tôi muốn kiểm soát.
(06:42) Chỉ khi ấy, hơi thở là hơi thở, âm thanh là âm thanh, ý nghĩ đến và đi như mây, không còn người nắm giữ, cũng không còn ai xua đuổi. Và điều kỳ lạ xảy ra khi không còn người thiền, sự thiền lại tự xảy ra rõ ràng hơn bao giờ hết. Nhẹ nhàng như một chiếc lá rơi, lặng lẽ như ánh sáng dọi qua khe cửa sở mai, không màu mè, không đạt trạng thái cao, chỉ là một sự trở về rất đỗi bình thường.
(07:08) Chính vì vậy, nếu bạn đang tự hỏi làm sao để biết mình đã thiền đúng chưa? Có thể bạn vẫn còn đang ngồi trong chiếc ghế của người hành thiền. Còn khi bạn ngồi xuống và không còn ai để nhận biết, không còn câu chuyện để kể, không còn thành tựu để ghi thì bạn không cần biết mình đang thiền hay không nữa.
(07:28) Vì lúc đó cái biết không còn thuộc về bạn mà là sự sống đang biết chính nó. Và cũng từ nơi ấy, cái gọi là bão dông trong tâm không còn cần được dẹp yên. Nó được mời vào và được thấy trọn vẹn, không còn ai đang chống lại. Người ta nghĩ rằng thiền là để tâm yên, là để mọi sóng gió lắng xuống, là để chạm vào một không gian trong vắt không một gợn buồn.
(07:53) Nhưng thật ra nếu thiền là để tĩnh lặng thì nó đã mang sẵn một mục đích. Và bất kỳ mục đích nào cũng là cửa ngõ cho thất vọng. Vì tâm đâu có yên theo ý mình. Hôm nay ta ngồi thấy bình an, ngày mai ta ngồi tâm như bầy vượn hú. Rồi ta hoang mang, thất vọng, nghi ngờ phương pháp, rồi ta trách mình chưa đủ tinh tấn.
(08:15) Nhưng vấn đề không phải ở kỹ thuật, không phải ở số phút ngồi thiền, không phải ở tâm có lặng hay không, mà ở chỗ ta có đủ can đảm để nhìn thẳng vào cơn báo mà không né tránh không. Đức Phật không ngồi để làm dịu phiền não. Ngài không hành thiền để rút mình khỏi khổ đau. Ngài không đóng tai lại với cuộc đời. Ngài ngồi giữa những cơn bão đang gào thét trong tâm.
(08:37) Và ngài không chảy. Ngài không nói tâm phải sạch mới thiền được. Ngài không nghĩ cần gột rửa hết vọng tưởng rồi mới chạm vào chân lý. Ngài chỉ ngồi đó với mọi thứ đang có dù là nghi ngờ, sợ hãi, dục vọng, giận dữ hay trống rỗng. Ngài thấy nó không với ánh mắt của người đang bắt lỗi, không với ý định kiểm soát hay uốn nắn, ngài chỉ thấy như nó đang lả.
(09:00) Và chín ánh nhìn không định danh ấy là thanh gươm chặt đứt gốc rễ của khổ đao. Bởi vì mọi khổ đau chỉ lớn lên khi bị kháng cự, chỉ tiếp tục khi bị đàn áp, chỉ gào thét khi không được nhìn thấy. Nhưng khi được thấy rõ ràng, không bị gán tên xấu, không bị gắn mát phải loại bỏ thì ngay trong cái thấy đó cơn bão mất sức.
(09:20) Không phải vì nó bị đánh bại mà vì không còn ai đang chiến đấu với nó nữa. Nhiều người hành thiền để đạt trạng thái tâm như nước nhưng lại sợ khi nước đục. Lại tránh né khi tâm có giận, có dục, có lo ẩu. Và như thế, thiên trở thành một vùng an toàn giả tạo, nơi chỉ những cảm xúc cao đẹp mới được phép tồn tại.
(09:40) Còn sự thật thì không như vậy. Tâm người như bầu trời có nắng, có dông, có mây, có lửa. Thiền là ngồi trong chính cơn dông đó, không né tránh. không can thiệp, không mưu cầu. Khi bạn ngồi xuống và một cơn giận trồi lên, hãy nhìn nó như nhìn một đám mây đang kéo đến. Không cần phân tích, không cần đẩy đi, không cần nói, tôi không nên như vậy.
(10:04) Chỉ cần thấy và để nó sống chọn đời sống của nó cho đến khi tự tàn. Giống như Đức Phật ngồi giữa mọi cám dỗ của ma vương mà không khởi một ý chống lại, không đè nén, không cầu xin, không giải thích, không biện minh, không phán xét. Ngài ngồi và để mọi thứ lộ diện. Giữa cơn bão của thân và tâm chỉ có một điều duy nhất được giữ lại.
(10:23) Sự có mặt trọn vẹn. Không cần lý do, không cần chứng ngộ, không cần lẳng yên, chỉ cần dám ở lại với những gì đang thật sự xảy ra bên trong. Và kỳ lạ thay, khi không còn ai phản ứng, cơn bão vốn được nuôi bằng sợ hãi, tự tan vào chính nó. Không cần xua đuổi vì không còn ai cần bảo vệ. Không cần dập tắt vì không còn gì cần giữ an toàn.
(10:47) Từ nơi đó, một loại tĩnh lặng rất khác bắt đầu sinh ra. Không phải là sự yên ả giả tạo, không phải là tôi đã thiền đúng cách, mà là sự vắng mặt của người đang tìm trạng thái, vắng mặt của cái tôi, vắng mặt của vai diễn người hành thiền, vắng mặt của mọi hình dung phải đạt đến. Chỉ còn sự sống đang lặng lẽ đi qua chính mình như một dòng sông biết chảy mà không cần người trẻo.
(11:10) Trong đời sống tâm linh, người ta rất thích những tầng bậc thiền sơ cấp, thiền trung cấp, thiền nâng cao. Thấy sơ sơ gọi là chớm ngộ, thấy nhiều chút gọi là kiến tánh, rồi thêm vài năm nữa sẽ lên đắc đạo. Những chiếc thang vô hình được dựng lên trong tâm và mỗi lần hành thiền ta lại âm thầm tự hỏi mình đang ở nấc nào? Hôm nay mình có tiến hơn hôm qua không? Tâm mình đã yên được bao nhiêu phần? Thế là thiền thay vì trở thành cánh cửa mở ra thực tại lại trở thành một trò leo thang âm thầm, một trò chơi mới của bản ngã mang gương mặt tỉnh thức
(11:46) nhưng vẫn muốn hơn kẻ khác. Ta tìm kiếm dấu hiệu của sự tiến bộ như tìm bằng chứng. Ta chờ một trạng thái đặc biệt để xác nhận mình đang đi đúng đường. Và mỗi khi không có gì xảy ra, ta lại thấy mình thất bại. Nhưng sự thật là thiền không có thành tựu. Giác ngộ không phải là một trạng thái và người đạt đạo chưa bao giờ là một ai đó.
(12:11) Đức Phật không ngồi thiền để thăng cấp. Ngài không cần ai điểm danh, cũng không chờ đợi ai phong danh hiệu. Ngài ngồi vì không còn nơi nào khác để đi, không còn hình ảnh nào để trở thành, không còn gì để nắm giữ. Và từ trong sự không còn gì đó, mọi khái niệm về tầng bậc rơi dụng, mọi ý niệm về người tu tan theo, không còn ai để giác ngộ, không còn ai để so sánh, hơn thua, xác nhận.
(12:35) Thiền không phải là cuộc đua marathon nội tâm, nơi người nào ngồi được lâu hơn thì cao siêu hơn. Cũng không phải là hành trình tích góp công đức theo kiểu tài khoản ngân hàng. Không có hệ thống chấm điểm cho chánh niệm tốt, thở sâu đẹp, tâm vắng sạch. Tất cả những mong cầu đó dù tinh tế đến đâu đều là biểu hiện của một cái tôi chưa yên.
(12:56) Chỉ là nó đã khoác lên lớp áo đạo hạnh. Thật ra khi bạn còn nghĩ mình đang tiến bộ là bạn chưa thấy. Khi bạn còn đợi một ngày sẽ chạm được sự thật là bạn đang xa dần nó. Vì sự thật nếu còn phải đợi thì chưa bao giờ là thật. Còn nếu đã là thật thì không cần đợi. Tình thức không đến sau 10 năm hành thiền.
(13:19) Nó đến khi mọi ý niệm về thời gian rơi rụng. Giác ngộ không xảy ra ở cuối con đường. Nó xảy ra khi bạn không còn đi đâu nữa. Và chính vì không đi đâu nên mỗi bước chân đã là đang tới, không tới đâu cả nhưng không lạc đi đầu. Không còn người đến, không còn nơi đến, chỉ còn sự sống đang tự biết chính mình qua ánh nhìn không màu, không tên, không đối tượng.
(13:42) Nếu bạn vẫn đang đếm số buổi thiển, nếu bạn vẫn cần ghi lại nhật ký tu mỗi tối để cảm thấy mình đã làm gì đó, nếu bạn vẫn cảm thấy bất an mỗi khi bỏ sót một buổi thiền sáng, hãy dừng lại không để bỏ thiền mà để nhìn sâu ai đang cần những điều đó để cảm thấy an toàn. Thiền không phải là một chương trình đào tạo, không phải là công cụ phát triển bản thân, không phải là lộ trình tinh thần để trở nên phiên bản tốt đẹp hơn của mình.
(14:09) Vì còn mình là còn cái lõi đang đòi hỏi được duy trì. Và cái lõi ấy dù được bọc bằng từ ngữ Phật pháp, từ bi giác ngộ vẫn là cái tôi. Đức Phật không dạy ai trở thành Phật. Ngài chỉ chỉ ra rằng cái gọi là tôi chưa từng thật. Vậy nên không cần thành tựu gì, chỉ cần thấy cái đang giữ mình mà không nói ra. Và khi thấy, thật sự thấy thì cái giữ ấy buông không phải vì bạn buông mà vì không còn lý do để giữ. Từ đó không còn con đường nữa.
(14:38) Mỗi khoảnh khắc là đất thiền, mỗi hơi thở là đủ, mỗi cái thấy là sáng, không thêm không bớt, không ai đang đạt đến điều gì. Chỉ có cái đang là không cần ai gọi tên. Mười mấy hành thiền thường nghĩ rằng muốn tâm yên thì phải cố gắng, muốn có chánh niệm thì phải siết chặt sự chú ý, muốn buông bỏ thì phải buông thật nhiều.
(15:01) Và thế là một cuộc vận động âm thầm bắt đầu. Gồng lên để an lạc, gồng lên để buông, gồng lên để không còn cái tồi. Nhưng mâu thuẫn là đây, càng cố buông càng dính, càng cố lặng càng loạn, càng cố đạt càng mất. Tĩnh lặng nếu phải do nỗ lực mà có thì nó chỉ là một sản phẩm của sự kiềm chế, không khác gì đang nén một cơn thở dài chưa thốt.
(15:24) Không phải lặng thật mà là sự đông cứng tinh thần. Tạm thời, Đức Phật không thiền để làm cho tâm yên. Ngài không bắt mình phải tránh niệm từng giày. Ngài không cần dựng lên một bản ngã mới với dáng vẻ tỉnh thức, thành thơi, điềm đảm. Ngài chỉ ngồi và mọi thứ hiện ra như nó vốn là. Và trong cái hiện ra ấy không có gì chỉnh sửa, không có gì bị đẩy lùi, không có ai đang cầm dây cương để điều khiển tâm trí.
(15:50) Bởi vì chính cái tâm muốn kiểm soát là gốc của bất an. Chính cái tôi muốn sống sâu hơn là hạt giống của mọi nhiễu động. Và khi cái muốn đó tan, tĩnh lặng tự đến như mặt hồ lặng gió. Tĩnh lặng thật sự không giống với im lặng giả tạo. Tĩnh lặng thật không cần bạn ngồi đúng tư thế, không cần đếm hơi thở chính xác, không cần bạn giữ cho đầu óc trống rỗng.
(16:13) Tĩnh lặng thật giống như một đóa hoa nở vào sáng sớm. Không vì ai ra lệnh, không vì phải làm đẹp mà vì nó đến lúc của nó. Bạn không thể điều khiển một cánh hoa nở và cũng không thể ép tâm yên bằng sự siết chặt. Chỉ khi bạn dừng gồng, tâm mới có khoảng không để tự lắng xuống. Vì vậy, thiền không phải là làm cho đúng, không phải là cố để không cố, không phải là diễn một bản không vai một cách tinh vi.
(16:40) Nó đơn giản hơn thế là ngồi xuống và nhìn không cần thấy rõ, không cần hiểu sâu, không cần đạt trạng thái, chỉ ngồi không thêm một ý định nào, chỉ thở không chen vào một định nghĩa nào. Và nếu có suy nghĩ, cảm xúc bất an kéo đến, cứ để chúng đến. Không trống, không chặn, không biến nó thành công cụ để quán chiếu.
(17:02) Bởi vì cái muốn quán chiếu đó nếu đi sâu cũng thường là cái tôi muốn biết thêm một điều gì đó để xác nhận mình đang trên đường đúng. Tĩnh lặng không phải là một điểm đến, nó là trạng thái vốn có, chỉ bị che khuất bởi lớp bụi của những nỗ lực tinh thần. Bạn không cần trở thành một hành giả giỏi, không cần phải giữ được trạng thái yên suốt 30 phút mỗi buổi, bạn chỉ cần dám không gồng nữa.
(17:28) Dám không gồng là một dũng khí hiếm có vì phần lớn người tu đều tu bằng ý chí. Càng khổ thì càng dáng, càng loạn thì càng cắn răng chịu đựng. Nhưng điều vi tế là rất nhiều khi cái chịu đựng đó không đến từ hiểu mà đến từ sợ. Sợ không đạt, sợ mình tu sai, sợ người khác tu nhanh hơn, sợ mất hình ảnh người sống tỉnh thức.
(17:50) Và trong nỗi sợ đó, thiền biến thành một cuộc chiến nội tâm không hồi kết. Một hình thức của gồng được tô bằng vẻ ngoài bình thản. Chỉ khi ta dám không gồng nữa, không cần là ai cả. Không cần yên, không cần thấy, không cần buông, không cần làm gì với cái đang là. thì từ trong cái không cần đó tĩnh lặng bước ra nhẹ như một bóng chim lướt qua bầu trời mà không để lại dấu vết và khi đó chính cái không tĩnh lặng cũng được chấp nhận.
(18:15) Chính sự ồn ào cũng là một phần của sự sống. Không cần thay đổi gì cả, mọi thứ đã đủ và đó là sự yên thật. Có một điều rất khó thấy trong hành trình tu tập đó là bản ngã không chỉ hiện hữu khi ta hơn thua so sánh, bon chen mà vẫn sống rất âm thầm, rất kín kẹ ngay cả trong sự im lặng. Càng tu lâu, cái tôi càng biết cách ẩn mình dưới lớp áo khiêm tốn.
(18:39) Nó không còn nói tôi giỏi hơn mà nói tôi không cần hơn thua nữa. Không còn khoe của cải hay địa vị mà khoe sự an nhiên, sự buông xả, sự hiểu biết nội tâm. Nhiều người hành thiền nhưng thiền không phải để sống thật mà để trở thành một hình ảnh đẹp. Một người trầm tĩnh, một người sâu sắc, một người đã thấy ra sự thật.
(19:00) Họ bước đi chậm rãi, nói lời nhẹ nhàng, chia sẻ về thiền định bằng những ngôn từ đựa màu từ bi. Nhưng bên trong vẫn có một người đang nhìn mình từ phía sau. Ngươi đang làm rất tốt, ngươi đang khác biệt, ngươi đang giác ngộ. Và thế là thiền thay vì giải thoát khỏi vai diễn lại trở thành một vai diễn tinh vi hơn, vai diễn của người tỉnh thức, người hiểu đạo, người sống sâu sắc hơn số đông.
(19:26) Chưa bao giờ cái tôi nguy hiểm bằng lúc nó mặc áo thiền. Bởi khi nó ồn ào ta còn dễ thấy. Khi nó trầm tĩnh, đầy từ ái, đầy triết lý ta lại tưởng đó là giác ngộ. Có những người chia sẻ về chánh niệm nhưng ánh mắt vẫn đầy khát vọng được nhìn nhận. Có những người ngồi thiền chụp ảnh, chia sẻ trạng thái thấy tâm không còn vọng động như một chiến tích nội tâm cần được công nhận.
(19:50) Nhưng thật ra thiền không cần ai biết, không cần ai xác minh, không cần ai tán dương. Vì thiền nếu thật là một sự sống thầm lặng, lặng đến mức không còn ai đứng giữa để nói. Tôi đang sống trong thiền. Bạn biết thiền đã thấm khi bạn không còn nói về nó, không còn cần diễn tả lại trạng thái đã trải qua, không còn so sánh mình với ai đang tu ít hay chưa tỉnh.
(20:12) Không còn một người sống trong ánh sáng mà chỉ còn ánh sáng đang chiếu qua chính sự vắng mặt của cái tôi. Bạn cũng không cần ai chứng cho điều mình thấy. Không cần sư phụ, không cần cộng đồng, không cần hội nhóm để xác nhận rằng bạn đã đi đúng đường. Không cần ai vỗ tay khi bạn ngồi yên.
(20:32) Không cần ai gật đầu khi bạn im lặng. Vì khi còn cần sự đồng thuận thì ta vẫn đang bám víu vào hình ảnh mình trong mắt người khác. Và trong bám víu đó, mọi giác ngộ chỉ là phản chiếu không thật. Đức Phật không dựng tấm biển người đã giác ngộ. Ngài không cần tuyên bố trạng thái, không cần ai công nhận, không cần giữ danh hiệu người tỉnh.
(20:54) Ngài chỉ ngồi vì thấy không còn gì để chảy, cũng không còn gì để giữ. Một hành giả thật không cần biểu tưởng, không cần gọi là thiền giả, không cần gọi là Phật tử, không cần gọi là tỉnh thức. Vì mọi cái tên đều là thêm vào, mọi thêm vào đều là một lớp ngăn cản cái đang là. Cái thấy thật không đến từ ngôn từ, không đến từ lý thuyết, không đến từ trạng thái đặc biệt.
(21:18) Nó đến khi không còn ai đang tìm kiếm nó nữa. Bạn có thể đang ngồi trên bồ đoàn, tay kết ấn đúng chuẩn, hơi thở đều, ánh mắt hiển, nhưng nếu vẫn có một phần trong bạn đang quan sát chính mình để đảm bảo rằng mọi thứ đang ổn thì bạn vẫn chưa rời khỏi vai diễn. Ngược lại, bạn có thể đang rửa chén, đang quét sân, đang dắt xe ra khỏi hẻm, nhưng nếu không còn người tự đánh giá, không còn người theo dõi, không còn ai gán cho hành động đó là tình thức hay bình thường thì đó là thiền.
(21:48) Thiền không có hình dạng, không có danh phận, không có huy hiệu, không có bằng cấp để tốt nghiệp và nhất là không có ai để đạt được nó. Vì thế, thiền mà Đức Phật hành không phải là một khóa học, không phải là hành trình để xây dựng thương hiệu tâm linh mà là sự sống thật, lặng lẽ không cần ai biết.
(22:10) Và càng sống thật càng ít nói, càng thấy càng buông danh, càng sáng càng mờ đi hình ảnh, cho đến khi không còn gì để chứng minh, không còn ai để kể lại, không còn dấu vết của một người đang tu, chỉ còn sự sống đang thiền chính nó như gió thổi, nước chảy, hoa nở, mây tàn. Chúng ta đã quen với hình ảnh Đức Phật ngồi kiết giả, tay bắt ấn, mắt lim diim, thân bất động như một khối núi yên lặng giữa trần gian dậy sóng.
(22:36) Và rồi ta mặc định thiên là phải ngồi như thế, thiên là phải bất động như thế, thiên là phải có dáng vẻ giác ngộ như thế. Nhưng nếu ta chỉ học được tư thế, chỉ học được sự tĩnh tại bên ngoài, mắt mà quên rằng Phật ngồi không phải để làm gương mà để không còn ai đang ngồi thì ta chỉ đang đóng một vai diễn đẹp đẽ. Thiền Phật không nằm ở hình thức, không ở số phút, không ở mức độ chánh niệm được duy trì, không ở hơi thở dài hay ngắn, sâu hay cạn, không ở số lần trở về với hiện tại.
(23:06) Thiền Phật là thiền không chọn lựa, không cần đạt, không cần loại trừ, không cần tô điểm. Khi một cảm xúc khởi lên, ngài không sửa. Khi một vọng tưởng sinh ra, ngài không đẩy. Khi một ý niệm đi qua, ngài không bám. Ngài chỉ thấy và trong cái thấy đó không có người đang thấy, không có người cố gắng thấy đúng, không có người tránh thấy sai, chỉ có sự vận hành đang tự hiển lộ không qua trung gian của cái tôi.
(23:34) Điều này tưởng chừng khó hiểu nhưng lại là cốt tủy của thiền. Khi bạn đang ngồi và có một suy nghĩ xuất hiện, thay vì cố gắng xua đuổi nó, hãy chỉ thấy nó như một đợt sóng lăn tăn trên mặt nước. Không chạy theo, không đè nén, không gắn nghĩa, không định vị. Khi bạn đang ăn và tâm trí muốn phán xét món này mặn quá, ăn như vậy có tỉnh thức không? Hôm nay mình có giữ giới không? Hãy dừng lại, không để phán xét ấy tiếp tục chuỗi tự kể về mình là ai. Chỉ nhận và thôi kể.
(24:05) Vì mọi hình dung về mình đang thiền đúng hay sai đều là rào chắn ngăn giữa bạn và sự thật đang hiện hữu. Thiền không cần bạn trở thành ai. Thiền chỉ cần bạn dám không là gì. Khi không là gì, bạn không cần tư thế chuẩn, không cần một không gian yên tĩnh lý tưởng, không cần chuông mõ, gối ngồi, tràng hạt, không cần kiểm soát ánh sáng hay thời gian.
(24:27) Bạn có thể thiền giữa chợ, bạn có thể thiền khi bị chửi, bạn có thể thiền trong lúc rắc xe giữa cơn mưa. Vì thiền không phải là nơi trốn mà là sự không còn phân biệt trong cái thấy. Một người đang ngồi rất đúng mà trong đầu vẫn chạy danh sách việc cần làm. Vẫn hơn một người đang rửa bát mà trọn vẹn trong từng chuyển động. Không.
(24:48) Vì thiền không phải là hành vi mà là chất lượng của sự hiện diện, không bị thao túng bởi nhu cầu trở thành. Bạn có thể đang nhìn một đứa trẻ chơi và bỗng nhiên thấy lòng trống không, không còn ý niệm nào chen vào. Đó là thiền. Bạn có thể đang đi bộ vào một con chim hót vang rồi mọi thứ lặng đi trong một thoáng.
(25:07) Không còn bạt, không còn tiếng chim, chỉ có sự đang là đó là thiền. Thiền Phật không ở trong chùa, không nằm giữa núi sâu, không cần bạn từ bỏ gia đình, sự nghiệp, danh vọng chỉ để có một chỗ yên tĩnh để tu. Vì sự yên tĩnh thực sự không đến từ môi trường. Nó đến khi bên trong không còn nhu cầu tô vẽ nữa.
(25:28) Khi bạn không còn tô vẽ mình đang an lạc thì mới thật sự an lạc. Khi bạn không còn nhu cầu thiền để chứng ngộ thì cái đang là mới có thể hiền lộ nguyên vẹn. Đó là lý do vì sao Phật ngồi dưới gốc cây, giữa những cám dỗ, giữa những dao động, giữa tất cả rối ren của nhân gian mà vẫn không động.
(25:47) Vì ngài không muốn đạt đến một nơi nào cả, chỉ cần dừng và thấy, thấy hết đến khi không còn người thấy nữa. Không còn một ai ngồi đó để đếm thời gian, để so trạng thái để nhớ lại trải nghiệm. Và khi đó thiền không còn là một việc để làm mà là một sự trở về không lời với cái vốn luôn ở đây. Nếu bạn đã lặng yên đến tận lúc này, có thể bạn đã bắt đầu cảm được một điều gì đó không thể diễn tả.
(26:12) Không phải vì những lời nói ở đây sâu sắc mà vì giữa những dòng chữ bạn đã ngồi yên. Không để tìm kiếm điều gì cao siêu, chỉ ngồi như chính Đức Phật đã ngồi. Không vì đào, không vì chứng ngộ, không vì được ai xác nhận mà chỉ vì không còn có thể giả nữa. Chúng ta đã quá quen sống với mục tiểu. Ngay cả khi bước vào thiền, ta vẫn mang theo hành lý, một chút kỳ vọng, một chút hình dung, một chút mong rằng sau buổi ngồi này mình sẽ tỉnh hơn.
(26:41) Nhưng khi bạn đã thật sự mỏi, khi bạn không còn muốn trở thành gì nữa, khi bạn thở như thể không có ai thở, khi bạn thấy mà không có ai thấy thì bạn đã thiền. Dù không gọi đó là thiền và khi thiền không còn là một việc để làm mà trở thành cách bạn sống thì mọi thứ trên đời này đều trở thành thiền. Một bước đi, một cái nhìn, một cơn giận được thấy, một nỗi buồn được ôm mà không cần lý giải, không cần đặt tên, không cần ai hiểu, không cần ánh sáng hào quang hay trạng thái xuất thần, chỉ là đời sống được sống một cách trọn vẹn, không qua
(27:15) trung gian của cái tôi. Và có thể giây phút bạn thôi tìm kiếm thiền là khi thiền bắt đầu hiện diện như chính sự thật không lời. Không đến từ sách vở, không đến từ người khác, không đến từ lý thuyết, chỉ đến từ nơi bạn dám ở lại chính mình, không mang theo bất kỳ gương mặt nào. Đó đó là món quà già giản dị nhất và cũng là vĩ đại nhất.
(27:38) Vì nếu không cần đạt được gì thì mọi thứ đều đã đủ. Nếu không cần là ai thì không ai chính là sự tự do lớn nhất. Và nếu bạn vẫn đang ở đây đã lắng nghe không chỉ bằng tai mà bằng sự sống đang thở trong từng câu thì có lẽ bạn đã chạm vào điều đó. Không qua lời, không cần giải thích, chỉ cần thở như đang thở, thấy như đang thấy và sống như chưa từng có gì cần phải gọi tên.
(28:06) Nếu hành trình vừa rồi khiến bạn lặng đi một chút hoặc đâu đó trong lòng có điều gì vừa nứt ra, hãy để lại một lời bên dưới. Không cần giải, chỉ cần thật.
(28:26) Chúc bạn một ngày sống sâu không vì lý do, không vì mục tiêu, chỉ vì chính sự sống đang xảy ra. Và mong rằng bạn vẫn còn thở mà không cần nghĩ tôi đang thở. Vậy thôi, chào bạn.
La vérité sur la méditation telle que pratiquée par le Bouddha
(00:08) C'est un paradoxe : le Bouddha a médité jusqu'à ce que la méditation n'existe plus, qu'il n'y ait plus de personne assise, plus de but, plus d'état à atteindre. Au milieu des serpents venimeux, des tentations et de toutes les voix des pensées illusoires, il ne fuyait pas, ne s'échappait pas, n'évitait rien. Il était juste assis, non pas pour méditer dans un but, mais simplement comme la vie qui s'arrête, en communion avec tout ce qui est.
(00:30) Personne n'enseigne cela, aucun livre ne l'explique, aucune doctrine ne le décrit avec précision. Alors, qu'est-
(00:58) Ngộ Tâm Trí vous invite à un voyage non pas pour apprendre de nouvelles choses, mais pour vous débarrasser de ce qui n'a jamais été vrai. La méditation ne commence pas par la manière de s'asseoir, mais par le moment où vous ne jouez plus le rôle de celui qui médite. C'est à cet instant précis que tout commence réellement. La plupart des gens qui cherchent la méditation aujourd'hui partent d'un besoin très simple et compréhensible : réduire l'anxiété, guérir l'insomnie, se débarrasser des pensées négatives ou aspirer à une vie plus éveillée.
(01:25) La méditation devient une solution, un moyen de résoudre un problème. Une thérapie spirituelle toute faite, guidée pas à pas, de la posture à la respiration en passant par le retour de l'esprit. Nous apprenons la méditation comme nous apprenons n'importe quelle autre compétence : en nous exerçant, en persévérant, en espérant qu'un jour nous atteindrons un état plus profond, plus élevé, meilleur.
(01:48) Mais la méditation du Bouddha ne commençait pas ainsi. Il ne méditait pas pour échapper à la souffrance, mais s'asseyait au milieu de la souffrance pour la regarder en face. Il ne partait pas du désir de contrôler son esprit, mais de l'absence de tout désir. Il ne voulait plus éviter la souffrance, ne voulait plus atteindre le plaisir, ne voulait plus surmonter le moindre état. Et comme il ne fuyait plus, toutes les pensées illusoires apparaissaient dans leur intégralité, non repoussées, non enjolivées, non dissimulées.
(02:15) On peut dire que sa méditation n'était pas un acte, mais un abandon. Un abandon dans son sens le plus profond : non pas pour baisser les bras, mais pour cesser de se débattre dans l'illusion de tout contrôler. Il n'enseignait pas la méditation pour atteindre l'éveil. Il était juste assis, comme une montagne qui n'a plus de raison de bouger, car il n'y a plus personne qui a besoin d'être assis en paix.
(02:36) Seul ce qui est se révèle en silence. Alors que nous, lorsque nous nous asseyons, nous avons souvent trop d'objectifs secrets : être en paix, que notre esprit pense moins, atteindre un état de vacuité, ouvrir nos chakras, nous éclairer, nous réaliser. Et même s'ils sont enveloppés de spiritualité, ces objectifs ne sont que des griffes de l'ego qui s'étirent de manière subtile et discrète.
(02:58) L'ego ne veut plus être sous les projecteurs, mais il veut disparaître de manière remarquable. C'est le plus grand piège de la méditation moderne. Nous pensons que nous lâchons prise, mais en réalité, nous tenons de manière plus habile. Le véritable lâcher-
(03:20) Tant que vous vous voyez comme un méditant, il y a un centre qui contrôle, il y a un but qui est poursuivi. Mais lorsque vous lâchez prise au point qu'il n'y a plus rien à lâcher, plus personne pour retenir, c'est là que la méditation commence vraiment. Non pas un état, mais une présence indéfinissable.
(03:39) Et de cette présence, toutes les techniques deviennent superflues, toutes les théories se taisent, tous les efforts deviennent un fardeau qui s'écroule. À ce moment-
(04:00) Vous vous demandez peut-
(04:21) On pense que c'est de l'éveil, mais en fait, c'est une vieille boucle. L'ego veut être plus éveillé, il croit lâcher prise, mais c'est une version plus sophistiquée du contrôle. Le Bouddha ne s'est pas assis sous l'arbre de la Bodhi pour faire une chose appelée méditation. Il n'a pas dit à son esprit de se calmer, ni ne s'est dit de revenir à sa respiration. Il n'a pas étiqueté une expérience comme étant juste ou fausse.
(04:46) Il était juste assis, et quand il n'y avait plus personne pour s'asseoir, quand l'esprit n'avait plus d'objet à atteindre, ce qu'on appelle la méditation est arrivé tout seul. Comme l'eau qui devient limpide quand on ne la remue plus. Nul besoin de faire un effort pour la rendre claire, il suffit d'arrêter. C'est ce que nous appelons l'absence de soi (anatta). Mais l'absence de soi n'est pas un état à atteindre. Car si quelqu'un cherche à atteindre l'absence de soi, l'ego est toujours bien présent.
(05:12) Beaucoup de gens méditent, mais ils le font comme "quelqu'un". Un étudiant sérieux, un pratiquant qui veut progresser, une personne souffrante qui veut la libération. Mais la méditation du Bouddha ne partait pas de la souffrance, mais du fait de la regarder en face sans vouloir la changer, sans vouloir la dépasser, sans vouloir en faire une leçon, sans vouloir devenir une personne plus éveillée après coup.
(05:36) C'est dans ce non-
(05:56) Vous avez peut-
(06:21) C'est parce qu'il n'y a plus personne pour raconter que tout devient entier. Une présence sans "présent". Une vacuité mais aussi une plénitude. Une tranquillité qui n'est pas le fruit de la pratique, mais un fondement inné qui n'a jamais été absent, simplement oublié. Ce que nous appelons méditation n'est pas une série de techniques pour contrôler l'esprit, mais l'effondrement de l'ego qui veut contrôler.
(06:42) Alors seulement, la respiration est la respiration, le son est le son, les pensées vont et viennent comme des nuages, sans personne pour les retenir, ni pour les chasser. Et le miracle se produit : quand il n'y a plus de méditant, la méditation elle-
(07:08) Donc, si vous vous demandez encore si vous méditez correctement, il se peut que vous soyez toujours assis sur le siège du méditant. Mais quand vous vous asseyez et qu'il n'y a plus personne pour reconnaître, plus d'histoire à raconter, plus de réussite à enregistrer, vous n'avez plus besoin de savoir si vous méditez ou non.
(07:28) Car à ce moment-
(07:53) Mais en fait, si la méditation a pour but le silence, elle a déjà un objectif. Et tout objectif est une porte ouverte à la déception. Car l'esprit ne se calme pas à notre gré. Un jour, nous nous asseyons et nous nous sentons en paix, le lendemain, notre esprit est comme une horde de singes. Alors, nous sommes déçus, nous doutons de la méthode, nous nous reprochons de ne pas être assez diligents.
(08:15) Mais le problème n'est pas la technique, ni la durée de la méditation, ni le calme de l'esprit, mais le courage de regarder la tempête en face sans l'éviter. Le Bouddha ne s'est pas assis pour apaiser ses afflictions. Il n'a pas médité pour se retirer de la souffrance. Il n'a pas fermé ses oreilles à la vie. Il s'est assis au milieu des tempêtes qui hurlaient dans son esprit.
(08:37) Et il n'a pas fui. Il n'a pas dit que l'esprit devait être pur pour pouvoir méditer. Il n'a pas pensé qu'il fallait nettoyer toutes les pensées illusoires avant de toucher à la vérité. Il était juste assis avec tout ce qui était là : le doute, la peur, le désir, la colère ou le vide. Il a regardé tout cela sans un regard de critique, sans l'intention de le contrôler ou de le modifier. Il a juste vu ce qui est.
(09:00) Et c'est ce regard sans nom qui est l'épée qui coupe la racine de la souffrance. Car toute souffrance ne grandit que si elle est résistée, ne continue que si elle est réprimée, ne hurle que si elle n'est pas vue. Mais quand elle est vue clairement, sans être étiquetée comme "mauvaise", sans être marquée comme quelque chose à éliminer, la tempête perd sa force dans cette vision même.
(09:20) Non pas parce qu'elle a été vaincue, mais parce qu'il n'y a plus personne pour se battre contre elle. Beaucoup de gens méditent pour atteindre un esprit "comme de l'eau", mais ils ont peur quand l'eau est trouble. Ils évitent quand l'esprit est en colère, plein de désirs ou d'anxiété. Et ainsi, la méditation devient une fausse zone de sécurité où seules les émotions nobles sont autorisées à exister.
(09:40) Mais la vérité n'est pas ainsi. L'esprit humain est comme le ciel : il y a du soleil, des orages, des nuages, du feu. La méditation, c'est s'asseoir au milieu de l'orage, sans éviter, sans intervenir, sans chercher. Quand vous vous asseyez et que la colère monte, regardez-
(10:04) Il suffit de voir et de la laisser vivre sa vie, jusqu'à ce qu'elle s'éteigne d'elle-
(10:23) Une présence totale. Pas besoin de raison, pas besoin d'éveil, pas besoin de calme. Juste le courage de rester avec ce qui se passe vraiment à l'intérieur. Et, étrangement, quand il n'y a plus personne pour réagir, la tempête, qui se nourrissait de la peur, se dissout en elle-
(10:47) De là naît un tout autre type de silence. Pas la fausse sérénité, pas le "j'ai médité correctement", mais l'absence de la personne qui cherche un état, l'absence de l'ego, l'absence du rôle du méditant, l'absence de toute idée de ce qui doit être atteint. Seule la vie passe silencieusement à travers elle-
(11:10) Dans la vie spirituelle, on adore les niveaux : méditation débutante, intermédiaire, avancée. Voir un peu, c'est l'éveil naissant, voir un peu plus, c'est la connaissance de la nature, et quelques années plus tard, on atteint l'éveil complet. Des échelles invisibles sont construites dans l'esprit, et chaque fois que nous méditons, nous nous demandons secrètement à quel échelon nous sommes. Suis-
(11:46) Nous cherchons des signes de progrès comme des preuves. Nous attendons un état spécial pour nous confirmer que nous sommes sur la bonne voie. Et chaque fois que rien ne se passe, nous nous sentons en échec. Mais la vérité est que la méditation n'a pas d'accomplissement. L'éveil n'est pas un état, et la personne qui l'atteint n'est jamais "quelqu'un".
(12:11) Le Bouddha n'a pas médité pour passer à un niveau supérieur. Il n'avait besoin de personne pour l'appeler, ni d'un titre. Il était juste assis parce qu'il n'y avait plus d'autre endroit où aller, plus d'image à devenir, plus rien à retenir. Et dans ce "plus rien", tous les concepts de niveaux se sont effondrés, toutes les idées de pratiquants se sont dissoutes. Il n'y a plus personne à éveiller, plus personne à comparer, à vaincre, à valider.
(12:35) La méditation n'est pas un marathon intérieur où celui qui s'assoit le plus longtemps est le plus spirituel. Ce n'est pas non plus un voyage pour accumuler du mérite comme un compte bancaire. Il n'y a pas de système de notation pour une bonne pleine conscience, une belle respiration profonde, ou un esprit pur. Toutes ces attentes, aussi subtiles soient-
(12:56) Il a juste revêtu les habits de la vertu. En fait, tant que vous pensez que vous progressez, vous ne voyez pas. Tant que vous attendez qu'un jour vous toucherez la vérité, vous vous en éloignez. Car si la vérité doit être attendue, elle n'est jamais vraie. Si elle est déjà vraie, vous n'avez pas besoin d'attendre. L'éveil ne vient pas après 10 ans de méditation.
(13:19) Il vient quand toutes les idées de temps s'effondrent. L'éveil ne se produit pas au bout du chemin. Il se produit quand vous n'allez plus nulle part. Et c'est parce que vous n'allez nulle part que chaque pas est déjà une arrivée. Vous n'arrivez nulle part, mais vous n'êtes pas perdu. Plus de personne qui arrive, plus de destination. Seule la vie qui se connaît elle-
(13:42) Si vous comptez encore vos sessions de méditation, si vous avez besoin de tenir un journal de pratique pour sentir que vous avez fait quelque chose, si vous vous sentez anxieux lorsque vous manquez une session matinale, arrêtez. Non pas pour arrêter de méditer, mais pour regarder profondément qui a besoin de ces choses pour se sentir en sécurité. La méditation n'est pas un programme de formation, un outil de développement personnel, ou une feuille de route spirituelle pour devenir une meilleure version de vous-
(14:09) Car tant qu'il y a un "soi", il y a un noyau qui demande à être maintenu. Et ce noyau, même s'il est enveloppé de mots bouddhistes, de compassion et d'éveil, reste l'ego. Le Bouddha n'a enseigné à personne de devenir un Bouddha. Il a juste montré que ce que nous appelons "moi" n'a jamais été réel. Il n'y a donc pas d'accomplissement à atteindre, il suffit de voir ce qui nous retient sans le nommer. Et quand on voit, qu'on voit vraiment, ce qui nous retient lâche prise, non pas parce que vous lâchez prise, mais parce qu'il n'y a plus de raison de tenir. À partir de là, il n'y a plus de chemin.
(14:38) Chaque instant est un lieu de méditation, chaque respiration est suffisante, chaque vision est lumineuse, sans rien à ajouter ni à enlever. Personne n'atteint rien. Il y a juste ce qui est qui n'a besoin de personne pour le nommer. Ceux qui commencent la méditation pensent souvent que pour calmer l'esprit, il faut faire un effort, pour avoir de la pleine conscience, il faut se concentrer, pour lâcher prise, il faut lâcher beaucoup de choses.
(15:01) Et ainsi commence un mouvement silencieux. On se raidit pour être en paix, on se raidit pour lâcher, on se raidit pour ne plus être soi. Mais le paradoxe est là : plus on essaie de lâcher, plus on s'accroche ; plus on essaie d'être calme, plus on s'agite ; plus on essaie d'atteindre, plus on perd. Si le silence est le résultat d'un effort, il n'est qu'un produit de la répression, comme si on retenait un soupir inexprimé.
(15:24) Ce n'est pas un vrai silence, mais une rigidité mentale temporaire. Le Bouddha ne méditait pas pour apaiser son esprit. Il ne se forçait pas à être en pleine conscience à chaque seconde. Il n'avait pas besoin de construire un nouvel ego avec l'apparence d'une personne éveillée, sereine et calme. Il était juste assis, et tout se manifestait tel quel. Et dans cette manifestation, rien n'était modifié, rien n'était repoussé. Personne ne tenait les rênes pour contrôler l'esprit.
(15:50) Car c'est l'esprit même qui veut contrôler qui est la racine du mal-
(16:13) Le vrai silence est comme une fleur qui s'ouvre tôt le matin. Non pas parce que quelqu'un le lui a ordonné, ni pour être belle, mais parce que c'est son moment. Vous ne pouvez pas contrôler l'ouverture d'un pétale, et vous ne pouvez pas forcer l'esprit à se calmer en vous raidissant. C'est seulement quand vous arrêtez de vous raidir que l'esprit a l'espace pour s'apaiser. Ainsi, la méditation ne consiste pas à faire les choses correctement, à essayer de ne pas essayer, à jouer un rôle subtil sans rôle.
(16:40) C'est plus simple que cela : s'asseoir et regarder sans avoir besoin de voir clairement, de comprendre profondément ou d'atteindre un état. Juste s'asseoir sans intention supplémentaire, juste respirer sans y mettre de définition. Et si une pensée, une émotion ou une anxiété surgit, laissez-
(17:02) Car ce désir de contempler, s'il est poussé trop loin, est souvent l'ego qui veut en savoir plus pour confirmer qu'il est sur la bonne voie. Le silence n'est pas une destination. C'est un état inné, seulement recouvert par la poussière des efforts mentaux. Vous n'avez pas besoin de devenir un bon pratiquant, ni de rester en état de calme pendant 30 minutes. Vous avez juste besoin d'oser ne plus vous raidir.
(17:28) Oser ne plus se raidir est un courage rare, car la plupart des pratiquants s'appuient sur la volonté. Plus c'est dur, plus ils tiennent bon ; plus c'est agité, plus ils serrent les dents. Mais la subtilité est que cette endurance ne vient pas d'une compréhension, mais de la peur. La peur de ne pas atteindre, de mal pratiquer, que les autres avancent plus vite, de perdre l'image de la personne éveillée.
(17:50) Et dans cette peur, la méditation se transforme en une guerre intérieure sans fin. Une forme de tension masquée par l'apparence de la sérénité. C'est seulement quand nous osons ne plus nous raidir, sans avoir besoin d'être "quelqu'un", sans avoir besoin d'être calme, de voir, de lâcher, de faire quoi que ce soit avec ce qui est, que de ce "pas besoin" le silence sort, aussi léger que l'ombre d'un oiseau qui traverse le ciel sans laisser de trace. À ce moment, même l'absence de silence est acceptée.
(18:15) Le tumulte fait aussi partie de la vie. Pas besoin de rien changer, tout est déjà suffisant, et c'est ça le vrai calme. Il y a une chose très difficile à voir dans le voyage spirituel : l'ego ne se manifeste pas seulement quand on se compare et qu'on rivalise, il vit aussi très discrètement, très secrètement, même dans le silence. Plus on pratique longtemps, plus l'ego sait se cacher sous une couche d'humilité.
(18:39) Il ne dit plus "Je suis meilleur", mais "Je n'ai plus besoin de compétition". Il ne se vante plus de ses biens ou de son statut, mais de sa sérénité, de son lâcher-
(19:00) Ils marchent lentement, parlent doucement, partagent sur la méditation avec des mots empreints de compassion. Mais à l'intérieur, il y a toujours quelqu'un qui se regarde de derrière. "Tu fais très bien", "Tu es différent", "Tu es éveillé". Et ainsi, au lieu de nous libérer du jeu de rôle, la méditation devient un rôle plus subtil : le rôle de la personne éveillée, de celle qui a compris la Voie, qui vit plus profondément que le commun des mortels.
(19:26) L'ego n'est jamais aussi dangereux que lorsqu'il porte les habits de la méditation. Car quand il est bruyant, il est facile à voir. Quand il est calme, plein de bienveillance, plein de sagesse, nous pensons que c'est l'éveil. Il y a des gens qui parlent de pleine conscience mais dont le regard est encore plein du désir d'être reconnu. Il y a ceux qui se prennent en photo en train de méditer, qui partagent leur état d'esprit sans pensées agitées comme un trophée intérieur à faire valider.
(19:50) Mais en fait, la méditation n'a besoin de personne pour le savoir, de personne pour la valider, de personne pour l'acclamer. Car si la méditation est réelle, elle est une vie silencieuse, si silencieuse qu'il n'y a plus personne au milieu pour dire : "Je vis dans la méditation." Vous savez que la méditation a imprégné votre vie quand vous n'en parlez plus, que vous n'avez plus besoin de décrire l'état que vous avez vécu, que vous ne vous comparez plus à ceux qui pratiquent moins ou qui ne sont pas encore éveillés.
(20:12) Il n'y a plus une personne qui vit dans la lumière, mais seulement la lumière qui brille à travers l'absence de l'ego. Vous n'avez pas non plus besoin de quelqu'un pour certifier ce que vous voyez. Pas de maître, pas de communauté, pas de groupe pour confirmer que vous êtes sur la bonne voie. Personne n'a besoin d'applaudir quand vous restez en silence.
(20:32) Personne n'a besoin d'approuver quand vous vous taisez. Car tant que nous avons besoin de l'approbation, nous nous accrochons à l'image que les autres ont de nous. Et dans cet attachement, tout éveil n'est qu'un reflet irréel. Le Bouddha n'a pas mis de pancarte "Personne éveillée". Il n'a pas eu besoin de proclamer son état, de l'approbation de qui que ce soit, de maintenir son titre de personne éveillée.
(20:54) Il était juste assis parce qu'il n'y avait plus rien à fuir, ni rien à retenir. Un vrai pratiquant n'a pas besoin de symbole, pas besoin d'être appelé "méditant", "bouddhiste", "éveillé". Car tous les noms sont des ajouts, et tout ajout est une couche qui bloque ce qui est. La vraie vision ne vient pas des mots, pas de la théorie, pas d'un état spécial.
(21:18) Elle vient quand plus personne ne la cherche. Vous pouvez être assis sur votre coussin de méditation, les mains en mudra parfait, la respiration régulière, les yeux à moitié fermés, mais s'il y a toujours une partie de vous qui s'observe pour s'assurer que tout va bien, vous n'avez pas encore quitté votre rôle. Inversement, vous pouvez faire la vaisselle, balayer la cour, sortir la voiture, mais si vous ne vous jugez plus, si vous ne vous surveillez plus, si personne n'étiquette cet acte comme "éveillé" ou "ordinaire", c'est ça la méditation.
(21:48) La méditation n'a pas de forme, pas de titre, pas de badge, pas de diplôme. Et surtout, il n'y a personne pour l'atteindre. Par conséquent, la méditation du Bouddha n'est pas un cours, ni un voyage pour construire une marque spirituelle. C'est la vie réelle, silencieuse et qui n'a besoin de personne pour le savoir.
(22:10) Et plus on vit la vérité, moins on parle. Plus on voit, plus on lâche les titres. Plus on est éclairé, plus l'image s'estompe, jusqu'à ce qu'il n'y ait plus rien à prouver, plus personne à qui raconter, plus de trace d'un pratiquant. Il n'y a que la vie qui se médite elle-
(22:36) Et nous en déduisons que la méditation, c'est s'asseoir ainsi, être immobile ainsi, avoir cette apparence d'éveil. Mais si nous n'apprenons que la posture, que le calme extérieur, et que nous oublions que le Bouddha ne s'est pas assis pour donner l'exemple, mais pour qu'il n'y ait plus personne qui soit assis, alors nous ne jouons qu'un beau rôle. La méditation du Bouddha n'est pas dans la forme, pas dans la durée, pas dans le niveau de pleine conscience maintenu, pas dans la longueur ou la profondeur de la respiration, pas dans le nombre de retours à l'instant présent.
(23:06) La méditation du Bouddha est la méditation sans choix. Sans besoin d'atteindre, de rejeter, d'embellir. Quand une émotion se lève, il ne la corrige pas. Quand une pensée illusoire naît, il ne la repousse pas. Quand une idée passe, il ne s'y accroche pas. Il voit simplement, et dans cette vision, il n'y a personne qui voit, personne qui essaie de bien voir, personne qui évite de mal voir. Il y a seulement le processus qui se manifeste de lui-
(23:34) Cela peut sembler difficile à comprendre, mais c'est l'essence de la méditation. Quand vous êtes assis et qu'une pensée surgit, au lieu d'essayer de la chasser, voyez-
(24:05) Car toute idée que vous avez de méditer correctement ou non est une barrière entre vous et la vérité qui est là. La méditation n'a pas besoin que vous deveniez quelqu'un. Elle a juste besoin que vous osiez n'être rien. Quand vous n'êtes rien, vous n'avez pas besoin d'une posture parfaite, d'un espace idéalement calme, de bols chantants, de coussins de méditation ou de chapelets. Vous n'avez pas besoin de contrôler la lumière ou le temps.
(24:27) Vous pouvez méditer au marché, vous pouvez méditer quand on vous insulte, vous pouvez méditer en sortant votre voiture sous la pluie. Car la méditation n'est pas un lieu où se cacher, mais l'absence de distinction dans la vision. Une personne assise parfaitement, mais avec une liste de tâches à faire dans la tête, vaut-
(24:48) Car la méditation n'est pas un comportement, mais la qualité de la présence, non manipulée par le besoin de devenir. Vous pouvez être en train de regarder un enfant jouer et soudainement, votre cœur se vide, plus aucune idée ne s'immisce. C'est ça la méditation. Vous pouvez vous promener et entendre un oiseau chanter fort, et tout se tait pendant un instant.
(25:07) Plus de vous, plus de chant d'oiseau. Juste le fait d'être. C'est ça la méditation. La méditation du Bouddha n'est pas dans un temple, ni au cœur des montagnes. Elle n'exige pas que vous renonciez à votre famille, votre carrière ou votre renommée juste pour avoir un endroit calme pour pratiquer. Car le vrai calme ne vient pas de l'environnement. Il vient quand il n'y a plus besoin de s'embellir à l'intérieur.
(25:28) C'est quand vous n'avez plus besoin de vous embellir que vous êtes vraiment en paix. C'est quand vous n'avez plus besoin de méditer pour vous éveiller que ce qui est peut se manifester dans son intégralité. C'est pourquoi le Bouddha s'est assis sous l'arbre, au milieu des tentations, des doutes, de tout le désordre humain, et n'a pas bougé.
(25:47) Car il ne voulait atteindre aucun endroit. Il voulait juste s'arrêter et voir, voir tout jusqu'à ce qu'il n'y ait plus personne pour voir. Plus personne assis là pour compter le temps, pour comparer les états, pour se souvenir des expériences. Et à ce moment-
(26:12) Non pas parce que les mots ici sont profonds, mais parce qu'au milieu de ces lignes, vous êtes resté en silence. Non pas pour chercher quelque chose de sublime, mais simplement assis comme le Bouddha l'a été. Sans objectif, sans désir d'éveil, sans besoin d'être validé par qui que ce soit, mais juste parce que vous ne pouviez plus prétendre. Nous sommes trop habitués à vivre avec des objectifs. Même en entrant dans la méditation, nous emportons nos bagages : un peu d'espoir, un peu d'imagination, le souhait d'être plus éveillé après cette session.
(26:41) Mais quand vous êtes vraiment fatigué, quand vous n'avez plus envie de devenir quoi que ce soit, quand vous respirez comme si personne ne respirait, quand vous voyez sans personne qui voit, alors vous méditez. Même si vous n'appelez pas cela de la méditation. Et quand la méditation n'est plus une chose à faire, mais la façon dont vous vivez, alors tout dans ce monde devient méditation. Un pas, un regard, une colère qui est vue, une tristesse qui est étreinte sans explication, sans nom, sans besoin que personne ne comprenne, sans halo de lumière ou état d'extase. C'est juste la vie vécue pleinement, sans l'intermédiaire de l'ego.
(27:15) Et peut-
(27:38) Car si vous n'avez besoin de rien atteindre, tout est déjà suffisant. Si vous n'avez besoin d'être personne, être personne est la plus grande liberté. Et si vous êtes toujours là, si vous avez écouté non seulement avec vos oreilles mais avec la vie qui respire dans chaque phrase, alors peut-
(28:06) Si ce voyage vous a rendu un peu plus silencieux, ou si quelque chose s'est fissuré en vous, laissez un commentaire ci-
(28:26) Je vous souhaite une journée vécue profondément, sans raison, sans but, juste parce que la vie se produit. Et j'espère que vous respirerez sans avoir besoin de penser "je respire". C'est tout. Au revoir.
https://youtu.be/tLnr7DNXqHc
Bài giảng của Thầy Viên Minh tập trung vào sự khác biệt cốt lõi giữa các loại nhận thức và nhấn mạnh "Tuệ tri" là con đường đúng đắn trong thiền Vipassana. Thầy giải thích rằng hầu hết chúng ta sống qua "Thức tri" (kiến thức vay mượn) và "Tưởng tri" (khái niệm, quan niệm), vốn là những cái thấy bị che lấp, thuộc về "tục đế" và không thể giúp ta thấy được sự thật. Tuệ tri, ngược lại, là cái thấy trực tiếp, trong sáng, không qua lăng kính của khái niệm hay bản ngã. Thầy khẳng định Tuệ tri là trạng thái tự nhiên, có sẵn của tâm ("Pabhassara citta" -
(00:02) Phân biệt Tri kiến, Kiến thức, và Tuệ tri: Thầy bắt đầu bằng việc phân biệt hai loại kiến thức: một là "tri kiến" đến từ trải nghiệm trực tiếp (thấy, nghe, ngửi, nếm...) , và hai là kiến thức học hỏi mà không có trải nghiệm thực tế, chỉ là "vay mượn". Thầy giới thiệu ba loại nhận thức: Thức tri, Tưởng tri và Tuệ tri.
(01:16) Vipassana là Tuệ tri: Thầy nhấn mạnh rằng thiền Vipassana đúng nghĩa phải là "Tuệ tri" (trực nhận sự thật) chứ không phải là "Thức tri" hay "Tưởng tri" (nhìn qua khái niệm). "Tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác" chính là Tuệ tri.
(04:02) Nguyên nhân không thể Tuệ tri: Người ta không thể tuệ tri vì ngay khi nhìn một sự vật, họ lập tức dán nhãn nó bằng khái niệm (ví dụ: thấy hoa là nghĩ "hoa hồng" ngay). Điều này là do ta đã "nắm giữ tướng chung, tướng riêng" và sống trong thế giới của quy ước, khái niệm (tục đế).
(06:23) Tuệ tri là gì? Tuệ tri không phải là việc tích lũy thêm kiến thức về một sự vật. Tuệ tri là cái thấy trực tiếp, có sẵn khi ta loại bỏ đi các lớp khái niệm, tư tưởng, quan niệm đang che lấp. Nó là sự trong sáng hoàn toàn, không có chủ thể và đối tượng nhận thức.
(09:05) Câu chuyện giác ngộ của Thầy: Thầy kể lại trải nghiệm của chính mình khi xưa tu hành một cách máy móc, cố gắng nắm bắt đối tượng và cảm thấy mệt mỏi. Trong một lần đau bụng và phải chạy vội vào nhà vệ sinh, tâm trí Thầy hoàn toàn không còn ý đồ tu tập, và chính lúc đó mọi thứ lại trở nên rõ ràng một cách kỳ lạ. Thầy nhận ra rằng sự tu hành trước đó của mình chỉ là ý muốn của bản ngã.
(14:03) Ví dụ về tiếng đập bàn: Thầy dùng ví dụ đập bàn để minh họa. Cái nghe trực tiếp âm thanh ngay lúc đó chính là Tuệ tri. Những suy nghĩ, phán xét khởi lên sau đó ("Tại sao ông sư lại đập bàn?") là Tưởng tri, làm mất đi Tuệ tri ban đầu.
(15:50) Thực hành đúng là buông bỏ: Thực hành đúng không phải là cố gắng làm gì cả, mà là hoàn toàn buông xuống mọi nỗ lực. Khi đi kinh hành, chỉ cần biết là mình đang đi một cách tự nhiên, không cần "cố biết".
(18:35) Câu chuyện người Phật tử Thụy Sĩ: Một người đã đi rất nhiều trường thiền nhưng không biết hướng dẫn lại cho người khác. Thầy đã chỉ cho anh rằng pháp luôn vận hành nơi chính mình và chỉ cần lặng lẽ soi sáng lại nó. Ban đầu anh không làm được vì đã quen với các phương pháp. Nhưng một hôm, khi chưa có ý định hành thiền, tâm anh bỗng trở nên rộng lặng và thấy mọi thứ rất rõ ràng mà không cần "hành" gì cả.
(21:39) Trở về với tâm thanh tịnh: Tâm của mỗi người vốn trong sáng ("Pabhassara citta"). Tu là để trở về với cái tâm đó, không phải để đi tìm một mục đích nào khác.
(25:16) Nguyên nhân mất đi sự trong sáng: Tâm mất đi sự trong sáng là vì dính mắc vào tham (thích) và sân (ghét) khi tiếp xúc với đối tượng bên ngoài. Khi tâm bị dính mắc vào một đối tượng, nó sẽ quên đi toàn thể.
(29:05) Mục đích của tu tập: Mục đích của tu tập không phải là để đạt được điều gì, mà là để thấy ra những nhận thức và hành vi sai lầm, những dính mắc trói buộc để buông bỏ chúng đi.
(31:44) Định nghĩa lại "Tinh tấn, Chánh niệm, Tỉnh giác":
Tinh tấn: Không phải là nỗ lực tìm cầu, mà là buông ra mọi nỗ lực tìm cầu, trả tâm về với sự thanh tịnh, trong sáng.
Chánh niệm: Là trọn vẹn với thực tại đang là.
Tỉnh giác: Là khi tâm không vọng cầu và trọn vẹn với thực tại, nó sẽ tự sáng suốt.
(40:33) Cái thấy toàn diện như một tấm gương: Thầy giải thích rằng cái thấy của tâm cũng giống như một tấm gương, phản chiếu tất cả mọi thứ đến với nó một cách trung thực mà không nắm bắt hay dính mắc vào bất cứ điều gì.
(47:26) Tuệ thấy sự sinh diệt của phiền não: Thầy mô tả quá trình quan sát phiền não (ví dụ như tâm sân). Ban đầu, ta không biết khi nào nó sinh, khi nào nó diệt. Qua thực hành, ta sẽ thấy được nó rõ hơn và khoảng thời gian nó tồn tại sẽ ngắn lại ("hành đoạn giảm"). Cuối cùng, khi có tác động, tâm vẫn rộng lặng, không khởi sinh phiền não nữa, đó gọi là "diệt đế".
(55:07) Phân biệt giữa "không động" do rõ biết và "không động" do trì trệ: Thầy giải thích rằng có hai loại trạng thái tâm không động: một là do đã sáng suốt, rõ biết sự việc nên tâm bình an ; hai là do tâm trì trệ, vô cảm, không rõ biết.
(01:04:25) Phiền não tức Bồ đề: Phiền não không phải là kẻ thù cần loại trừ. Nó đến là để giúp ta phát huy trí tuệ, để xem ta có "thấy" ra nó hay không. Vì vậy, "đừng sợ phiền não, mà hãy sợ không thấy phiền não".
(01:07:37) Thiền không tách rời đời sống: Thiền không phải là một hoạt động riêng biệt mà chính là sống đúng tốt (Bát Chánh Đạo) trong từng khoảnh khắc. Người ta thường tìm kiếm những điều cao siêu mà coi thường những điều phi thường ngay trong thực tại bình thường (như hoạt động của bàn tay, đôi mắt...).
(01:27:56) Mọi hoạt động đều có giá trị như nhau: Ngồi thiền không cao hơn việc đi vệ sinh. Giá trị của mọi hoạt động nằm ở chỗ ta có soi sáng, có trọn vẹn rõ biết trong khoảnh khắc đó hay không.
(01:38:53) Không có "tiếp theo": Một sai lầm quan trọng là suy nghĩ "bước tiếp theo phải làm gì?". Trong thực tại chỉ có "đang là", không có "tiếp theo". Khi tâm nghĩ đến "tiếp theo" là đã mất đi sự trọn vẹn với hiện tại, đã rơi vào thời gian, nhân quả và khổ đau.
(01:59:22) Cách đối trị với tâm sân: Thầy đưa ra ba cách:
Theo tục đế: Dằn cơn giận xuống vì lợi ích thế gian.
Đối diện trực tiếp: Trọn vẹn cảm nhận cơn giận đang diễn ra trong thân tâm mà không phản ứng.
Nuôi dưỡng tuệ tri trong đời thường: Thay vì đối đầu với cơn giận, hãy quay về rõ biết trọn vẹn trong từng hành động nhỏ nhặt nhất của đời sống (uống nước, đóng cửa...). Khi "tuệ lực" được phát huy qua những việc này, nó sẽ đủ mạnh để tự làm cho cơn sân tan biến khi nó khởi lên.
Phân Tích Sâu Hơn Về Các Giáo Lý Chính
1. Ba Cấp Độ Của Sự "Biết": Nền Tảng Của Sự Tu Tập
Thầy Viên Minh nhấn mạnh rằng sự giác ngộ phụ thuộc vào việc nhận ra và vượt qua các cấp độ nhận thức thông thường.
Thức Tri (Kiến thức vay mượn): Đây là cấp độ nhận thức phổ biến nhất, dựa trên thông tin, kiến thức học được từ sách vở, người khác mà không có sự trải nghiệm trực tiếp. Thầy ví dụ việc biết về nước Pháp, Anh, Mỹ mà chưa bao giờ đặt chân đến đó là "Thức tri". Trong tu tập, việc áp dụng máy móc các phương pháp thiền của người khác cũng thuộc về Thức tri.
Tưởng Tri (Nhận thức qua khái niệm): Đây là sự nhận biết thông qua các khái niệm, quy ước và định kiến đã được định hình sẵn. Khi nhìn một bông hoa và ngay lập tức gọi tên "hoa hồng" cùng với tất cả các ý niệm liên quan (đẹp, thơm, biểu tượng tình yêu...), đó là Tưởng tri. Hầu hết chúng ta sống trong thế giới của Tưởng tri, bị chi phối bởi các quan niệm xã hội.
Tuệ Tri (Cái thấy trực tiếp): Đây là mục tiêu của thiền Vipassana, là sự nhận biết trực tiếp, trong sáng, không bị che lấp bởi bất kỳ khái niệm hay kiến thức nào. Nó là "trong thấy chỉ thấy, trong nghe chỉ nghe". Tuệ tri là trạng thái tự nhiên của tâm khi nó hoàn toàn rộng lặng và không có ý đồ của bản ngã xen vào.
2. Bản Chất Thật Sự Của Việc "Hành Thiền"
Thầy đưa ra một góc nhìn khác biệt về việc "hành thiền", đối lập với sự nỗ lực, cố gắng mà nhiều người vẫn nghĩ.
Hành thiền không phải là tạo tác: Thầy chỉ ra rằng nhiều phương pháp thiền hiện nay vẫn là sự tạo tác của bản ngã, như "sắp đặt cách đi, sắp đặt cách thở" để mong đạt được một kết quả nào đó. Mọi sự cố gắng để được cái này, được cái kia đều là ý đồ của bản ngã và chỉ tạo thêm nghiệp.
Hành thiền là "Buông": Sự thực hành đúng đắn là buông bỏ mọi nỗ lực, mọi phương pháp, mọi mục đích. Khi tâm hoàn toàn thư giãn, buông xả, không tìm cầu, nó sẽ tự trở về với bản chất trong sáng vốn có. Thầy định nghĩa lại "tinh tấn" không phải là nỗ lực mà chính là "buông ra tất cả mọi nỗ lực tìm cầu".
Mọi khoảnh khắc đều là thiền: Thiền không chỉ giới hạn trong lúc ngồi thiền mà có mặt trong mọi hoạt động của đời sống. Từ việc ăn cơm, uống nước, đi vệ sinh... tất cả đều là cơ hội để soi sáng lại chính mình. Giá trị của các hoạt động này là như nhau, miễn là trong đó có sự trọn vẹn rõ biết.
3. Vai Trò Của Phiền Não và Khổ Đau
Thay vì xem phiền não là kẻ thù cần tiêu diệt, Thầy cho rằng đó là bài học cần thiết trên con đường giác ngộ.
Phiền não là đối tượng để "thấy": Đức Phật dạy khi có tham thì biết có tham, có sân thì biết có sân. Phiền não khởi lên là cơ hội để ta thực hành "Tuệ tri", để phát huy trí tuệ. Vì vậy, "đừng sợ phiền não mà sợ không thấy phiền não".
Khổ để thấy ra sự thật: Đôi khi, ta phải trải qua đau khổ đến cùng cực mới nhận ra được sai lầm của mình để buông bỏ. Việc trốn tránh cái khổ này để tìm một cái khác chỉ là luân hồi. Thầy khẳng định, chấp nhận đi vào "địa ngục" (tức đối diện với cái khổ của mình) lại là con đường giải thoát nhanh hơn.
Hạnh phúc và đau khổ do thái độ: Thầy kể câu chuyện về Ngài Pháp Lạc ăn tô cháo trắng với dưa mắm một cách ngon lành. Qua đó, Thầy chỉ ra phước hay họa, hạnh phúc hay đau khổ không nằm ở hoàn cảnh bên ngoài mà nằm ở thái độ tâm của mình trước hoàn cảnh đó.
4. Vượt Qua Bản Ngã và Thời Gian
Nhận diện bản ngã: Bản ngã không phải là một thứ gì đó trừu tượng. Nó chính là cái ý muốn xen vào để thay đổi thực tại. Ví dụ, khi hôn trầm, tâm chỉ biết là đang hôn trầm là "vô ngã". Nhưng khi khởi lên ý "làm sao cho hết hôn trầm", đó chính là bản ngã.
Sống trong thực tại, vượt khỏi thời gian: Một sai lầm tinh tế là luôn nghĩ đến "bước tiếp theo". Khi tâm còn muốn "tiếp", nghĩa là nó chưa trọn vẹn với hiện tại. Chỉ khi nào ta trọn vẹn 100% với khoảnh khắc hiện tại, lúc đó thời gian, quá khứ, tương lai biến mất, và đó mới là sự sống vĩnh cửu thực sự.
L'enseignement du Maître Viên Minh se concentre sur la différence fondamentale entre les types de connaissance et souligne que la "vision pénétrante" (Tuệ tri) est la voie correcte dans la méditation Vipassana. Il explique que la plupart d'entre nous vivons à travers la "connaissance empruntée" (Thức tri) et la "perception conceptuelle" (Tưởng tri), qui sont des visions obscurcies appartenant à la "vérité conventionnelle" (tục đế) et ne peuvent nous aider à voir la vérité. La vision pénétrante (Tuệ tri), au contraire, est une vision directe, claire, non filtrée par le prisme des concepts ou de l'ego. Le Maître affirme que la vision pénétrante est l'état naturel et inhérent de l'esprit ("Pabhassara citta" -
Les points clés de l'enseignement par ordre chronologique :
(00:02) Distinction entre la connaissance expérientielle, le savoir et la vision pénétrante : Le Maître commence par distinguer deux types de savoir : premièrement, la "connaissance expérientielle" (tri kiến) qui vient de l'expérience directe (voir, entendre, sentir, goûter...), et deuxièmement, le savoir appris sans expérience réelle, qui est simplement "emprunté". Il introduit trois types de perception : la connaissance empruntée (Thứ
(01:16) Vipassana est la vision pénétrante (Tuệ tri) : Le Maître souligne que la méditation Vipassana authentique doit être la "vision pénétrante" (la perception directe de la vérité) et non la "connaissance empruntée" ou la "perception conceptuelle" (voir à travers les concepts). "L'effort juste, la pleine conscience, la claire compréhension" constituent précisément la vision pénétrante.
(04:02) La raison pour laquelle la vision pénétrante est inaccessible : Les gens ne peuvent pas atteindre la vision pénétrante car dès qu'ils perçoivent un objet, ils y apposent immédiatement une étiquette conceptuelle (par exemple, en voyant une fleur, ils pensent immédiatement "rose"). Cela est dû au fait que nous nous sommes "saisis des caractéristiques générales et particulières" et que nous vivons dans un monde de conventions et de concepts (vérité conventionnelle).
(06:23) Qu'est-
(09:05) L'histoire de l'éveil du Maître : Le Maître raconte sa propre expérience, lorsqu'il pratiquait de manière mécanique, en essayant de saisir des objets de méditation et en se sentant épuisé. Un jour, souffrant de maux d'estomac et devant se précipiter aux toilettes, son esprit fut complètement libéré de toute intention de pratiquer, et c'est à ce moment précis que tout devint étrangement clair. Il réalisa que sa pratique antérieure n'était que le désir de son ego.
(14:03) L'exemple du coup sur la table : Le Maître utilise l'exemple d'un coup sur la table pour illustrer son propos. L'audition directe du son à cet instant précis est la vision pénétrante. Les pensées et jugements qui surgissent ensuite ("Pourquoi le moine frappe-
(15:50) La pratique juste est le lâcher-
(18:35) L'histoire du disciple bouddhiste suisse : Un homme avait fréquenté de nombreux centres de méditation mais ne savait pas comment transmettre l'enseignement aux autres. Le Maître lui a montré que le Dharma opère constamment en lui-
(21:39) Revenir à l'esprit pur : L'esprit de chaque personne est intrinsèquement lumineux ("phá sarita"). La pratique consiste à revenir à cet esprit, et non à rechercher un autre but.
(25:16) La cause de la perte de clarté : L'esprit perd sa clarté parce qu'il s'attache à l'avidité (aimer) et à l'aversion (détester) au contact des objets extérieurs. Lorsque l'esprit s'attache à un objet, il oublie la totalité.
(29:05) Le but de la pratique : Le but de la pratique n'est pas d'obtenir quelque chose, mais de voir les perceptions et les comportements erronés, les attachements et les liens, afin de les abandonner.
(31:44) Redéfinir "Effort juste, Pleine conscience, Claire compréhension" :
Effort juste : Ce n'est pas s'efforcer de chercher, mais c'est abandonner toute recherche, ramener l'esprit à sa pureté et sa clarté originelles.
Pleine conscience : C'est être en pleine complétude avec la réalité telle qu'elle est.
Claire compréhension : C'est lorsque l'esprit est sans désir et en pleine complétude avec la réalité, il devient naturellement lumineux.
(40:33) La vision totale comme un miroir : Le Maître explique que la vision de l'esprit est comme un miroir, qui reflète tout ce qui se présente à lui avec fidélité, sans rien saisir ni s'y attacher.
(47:26) La vision pénétrante de l'apparition et de la cessation des afflictions : Le Maître décrit le processus d'observation des afflictions (comme la colère). Au début, on ne sait pas quand elles apparaissent ni quand elles cessent. Avec la pratique, on les voit plus clairement et leur durée diminue ("pratique de la réduction graduelle"). Finalement, face à un stimulus, l'esprit reste vaste et silencieux, sans générer d'affliction, ce que l'on appelle la "cessation" (nirodha).
(55:07) Distinction entre l'immobilité par la clarté et l'immobilité par la torpeur : Le Maître explique qu'il existe deux types d'états d'esprit immobiles : l'un dû à une compréhension claire et lumineuse qui apporte la paix, l'autre dû à la torpeur, à l'insensibilité et au manque de clarté.
(01:04:25) Les afflictions sont l'éveil (Phiền não tức Bồ
(01:07:37) La méditation n'est pas séparée de la vie : La méditation n'est pas une activité distincte, mais c'est le fait de vivre correctement (le Noble Octuple Sentier) à chaque instant. Les gens recherchent souvent des choses sublimes tout en méprisant les merveilles présentes dans la réalité ordinaire (comme le fonctionnement de la main, des yeux...).
(01:27:56) Toutes les activités ont la même valeur : La méditation assise n'est pas supérieure au fait d'aller aux toilettes. La valeur de chaque activité réside dans notre capacité à l'éclairer, à être pleinement conscient et clair à cet instant précis.
(01:38:53) Il n'y a pas de "prochaine étape" : Une erreur cruciale est de penser "que faire ensuite ?". Dans la réalité, il n'y a que "ce qui est", il n'y a pas de "suite". Quand l'esprit pense à la "suite", il a déjà perdu sa complétude avec le présent, et est tombé dans le temps, la causalité et la souffrance.
(01:59:22) Comment faire face à la colère : Le Maître propose trois approches :
Selon la vérité conventionnelle : Réprimer sa colère pour des raisons de bénéfice mondain.
Faire face directement : Ressentir pleinement la colère qui se manifeste dans le corps et l'esprit, sans réagir.
Nourrir la vision pénétrante au quotidien : Au lieu d'affronter la colère, revenez à une conscience claire et complète dans les moindres gestes de la vie quotidienne (boire de l'eau, fermer une porte...). Lorsque la "force de la sagesse" (tuệ lực) est développée par ces actions, elle sera assez puissante pour dissoudre la colère dès son apparition.
Analyse Approfondie des Enseignements Principaux
1. Les Trois Niveaux du "Savoir" : Le Fondement de la Pratique
Le Maître Viên Minh insiste sur le fait que l'éveil dépend de la reconnaissance et du dépassement des niveaux de perception ordinaires.
La Connaissance Empruntée (Thức Tri) : C'est le niveau de perception le plus courant, basé sur les informations et les connaissances apprises dans les livres ou par autrui, sans expérience directe. Le Maître donne l'exemple de connaître la France, l'Angleterre ou l'Amérique sans y avoir jamais mis les pieds. Dans la pratique, l'application mécanique des méthodes de méditation des autres relève également de la connaissance empruntée.
La Perception Conceptuelle (Tưởng Tri) : C'est la connaissance à travers des concepts, des conventions et des préjugés préétablis. Quand on regarde une fleur et qu'on la nomme immédiatement "rose" avec toutes les notions associées (belle, parfumée, symbole d'amour...), c'est de la perception conceptuelle. La plupart d'entre nous vivons dans ce monde, dominés par les conventions sociales.
La Vision Pénétrante (Tuệ Tri) : C'est le but de la méditation Vipassana, une connaissance directe et claire, non obscurcie par aucun concept ou savoir. C'est "dans le vu, il n'y a que le vu ; dans l'entendu, il n'y a que l'entendu". La vision pénétrante est l'état naturel de l'esprit lorsqu'il est complètement vaste et silencieux, sans l'interférence des intentions de l'ego.
2. La Vraie Nature de la "Pratique de la Méditation"
Le Maître offre une perspective différente sur la "pratique de la méditation", en opposition à l'effort et à la tension que beaucoup de gens imaginent.
La méditation n'est pas une création : Le Maître souligne que de nombreuses méthodes de méditation actuelles sont encore des créations de l'ego, comme "arranger sa façon de marcher, arranger sa respiration" dans l'espoir d'atteindre un certain résultat. Tout effort pour obtenir ceci ou cela est une intention de l'ego et ne fait que créer plus de karma.
La méditation est "Lâcher-
Chaque instant est méditation : La méditation ne se limite pas à la posture assise mais est présente dans toutes les activités de la vie. Manger, boire, aller aux toilettes... tout est une occasion de s'éclairer soi-
3. Le Rôle des Afflictions et de la Souffrance
Plutôt que de voir les afflictions comme des ennemis à détruire, le Maître les considère comme une leçon nécessaire sur le chemin de l'éveil.
Les afflictions sont un objet à "voir" : Le Bouddha enseignait que lorsqu'il y a de l'avidité, on sait qu'il y a de l'avidité ; lorsqu'il y a de la colère, on sait qu'il y a de la colère. L'apparition d'une affliction est une opportunité de pratiquer la "vision pénétrante" et de développer la sagesse. Par conséquent, "n'ayez pas peur des afflictions, mais craignez de ne pas les voir".
Souffrir pour voir la vérité : Parfois, il faut traverser une souffrance extrême pour réaliser son erreur et lâcher prise. Fuir une souffrance pour en chercher une autre n'est que le cycle du samsara. Le Maître affirme qu'accepter d'entrer en "enfer" (c'est-
Le bonheur et la souffrance dépendent de l'attitude : Le Maître raconte l'histoire de Maître Pháp Lạc mangeant avec délice un simple bol de soupe de riz avec de la saumure. À travers cela, il montre que la chance ou le malheur, le bonheur ou la souffrance ne résident pas dans les circonstances extérieures, mais dans l'attitude de notre esprit face à ces circonstances.
4. Dépasser l'Ego et le Temps
Identifier l'ego : L'ego n'est pas quelque chose d'abstrait. C'est précisément la volonté d'intervenir pour changer la réalité. Par exemple, lorsque la torpeur est présente, si l'esprit sait simplement qu'il y a de la torpeur, c'est le "non-
Vivre dans le présent, au-
https://youtu.be/uwb_I2IuuEI
Nội dung bài giảng từ kênh Ngộ Tâm Trí tập trung vào việc nhận thấy Vô Thường (Impernanence) một cách trực tiếp thông qua hơi thở và việc buông bỏ sự bám víu vào "cái tôi" để sống trọn vẹn trong hiện tại.
THẤY RÕ VÔ THƯỜNG Qua Từng Sát Na Hơi Thở
1. Nhận Thức Về Vô Thường và Nơi Nó Hiển Lộ Rõ Ràng (00:08 -
Nơi vô thường hiển lộ rõ nhất (00:33): Đó là hơi thở—hơi vào, hơi ra, rồi không còn. Mỗi hơi thở không bao giờ giống hơi trước, không thể giữ lại.
Sự thật về mất mát và khổ đau (00:53): Mọi thứ trong đời (tình cảm, niềm tin, thân xác) đều đang đổi thay, đi gần hơn đến sự mất đi. Mọi cố gắng níu giữ đều chỉ khiến ta khổ thêm.
Thấy điều chưa từng sinh và không mất (01:15): Kênh Ngộ Tâm Trí nhắc rằng mọi thứ đang tan, đang mất, nhưng nếu dám thở và biết mình đang thở thì trong dòng trôi ấy, ta có thể thấy rõ một điều chưa từng sinh và cũng không bao giờ mất, từ đó hành trình thật sự bắt đầu.
2. Hơi Thở và Sự Thấy Trực Tiếp (01:38 -
Chỉ thở và thấy (01:38):
Hơi thở là sinh khởi và rơi rụng (01:59): Mỗi hơi vào là một cuộc sinh khởi, mỗi hơi ra là một sự rơi rụng. Hơi thở là cánh cửa mở ra toàn bộ đời sống, nhưng ít ai dừng lại để nhìn vì cái nhìn ấy rất im lặng và không phán xét.
Vô thường vận hành (02:41): Không cần hiểu vô thường bằng triết học, chỉ cần thở và thấy mình không thể giữ nổi một hơi nào. Sự thật này là thứ có thể chạm bằng chính cơ thể, bằng chính sự sống đang lặng lẽ đi qua từng tế bào.
Ta chưa từng đứng yên (03:10): Nếu ngồi yên và cảm nhận từng nhịp đập, ta sẽ hiểu mọi khoảnh khắc đều trôi qua như nước, không lặp lại. Ta sẽ thấy không phải cuộc sống trôi đi, mà chính ta chưa từng đứng yên.
3. Vô Thường và Cái Tôi (03:32 -
Nỗi sợ mất mát (03:32):
Cái tôi và sự bám víu (04:18): Cái tôi cần điểm tựa, định danh, không chịu được sự trôi chảy, nên ta xây nhà trong cát bằng mối quan hệ, tiền bạc, chức danh, sở hữu, và thậm chí dùng cả tâm linh để tạo ra một chiếc áo ấm cho bản ngã.
Chống lại vô thường (05:06): Ta lặp lại nghi thức, tụng kinh, lễ lạy không phải để thấy sự thật mà vì muốn bám víu vào điều không đổi thay. Việc "tu" thực chất là một cách tinh vi để chống lại vô thường. Cái tôi có thể biến sự bám víu thành công đức.
Thấy thật cần buông thật (05:29): Ta không thể thấy vô thường vì để thấy thật ta phải buông thật—buông cả hình ảnh bản thân, cả niềm tin, khiến ta thấy như thể mình không còn là ai cả.
4. Thiền, Hơi Thở và Sự Hiện Diện (05:54 -
Sự yên lặng xuất hiện (05:54):
Hơi thở là cánh cửa (06:13): Thiền không phải kỹ thuật, hơi thở không phải công cụ, mà là cánh cửa giản dị giúp ta trở về với chính sự sống thuần khiết, trần trụi, đang xảy ra.
Thở trong chánh niệm (06:41): Chỉ cần "Hít vào biết mình đang hít vào. Thở ra biết mình đang thở ra," không cố gắng an tĩnh, không mong đợi giác ngộ, chỉ cần có mặt cho hơi thở này.
Hiện tại là nơi duy nhất thật (07:01): Tâm ta đã quen chạy về quá khứ và tương lai, bỏ quên hiện tại, nơi duy nhất thật.
Cái thấy không định hướng (07:43): Thấy những cảm xúc, ký ức mà vẫn thở chính là đang tu. Cái thấy trong hơi thở chánh niệm là cái thấy không cố gắng hiểu, buông, hay biến đổi. Khi thấy mà không làm gì thêm, nỗi sợ, cơn giận bắt đầu tan chảy vì ta đã ngừng chiến đấu.
Pháp ở đây (08:32): Khi không còn điều khiển, đời bắt đầu chảy theo cách đúng nhất. Pháp không nằm trong kinh, mà nằm ở đây, nơi bạn đang thở, biết, hiện diện.
5. Cái Chết Trong Từng Sát Na và Tự Do (08:56 -
Chết từng giây (09:19):
Vô thường là sự thật dịu dàng (10:04): Đó không phải bi kịch, mà là sự thật dịu dàng, cách vũ trụ vận hành. Thấy được điều này, ta không còn nhu cầu kéo dài niềm vui, không lo lắng khi đau buồn.
Buông bỏ và sự yên lặng (10:44): Nỗi sợ mất chỉ có khi ta nghĩ cái đang có là bền vững. Khi thấy thật thấy, không còn gì phải chống đỡ, chỉ cần sống trọn vẹn trong khoảnh khắc đang tan.
Vô thường là người bạn dọn dẹp (15:39): Chính vì mọi thứ thay đổi nên cái khổ, cái tôi cũng có thể chết để nhường chỗ cho sự sống mới. Vô thường không phải kẻ phá hoại, mà là người bạn thầm lặng dọn dẹp những thứ ta không đủ can đảm buông.
Khoảng trống là tự do (16:25): Đằng sau cái mất là một khoảng trống để thở, và khoảng trống ấy chính là tự do.
Vô thường tạo nên vẻ đẹp (17:06): Mọi thứ đẹp vì sắp tan: hoa đẹp vì sắp tàn, hoàng hôn rực rỡ vì không thể kéo dài. Chính vì đời sống chảy, nó mới sống.
6. Sống Như Người Biết Mình Sắp Chết (17:33 -
Hành xử trọn vẹn (17:33):
Sống chân thành (18:32): Cái chết không chờ, nó có thể đến bất cứ lúc nào. Vậy hãy sống như một người biết mình sắp chết, không để buồn bã mà để chân thành.
Có tất cả khi không còn gì để mất (19:15): Khi không còn gì để mất, ta có được sự tĩnh lặng, sự ấm áp của tha thứ, và ánh sáng vì đang sống thật.
Tỉnh thức ngay bây giờ (19:56): Sống như thể cái chết ở ngay bên cạnh, ta không trì hoãn sự tỉnh thức. Chỉ cần thấy rõ hơi thở tiếp theo cũng có thể là hơi cuối cùng để sống đầy hơn, hiền hơn, biết ơn hơn.
Thấy rõ sự sống (20:46): Dù đang khổ đau, ta vẫn còn cơ hội để thấy rõ vì không ai lấy mất được khoảnh khắc này, không hoàn cảnh nào che khuất cái thấy đơn sơ của việc thở.
7. Sự Thấy Không Cần Tri Thức (21:11 -
Mọi thứ
Điều duy nhất quan trọng (21:55): Không quan trọng sách vở, khóa tu, điều duy nhất quan trọng là bây giờ bạn có đang thật sự sống không.
Sống thật (23:12): Cuộc sống thật không bắt đầu vào ngày mai, mà chỉ bắt đầu khi bạn thật sự có mặt. Không ai có thể thở dùm bạn, trải nghiệm dùm bạn, hay giúp bạn giác ngộ.
Sẵn sàng không phải để tu (23:58): Chỉ cần thở và thấy rõ là đủ. Hãy sống chọn từng hơi thở bằng cả trái tim tỉnh thức.
Chúc các thiện tri thức hạnh phúc và luôn tinh tấn tiến tu
Voir Clairement l'Impermanence à Travers Chaque Instant de Respiration (Vô Thường)
Ce discours de Ngộ Tâm Trí se concentre sur la prise de conscience directe de l'Impernanence (Vô Thường) à travers l'acte simple de respirer et sur la nécessité de lâcher l'attachement au "moi" pour vivre pleinement l'instant présent.
1. La prise de conscience de l'Impermanence et son lieu de manifestation (00:08 -
Vivre comme si l'on était immortel (00:08) :
Où l'impermanence se manifeste le plus clairement (00:33) : C'est dans le souffle — une inspiration, une expiration, puis rien. Chaque souffle est différent du précédent et ne peut être retenu.
La vérité sur la perte et la souffrance (00:53) : Si l'on est assez subtil, on voit que tout dans la vie change (sentiments, croyances, corps) et se rapproche de la perte. Tout effort pour retenir ne fait qu'ajouter à la souffrance.
Voir ce qui n'est jamais né ni perdu (01:15) : L'orateur rappelle que tout se désintègre, mais si l'on ose respirer et savoir que l'on respire, on peut percevoir, au sein de ce flux, une chose qui n'est jamais née et ne sera jamais perdue. C'est là que le véritable voyage commence.
2. Le Souffle et la Vision Directe (01:38 -
Simplement respirer et voir (01:38) :
Le souffle : naissance et chute (01:59) : Chaque inspiration est une naissance, chaque expiration est une chute. C'est une porte vers la plénitude de la vie, mais peu de gens s'arrêtent pour vraiment regarder, car cette vision est silencieuse.
Le fonctionnement de l'impermanence (02:41) : Il n'est pas nécessaire de comprendre l'impermanence par la philosophie, il suffit de respirer et de constater que l'on ne peut retenir un seul souffle. C'est une vérité que l'on peut toucher avec son propre corps, avec la vie elle-
On n'a jamais été immobile (03:32) : Si l'on s'arrête, on réalise que ce n'est pas la vie qui passe, mais que nous n'avons jamais été immobiles. Ce n'est qu'en s'arrêtant que l'on remarque un changement silencieux dans chaque instant, à l'intérieur de ce corps.
3. L'Impermanence et le Moi (03:32 -
La peur de perdre (03:55) :
L'attachement du moi (04:18) : Le moi ne supporte pas le flux, il a besoin d'un point d'appui, d'une identité. On construit des maisons dans le sable avec des relations, de l'argent, des titres pour lutter contre la peur de perdre. On utilise même la spiritualité pour créer un vêtement chaud pour l'égo.
Lutter contre l'impermanence (05:06) : On répète des rituels et des prières non pour voir la vérité, mais pour s'accrocher à quelque chose qui ne change pas. On appelle cela "pratiquer" (tu), mais c'est une manière sophistiquée de lutter contre l'impermanence.
Voir vraiment, c'est lâcher vraiment (05:29) : On ne peut pas vraiment voir l'impermanence si l'on n'est pas prêt à lâcher prise vraiment — y compris l'image de soi et les croyances.
4. La Méditation, le Souffle et la Présence (05:54 -
L'apparition du silence (05:54) :
Le souffle est une porte (06:13) : Le souffle est une porte simple, non ostentatoire, qui, si l'on franchit, ramène à soi-
Respirer en pleine conscience (06:41) : Simplement "Inspirer en sachant que l'on inspire. Expirer en sachant que l'on expire". Sans chercher à devenir calme, sans attendre un état d'éveil. On n'a pas besoin d'être différent, il suffit d'être présent.
Le présent est la seule réalité (07:22) : L'esprit est habitué à fuir vers le passé et l'avenir, oubliant le présent, qui est le seul lieu réel.
La vision sans objectif (07:43) : Voir les émotions ou les souvenirs tout en continuant à respirer est la pratique (tu). La vision dans la pleine conscience est sans direction : elle ne cherche pas à analyser, à maîtriser, ou à modifier. Elle voit simplement les choses telles qu'elles sont.
La vérité est là (08:32) : Quand on cesse de vouloir contrôler, la vie commence à s'écouler correctement. Le Dharma (la Loi) n'est pas dans les écritures, il est ici, où l'on respire et est présent.
5. La Mort à Chaque Instant et la Liberté (08:56 -
Mourir à chaque seconde (09:19) :
L'Impermanence est une douce vérité (10:04) : Ce n'est pas une tragédie, mais la douce vérité, la façon dont l'univers fonctionne. Le monde change à chaque instant.
Le lâcher-
L'Impermanence est une aide (15:39) : Parce que tout est impermanent, la souffrance, l'erreur, le moi peuvent disparaître pour faire place à une nouvelle vie. L'Impermanence n'est pas une destructrice, mais une amie silencieuse qui nettoie ce que l'on n'ose pas lâcher.
Le vide est liberté (16:25) : Derrière la perte, il y a un vide qui n'est pas fait pour pleurer, mais pour respirer. Ce vide est la liberté. Quand on n'a plus d'image à protéger, on peut vivre sans défense pour la première fois.
6. Vivre comme si l'on savait que l'on va mourir (17:33 -
Vivre authentiquement (18:54) :
sincère. Chaque regard, chaque mot, chaque geste d'amour est le dernier.
Tout avoir en ne possédant rien (19:15) : Quand on n'a plus rien à perdre, on commence à tout avoir : la sérénité face à l'insulte, la chaleur du pardon, la lumière en soi parce qu'on vit vraiment.
Ne pas reporter l'éveil (21:11) : Quand on vit comme si la mort était là, on ne reporte plus l'éveil.
Le Souffle est suffisant (21:55) : L'unique chose importante est : êtes-
Le miracle de la présence (23:35) : Quand on cesse de vouloir être spécial ou d'être le "savant", quand on n'a plus besoin de raison d'être présent à soi-
Ne pas attendre d'être mourant (23:51) : Ne pas attendre le moment de la mort pour se demander si l'on a vraiment vécu.
Il suffit de respirer et de voir clairement. Quand le dernier souffle viendra, on sourira parce qu'on aura vécu pleinement chaque souffle précédent avec un cœur éveillé.
En vous souhaitant du bonheur et de la persévérance dans la pratique.
https://youtu.be/IA_3sKjraYE
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "VI DIỆU PHÁP: Thấu Triệt Tục Đế & Chân Đế"
00:08 -
02:06 -
05:04 -
06:13 -
10:37 -
15:51 -
Quá chấp vào Tục đế: Tôn sùng hình thức, nghi lễ đến mức xem đó là toàn bộ đạo pháp, dùng nó để củng cố cái tôi.
Quá chấp vào Chân đế (lý thuyết): Phủ nhận hoàn toàn Tục đế, xem thường giới luật, kinh điển, lễ bái. Đây là một dạng ngạo mạn vi tế, một cách chấp vào "cái không".
18:12 -
20:58 -
25:39 -
31:12 -
36:20 -
40:43 -
00:08 -
02:06 -
la Vérité conventionnelle est une vérité relative, basée sur les conventions sociales, formée lorsque les humains attribuent des noms et des identités à toutes choses. Le langage nous aide à communiquer mais crée en même temps un voile qui masque la réalité. La Vérité conventionnelle est comparée à une carte géographique : utile, mais n'est pas le territoire réel.
05:04 -
La Vérité ultime est décrite comme la réalité indescriptible, sans forme, sans nom, la "connaissance sans connaisseur". Elle est le fondement de tous les phénomènes, semblable au fond marin silencieux qui soutient les vagues en surface. On ne peut "atteindre" la Vérité ultime en accumulant des connaissances, mais en abandonnant les couches de désignations et de concepts.
10:37 -
15:51 -
L'attachement excessif à la Vérité conventionnelle : Vénérer les formes et les rituels au point de les considérer comme l'essence même de la voie, et les utiliser pour renforcer l'ego.
L'attachement excessif à la Vérité ultime (théorique) : Rejeter complètement la Vérité conventionnelle, mépriser les préceptes, les écritures et les rituels. C'est une forme subtile d'arrogance, une autre façon de s'attacher au "non-
18:12 -
20:58 -
25:39 -
31:12 -
36:20 -
40:43 -
https://youtu.be/4cSWQZGh9NQ
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "Cốt Lõi Phật Giáo" của Sư Ông Thích Viên Minh:
Tóm tắt nội dung bài giảng
Bài giảng tập trung phân biệt giữa "Đạo Phật" và "Phật giáo" để làm rõ cốt lõi không thay đổi của lời Phật dạy. Sư ông nhấn mạnh rằng "Đạo Phật" là chân lý mà Đức Phật đã giác ngộ và chỉ thẳng cho mọi người thấy, một sự thật có sẵn bên trong mỗi chúng ta. Trong khi đó, "Phật giáo" là hệ thống giáo lý, kinh điển được truyền lại sau khi Phật nhập diệt, có thể biến đổi qua các cách diễn giải khác nhau theo thời gian và tông phái.
Cốt lõi của Đạo Phật, theo Sư ông, chính là sự "giác ngộ" hay "thấy ra sự thật" thông qua việc trở về với bản tâm thanh tịnh, trong sáng vốn có (pabhassara citta). Dù các tông phái như Tịnh Độ, Thiền, Mật hay Nguyên Thủy có những phương pháp tu tập (phương tiện) khác nhau, nhưng tất cả đều cùng chung một mục đích là giúp hành giả quay về với bản tâm này. Cuối cùng, Sư ông khẳng định rằng việc tu tập chân chính trong đời sống hàng ngày chính là thực hành quy y Tam Bảo một cách thực chất: giữ cho hành động, lời nói, suy nghĩ luôn "sáng suốt, định tĩnh, trong lành".
Các mốc thời gian nội dung chính:
(12:12) Phân biệt "Đạo Phật" và "Phật giáo": Sư ông bắt đầu bài giảng bằng cách làm rõ sự khác biệt. "Đạo Phật" là chân lý được Đức Phật chỉ dạy trực tiếp khi còn tại thế, là con đường giác ngộ sự thật có sẵn trong mỗi người. "Phật giáo" là những lời dạy được truyền lại và hệ thống hóa thành kinh điển sau khi Phật nhập diệt, từ đó phát sinh nhiều tông phái.
(16:33) Đặc tính của Đạo Phật: Lời dạy của Đức Phật là "chỉ thẳng vào sự thật" ngay nơi người nghe, giúp họ giác ngộ ngay lập tức mà không qua trung gian giáo lý phức tạp. Pháp của Như Lai có đặc tính là thấy ngay (sanditthiko), không qua thời gian (akaliko), hãy quay lại mà thấy (ehipassiko).
(26:41) Cốt lõi chung của các tông phái: Sư ông chỉ ra rằng dù có nhiều tông phái (Nguyên Thủy, Thiền Tông, Tịnh Độ Tông, Mật Tông), tất cả đều có chung một cốt lõi: trở về với bản tâm thanh tịnh, trong sáng vốn có. Ngài dùng hình ảnh "viên ngọc quý trong hoa sen" (Om Mani Padme Hum) của Mật Tông hay "Kiến tánh thành Phật" của Thiền Tông để minh họa cho điều này.
(30:23) Phương pháp tu tập: Giáo pháp của Như Lai có một hướng duy nhất là xả ly, đoạn diệt tham ái để đạt đến an tịnh, giác ngộ, Niết-
(42:30) Ứng dụng tu tậ
Khi làm việc: "Thận trọng, chú tâm, quan sát".
Khi không làm gì: "Trở về trọn vẹn tỉnh thức".
Mục đích là để tâm luôn ở trong trạng thái "trong lành, định tĩnh, sáng suốt".
(51:56) Ý nghĩa thực sự của Quy y Tam Bảo: Quy y Tam Bảo không phải là một hình thức bên ngoài mà chính là pháp tu. Đó là việc làm cho hành động, lời nói và suy nghĩ của mình luôn hướng về ba phẩm chất:
Sáng suốt (Quy y Phật).
Định tĩnh (Quy y Pháp).
Trong lành (Quy y Tăng).
(1:00:11) Kết luận: Sư ông tóm lại rằng cốt lõi của Đạo Phật là quay về để phát hiện chân lý có sẵn nơi chính mình. Việc nắm vững cốt lõi này sẽ giúp những người con Phật cảm thông và hiểu biết lẫn nhau, dù tu theo pháp môn nào.
Résumé du contenu de l'enseignement
L'enseignement se concentre sur la distinction entre la « Voie du Bouddha » (Đạo Phật) et le « Bouddhisme » (Phật giáo) afin de clarifier le cœur immuable des enseignements du Bouddha. Le Vénérable Maître souligne que la « Voie du Bouddha » est la vérité que le Bouddha a réalisée et a directement montrée à tous, une vérité déjà présente en chacun de nous. En revanche, le « Bouddhisme » est le système de doctrines et de soutras transmis après le parinirvana du Bouddha, qui peut se transformer à travers différentes interprétations au fil du temps et selon les écoles.
Le cœur de la Voie du Bouddha, selon le Vénérable, est l'« éveil » ou la « vision de la vérité » par le retour à la nature originelle de l'esprit, pure et lumineuse (pabhassara citta). Bien que les différentes écoles comme la Terre Pure, le Thiền (Zen), le Vajrayana ou le Theravada aient des méthodes de pratique (moyens habiles) différentes, elles partagent toutes le même but : aider le pratiquant à retourner à cette nature fondamentale de l'esprit. Enfin, le Vénérable affirme que la véritable pratique dans la vie quotidienne consiste à prendre refuge dans les Trois Joyaux de manière authentique : maintenir les actions, les paroles et les pensées constamment « claires, sereines et pures ».
Chronologie des points clés de l'enseignement :
(12:12) Distinction entre « Voie du Bouddha » et « Bouddhisme » : Le Vénérable Maître commence son enseignement en clarifiant cette différence. La « Voie du Bouddha » est la vérité enseignée directement par le Bouddha de son vivant, le chemin d'éveil à la vérité qui existe déjà en chaque personne. Le « Bouddhisme » correspond aux enseignements transmis et systématisés en soutras après le parinirvana du Bouddha, ce qui a donné naissance à de nombreuses écoles.
(16:33) Caractéristiques de la Voie du Bouddha : L'enseignement du Bouddha « pointe directement vers la vérité » au sein même de l'auditeur, l'aidant à s'éveiller instantanément sans passer par des doctrines complexes. Le Dharma du Tathagata a la particularité d'être visible ici et maintenant (sanditthiko), intemporel (akaliko), et invite à venir voir par soi-
(26:41) Le cœur commun des différentes écoles : Le Vénérable souligne que malgré la diversité des écoles (Theravada, Thiền, Terre Pure, Vajrayana), toutes partagent un cœur commun : le retour à la nature originelle de l'esprit, pure et lumineuse. Il illustre cela avec l'image du « joyau dans le lotus » (Om Mani Padme Hum) du Vajrayana ou de la « vision de sa propre nature pour devenir Bouddha » du Thiền.
(30:23) La méthode de pratique : La doctrine du Tathagata n'a qu'une seule direction : le détachement, l'extinction de la soif pour atteindre la paix, l'éveil, le Nirvana. Le pratiquant n'a qu'à abandonner les perceptions et les comportements erronés pour que la vérité se manifeste.
(42:30) Application de la pratique dans la vie quotidienne : Le Vénérable Maître propose une méthode de pratique concrète pour la vie de tous les jours:
En agissant : « Être précautionneux, attentif, observateur ».
Sans rien faire de particulier : « Revenir à la pleine conscience, entièrement ».
L'objectif est de maintenir l'esprit dans un état constant de « pureté, de sérénité et de clarté ».
(51:56) Le sens véritable de la prise de refuge dans les Trois Joyaux : La prise de refuge n'est pas une formalité extérieure, mais la pratique elle-
La clarté lumineuse (refuge dans le Bouddha).
La sérénité (refuge dans le Dharma).
La pureté (refuge dans le Sangha).
(1:00:11) Conclusion : Le Vénérable Maître conclut que le cœur de la Voie du Bouddha est de se tourner vers l'intérieur pour découvrir la vérité qui réside déjà en soi. Comprendre ce point essentiel permet aux disciples du Bouddha de développer la compassion et la compréhension mutuelle, quelle que soit leur méthode de pratique.
Đây là bản tóm tắt chi tiết bài giảng "Khám Phá Tứ Diệu Đế Trong Thực Tiễn Cuộc Sống Tại Đây và Bây Giờ" của Sư ông Viên Minh, kèm theo các mốc thời gian quan trọng.
Tóm tắt nội dung bài giảng
Bài giảng tập trung vào việc diễn giải Tứ Diệu Đế không phải như một lý thuyết cao siêu, mà là một sự thật vận hành ngay trong từng khoảnh khắc của cuộc sống, thông qua sự tương giao giữa sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) và sáu trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp). Mục đích của tu tập không phải là để "đạt được" Niết Bàn hay một cảnh giới nào khác, mà là để "thấy ra" (giác ngộ) sự thật này ngay tại đây và bây giờ, từ đó tự nhiên đưa đến sự giải thoát khỏi khổ đau.
Phần 1: Giảng Pháp -
(00:01) Mục đích tu tập: Mục đích không phải là để đạt đến một nơi chốn hay trạng thái nào, mà là để "thấy ra Pháp" – thấy ra sự thật chân lý vốn có sẵn trong mỗi người.
(01:03) Nền tảng của Pháp: Sự thật căn bản là mỗi người đều có sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) tiếp xúc với sáu trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp). Về cơ bản, chúng ta đều bình đẳng ở điểm này.
(07:24) Nguồn gốc khổ đau: Chúng ta thường tự tạo ra khổ đau cho chính mình nhưng lại không biết, hay đổ lỗi cho hoàn cảnh bên ngoài (than trời, trách đất, tại người khác...). Nguyên nhân chính (nhân) luôn phát xuất từ chính mình.
(08:39) Sai lầm trong tu tập: Một sai lầm phổ biến là nghĩ rằng tu hành để biến mình thành một cái gì đó tốt đẹp hơn (thần thánh, chư thiên). Chính cái mong muốn "trở thành" này lại là nguyên nhân của phiền não.
(10:50) Giải thoát trong sự tương giao: Bài giảng trích dẫn Krishnamurti: "Không có sự giải thoát cá nhân, chỉ có sự giải thoát trong sự tương giao". Giải thoát hay trói buộc xảy ra chính trong lúc các giác quan của ta tiếp xúc với thế giới.
(15:42) Câu chuyện của Đức Phật: Kể lại câu chuyện Đức Phật và chư tăng bị người dân mắng chửi. Thay vì trốn tránh, Ngài dạy rằng phiền não phát sinh ở đâu thì phải được giải quyết ngay tại đó. Không trốn tránh, cũng không đối chọi.
(25:27) Giác ngộ và Giải thoát: Mục tiêu chính phải là Giác ngộ (thấy ra sự thật), chứ không phải Giải thoát. Nếu chỉ nhắm đến giải thoát (ví dụ như trở thành một cái cây, không có tham sân si) thì sẽ không thể giác ngộ. Giải thoát chỉ là hệ quả tất yếu của giác ngộ.
(29:50) Sự vận hành của Khổ Đế và Tập Đế:
Khi sáu căn tiếp xúc sáu trần, sinh ra 3 loại cảm giác (Thọ): Khổ (khó chịu), Lạc (dễ chịu), và Xả (trung tính).
Khi gặp cảm giác Khổ, ta có tâm sân, muốn chống đối, tiêu diệt nó (gọi là Phi Hữu Ái). Sự chống đối này tạo ra một lớp khổ thứ hai về tâm lý, gọi là Khổ Khổ.
Khi gặp cảm giác Lạc, ta có tâm tham, muốn níu giữ, kéo dài nó (gọi là Hữu Ái). Điều này dẫn đến khổ khi cái lạc đó mất đi, gọi là Hoại Khổ.
Khi gặp cảm giác Xả, ta không yên, tâm lăng xăng đi tìm cái lạc (gọi là Dục Ái). Trạng thái luôn muốn tạo tác, không chấp nhận thực tại này chính là Hành Khổ.
Ba loại ái (Phi Hữu Ái, Hữu Ái, Dục Ái) chính là Tập Đế (nguyên nhân của khổ). Ba loại khổ (Khổ Khổ, Hoại Khổ, Hành Khổ) chính là Khổ Đế (sự thật về khổ).
(51:38) Sự vận hành của Diệt Đế và Đạo Đế:
Nếu ngay khi tiếp xúc và có cảm thọ, ta giữ được tâm "sáng suốt, định tĩnh, trong lành" thì ba cái ái (Tập Đế) không khởi lên.
Khi Tập Đế không khởi lên, thì Khổ Đế cũng không sinh ra. Đây chính là Diệt Đế (sự chấm dứt khổ), là Niết Bàn ngay tại đây và bây giờ.
Trạng thái "sáng suốt, định tĩnh, trong lành" đó chính là Đạo Đế (con đường).
(56:38) Kết nối với Tứ Niệm Xứ: Toàn bộ quá trình này được quán chiếu qua Tứ Niệm Xứ:
Niệm Thân: Thấy rõ mắt, tai, mũi, lưỡi, thân.
Niệm Thọ: Thấy rõ cảm giác khổ, lạc, xả khi chúng phát sinh.
Niệm Tâm: Thấy rõ các tâm tham, sân, si khi chúng khởi lên.
Niệm Pháp: Thấy rõ toàn bộ sự tương giao giữa căn-
Phần 2: Nguyên Lý Tu Tập và Thái Độ Sống (1:03:20 -
(1:04:27)
(1:05:30) Vai trò của hoàn cảnh: Hoàn cảnh bên ngoài (dù tốt hay xấu) không quan trọng bằng thái độ của mình đối với nó. Cuộc đời tác động vào ta là để giúp ta "thấy ra chính mình".
(1:13:31) Nền tảng điều chỉnh: Đời sống chỉ có hai thứ cần điều chỉnh: nhận thức và hành vi. Nhận thức đúng là Chánh Kiến.
(1:38:24) Ví dụ đời thường về Tứ Diệu Đế:
Hấp tấp uống ly nước sôi bị phỏng miệng: đó là Tập Đế (hấp tấp, thiếu sáng suốt) và Khổ Đế (bị phỏng).
Cẩn thận kiểm tra độ nóng rồi mới uống, không bị phỏng: đó là Đạo Đế (bình tĩnh, sáng suốt) và Diệt Đế (không có khổ).
(1:40:57) Hiện tại và tương lai: Sống trọn vẹn và đúng đắn trong hiện tại chính là cách tốt nhất để tạo ra một tương lai tốt đẹp. Người không đạp phải cái đinh hôm nay thì tương lai sẽ không phải vào nhà thương.
Phần 3: Hỏi Đáp (1:42:20 -
(1:43:16) Câu hỏi 1: Một người chị bị mất ngủ 6 năm đã thử nhiều cách nhưng không khỏi. Nguyên nhân có phải do mất chánh niệm và giải pháp là gì?
Trả lời: Mất ngủ có nhiều nguyên nhân, thường là do căng thẳng, bất an. Việc "cố gắng" để ngủ sẽ càng làm mất ngủ thêm. Điều quan trọng là tìm ra gốc rễ của sự bất an trong tinh thần và tháo gỡ nó, có khi chỉ cần thông suốt vấn đề là bệnh sẽ tự hết.
(1:48:08) Câu hỏi 2: Người biết mình sai (ví dụ: ngoại tình) nhưng vẫn làm và không thoát ra được thì nên nhìn nhận thế nào?
Trả lời: "Rõ biết" không chỉ là biết việc mình làm, mà là "rõ biết mình trong việc làm đó". Tức là phải thấy được cả hoàn cảnh bên ngoài và tâm thái của mình bên trong (có tham không, có sân không...). Tu tập là phải thấy được sự tương tác giữa hai chiều trong-
(1:52:18) Câu hỏi 3: Một Phật tử hiếm muộ
(Lưu ý: Transcript kết thúc trước khi thầy trả lời câu hỏi này).
voici un résumé détaillé de l'enseignement "Découvrir les Quatre Nobles Vérités dans la pratique de la vie, ici et maintenant" du Vénérable Viên Minh, accompagné des moments clés.
Résumé du contenu de l'enseignement
L'enseignement se concentre sur l'interprétation des Quatre Nobles Vérités, non pas comme une théorie abstraite, mais comme une réalité opérant à chaque instant de la vie, à travers l'interaction entre les six sens (yeux, oreilles, nez, langue, corps, esprit) et les six objets des sens (formes, sons, odeurs, saveurs, touchers, phénomènes mentaux). Le but de la pratique spirituelle n'est pas d'"atteindre" le Nirvāna ou un autre état, mais de "voir" (s'éveiller à) cette réalité ici et maintenant, ce qui conduit naturellement à la libération de la souffrance.
Partie 1 : Discours sur le Dharma -
(00:01) But de la pratique spirituelle
(01:03) Le fondement du Dharma : La vérité fondamentale est que chaque personne possède six sens qui entrent en contact avec le monde extérieur (les six objets). Sur ce point, nous sommes tous fondamentalement égaux.
(07:24) L'origine de la souffrance : Nous créons souvent notre propre souffrance sans le savoir, en blâmant les circonstances extérieures (le ciel, la terre, les autres...). La cause première (la graine) provient toujours de nous-
(08:39) L'erreur dans la pratique : Une erreur courante est de penser que la pratique vise à nous transformer en quelque chose de meilleur (une divinité, un saint). Or, ce désir même de "devenir" est une cause de tourment (phiền não).
(10:50) La libération dans l'interaction : L'enseignement cite Krishnamurti : "Il n'y a pas de libération individuelle, seulement une libération dans la relation". La libération ou l'asservissement se produit au moment même où nos sens entrent en contact avec le monde.
(15:42) L'histoire du Bouddha : Récit de l'histoire où le Bouddha et ses disciples sont insultés par des villageois. Plutôt que de fuir, il enseigne que la souffrance doit être résolue là où elle apparaît. Ni fuite, ni confrontation.
(25:27) Éveil et Libération : L'objectif principal doit être l'Éveil (voir la réalité), et non la Libération. Si l'on ne vise que la libération (par exemple, devenir comme un arbre, sans avidité ni colère), on ne peut pas s'éveiller. La libération n'est que la conséquence inévitable de l'éveil.
Lorsque les six sens entrent en contact avec les six objets, trois types de sensations (Vedanā) apparaissent : désagréable (khổ), agréable (lạc), et neutre (xả).
Face à une sensation désagréable, nous réagissons avec aversion, le désir qu'elle n'existe pas (appelé Phi Hữu Ái). Cette résistance crée une seconde couche de souffrance psychologique, appelée Khổ Khổ (la souffrance de la souffrance).
Face à une sensation agréable, nous réagissons avec avidité, le désir de la retenir et de la prolonger (appelé Hữu Ái). Cela mène à la souffrance lorsque le plaisir disparaît, ce qu'on appelle Hoại Khổ (la souffrance du changement).
Face à une sensation neutre, notre esprit devient agité et cherche le plaisir (appelé Dục Ái). Cet état de fabrication mentale constante, de non-
Ces trois types de "soif" (soif de non-
(51:38) Le fonctionnement des Vérités de la Cessation (Nirodha) et du Chemin (Magga) :
Si, au moment du contact et de la sensation, nous maintenons un esprit "clair, calme et sain", alors les trois "soifs" (Samudāya) n'apparaissent pas.
Lorsque Samudāya n'apparaît pas, Dukkha (la souffrance) ne naît pas non plus. C'est Nirodha (la cessation de la souffrance), le Nirvāna, ici et maintenant.
Cet état d'esprit "clair, calme et sain" est en soi Magga (le chemin).
(56:38) Lien avec les Quatre Fondements de l'Attention (Satipaṭṭhāna) : Ce processus est observé à travers les Quatre Fondements de l'Attention :
Attention au corps (Niệm Thân) : Conscience claire des yeux, oreilles, nez, langue, corps.
Attention aux sensations (Niệm Thọ) : Conscience claire des sensations agréables, désagréables ou neutres lorsqu'elles apparaissent.
Attention à l'esprit (Niệm Tâm) : Conscience claire de l'avidité, de la colère, de l'ignorance lorsqu'elles se manifestent.
Attention aux phénomènes (Niệm Pháp) : Conscience claire de l'interaction entre les sens et les objets, et de la présence ou de l'absence des entraves.
Partie 2 : Principes de la pratique et attitude de vie (1:03:20 -
(1:04:27) Principe et méthode
(1:05:30) Le rôle des circonstances : Les circonstances extérieures (bonnes ou mauvaises) sont moins importantes que notre attitude à leur égard. La vie interagit avec nous pour nous aider à "nous voir nous-
(1:13:31) Le fondement de l'ajustement : Dans la vie, il n'y a que deux choses à ajuster : la perception et le comportement. Une perception juste est la Vue Juste (Chánh Kiến).
(1:38:24) Exemple quotidien des Quatre Nobles Vérités :
Boire à la hâte de l'eau bouillante et se brûler : c'est Samud
Vérifier calmement la température avant de boire et ne pas se brûler : c'est Magga (le calme, la clarté) et Nirodha (l'absence de souffrance).
(1:40:57) Le présent et l'avenir : Vivre pleinement et correctement dans le présent est la meilleure façon de créer un avenir favorable. Celui qui n'a pas marché sur le clou aujourd'hui n'aura pas à aller à l'hôpital demain.
Partie 3 : Questions-
(1:43:16) Question 1
Réponse : L'insomnie a de nombreuses causes, souvent le stress et l'anxiété. Le fait d'"essayer" de dormir aggrave le problème. L'important est de trouver la cause profonde de l'agitation mentale et de la résoudre. Parfois, le simple fait de clarifier un problème peut faire disparaître le symptôme.
(1:48:08) Question 2 : Comment comprendre une personne qui sait qu'elle agit mal (par exemple, en ayant une liaison) mais continue de le faire sans pouvoir s'en sortir ?
Réponse : La "pleine conscience" n'est pas seulement savoir ce que l'on fait, mais "être conscient de soi-
(1:52:18) Question 3 : Une auditrice, après 8 ans sans pouvoir avoir d'enfant, souffre de son désir de maternité. Que devrait-
(Note : La transcription se termine avant que l'enseignant ne réponde à cette question).
https://youtu.be/X7KNLViZv4s
Bí mật thâm sâu nhất của cái Chết, Thánh Đức Dalai Lama khai ngộ -
(00:01) Giới thiệu về Cái Chết: Bài giảng bắt đầu bằng việc khẳng định cái chết là một sự thật không thể trốn tránh. Đối với những bậc giác ngộ, cái chết không phải là sự kết thúc mà là một cánh cửa mở ra một cảnh giới khác, nơi "ánh sáng bổn nguyên" hiển lộ.
(01:03) Hành trình sau Cái Chết và "Trung Ấm" (Bardo): Cái chết chỉ là điểm khởi đầu cho một hành trình bí ẩn đi qua các cõi giới vô hình, được gọi là "trung ấm" hay Bardo. Sự tồn tại của trạng thái trung gian này được ghi nhận trong nhiều kinh điển Phật giáo, từ Nguyên thủy đến Đại thừa và Kim Cang thừa, cũng như trong Tử thư Tây Tạng.
(03:04) Tử Thư Tây Tạng và Khoa học: Tử thư Tây Tạng (Bát Đô Thô Đôn) được dùng như một phương pháp dẫn dắt người chết nhận ra ánh sáng bản tâm. Các mô tả trong đó có sự trùng khớp đáng ngạc nhiên với các nghiên cứu về trải nghiệm cận tử (thấy ánh sáng, gặp người thân đã mất) và các phát hiện của khoa học thần kinh về sóng gamma mạnh bất thường trong não lúc chết.
(05:23) Sự Thật Hiển Nhiên bị Lãng Quên: Cái chết là một quy luật tất yếu của luân hồi, áp dụng cho tất cả mọi người không phân biệt giàu nghèo hay địa vị. Tuy nhiên, con người thường sống như thể mình bất tử và chỉ hoảng sợ khi cái chết đến gần.
(06:46) Góc nhìn Phật giáo về Quá trình Chết: Khác với khoa học chỉ quan sát sự ngừng hoạt động của cơ thể , Phật giáo nhìn sâu hơn vào sự tan rã tuần tự của Tứ đại (Đất, Nước, Lửa, Gió) và tâm thức, cuối cùng dẫn đến sự xuất hiện của "ánh sáng tâm thức trong suốt".
(08:24) Cái Chết là Cơ Hội Giải Thoát: Đối với người tu hành, khoảnh khắc tan rã của thân xác là cơ hội tối thượng để giải thoát. Nếu nhận ra "bản tâm trong sáng" hiển lộ lúc đó, hành giả có thể thoát khỏi luân hồi ngay lập tức mà không cần qua trung ấm.
(12:57) Ba Giai Đoạn của Trung Ấm: Bài giảng nhấn mạnh ba loại trung ấm chính trong tiến trình tử sinh:
Trung ấm lúc chết: Khi Tứ đại tan rã, dẫn đến các trải nghiệm ánh sáng trắng, đỏ, và đen.
Trung ấm pháp tánh: Khi bản tâm thanh tịnh và ánh sáng của chư Phật hiển lộ.
Trung ấm trở thành: Khi nghiệp lực lôi kéo thần thức đi tái sinh vào một cõi giới tương ứng.
(17:45) Vai trò Quyết định của Nghiệp Lực: Nghiệp lực không phải là sự trừng phạt mà là dấu ấn của mọi hành động, lời nói và suy nghĩ, định hình nên tương lai của chúng ta. Mỗi người là chủ nhân của nghiệp và chỉ có thể tự cứu mình bằng cách tích lũy công đức và hành thiện khi còn sống.
(23:04) Bài học từ Câu chuyện Mục Kiền Liên Cứu Mẹ: Câu chuyện kinh điển này cho thấy nghiệp lực nặng nề đến mức ngay cả một vị A La Hán có thần thông bậc nhất cũng không thể tự mình hóa giải cho người khác. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự mình chuyển hóa nghiệp của chính mình.
(28:25) Sáu Cõi Luân Hồi và Sự Quý Giá của Thân Người: Phật giáo mô tả sáu cõi tái sinh, bao gồm địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, người, a tu la, và trời. Trong đó, cõi người là quý giá nhất vì nó cung cấp cơ hội tốt nhất để tu tập và giác ngộ.
(33:31) Giải Thoát -
(37:07) Thông điệp Thức Tỉnh: Bài giảng kết luận rằng cái chết không phải kẻ thù mà là người thầy vĩ đại nhất, nhắc nhở chúng ta về sự vô thường. Bằng cách sống tỉnh thức, gieo hạt giống thiện lành và chuẩn bị cho cái chết, chúng ta có thể biến nó thành cánh cửa dẫn về cõi giải thoát.
Les Secrets de la Mort selon le Bouddhisme
Voici le résumé de la conférence sur les secrets de la mort du point de vue bouddhiste, avec les étapes temporelles clés :
(00:01) Introduction à la Mort : La conférence commence par affirmer que la mort est une vérité inéluctable. Pour les êtres éveillés, la mort n'est pas une fin, mais une porte qui s'ouvre sur un autre royaume, où la « lumière originelle » se manifeste.
(01:03) Le Voyage après la Mort et le « Bardo » (État Intermédiaire) : La mort n'est que le point de départ d'un voyage mystérieux à travers des royaumes invisibles, appelés l'« état intermédiaire » ou Bardo. L'existence de cet état transitoire est documentée dans de nombreux sutras bouddhistes, du Theravada au Mahayana et au Vajrayana, ainsi que dans le Livre des Morts Tibétain.
(03:04) Le Livre des Morts Tibétain et la Science : Le Livre des Morts Tibétain (Bardo Thödol) est utilisé comme méthode pour guider le défunt à reconnaître la lumière de son esprit fondamental. Les descriptions qu'il contient correspondent étonnamment aux recherches sur les expériences de mort imminente (EMI) (voir la lumière, rencontrer des proches décédés) et aux découvertes des neurosciences concernant les ondes gamma anormalement puissantes dans le cerveau au moment de la mort.
(05:23) La Vérité Évidente Oubliée : La mort est une loi essentielle du cycle de l'existence (saṃsāra), applicable à tous, sans distinction de richesse ou de statut. Pourtant, les humains vivent souvent comme s'ils étaient immortels et ne paniquent que lorsque la mort approche.
(06:46) La Perspective Bouddhiste sur le Processus de la Mort : Contrairement à la science qui n'observe que l'arrêt des fonctions corporelles, le bouddhisme examine plus profondément la dissolution progressive des Quatre Éléments (Terre, Eau, Feu, Vent) et de la conscience, aboutissant finalement à l'apparition de la « lumière claire de l'esprit ».
(08:24) La Mort comme Opportunité de Libération : Pour le pratiquant spirituel, le moment de la dissolution du corps est l'opportunité suprême de libération. S'il parvient à reconnaître la « nature claire de l'esprit » qui se manifeste à ce moment, le pratiquant peut échapper au cycle de saṃsāra immédiatement, sans passer par le Bardo.
(12:57) Les Trois Étapes du Bardo : La conférence met en évidence trois principaux types d'états intermédiaires dans le processus de la mort et de la renaissance :
Le Bardo de l'Instant de la Mort : Lorsque les Quatre Éléments se dissolvent, menant aux expériences de lumières blanches, rouges et noires.
Le Bardo de la Réalité (Dharmata) : Lorsque la nature pure de l'esprit et la lumière des Bouddhas se manifestent.
Le Bardo du Devenir : Lorsque le karma attire la conscience vers la renaissance dans un royaume correspondant.
(17:45) Le Rôle Décisif du Karma (Nghiệp Lực) : Le karma n'est pas une punition mais l'empreinte de toutes les actions, paroles et pensées, qui façonne notre avenir. Chacun est le maître de son karma et ne peut se sauver qu'en accumulant du mérite et en pratiquant la vertu de son vivant.
(23:04) Leçon de l'Histoire de Moggallana Sauvant sa Mère : Cette histoire classique démontre que le karma peut être si lourd que même un Arhat doté des plus grands pouvoirs surnaturels ne peut le neutraliser seul pour autrui. Cela souligne l'importance de transformer son propre karma soi-
(28:25) Les Six Royaumes de Saṃsāra et la Préciosité de la Vie Humaine : Le bouddhisme décrit six royaumes de renaissance (enfer, esprits affamés, animaux, humains, asuras et dieux). Parmi eux, le royaume humain est le plus précieux car il offre la meilleure opportunité de pratique spirituelle et d'éveil.
(33:31) La Libération -
(37:07) Message d'Éveil : La conférence conclut que la mort n'est pas un ennemi mais le plus grand des professeurs, nous rappelant l'impermanence. En vivant en pleine conscience, en semant des graines de bienveillance et en se préparant à la mort, nous pouvons la transformer en une porte menant au royaume de la libération.
https://youtu.be/zAb2xGMV6xU
Bài giảng của Thánh Đức Dalai Lama về Tứ Thánh Đế và Nhị Đế được tóm tắt nội dung theo trình tự thời gian như sau:
Tóm Tắt Nội Dung Bài Giảng Tứ Diệu Đế
(00:00 -
(01:13 -
(03:24 -
(04:58 -
Khổ, Tập, Diệt và Đạo, là nền tảng của mọi pháp tu. Ngài dạy:
Khổ đế: phải nhận biết bản chất khổ của sinh tử từ thô đến vi tế.
Tập đế: phải thấy rõ nguyên nhân của khổ là vô minh và ái thủ, vốn sinh khởi từ tâm chấp ngã.
Diệt đế: phải xác tính rằng sự chấm dứt toàn triệt mọi phiền não là khả dĩ (Niết bàn vô dư), và phải thể chứng.
Đạo đế: phải tu tập con đường đưa đến chấm dứt khổ là Bát Chánh Đạo kết hợp với tuệ.
Khi tuyên thuyết xong, pháp âm như tiếng trống trời thức tỉnh vô minh, phá tan bóng tối. Tôn giả A Nhã Kiều Trần như phá dỡ mọi lậu hoặc thành vị A La Hán đầu tiên, mở đầu cho sự hưng thịnh của Phật pháp.
(06:45 -
Nguyên Thủy chia khổ làm ba loại: Khổ khổ (nỗi khổ thô thiển như bệnh tật, chết chóc) ,
Hoại khổ (khổ vì mọi lạc thọ đều biến hoại) , và Hành khổ (tần sâu nhất, khổ vì sự tồn tại của chính thân ngũ uẩn, bị ràng buộc trong dòng sinh tử).
Phật giáo Tây Tạng luận giải thành Mười hai Tầng Khổ Đế (Thập nhị Tần Khổ Đế) , là trình tự tiến hóa tâm linh từ phàm phu sơ cơ đến Bồ Tát Địa Thập.
Tầng 1-
Tầng 4-
Tầng 7-
Tầng 10-
Điểm then chốt là khổ không chỉ từ hoàn cảnh ngoài mà từ tâm chấp ngã. Đức Phật nói người thấy khổ là thấy Tập, Diệt và Đạo. Việc quán Khổ Đế cần được thực hành trong mọi truyền thống để tâm khai mở và chuyển hóa khổ đau .
(16:10 -
Các nguyên nhân của khổ:
Vô minh: Không thấy sự thật như thật. Vô minh vi tế là vẫn còn thấy có một cái ta thật đang hiện hữu, dù đã hiểu lý tánh không.
Ái: Sự khao khát bám víu (ái dục, ái hữu, ái phi hữu), luôn kéo theo bám chấp.
Thủ: Sự nắm giữ kiên cố, đặc biệt là ngã luận thủ (tin chắc có một cái ta thật).
Tâm chấp ngã: Gốc rễ của mọi nguyên nhân, khiến luân hồi tiếp diễn không dừng.
Thập nhị Tần Tập Đế: 12 cấp độ nhận ra nguyên nhân của khổ, song song và tương xứng với Khổ Đế.
Tầng 1-
Tầng 7-
Tầng 10-
Bài giảng kết thúc bằng việc khẳng định gốc khổ không phải là một thứ gì cần phá, mà là sự quên mất bản tánh Phật vốn sẵn đủ. Khi Bồ Tát đã trực ngộ và an trụ vĩnh viễn trong tánh biết vô phân biệt, nguyên nhân khổ chấm dứt hoàn toàn.
Résumé de l'enseignement de Sa Sainteté le Dalaï Lama sur les Quatre Nobles Vérités et les Deux Vérités
L'enseignement de Sa Sainteté le Dalaï Lama sur les Quatre Nobles Vérités (Souffrance, Origine, Cessation, Chemin) et les Deux Vérités est résumé ci-
(00:00 -
(01:13 -
La tradition Pali préserve fidèlement les enseignements originels, simples mais profonds, qui pointent directement vers la Souffrance et le chemin de sa Cessation. Inversement, la tradition Sanskrit développe une doctrine plus subtile et exhaustive, ouvrant des portes vers des contemplations profondes sur la nature de l'esprit et du Dharma-
(03:24 -
(04:58 -
Vérité de la Souffrance : Il faut reconnaître la nature de la souffrance dans le cycle des existences, du plus grossier au plus subtil.
Vérité de l'Origine : Il faut clairement voir que la cause de la souffrance réside dans l'ignorance et l'attachement (soif), qui proviennent de la conception d'un soi réel.
Vérité de la Cessation : Il faut être certain que l'arrêt complet de toutes les afflictions est possible (le Nirv
Vérité du Chemin : Il faut pratiquer le chemin menant à la fin de la souffrance, qui est le Noble Octuple Sentier combiné à la sagesse.
Après cette proclamation, la voix du Dharma résonna comme un tambour céleste, éveillant l'ignorance et dissipant l'obscurité. Le Vénérable Kaundinya (Aññā Kondañña) se libéra de toute souillure et devint le premier Arhat, marquant le début de l'épanouissement du Dharma bouddhique.
Détail des Deux Premières Nobles Vérités
(06:45 -
Le Bouddhisme Traditionnel divise la souffrance en trois types :
Souffrance de la Souffrance (Dukkha-
Souffrance du Changement (Vipariṇ
Souffrance de la Conditionnalité (Saṁskāra-
Le Bouddhisme Tibétain (Tradition Sanskrit) développe les Douze Niveaux de la Vérité de la Souffrance, une progression de l'évolution spirituelle, du pratiquant débutant au Dixième Degré de Bodhisattva (Terre du Bodhisattva, Bhūmi).
Niveaux 1-
Niveaux 4-
Niveaux 7-
Niveaux 10-
Le point clé est que la souffrance ne vient pas seulement des circonstances extérieures, mais de la conception d'un soi réel (attachement au "moi"). Le Bouddha a dit que celui qui voit la Souffrance voit l'Origine, la Cessation et le Chemin. La contemplation de la Vérité de la Souffrance doit être pratiquée dans toutes les traditions pour que l'esprit s'ouvre et que la souffrance se transforme.
(16:10 -
Les Causes de la Souffrance :
Ignorance (Avidyā) : Ne pas voir la réalité telle qu'elle est. L'ignorance subtile est de toujours percevoir un "moi" réel qui existe, même après avoir compris la vacuité (śūnyatā).
Soif/Attachement (Tṛṣṇā) : Le désir ardent de s'accrocher (soif sensuelle, soif d'existence, soif de non-
Saisie/Attachement (
Conception d'un Soi Réel (Ātmagrāha) : La racine de toutes les causes, qui maintient le cycle des existences sans fin.
Les Douze Niveaux de la Vérité de l'Origine : Douze niveaux de reconnaissance de la cause de la souffrance, parallèles et correspondants à ceux de la Souffrance.
Niveaux 1-
Niveaux 7-
Niveaux 10-
L'enseignement se conclut par l'affirmation que la racine de la souffrance n'est pas quelque chose à détruire, mais l'oubli de la Nature de Bouddha qui est intrinsèquement présente. Lorsque le Bodhisattva a une réalisation directe et demeure éternellement dans la conscience non-
Tứ Diệu Đế (tiếng Phạn: catvāri āryasatyāni, tiếng Pāli: cattāri ariya-
Bốn sự thật đó là:
I. Giải thích chi tiết Tứ Diệu Đế
1. Khổ Đế (Dukkha-
Khổ
Đức Phật không chỉ nói đến những nỗi khổ dễ thấy (khổ khổ) mà còn chỉ ra bản chất không bền vững của mọi sự vật hiện tượng (hoại khổ) và sự tồn tại luôn chứa đựng mầm mống của khổ (hành khổ).
Các loại khổ chính:
Sinh Khổ: Khổ khi sinh ra.
Lão Khổ: Khổ vì già đi.
Bệnh Khổ: Khổ vì bệnh tật.
Tử Khổ: Khổ vì cái chết.
Ái biệt ly Khổ: Khổ vì phải xa lìa người/vật mình yêu thương.
Oán Tắng Hội Khổ: Khổ vì phải gặp gỡ người/vật mình ghét bỏ.
Cầu bất đắc Khổ: Khổ vì mong cầu mà không đạt được.
Ngũ uẩn ( ấm ) Xí Thịnh Khổ: Khổ vì thân và tâm (năm uẩn: sắc, thọ, tưởng, hành, thức) vốn là đối tượng của sự chấp thủ, bị thiêu đốt bởi tham ái.
2. Tập Đế (Samudaya-
Tập
Nguồn gốc của mọi khổ đau là Tham Ái (Taṇhā). Tham ái là sự khao khát, thèm muốn, bám víu và chấp thủ, khiến chúng sinh bị trói buộc trong vòng luân hồi (saṃsāra).
Ba loại Tham Ái:
Dục Ái: Khao khát ( nộ lệ ) những khoái lạc giác quan (thích thú khi nhìn, nghe, ngửi, nếm, xúc chạm).
Hữu Ái: Khao khát được tồn tại, được trở thành một cái gì đó, được tiếp tục có mặt (khao khát tái sinh). Muốn giữ mãi cái mình thích ++
Phi Hữu Ái: Khao khát không tồn tại, muốn hủy diệt (thấy khổ quá nên muốn chết, muốn chấm dứt hoàn toàn sự tồn tại). Khổ vì quá sợ mất mát dù sự việc chưa đến. Nên có khi dẫn đến tự hủy hoại
3. Diệt Đế (Nirodha-
Diệt
Diệt Đế là sự thật về việc chấm dứt hoàn toàn Tham Ái (Taṇhā), nhờ đó khổ đau cũng chấm dứt. Trạng thái này chính là Niết Bàn (Nibbāna hay Nirvāṇa).
Niết Bàn không phải là một nơi chốn hay một cõi trời, mà là một trạng thái tâm linh (vô vi giới), nơi mọi tham ái, sân hận và si mê (gốc rễ của khổ) đã được dập tắt. Đó là sự an lạc tuyệt đối.
4. Đạo Đế (Magga-
Đạo (Magga) có nghĩa là con đường, phương pháp thực hành.
Đây là chân lý về con đường dẫn đến sự chấm dứt khổ đau (Diệt Đế/Niết Bàn). Con đường đó là Bát Chánh Đạo (Tám Con Đường Chân Chánh):
Chánh Kiến (Sammā Diṭṭhi): Thấy biết đúng đắn (thấu hiểu Tứ Diệu Đế).
Chánh Tư Duy (Sammā Saṅkappa): Suy nghĩ chân chính (suy nghĩ không tham dục, không sân hận, không làm hại).
Chánh Ngữ (Sammā Vācā): Lời nói chân chính (không nói dối, không nói lời chia rẽ, không nói lời thô ác, không nói lời vô ích).
Chánh Nghiệp (Sammā Kammanta): Hành động chân chính (không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm).
Chánh Mạng (Sammā Ājīva): Sinh kế chân chính (kiếm sống bằng nghề nghiệp lương thiện, không gây tổn hại cho người khác).
Chánh Tinh Tấn (Sammā Vāyāma): Nỗ lực chân chính (tinh tấn ngăn ngừa điều ác chưa phát sinh, tiêu diệt điều ác đã phát sinh, làm phát sinh điều thiện chưa có, và phát triển điều thiện đã có).
Chánh Niệm (Sammā Sati): Chú tâm chân chính (ý thức tỉnh giác về thân, thọ, tâm, pháp).
Chánh Định (Sammā Samādhi): Tập trung chân chính (phát triển sự định tâm, thường là qua thiền định, để đạt đến các tầng thiền định).
Les Quatre Nobles Vérités (en sanskrit : catvāri āryasatyāni, en pāli : cattāri ariya-
Ces quatre vérités sont :
I. Explication détaillée des Quatre Nobles Vérités
1. La Noble Vérité de la Souffrance (Dukkha-
La Souffrance (Dukkha) est comprise comme le caractère insatisfaisant, l'impermanence, la douleur, la frustration, et l'instabilité de l'existence.
Le Bouddha n'évoque pas seulement les souffrances évidentes (la souffrance de la souffrance), mais il souligne aussi la nature non durable de tous les phénomènes (la souffrance du changement) et le fait que l'existence même porte en elle les germes de la souffrance (la souffrance conditionnée).
Les principales formes de souffrance :
Souffrance de la Naissance (Jāti-
Souffrance de la Vieillesse (Jarā-
Souffrance de la Maladie (Vyādhi-
Souffrance de la Mort (Maraṇa-
Souffrance de la Séparation d'avec ce qu'on aime (Piyavippayoga-
Souffrance de la Rencontre d'avec ce qu'on n'aime pas (Appiyehi sampayoga-
Souffrance de ne pas obtenir ce que l'on désire (Yampicchaṃ na labhati-
Souffrance des Cinq Agrégats d'Attachement (Pañcupādānakkhandhā-
2. La Noble Vérité de l'Origine de la Souffrance (Samudaya-
L'Origine (Samudaya) signifie la cause qui génère, accumule ou est la source.
La source de toute souffrance est l'Avidité (Taṇhā). L'avidité est la soif, le désir ardent, l'attachement et la saisie qui maintiennent les êtres prisonniers du cycle des renaissances (saṃsāra).
Les trois types d'Avidité :
Avidité des Sens (Kāma-
Avidité d'Exister (Bhava-
Avidité de Non-
La Cessation (Nirodha) signifie l'arrêt complet, l'extinction totale.
La Vérité de la Cessation est la réalité de l'extinction complète de l'Avidité (Taṇhā), grâce à laquelle la souffrance s'arrête également. Cet état est le Nirvana (Nibbāna ou Nirvāṇa).
Le Nirvana n'est pas un lieu ou un paradis, mais un état spirituel (le non-
4. La Noble Vérité du Chemin menant à la Cessation de la Souffrance (Magga-
Le Chemin (Magga) signifie la voie, la méthode de pratique.
C'est la vérité concernant le chemin qui mène à la cessation de la souffrance (la Vérité de la Cessation/Nirvana). Ce chemin est le Noble Octuple Sentier (Huit Chemins Rectes) :
Compréhension Juste (
Pensée Juste (Sammā Saṅkappa) : Penser correctement (penser sans cupidité, sans haine, sans malveillance).
Parole Juste (Sammā Vācā) : Parler correctement (s'abstenir de mentir, de diviser, d'être injurieux et de parler inutilement).
Action Juste (Sammā Kammanta) : Agir correctement (s'abstenir de tuer, de voler et d'avoir une conduite sexuelle incorrecte).
Moyens d'Existence Justes (Sammā Ājīva) : Gagner sa vie correctement (vivre d'une profession honnête, sans nuire aux autres).
Effort Juste (Sammā Vāyāma) : S'efforcer correctement (s'efforcer d'empêcher le mal non encore apparu, d'éliminer le mal apparu, de faire naître le bien non encore apparu et de développer le bien déjà apparu).
Pleine Conscience Juste (Sammā Sati) : Être attentif correctement (être conscient et vigilant du corps, des sensations, de l'esprit et des phénomènes).
Concentration Juste (Sammā Samādhi) : Se concentrer correctement (développer la concentration, généralement par la méditation, pour atteindre les différents niveaux d'absorption méditative).
Bát Chánh Đạo (còn gọi là Bát Thánh Đạo), một trong những giáo lý cốt lõi và quan trọng nhất của Phật giáo. Đây là con đường thực hành dẫn đến sự chấm dứt khổ đau và đạt được Niết Bàn (giải thoát).
Bát Chánh Đạo chính là chi phần thứ tư của Tứ Diệu Đế (Khổ, Tập, Diệt, Đạo) mà Đức Phật đã giảng dạy.
I. Định Nghĩa Bát Chánh Đạo
Bát (Baˊt) nghĩa là Tám.
Chánh (Chaˊnh) (hoặc Thánh) nghĩa là Đúng đắn, Chân chính, Tối thắng.
Đạo (Dao) nghĩa là Con đường, Phương pháp.
Bát Chánh Đạo là tám con đường chân chính giúp hành giả tu tập, chuyển hóa tâm thức, diệt trừ phiền não và đạt đến giác ngộ, giải thoát khỏi vòng luân hồi sinh tử. Con đường này không phải là các bước đi tuần tự, mà là tám yếu tố phải được thực hành và nuôi dưỡng đồng thời, hỗ trợ lẫn nhau trong đời sống hàng ngày.
Trong Phật giáo, Bát Chánh Đạo thường được biểu tượng bằng hình ảnh Bánh xe Pháp (Dharmachakra) với tám nan hoa, tượng trưng cho tám chi phần.
II. Tám Chi Phần Của Bát Chánh Đạo
Tám chi phần này được chia thành ba nhóm rèn luyện chính, gọi là Tam Vô Lậu Học (Giới -
A. Tuệ Học (Trí Tuệ -
Tuệ là sự thấy biết đúng đắn về sự thật của vạn vật và cuộc đời (Tứ Diệu Đế).
1. Chánh Kiến (Right View / Sammā Diṭṭhi)
Ý nghĩa: Nhận thức, hiểu biết và nhìn thấy đúng đắn về bản chất của cuộc đời và vạn vật, đặc biệt là sự thật của Tứ Diệu Đế (Khổ, Tập, Diệt, Đạo).
Thực hành: Hiểu rằng mọi hành động (nghiệp) đều có hậu quả (nhân quả), và thế giới này là vô thường, khổ, vô ngã. Chính sự hiểu biết này làm nền tảng và dẫn dắt cho tất cả các chi phần còn lại.
2. Chánh Tư Duy (Right Resolve / Sammā Saṅkappa)
Ý nghĩa: Suy nghĩ và ý hướng chân chính, thiện lành. Đây là sự áp dụng Chánh Kiến vào trong tư tưởng.
Thực hành:
Tư duy xả ly: Ý muốn thoát ly khỏi tham ái, dục vọng.
Tư duy vô sân (không hận thù): Ý muốn từ bỏ sự giận dữ, thù hận, phát triển lòng từ bi.
Tư duy bất hại (không làm hại): Ý muốn không làm tổn thương người khác và chúng sinh, phát triển lòng bi mẫn.
B. Giới Học (Đạo Đức -
Giới là những nguyên tắc đạo đức giúp thanh tịnh thân và khẩu, tạo môi trường thuận lợi cho Định và Tuệ phát triển.
3. Chánh Ngữ (Right Speech / Sammā Vācā)
Ý nghĩa: Lời nói đúng đắn, chân thật, mang lại lợi ích và hòa hợp.
Thực hành: Tránh bốn điều xấu trong lời nói:
Không nói dối (phi chân thật).
Không nói lời chia rẽ, đâm thọc.
Không nói lời thô ác, chửi rủa, làm tổn thương người khác.
Không nói lời vô ích, phù phiếm, ngồi lê đôi mách.
4. Chánh Nghiệp (Right Action / Sammā Kammanta)
Ý nghĩa: Hành động chân chính, đạo đức, không gây tổn hại.
Thực hành: Tránh ba hành động xấu của thân:
Không sát sinh (không làm hại hay tước đoạt mạng sống của chúng sinh).
Không trộm cắp (không lấy những gì không được cho).
Không tà dâm (hành vi tình dục không đúng đắn).
5. Chánh Mạng (Right Livelihood / Sammā Ājīva)
Ý nghĩa: Sinh kế chân chính, nghề nghiệp lương thiện, không gây tổn hại đến người khác và chúng sinh.
Thực hành: Không làm các nghề nghiệp liên quan đến:
Buôn bán vũ khí, binh khí.
Buôn bán chất độc, chất say (rượu, ma túy...).
Buôn bán sinh vật sống (buôn người, buôn bán động vật để giết thịt).
Buôn bán thịt (nghề giết mổ).
Mê tín dị đoan, lừa đảo.
C. Định Học (Tâm Luyện -
Định là sự phát triển tâm trí, sự tập trung và chánh niệm, giúp làm sạch tâm khỏi các tạp niệm và phiền não.
6. Chánh Tinh Tấn (Right Effort / Sammā Vāyāma)
Ý nghĩa: Nỗ lực đúng đắn, không lười biếng, không thái quá. Đây là sự nỗ lực liên tục để hướng tâm đến điều thiện và tránh xa điều ác.
Thực hành: Bốn loại tinh tấn:
Ngăn chặn những điều ác chưa phát sinh.
Diệt trừ những điều ác đã phát sinh.
Nuôi dưỡng những điều thiện chưa phát sinh.
Phát triển và duy trì những điều thiện đã phát sinh.
7. Chánh Niệm (Right Mindfulness / Sammā Sati)
Ý nghĩa: Sự tỉnh thức, nhận biết rõ ràng những gì đang xảy ra trong hiện tại, không phán xét, với sự chú tâm vào thân, thọ, tâm, pháp.
Thực hành: Luôn ý thức rõ ràng về:
Thân (Thaˆn): Quan sát hơi thở, tư thế, hành động của cơ thể.
Thọ (Tho): Nhận biết cảm giác (dễ chịu, khó chịu, trung tính) đang diễn ra.
Tâm (Taˆm): Nhận biết trạng thái của tâm (tham, sân, si, hay từ bi, hoan hỷ...).
Pháp (Phaˊp): Quan sát các đối tượng tâm lý, giáo lý đang có mặt.
8. Chánh Định (Right Concentration / Sammā Samādhi)
Ý nghĩa: Sự tập trung tâm ý vào một đối tượng duy nhất, đưa đến trạng thái tâm tĩnh lặng, sâu sắc, không bị xao động, nhằm phát sinh Tuệ giác.
Thực hành: Là kết quả và sự hoàn thiện của Chánh Niệm. Đó là thực hành thiền định để đạt được các tầng Thiền (Dhyana/Jhana), giúp tâm an trú hoàn toàn, từ đó sinh ra Tuệ giác (Chánh Kiến tối thượng) để thấy rõ sự thật và đoạn trừ phiền não.
III. Mối Quan Hệ Giữa Các Chi Phần
Bát Chánh Đạo là một hệ thống toàn diện và tương quan chứ không phải là một chuỗi các bước. Sự tiến bộ ở một chi phần sẽ hỗ trợ cho sự phát triển của các chi phần khác:
Tuệ Học (Chánh Kiến, Chánh Tư Duy) làm nền tảng: Giúp ta hiểu rõ mục tiêu (giải thoát) và phương pháp (con đường chân chính).
Giới Học (Chánh Ngữ, Chánh Nghiệp, Chánh Mạng) tạo môi trường: Giúp thân, khẩu, ý được thanh tịnh, tránh tạo nghiệp xấu, từ đó tâm được an ổn.
Định Học (Chánh Tinh Tấn, Chánh Niệm, Chánh Định) là công cụ: Giúp tâm được rèn luyện, tập trung, tỉnh thức để thâm nhập sâu vào sự thật (Tuệ giác).
Tóm lại, Bát Chánh Đạo là con đường thực tiễn, cụ thể mà Đức Phật đã chỉ ra để mỗi người tự mình đi trên con đường đó, chuyển hóa khổ đau thành an lạc, tiến đến mục tiêu cuối cùng là giải thoát.
Le Noble Octuple Sentier (ou Le Noble Sentier Octuple).
C'est l'un des enseignements fondamentaux du Bouddhisme, constituant la quatrième des Quatre Nobles Vérités (la Vérité du Chemin menant à la cessation de la souffrance).
I. Définition du Noble Octuple Sentier
Le Noble Octuple Sentier (en Pāli : Ariya Aṭṭhaṅgika Magga) est la voie de la pratique bouddhiste qui mène à la cessation de la souffrance (Dukkha) et à l'atteinte du Nirvana (la libération).
Il est souvent appelé le "Sentier du Milieu" car il évite les deux extrêmes :
La recherche du bonheur par la dépendance aux plaisirs sensuels.
La recherche de la libération par l'ascétisme et les mortifications excessives.
Le Sentier n'est pas une série d'étapes à suivre séquentiellement, mais huit facteurs interdépendants qui doivent être cultivés simultanément et de manière continue dans la vie quotidienne. Il est symbolisé par la Roue du Dharma à huit rayons.
II Les Huit Facteurs du Sentier
Les huit facteurs sont traditionnellement regroupés en trois catégories de formation (Les Trois Entraînements Supérieurs : Sagesse, Moralité, Concentration).
A. La Sagesse (Paññā)
La Sagesse est la vision et la compréhension correcte de la réalité, posant la base pour l'ensemble du chemin.
1. La Compréhension Juste (Sammā Diṭṭhi)
Signification : Avoir la vision, la compréhension ou la perspective correcte de la réalité. C'est la connaissance et l'acceptation des Quatre Nobles Vérités et la compréhension des lois universelles comme l'impermanence (Anicca), la non-
Pratique : C'est le fondement intellectuel qui dirige les autres facteurs.
2. La Pensée Juste (Sammā Saṅkappa)
Signification : Cultiver une intention, une pensée ou une aspiration droite et pure. C'est l'application de la Compréhension Juste dans nos intentions mentales.
Pratique : Émettre des pensées :
Libres de désir (Renoncement) : Se détacher des désirs et des attachements.
Libres de haine (Bienveillance) : Cultiver l'amour (Mettā) et la non-
Libres de cruauté (Compassion) : Cultiver la pitié (
B. La Moralité (Sīla)
La Moralité ou l'Éthique est la discipline dans nos paroles et nos actions pour éviter de causer du tort et maintenir un environnement de pratique sain.
3. La Parole Juste (Sammā Vācā)
Signification : Parler de manière constructive, honnête et bénéfique.
Pratique : S'abstenir de :
Mentir (parole fausse).
Parler pour semer la discorde ou la désunion (parole calomnieuse).
Utiliser un langage grossier ou blessant (parole dure).
Bavarder inutilement ou de manière futile.
4. L'Action Juste (Sammā Kammanta)
Signification : Adopter un comportement physique éthique et moral, dans le respect de la vie.
Pratique : S'abstenir de :
Tuer ou blesser tout être vivant.
Voler (prendre ce qui n'est pas donné).
Avoir une conduite sexuelle inappropriée ou nuisible (inconduite sexuelle).
5. Les Moyens d'Existence Justes (Sammā Ājīva)
Signification : Gagner sa vie d'une manière honnête et non nuisible.
Pratique : Éviter les métiers qui contribuent à la souffrance des êtres, tels que :
Le commerce d'armes.
Le commerce d'êtres vivants (y compris la boucherie et la traite d'êtres humains).
Le commerce de substances intoxicantes ou de drogues.
Le commerce de poisons.
Les métiers basés sur la fraude, la tromperie ou la divination.
C. La Concentration (Samādhi)
La Concentration est la discipline mentale qui développe le contrôle et la clarté de l'esprit, menant à la perspicacité.
6. L'Effort Juste (Sammā Vāyāma)
Signification : Déployer l'énergie appropriée pour le développement spirituel. Ce n'est ni la paresse, ni l'excès.
Pratique : Les quatre efforts corrects :
Empêcher les états d'esprit nuisibles non encore apparus.
Éliminer les états d'esprit nuisibles déjà apparus.
Faire naître les états d'esprit bénéfiques non encore apparus.
Maintenir et développer les états d'esprit bénéfiques déjà apparus.
7. L'Attention Juste (Sammā Sati)
Signification : La pleine conscience (mindfulness) : être pleinement conscient et vigilant de ce qui se passe dans l'instant présent.
Pratique : Développer l'attention dans les quatre domaines (Quatre Fondements de la Pleine Conscience) :
Le Corps : Conscience de la respiration, des postures, des actions.
Les Sensations (Thọ) : Conscience des sensations (agréables, désagréables, neutres).
L'Esprit/La Conscience (Tâm) : Conscience des états mentaux (colère, calme, confusion, etc.).
Les Phénomènes Mentaux (Pháp) : Conscience des idées, des pensées et des objets de l'esprit.
8. La Concentration Juste (Sammā Samādhi)
Signification : Le développement d'un esprit stable, focalisé et unifié, généralement atteint par la pratique de la méditation.
Pratique : Cultiver les états d'absorption méditative (Jhāna ou Dhyana), qui mènent à une profonde tranquillité et à une clarté mentale accrue, permettant ainsi à la Sagesse (Compréhension Juste) d'émerger et d'agir sur les facteurs de souffrance.
III. Synthèse
Le Noble Octuple Sentier est un chemin pragmatique et éthique, offrant une feuille de route complète pour toute la vie d'un pratiquant bouddhiste. Il intègre l'éthique (Moralité), la discipline mentale (Concentration) et la perspicacité spirituelle (Sagesse) comme moyen direct de mettre fin à la souffrance et d'atteindre l'Éveil.
Tâm
Tâm lang thang trôi nổi, tựa áng mây
Vướng đối tượng, thuyền đời lạc hướng quay
Ý như ngựa, tung hoành không nghỉ tay
Tịnh và động, luân hồi vẫn đổi thay
Không tu tập, tâm loạn chẳng yên đây
Mới bước vào, tìm tịnh giữa mê say
Tu thuần thục, động tịnh chẳng chia hai
Đạt đạo rồi, giới định tuệ hòa ngay
L'Âme
L’esprit s’égare, tel un nuage en fuite,
Il s’attache aux objets, la barque se délite.
La pensée bondit, fougueuse et sans repos,
Le calme et le tumulte dansent à fleur d’eau.
Sans voie ni pratique, le cœur reste agité,
Cherchant paix intérieure, l’âme veut s’éveiller.
Quand l’art du silence s’installe dans le bruit,
Le sage en mouvement trouve l’éclat de nuit.
Alors s’unissent, sans heurt ni vanité,
Précepte, paix profonde et claire vérité.
https://youtu.be/Dbtn0T4_L5Q
1. Tóm tắt nội dung bài giảng: NGÃ và VÔ NGÃ
00:10 Mở đầu: Ngã -
-
-
-
02:46 Ngã: Bản ngã được hình thành như thế nào?
-
-
-
05:22 Vô ngã: Sự thật khiến cái tôi sụp đổ
-
-
-
08:41 Khi Ngã gặp Vô thường
-
-
-
11:37 Ảo tưởng kiểm soát và Nỗi sợ sâu nhất
-
-
-
15:00 Giác ngộ là gì? Không vô cảm, không biến mất
-
-
-
18:10 Phân ly nội tâm và sự Hồi sinh của cái biết
-
-
-
21:33 Cái chết của cái tôi và sự Tái sinh của Ý thức
-
-
-
24:31 Ngã và Vô ngã không phải hai kẻ thù
-
-
-
27:21
-
-
-
2.
-
-
-
02:46 Le Moi : Comment l'ego se forme-
-
-
-
05:22 Le Non-
-
-
-
08:41 Quand le Moi rencontre l'Impermanence (Vô thường)
-
-
-
-
11:37 L'illusion du contrôle et la peur la plus profonde
-
-
-
15:00 Qu'est-
-
-
-
18:10 Dissociation interne et résurrection de la conscience
-
-
-
21:33 La mort du Moi et la renaissance de la conscience
-
-
-
24:31 Le Moi et le Non-
-
-
-
27:21
-
-
-
https://youtu.be/jsJx1mHbDS0
Sau đây là tóm tắt nội dung bài giảng "Ngày Bế Giảng" của Sư Ông Viên Minh theo các mốc thời gian chính:
(00:08 -
(01:15 -
(03:00 -
(11:16 -
(22:33 -
(27:12 -
(34:12 -
(42:59 -
(1:08:22 -
(1:41:04 -
Résumé de la Conférence de S.É. Viên Minh (Jour de Clôture)
Voici un résumé du contenu de la conférence de Vénérable Thích Viên Minh, organisé selon les principaux jalons temporels:
(00:08 -
(01:15 -
(03:00 -
(11:16 -
(22:33 -
(27:12 -
(34:12 -
(42:59 -
(1:08:22 -
(1:41:04 -
https://youtu.be/E5ItHQYrDB0
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng của Thầy Viên Minh
(00:01), Thầy giảng về cách thực hành chánh niệm trong đời sống hàng ngày. Thầy nhấn mạnh rằng chánh niệm tỉnh giác không phải là sự cố gắng nỗ lực mà sẽ tự động phát sinh khi ta biết buông xuống. Điều này đạt được qua ba yếu tố: giản dị (đang như thế nào thì là như vậy), tự nhiên (không cố gắng sửa đổi theo ý mình), và vô tâm (không có ý đồ của bản ngã).
(10:59), Thầy giải đáp thắc mắc về việc hiểu một bài giảng ban đầu qua lý trí và sau đó mới "vỡ ra" ý nghĩa sâu sắc hơn qua thời gian. Thầy khẳng định đây là điều rất bình thường. Sự hiểu biết ban đầu chỉ là kiến thức lý trí, còn sự thấu hiểu thực sự đến từ trải nghiệm thực tế, hay còn gọi là thực chứng. Thầy nhấn mạnh sự khác biệt giữa kiến thức (chưa trải nghiệm) và tri kiến (đã hoặc đang trải nghiệm).
(20:22), một câu hỏi được đặt ra về một trạng thái tâm rất rõ ràng, sáng suốt sau khi ngủ dậy. Thầy giải thích rằng đây chính là trạng thái "giản dị, tự nhiên và vô tâm" đã nói ở câu đầu tiên. Khi tâm không bị các ý đồ, kế hoạch của bản ngã xen vào, tánh biết tự nhiên sẽ tự soi chiếu và làm cho mọi thứ trở nên minh bạch.
(25:22), Thầy trả lời câu hỏi về việc nên làm gì khi biết có người thương mình nhưng thực chất là đang lợi dụng. Thầy khuyên nên rời xa, trừ trường hợp mình biết họ lợi dụng nhưng vì lòng thương mà muốn giúp đỡ họ, tuy nhiên không nên tiến tới mối quan hệ sâu sắc hơn.
(27:15), Thầy giảng về thiền Tứ Niệm Xứ. Thầy giải thích rằng đây không phải là một phương pháp tu tập riêng biệt đòi hỏi phải từ bỏ mọi việc, mà là sự sáng suốt, rõ biết thân, thọ, tâm, pháp trong mọi hoạt động đời sống hàng ngày. Khi thực hành đúng, các pháp môn hỗ trợ khác như Tứ Chánh Cần, Ngũ Căn, Ngũ Lực sẽ tự động ứng hợp mà không cần phải cố gắng thực hành riêng lẻ.
(34:06), Thầy giải đáp các câu hỏi liên quan đến việc người thân qua đời. Thầy cho rằng việc để người mất yên vài giờ trước khi khâm liệm là một việc làm thực tế để chắc chắn rằng họ đã thực sự qua đời. Về việc hiến tạng, đây là một tâm thiện, và sự tái sinh phụ thuộc vào tâm thức của người đó chứ không liên quan đến thân xác sau khi chết.
(40:03), Thầy hướng dẫn cách điều phục cơn giận. Thay vì cố gắng dẹp bỏ cơn giận, Thầy khuyên nên thực hành việc luôn sáng suốt biết mình. Khi sự nhận biết này trở nên thường trực, ta sẽ thấy được cơn giận ngay khi nó khởi lên, và chính cái thấy biết đó sẽ làm cho tham sân si tự động đoạn giảm.
(46:03), Thầy giải thích về "bài học của chính mình". Thầy cho rằng bài học chính là thực tại đang diễn ra. Học chính là thấy rõ thân, thọ, tâm, pháp của mình trong từng khoảnh khắc. Bài học cuối cùng là khi đối diện với mọi việc trong đời, tâm không còn dao động, không sầu, tự tại và vô nhiễm.
(50:34), Thầy chia sẻ cách để chuyển hóa từ người kém phước đến người có đạo đức và được giải thoát. Con đường cốt lõi là giữ gìn Tam Quy và Ngũ Giới. Ngoài ra, có 10 điều phước khác như bố thí, trì giới, tham thiền, cung kính, phục vụ, nghe pháp... sẽ giúp một người đi từ xấu đến tốt, từ tối đến sáng.
(53:19), Thầy nói về việc tu tập ở các cõi giới khác. Thầy cho biết cõi người là nơi dễ tu tập nhất vì có đủ khổ và vui. Về hiện tượng người chết nhập vào người sống, Thầy giải thích phần lớn đó là các chúng sinh ở cõi A-
(1:00:30), Thầy làm rõ về việc một bậc giác ngộ có còn sân hận hay không. Thầy cho biết các bậc Thánh ở mức độ thấp như Tu-
(1:02:16), Thầy trả lời một Phật tử về việc nhậ
(1:07:21), Thầy bàn về Khổ Đế và những người dường như không sợ khổ. Thầy giải thích rằng không ai thực sự thích khổ, nhưng vì tham ái và sân hận quá lớn, họ chưa thấy ra được nguyên nhân của khổ (Tập Đế), do đó họ đành phải chịu khổ. Việc quan trọng nhất là thấy ra nguyên nhân sinh khổ để điều chỉnh.
(1:11:01), Thầy giải thích về cảm thọ đau khi ngồi thiền. Thầy chỉ ra rằng thái độ tâm lý đóng vai trò quan trọng. Cơn đau thể xác có giới hạn, nhưng chính sự phản ứng của tâm lý mới làm cho nó trở nên không chịu đựng nổi. Khi tâm ổn định, cơn đau dù vẫn còn đó nhưng sẽ trở nên nhẹ nhàng và có thể chấp nhận được.
(1:14:52), Thầy trả lời ba câu hỏi nhỏ. Thầy giải thích Sổ Tức Quán là chỉ cần trọn vẹn rõ biết hơi thở tự nhiên mà không cố gắng điều khiển. Thầy cũng làm rõ rằng câu "tâm không động" và "đối cảnh tâm sổ khởi" không mâu thuẫn, vì tâm của bậc giác ngộ khởi lên là khởi lên từ trí tuệ và từ bi, khác với tâm của phàm phu khởi lên từ vô minh ái dục. Về việc lập chùa, Thầy cho rằng trong thời đại này, "ngôi chùa trên mạng" là tốt nhất, giúp chánh pháp có thể đến với tất cả mọi người ở mọi nơi. Chúc các thiện tri thức luôn tinh tấn tiến tu
(00:01), le Maître expose la manière de pratiquer la pleine conscience au quotidien. Il souligne que la pleine conscience et la clarté ne résultent pas d'un effort acharné, mais surgissent automatiquement lorsque nous savons lâcher prise. Ceci est atteint à travers trois éléments : la simplicité (être tel que l'on est), le naturel (ne pas essayer de modifier les choses selon sa propre volonté), et le non-
(20:22), une question est posée concernant un état d'esprit très clair et lucide au réveil. Le Maître explique qu'il s'agit précisément de l'état de "simplicité, naturel et non-
(25:22), le Maître répond à la question de savoir comment agir lorsque l'on sait qu'une personne qui nous aime profite en réalité de nous. Il conseille de s'éloigner, sauf si, par compassion, on choisit de l'aider tout en sachant qu'elle profite, mais sans s'engager dans une relation plus profonde.
(27:15), le Maître enseigne sur la méditation des
(34:06), le Maître répond à des questions relatives au décès d'un proche. Il considère que le fait d'attendre quelques heures avant la mise en bière est une mesure pratique pour s'assurer que la personne est bien décédée. Concernant le don d'organes, il s'agit d'une intention bienveillante, et la renaissance dépend de l'état de conscience de la personne, et non de ce qu'il advient du corps physique après la mort.
(40:03), le Maître enseigne comment maîtriser la colère. Plutôt que d'essayer de réprimer la colère, il conseille de pratiquer une conscience lucide et constante de soi-
(46:03), le Maître explique ce qu'est "la leçon de sa propre vie". Il affirme que la leçon est la réalité telle qu'elle se déroule à l'instant présent.
(50:34), le Maître partage la voie pour passer d'une personne de peu de mérites à une personne vertueuse et libérée. Le chemin fondamental consiste à observer les Trois Refuges et les Cinq Préceptes. En outre, dix actions méritoires, telles que la générosité, la vertu, la méditation, le respect, le service, l'écoute du Dharma, etc., aident une personne à passer du mal au bien, de l'obscurité à la lumière.
(53:19), le Maître parle de la pratique dans les autres royaumes d'existence. Il précise que le royaume humain est le plus propice à la pratique, car il contient à la fois la souffrance et le bonheur. Concernant le phénomène de possession par les esprits, il explique qu'il s'agit principalement d'êtres du royaume des Asuras (divinités), qui, de leur vivant, possédaient des capacités mais n'ont pu atteindre la libération après la mort et doivent donc emprunter le corps d'une autre personne pour réaliser leurs aspirations.
(1:00:30), le Maître clarifie si un être éveillé ressent encore de la colère. Il explique que les êtres nobles de niveaux inférieurs, comme celui qui est entré dans le courant (Sotāpanna) ou celui qui ne reviendra qu'une fois (Sakadāgāmi), peuvent encore éprouver de la colère, mais à un degré moindre et sans causer de tort. C'est seulement aux stades de celui qui ne revient plus (Anāgāmi) et de l'Arahant que la colère est complètement éteinte.
(1:02:16), le Maître répond à un disciple qui réalise qu'il est temps pour lui de marcher seul sur le chemin de la pratique plutôt que de dépendre des enseignements du Maître. Le Maître se réjouit et affirme que c'est un signe de maturité. Le rôle de l'enseignant est de montrer comment s'observer soi-
(1:07:21), le Maître aborde la Vérité de la Souffrance (Dukkha) et ceux qui ne semblent pas la craindre. Il explique que personne n'aime réellement la souffrance, mais que, poussés par un désir et une aversion excessifs, ils ne voient pas la cause de la souffrance (Samud
(11:01), le Maître explique la sensation de douleur pendant la méditation assise. Il souligne que l'attitude mentale joue un rôle crucial. La douleur physique a une limite, mais c'est la réaction psychologique qui la rend insupportable. Lorsque l'esprit est stable, la douleur, bien que toujours présente, devient plus douce et acceptable.
(1:14:52), le Maître répond à trois petites questions. Il explique que l'Observation de la Respiration (Ānāpānasati) consiste simplement à être pleinement conscient de la respiration naturelle sans chercher à la contrôler. Il clarifie également que "l'esprit immuable" et "face à une situation, l'esprit s'éveille" nе sont pas contradictoires, car l'esprit d'un être éveillé surgit de la sagesse et de la compassion, contrairement à l'esprit d'une personne ordinaire qui surgit de l'ignorance et du désir. Concernant la création d'un temple, le Maître estime qu'à notre époque, "le temple sur internet" est le meilleur moyen de rendre le Dharma accessible à tous, partout. En vous souhaitant beaucoup de persévérance dans votre pratique.
https://youtu.be/xstpH67syQM
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng của Thầy Viên Minh với các mốc thời gian tương ứng:
00:00 -
01:38 -
07:04 -
13:08 -
17:09 -
22:20 -
30:35 -
36:01 -
41:35 -
49:40 -
57:37 -
1:05:36 -
1:11:13 -
1:23:32 -
Chúc các thiện tri thức được hạnh phúc và luôn tinh tấn tiến tu.
Voici la traduction en français du résumé de l'enseignement de Thầy Viên Minh :
00:00 -
01:38 -
07:04 -
13:08 -
17:09 -
22:20 -
30:35 -
36:01 -
41:35 -
49:40 -
57:37 -
1:05:36 -
1:11:13 -
1:23:32 -
En souhaitant aux pratiquants beaucoup de bonheur et de la persévérance dans la Voie
https://youtu.be/Fs3uatluX_I?list=PLUBVcqYi9mMq5D5qryaRc2_4ayl74QTkz
Sau đây là tóm tắt nội dung bài giảng của Sư ông Viên Minh tại Ni viện Viên Không, Buổi 1, Mùa An Cư PL.2567, kèm theo các mốc thời gian nổi bật:
Giới thiệu và câu hỏi ban đầu (00:04 -
Giải thích về Tinh Tấn đúng Pháp (04:37 -
Tinh tấn thông thường là cố gắng, nỗ lực để đạt được một điều gì đó (ví dụ: cố gắng tu theo giờ).
Tinh tấn đúng Pháp (trong đạo Phật) là sống với Pháp, đúng với Pháp. Nó không phải là cố gắng đạt được điều thiện hay gì đó, mà là sự sống đúng với thực tại, đúng với sự thật. Tinh tấn kèm theo mục đích thì dễ rơi vào chấp ngã.
Thái độ đối với Ngoại cảnh và Bản ngã (06:57 -
Mọi sự vật, sự việc bên ngoài, kể cả những điều không như ý mình, đều là Pháp đang đưa đến để giúp mình thấy ra, để mình tự điều chỉnh.
Không có cái gọi là "tôi" hay "chúng sanh". Vấn đề hạnh phúc hay đau khổ là do thái độ phản ứng của mình, do sự đối kháng của bản ngã, chứ không phải do ngoại cảnh.
Tất cả các Pháp bên ngoài đều được lập trình rất hoàn hảo để giúp mình giác ngộ, kể cả nghịch cảnh.
Chấp nhận và buông bỏ Bản ngã (14:38 -
Tu tập là chấp nhận tất cả những gì đã đến, không lựa chọn cái tốt hay sầu khổ. Sự đối kháng chính là do bản ngã chấp vào một quan điểm nào đó.
Nếu chọn con đường giác ngộ, phải tập đón nhận tất cả các Pháp như những bài học để giác ngộ, không xem mình là nạn nhân.
Vượt qua chính mình là vượt qua cái thái độ, thái độ ứng xử của mình.
Giới luật, Trí tuệ và Ứng xử (19:13 -
Không thể đánh giá một người qua hình tướng (tu bao nhiêu năm, địa vị nào), mà phải qua cách ứng xử của họ.
Đức Phật nói: Người có trí tuệ thì giới luật mới là tốt. Người có giới luật tốt (qua hành động, lời nói) tức là người có trí tuệ.
Ứng xử tốt là không làm tổn thương người khác.
Pháp Luân Hỏi và Trọn vẹn với Thực tại (24:12 -
Mọi thứ xảy ra đều là Pháp Luân Hỏi mình đã thấy ra/hiểu ra chưa.
Tinh tấn, Chánh niệm, Tỉnh giác là trọn vẹn xảy ra cái đang là, chứ không phải cố gắng đạt được gì.
Sau khi thấy ra chân lý, làm việc gì cũng chỉ là công việc được thôi, không có việc gì để làm cả. Sống đúng Pháp là không cố gắng để đạt được ý muốn của mình, nếu không sẽ càng đau khổ.
Cảm Thọ và Hòa hợp trong Cộng đồng (32:17 -
Hành động một cách vô thức là do lệ thuộc vào cảm giác (thích/không thích). Người có trí tuệ là người làm chủ được cảm thọ, thấy được cảm thọ ngay khi nó khởi lên.
Trong đời sống tu tập, một trong những điều khó là đức tính hòa đồng, tôn trọng sự khác biệt của người khác.
Nguyên lý Nhân Quả và Pháp Luân Hoàn Hảo (41:28 -
Mọi sự việc đến với mình đều là sự vận hành của Nghiệp (thái độ, nhận thức, hành vi trong quá khứ).
Tất cả Pháp đến đều là bài học mà mình phải điều chỉnh nhận thức, hành vi. Quan trọng là thái độ nhận thức và hành vi của mình đối với Pháp đang đến.
Pháp Luân Hoàn Hảo ngay đây và bây giờ. Sự khổ đau là do ảo tưởng và bản ngã (cái ta).
Giải thích về Tự Do (1:06:29 -
Tự do đúng nghĩa là tự do khỏi thái độ nhận thức. Là cái thấy, cái biết hoàn toàn trực tiếp, không qua lời Phật hay quan niệm.
Phóng túng (làm gì mình thích) là sự ràng buộc bởi chính ý muốn, chính cái ngã chấp của mình.
Tự do thực sự là luôn luôn sáng suốt để điều chỉnh nhận thức và hành vi. Người sống đúng Pháp là người tự do, không bị lệ thuộc vào gì cả.
Sống Hòa hợp trong Cộng đồng (1:12:31 -
Việc có tư tưởng, suy nghĩ, quan niệm cá nhân là cội rễ của sự bất đồng.
Để sống hòa hợp là phải chánh niệm tỉnh giác, tức là trong sáng để giải thoát. Khi thực sự chánh niệm tỉnh giác thì sẽ không bị rơi vào khái niệm, tư tưởng.
Trong cộng đồng, cần tôn trọng sự khác biệt của mỗi người. Mỗi người có căn cơ, nghiệp duyên khác nhau nhưng sự giác ngộ thì hoàn toàn giống nhau.
Sống trong tập thể, các va chạm là cần thiết để buông bỏ bảo thủ, làm cho tâm trong sạch.
Giới luật được chế định ra không phải cho người đã giác ngộ, mà cho những người chưa giác ngộ sống trong chúng.
Phân biệt Suy tư và Suy nghĩ (1:23:15 -
Có sự khác nhau giữa nghe Pháp mà không suy nghĩ (cứ để đó) và suy nghĩ theo kiểu khởi tâm phân biệt.
Khi chưa thấy ra sự thật, suy nghĩ là trở ngại. Nhưng khi đã thấy ra rồi, cái suy tư (Chánh tư duy) khởi sinh từ cái thấy đúng đó thì lại rất đúng. Nó là sự nhận định, phán đoán sau khi đã thấy đúng.
Vô Ngã và Giác Ngộ (1:30:41 -
Khái niệm 12 Xứ, 18 Giới (Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý... đối với Pháp) đều hoàn hảo, nhưng khi sinh ra ngũ uẩn (Sắc, Thọ, Tưởng, Hành, Thức) thì mới có kinh nghiệm, có cái Ta.
Giác ngộ là không có cái Ta (không có bạn bè, vợ chồng, đối tượng sở hữu của cái Ta), chứ không phải là cái Ta ở trong bụng.
Lời kết (1:33:28 -
Chúc các thiện tri thức luôn tinh tấn tiến tu
Résumé de la conférence de Sư ông Viên Minh
Introduction et question initiale (00:04 -
Explication de l'Effort Juste conforme au Dharma (04:37 -
L'effort juste habituel est le fait d'essayer, de s'efforcer d'atteindre quelque chose (par exemple, essayer de pratiquer à certaines heures).
L'effort juste conforme au Dharma (dans le bouddhisme) est de vivre avec le Dharma, en accord avec le Dharma. Il ne s'agit pas de s'efforcer d'atteindre le bien ou autre, mais de vivre en accord avec la réalité, en accord avec la vérité. L'effort juste avec un but mène facilement à l'attachement.
Attitude face aux circonstances extérieures et à l'Égo (06:57 -
Toutes les choses et tous les événements extérieurs, même ceux qui ne sont pas conformes à nos souhaits, sont le Dharma qui se manifeste pour nous aider à voir clair, à nous ajuster.
Il n'y a pas de "je" ni d'êtres sensibles. Le problème du bonheur ou de la souffrance vient de notre attitude réactionnelle, du conflit avec l'égo, et non des circonstances extérieures.
Toutes les circonstances extérieures sont programmées de manière parfaite pour nous aider à l'éveil, y compris les adversités.
Acceptation et lâche-
La pratique consiste à accepter tout ce qui arrive, sans choisir le bon ou la souffrance. Le conflit est causé par l'égo qui s'attache à une certaine perspective.
Si l'on choisit la voie de l'éveil, il faut s'entraîner à accueillir tous les phénomènes comme des leçons pour l'éveil, sans se considérer comme une victime.
Se dépasser soi-
Discipline (règles monastiques), Sagesse et Comportement (19:13 -
On ne peut pas juger une personne par son apparence (nombre d'années de pratique, statut), mais par son comportement, sa façon d'agir.
Le Bouddha a dit : La discipline n'est bonne que pour la personne qui a la sagesse. Celui qui a une bonne discipline (par l'action, la parole) est celui qui a la sagesse.
Avoir un bon comportement signifie ne causer de tort à personne.
La Question du Dharma et la Plénitude dans la Réalité (24:12 -
Tout ce qui arrive est le Dharma qui nous questionne sur si nous avons vu clair/compris.
L'effort juste, l'attention juste, la lucidité juste, c'est d'être pleinement dans ce qui est en train de se produire, et non de s'efforcer d'atteindre quelque chose.
Après avoir vu la vérité, faire un travail n'est plus qu'une tâche à accomplir, il n'y a plus rien à chercher. Vivre selon le Dharma, c'est ne pas s'efforcer d'atteindre ses propres désirs, sinon on souffrira davantage.
Sentiments et Harmonie dans la Communauté (32:17 -
Agir inconsciemment est causé par la dépendance aux sentiments (aimer/ne pas aimer). La personne sage est celle qui maîtrise ses sentiments, qui les voit dès leur apparition.
Dans la vie de pratique, l'une des difficultés est la vertu de l'harmonie, le respect des différences des autres.
Le Principe de Cause à Effet et la Perfection du Dharma (41:28 -
Tout ce qui nous arrive dans la vie est le fonctionnement du Karma (attitude, perception, comportement passés).
Tous les phénomènes qui arrivent sont des leçons qui nous obligent à ajuster notre perception et notre comportement. L'important est l'attitude, la perception et le comportement que nous avons face au Dharma qui se présente.
Le Dharma est Parfait ici et maintenant. La souffrance est due à l'illusion et à l'égo.
Explication de la Liberté (1:06:29 -
La vraie liberté est la liberté vis-
L'insouciance/la licence (faire ce que l'on veut) est une contrainte par ses propres désirs, par son propre attachement.
La vraie liberté est d'être toujours lucide pour ajuster sa perception et son comportement. La personne qui vit selon le Dharma est libre, elle n'est dépendante de rien.
Vivre en Harmonie dans la Communauté (1:12:31 -
Avoir des pensées, des idées, des opinions personnelles est la racine du désaccord.
Pour vivre en harmonie, il faut pratiquer l'attention et la lucidité justes, c'est-
Dans la communauté, il faut respecter les différences de chacun. Chaque personne a des capacités et des karmas différents, mais l'éveil est le même pour tous.
Les conflits au sein d'un groupe sont nécessaires pour lâcher l'entêtement et rendre le cœur pur.
Les règles monastiques sont établies non pas pour ceux qui sont éveillés, mais pour ceux qui ne le sont pas encore et qui vivent en communauté.
Il y a une différence entre écouter le Dharma sans penser (juste laisser être) et la pensée qui surgit par la discrimination.
Quand on n'a pas encore vu clair dans la vérité, la pensée est un obstacle. Mais quand on a vu clair, la contemplation juste (Chánh tư duy) qui surgit de cette vision juste est très pertinente. C'est le jugement ou l'évaluation qui vient après avoir vu juste.
Non-
Les concepts des 12 Sensations, 18 Éléments (Yeux, oreilles, nez, langue, corps, esprit... face aux phénomènes) sont parfaits, mais ce n'est que lorsque les Cinq Agrégats (Forme, Sensation, Perception, Volonté, Conscience) apparaissent qu'il y a l'expérience et le Moi.
L'éveil est l'absence du Moi (ne pas avoir d'amis, d'épouse, d'objets possédés par le Moi), ce n'est pas le Moi à l'intérieur.
Conclusion (1:33:28 -
En vous souhaitant de la persévérance dans votre pratique
https://youtu.be/2zxZ18oJ-
TÓM TẮT BÀI GIẢNG: THUẬN LỢI & KHÓ KHĂN CỦA NGƯỜI NỮ TRONG TU TẬP
I. Đặt vấn đề và Khó khăn của tập thể Ni chúng
(00:59) Ni sư cung thỉnh Sư Ông giáo giới về những điểm mạnh và điểm yếu của người nữ ảnh hưởng đến đời sống tu tập, đặc biệt là sự khó hòa hợp khi sống chung trong một tập thể (ví dụ: có người phải xin đổi phòng do không chịu được người khác).
(02:43) Sư Ông giải thích, có thể một trong những nguyên nhân khiến Đức Phật chưa vội cho người nữ xuất gia là vì tập thể nữ rất khó sống chung, dễ xảy ra xung đột.
(04:07) Đặc biệt, Sư Ông chỉ ra tính chất kém hòa hợp của người Việt Nam khi sống tập thể. Dẫn lời Ngài Ân Lâm và so sánh: Người Việt rất thông minh, giỏi giang (một người Việt hơn ba người Nhật), nhưng ba người Việt cộng lại thì không bằng một người Nhật vì thường cãi nhau, thiếu tính kỷ luật và hòa hợp.
II. Lợi ích của Va chạm và Nguyên lý tu tập cốt lõi
(07:05) Va chạm không phải là xấu, mà là cần thiết. Va chạm giúp làm bớt cái "ngã" đi, giống như sỏi đá va chạm nhau để trở nên trơn nhẵn. Chính sự khác biệt, đối nghịch bên ngoài sẽ giúp ta bổ túc những gì mình còn thiếu sót.
(08:43) Nguyên lý cốt lõi: Bất kỳ va chạm nào từ bên ngoài, dù thuận hay nghịch, đều giúp ta thấy ra chính mình. Sai lầm lớn nhất là chỉ nhìn đối tượng bên ngoài mà quên quay lại nhìn mình.
(10:16) Cốt lõi của việc tu tập là điều chỉnh nhận thức và hành vi ở bên trong (thường xuyên soi sáng lại mình). Tất cả phiền não, khổ đau đều do mình, chứ không phải do bên ngoài.
(13:24) Dẫn câu chuyện gánh xiếc: Đức Phật khen người con chỉ chú ý giữ thân bằng của chính mình. Khi mỗi người tự cân bằng chính mình, thì mối quan hệ tập thể sẽ tự động tốt đẹp.
(14:10) Mọi sự đều đã hoàn hảo, chỉ có nhận thức và hành vi của mình sai thôi. Tu là nhận ra cái sai, cái xấu ở nơi mình để buông xuống. Nguyên nhân xung đột là do thiếu chánh niệm tỉnh giác.
(16:38) Phải chấp nhận sự khác biệt, không thể muốn người khác phải tốt đẹp theo ý chủ quan của mình.
III. Giới luật tinh tế và Cách ứng xử trong tập thể
(18:05) Cách sống hòa hợp cao nhất: Dẫn câu chuyện ba vị Tăng trong rừng Gosinga. Họ hòa hợp vì không sống theo ý mình mà sống theo tâm ý của người khác (luôn nghĩ và làm điều tốt đẹp cho người khác).
(21:41) Giới luật trong sạch là nhờ Trí tuệ: Trí tuệ giúp ta tinh tế trong việc biết điều gì nên làm, điều gì không nên làm.
(23:51) Giới luật tinh tế vượt qua các giới điều, đó là sự thận trọng và tinh tế trong mọi hành vi ứng xử đời sống (ví dụ: cách dâng ly nước, cách Sư bà Diệu Không ngồi ghế thể hiện sự tôn kính).
(28:26) Sư Ông khuyên: Đừng lấy cái sai của người khác để hành hạ chính mình (tức là bực tức, khổ sở vì lỗi lầm của họ).
(30:38) Nghệ thuật nhìn người: Mỗi người đều có hai mặt. Đừng vì một cái xấu va chạm mình mà quên đi rất nhiều cái tốt của người khác.
IV. Mục đích tối hậu và Sống trọn vẹn hiện tại
(34:10) Khổ đế, Tập đế, Đạo đế, Diệt đế đều ở trong mình (thái độ của mình). Đau khổ, bực bội là do mình đã sai.
(37:00) Nguyên lý kỳ lạ: Tất cả những tác động bên ngoài (tiếng ồn, hoàn cảnh khó khăn) đều chỉ có lợi chứ không có hại, vì chúng giúp mình rèn luyện chính mình (như quen dần với tiếng ồn). Pháp (hoàn cảnh) chính là thứ giúp mình tu: "Khi mê cứ tưởng mình tu, ra mới biết pháp tu cho mình".
(42:10) Đời sống Phạm hạnh (thanh bạch như vỏ ốc) không phải là muốn mình hoàn hảo mà là thấy ra bản thân mình như mình đang là (thấy cái xấu, cái sai của mình ngay hiện tại).
(44:28) Niết bàn chính là khi mình hoàn toàn chánh niệm tỉnh giác với khoảnh khắc hiện tại.
(47:16) Lời khuyên đúc kết: "Không sai là đúng, mà cố đúng là sai". Đừng cố gắng trở thành một cái gì cả, mà chỉ cần thấy ra cái sai, cái xấu và buông bỏ.
V. Giải đáp thắc mắc về Chánh niệm và Trí nhớ
(1:08:53) Sư Ông khẳng định: Chánh niệm không phải là Trí nhớ. Chánh niệm là không quên thực tại (thân, thọ, tâm, pháp). Trí nhớ có thể bị quên (do thoái hóa, hoặc càng cố nhớ càng quên) nhưng thực tại thì luôn luôn rõ ràng.
(1:25:30) Phương pháp tu tập tối giản: Đừng tìm kiếm đâu cả, hãy trọn vẹn thấy mình đang là (ví dụ: đang thở như thế nào thì thấy như vậy). Mục đích là tâm không còn vọng động hay mong cầu gì cả. Phải nhìn lại khoảnh khắc đang làm để thấy đó là Tập đế Khổ đế hay Đạo đế Diệt đế.
Chúc thiện tri thức luôn tinh tấn tiến tu
RÉSUMÉ DE LA CONFÉRENCE : AVANTAGES ET DIFFICULTÉS DE LA FEMME DANS LA PRATIQUE SPIRITUELLE
I. Introduction et Difficultés de la Communauté Monastique Féminine (Ni chúng)
(00:59) La Nonne demande à le Vénérable d'enseigner sur les forces et faiblesses des femmes qui affectent leur vie spirituelle, en particulier la difficulté à vivre en harmonie en communauté (par exemple : devoir changer de chambre à cause d'un conflit).
(02:43) Le vénérable explique que l'une des raisons pour lesquelles le Bouddha n'était pas pressé d'ordonner les femmes pourrait être la difficulté pour un groupe de femmes de vivre ensemble, ce qui peut facilement conduire à des conflits.
(04:07) Il souligne spécifiquement la tendance des Vietnamiens à manquer d'harmonie en communauté. Citant Ngài Ân Lâm et comparant : Les Vietnamiens sont très intelligents, mais trois Vietnamiens ensemble sont souvent source de disputes et manquent de discipline et d'harmonie.
II. Le Bénéfice des Conflits et le Principe Fondamental de la Pratique
(07:05) Le conflit n'est pas mauvais, il est nécessaire. Il aide à diminuer le "moi" (ngã), comme des pierres qui se frottent pour devenir lisses. C'est la différence extérieure qui nous aide à combler nos propres lacunes.
(08:43) Principe fondamental : Tout conflit extérieur nous aide à nous voir nous-
(10:16) L'essence de la pratique est d'ajuster la perception et le comportement intérieurs (s'examiner fréquemment). Toutes les afflictions et souffrances viennent de nous-
(13:24) Référant à l'histoire du cirque : Le Bouddha loue l'enfant qui se concentre uniquement sur le maintien de son propre équilibre corporel. Lorsque chacun s'équilibre soi-
(14:10) Tout est déjà parfait, seules notre perception et nos actions sont fausses. Pratiquer, c'est reconnaître ses propres erreurs et défauts et les abandonner. La cause des conflits est le manque de pleine conscience et de vigilance.
(16:38) Il faut accepter la différence, on ne peut pas vouloir que les autres soient bons selon notre propre jugement subjectif.
III. La Discipline Subtile et la Conduite en Communauté
(18:05) La plus haute forme d'harmonie : Vivre selon l'intention des autres (penser et faire constamment de bonnes choses pour les autres).
(21:41) La pureté de la Discipline (Giới luật) vient de la Sagesse (Trí tuệ) : La Sagesse nous aide à être subtils en sachant ce qu'il faut faire et ce qu'il ne faut pas faire.
(23:51) La Discipline subtile dépasse les règles formelles, c'est la prudence et la subtilité dans chaque comportement (ex: la façon de servir un verre d'eau montre le respect).
(28:26) Le vénérable conseille : Ne prends pas l'erreur de l'autre pour te torturer toi-
(30:38) L'art de voir les gens : Chacun a deux côtés. Ne pas oublier les nombreuses bonnes choses des autres à cause d'un seul mauvais point qui nous heurte.
IV. L'Objectif Ultime et Vivre Pleinement le Moment Présent
(34:10) Les Quatre Nobles Vérités (Souffrance, Origine, Cessation, Chemin) sont toutes en nous (notre attitude). La douleur, la frustration sont dues à notre propre erreur.
(37:00) Le principe étrange : Toutes les influences extérieures (bruit, difficultés) sont seulement bénéfiques et non nuisibles, car elles nous aident à nous entraîner nous-
(42:10) La Vie Sainte (Phạm hạnh) n'est pas de vouloir être parfait mais de se voir tel que l'on est actuellement (voir ses propres défauts et erreurs dans le présent).
(44:28) Le Nirvana est lorsque l'on est complètement en pleine conscience et vigilant dans l'instant présent.
(47:16) Conseil de conclusion : "Ne pas faire d'erreur est juste, mais s'efforcer d'être juste est faux". Ne pas essayer de devenir quelque chose, mais simplement de voir ses erreurs et ses défauts et de les abandonner.
V. Questions/Réponses sur la Pleine Conscience et la Mémoire
(1:08:53) Le vénérable affirme : La Pleine Conscience (Chánh niệm) n'est pas la Mémoire (Trí nhớ). La Pleine Conscience est de ne pas oublier la réalité (corps, sensations, esprit, objets mentaux). La mémoire peut s'effacer, mais la réalité est toujours claire.
(1:25:30) Méthode de pratique simplifiée : Ne cherchez nulle part, soyez pleinement conscient de ce que vous êtes (ex: voir comment vous respirez). Le but est que l'esprit n'ait plus de mouvements illusoires ni d'attentes.
En vous souhaitant de la persévérance dans la pratique
https://youtu.be/HNBhJknjcF8
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng của Sư Ông Viên Minh :
00:01 -
02:10 -
06:53 -
08:33 -
14:39 -
17:40 -
31:55 -
38:30 -
43:16 -
Khổ tự nhiên: Cần thiết để bảo vệ cơ thể, ví dụ như cảm giác đau khi bị thương.
Khổ quả: Mang tính giáo dục, là kết quả của hành động sai lầm để giúp ta nhận ra và điều chỉnh.
Khổ đế: Là cái khổ do chính mình tưởng tượng và tạo ra từ thái độ sai lầm, như ghen tuông, sợ hãi mất mát, hay ham muốn không ngừng. Đây mới là cái khổ cần phải loại trừ.
52:37 -
1:02:47 -
1:34:15 -
1:38:12 -
1:58:52 -
Chú thiện tri thức luôn tinh tấn tiến tu
Résumé de l'enseignement du Vénérable Viên Minh :
00:01 -
02:10 -
06:53 -
08:33 -
14:39 -
17:40 -
31:55 -
38:30 -
43:16 -
La souffrance naturelle : Elle est nécessaire pour protéger le corps, par exemple la douleur ressentie lors d'une blessure.
La souffrance résultant des actes : Elle a un but éducatif, étant la conséquence d'une action erronée, afin de nous aider à le réaliser et à nous corriger.
La souffrance en tant que vérité (Dukkha) : C'est la souffrance que l'on s'imagine et que l'on crée soi-
52:37 -
1:02:47 -
1:34:15 -
1:38:12 -
1:58:52 -
En vous souhaitant de la persévérance dans votre pratique
https://youtu.be/e1RJOUJtM-
Bài giảng bắt đầu (00:00) với việc giới thiệu về "tánh biết" và Phật tánh, là bản chất tự nhiên vốn có trong mỗi người. Khi tâm yên tịnh và không bị các khái niệm chủ quan chi phối, tánh biết này sẽ biểu hiện thành "tri kiến thanh tịnh", tức là thấy, nghe, biết một cách trong sạch. Khi tâm thanh tịnh, trí tuệ sẽ chói sáng (02:04). Trạng thái tâm thanh tịnh này được gọi là Tịnh độ, và sự chói sáng của Phật tánh trong đó cũng giống như sự hiện hữu của Đức Phật A Di Đà trong cõi Tịnh độ.
Tiếp theo (02:36), Sư Ông giải thích rằng các phương pháp tu tập như niệm Phật, trì chú, hay chánh niệm tỉnh giác đều là những phương tiện để trở về với bản tâm thanh tịnh và chói sáng. Ngài dẫn giải câu "nhất cú Di Đà vô biệt niệm, bất lao đàn chỉ đáo Tây Phương", nghĩa là khi niệm Phật đến mức nhất tâm không còn tạp niệm, thì ngay lập tức đã đến được Tây Phương (03:04). Tây Phương không phải là một nơi xa xôi mà chính là cõi Tịnh độ ngay trong tâm mình khi tâm thanh tịnh. Việc quay về soi sáng chính mình ("hồi quang phản chiếu") là cốt lõi của thiền (05:46). Khi tâm hướng ra ngoài thì là biển khổ, nhưng khi quay về thì chính là bến bờ.
Từ (06:47), bài giảng nhấn mạnh khi tâm thanh tịnh thì trí tuệ giác ngộ sẽ tự chiếu soi, gọi là "tịch chiếu". Hành trình giác ngộ chính là hành trình khám phá lại chính mình trong từng khoảnh khắc (08:31). Trong đời sống hàng ngày (09:13), ta có thể thực hành bằng cách quan sát các cảm xúc như cơn giận, thấy nó khởi lên rồi diệt đi. Qua việc thực hành chánh niệm tỉnh giác liên tục, tâm sẽ dần không còn khởi lên phiền não nữa. Con đường tu tập là soi lại chính mình để thấy ra đâu là nhận thức và hành vi đưa đến khổ đau và đâu là con đường chấm dứt khổ đau (11:44).
Sư Ông giải thích thêm về việc sống trọn vẹn với thực tại (12:36) qua khái niệm "thời, vị, tính" (thời gian, không gian, và bản chất của sự việc như nó đang là). Sống đúng với thực tại trong từng khoảnh khắc chính là sống trong hiện tại, không truy tìm quá khứ hay ước vọng tương lai. Điều quan trọng không phải là thay đổi thực tại đang là mà là cái "thấy" trong sáng của mình đối với thực tại đó (14:31). Việc diệt trừ phiền não không phải dùng ý chí để đè nén mà là dùng trí tuệ để soi sáng, tức là "tịch chiếu" (15:52). "Độ chúng sanh" cũng không phải là diệt bỏ mà là thấy rõ vạn pháp đúng như bản chất của nó với trí tuệ và từ bi.
Phần hỏi đáp bắt đầu từ (19:54). Câu hỏi đầu tiên (21:08) liên quan đến việc "quán thân trên ngoại thân, quán thọ trên ngoại thọ..." trong Tứ Niệm Xứ. Sư Ông giải đáp (22:36) rằng điều quan trọng không phải là đối tượng bên trong hay bên ngoài, mà là cái tâm "thấy biết" trọn vẹn, tỉnh thức và trong sáng của mình đối với mọi đối tượng. Dù quan sát thân của mình hay của người khác, tâm vẫn phải giữ được sự trong sáng đó.
Câu hỏi thứ hai (26:10) về sự khác biệt giữa tâm thức trong Thất Giác Chi và trong các tầng thiền. Sư Ông giảng (26:24) rằng Thất Giác Chi là những yếu tố giác ngộ được phát triển khi hành giả đã thuần thục Tứ Niệm Xứ. Chúng giống như một công cụ để quân bình tâm. Khi tâm bị thụ động, uể oải, hành giả dùng trạch pháp, tinh tấn và hỷ để làm tâm phấn chấn lên (31:12). Ngược lại, khi tâm bị dao động, lo lắng, hành giả dùng khinh an, định và xả để làm tâm lắng dịu lại (32:04). Chánh niệm luôn là yếu tố trung tâm để giữ sự cân bằng.
Câu hỏi thứ ba (36:35) là khi thực hành, nên tập trung vào một tánh (như tánh nghe, tánh thấy) hay để tâm tự nhiên. Sư Ông khuyên (37:27) không nên cố gắng tập trung vào một tánh nào vì điều đó dễ làm tâm bị kẹt lại và có sự tham gia của bản ngã. Thực hành đúng là để tâm tự nhiên, khi có âm thanh thì nghe, có hình ảnh thì thấy, nhưng không bám trụ hay dính mắc ("ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm"). Sự thấy biết này phải là tự nhiên chứ không phải là sự cố gắng nắm bắt của ý chí.
Cuối cùng (41:10), một Phật tử hỏi thêm về vai trò của "định". Sư Ông phân biệt (41:49) giữa "định trụ" (trụ vào một đối tượng) và "sát na định" (định trong từng khoảnh khắc). Ngài giải thích rằng Đức Phật đã từ bỏ pháp "định trụ" vì nó chỉ mang lại an lạc tạm thời và là một dạng chấp thủ. Cái định chân chánh trong đạo Phật là "sát na định", tức là tâm vẫn định tĩnh, vững vàng trước mọi đối tượng, trong mọi hoàn cảnh thay đổi, giống như một chiếc đồng hồ luôn đúng trong từng giây phút thay vì một chiếc đồng hồ chết đứng yên một chỗ.
Voici le résumé du contenu de la conférence du Vénérable Sư Ông Viên Minh :
La conférence débute (00:00) avec l'introduction de la « nature de la connaissance » (tánh biết) et de la nature de Bouddha (Phật tánh), essence naturelle et innée en chacun de nous. Lorsque l'esprit est paisible et non dominé par des concepts subjectifs, cette nature de connaissance se manifeste comme la « vision et connaissance pures » (tri kiến thanh tịnh), c'est-
Ensuite (02:36), le Vénérable explique que les méthodes de pratique telles que la récitation du nom de Bouddha (niệm Phật), la récitation de mantra, ou la pleine conscience éveillée (chánh niệm tỉnh giác) sont tous des moyens de revenir à l'esprit originel, pur et rayonnant. Il cite l'expression : « un seul nom d'Amitābha sans aucune autre pensée, sans effort on atteint le Royaume de l'Ouest » (nhất cú Di Đà vô biệt niệm, bất lao đàn chỉ đáo Tây Phương), signifiant que lorsque la récitation du nom de Bouddha atteint l'unité de l'esprit sans pensées impures, on parvient immédiatement au Royaume de l'Ouest (03:04). Le Royaume de l'Ouest n'est pas un lieu lointain, mais la Terre Pure dans notre propre esprit lorsque celui-
À partir de (06:47), la conférence insiste sur le fait que lorsque l'esprit est pur, la sagesse de l'éveil brille d'elle-
Le Vénérable explique plus loin l'importance de vivre pleinement la réalité (12:36) à travers le concept de « temps, position, nature » (thời, vị, tính : le temps, l'espace et la nature de la chose telle qu'elle est). Vivre fidèlement la réalité à chaque instant, c'est vivre dans le présent, sans courir après le passé ni désirer l'avenir. L'important n'est pas de changer la réalité telle qu'elle est, mais c'est notre « vision » pure de cette réalité (14:31). Pour éliminer les afflictions, il ne faut pas utiliser la volonté pour les réprimer, mais la sagesse pour les éclairer, c'est-
La séance de questions-
La deuxième question (26:10) porte sur la différence entre les facteurs mentaux dans les Sept Facteurs d'Éveil (Thất Giác Chi) et dans les différents niveaux de méditation (thiền). Le Vénérable explique (26:24) que les Sept Facteurs d'Éveil sont des éléments de l'éveil qui sont développés lorsque le pratiquant maîtrise les Quatre Fondements de la Pleine Conscience. Ils servent d'outil pour équilibrer l'esprit. Lorsque l'esprit est passif et léthargique, le pratiquant utilise l'investigation du Dharma (trạch pháp), la présence (tinh tấn) et la joie (hỷ) pour le stimuler (31:12). Inversement, lorsque l'esprit est agité et anxieux, le pratiquant utilise la tranquillité (khinh an), la concentration (
La troisième question (36:35) demande s'il faut, en pratique, se concentrer sur une seule nature (comme la nature d'entendre, la nature de voir) ou laisser l'esprit être naturel. Le Vénérable conseille (37:27) de ne pas essayer de se concentrer sur une seule nature, car cela risque d'emprisonner l'esprit et d'impliquer l'ego. La pratique correcte est de laisser l'esprit être naturel : lorsqu'il y a un son, on entend ; lorsqu'il y a une image, on voit ; mais sans s'y attacher (ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm : « Sans demeurer nulle part, faites surgir votre esprit »). Cette connaissance doit être naturelle et non un effort de saisie par la volonté.
Enfin (41:10), un bouddhiste interroge sur le rôle de la « concentration » (định). Le Vénérable fait la distinction (41:49) entre la « concentration de maintien » (định trụ, se fixer sur un objet) et la « concentration instantanée » (sát na định, concentration à chaque instant). Il explique que le Bouddha a abandonné la pratique de la định trụ car elle n'apporte qu'un réconfort temporaire et est une forme d'attachement. La concentration véritable dans le bouddhisme est la sát na định, c'est-
https://youtu.be/Wk-
Bản tóm tắt nội dung bài giảng "Chứng Đạo Ca" của NT. TN Như Đức.
Giới thiệu về "Chứng Đạo Ca" (00:30 -
Kinh nghiệm về Vô Thường (05:29 -
Thiền sư Huyền Giác và Khúc Ca Chứng Đạo (14:23 -
Phân tích bốn câu đầu của "Chứng Đạo Ca" (26:58 -
Tuyệt học vô vi nhàn đạo nhân: Chúng ta học đạo để thành "nhàn đạo nhân". Khi còn vất vả, bận rộn thì chưa phải là nhàn đạo nhân. Cảnh giới này là cảnh giới thượng thừa, không còn phải học, phải làm gì hết, nhưng không phải là lười biếng. Thiền sư Triệu Châu là ví dụ về một người rất nhàn hạ. "Vô vi" không phải là ở không, mà là làm tất cả mọi việc với tâm thức say mê, có sức sống và sự tỉnh giác. "Thấy rõ các pháp tự vận hành, chẳng do ngã xen vào" ++ :
« Pháp khởi pháp tan chẳng bởi ta,
Ngã chẳng chen vào cuộc đổi qua."
Không trừ vọng tưởng chẳng cầu chân: Không cần dẹp vọng tưởng hay cầu cái gì hết. Nếu còn dẹp, còn cầu, còn mong muốn chứng đạo là vẫn còn sai.
Tính thực vô minh tức Phật tính: Thấy được cái ngu (vô minh), cái sân, cái dính mắc, cái tự cao tự đại của mình chính là Phật tính. Khi khám phá ra cái dở của mình thì trở nên dễ thương.
Thân không ảo hóa tức pháp thân: Thấy được sự ảo hóa, mong manh, bấp bênh, không thực của thân mình. Thấy được cái giả, cái ảo hóa đó không phải để bi quan, mà để càng thương người, thông cảm hơn, quý trọng những phút giây được sống gần bên nhau. Thấy vô thường để quý trọng cái thường và phát khởi lòng từ bi, buông bỏ hết những bất mãn, bực bội, soi mói. Tinh thần đạo Phật là từ bi vì Phật thấy thương xót những chúng sanh ảo hóa, vô thường. Lòng bi mẫn là hiện thân của Phật, Bồ Tát. NT. TN Như Đức nhắc lại bi nguyện của Hòa thượng, vị thầy của mình, người tượng trưng cho tính chất bi mẫn. Chứng đạo không phải là bay bổng trên mây. Khi thấy được vô minh, thấy được ảo hóa của mình, mà tâm mở rộng, lòng thương rộng ra, giận hờn, bực bội lui bước, đó mới là chứng đạo, đúng với tinh thần "Chứng Đạo Ca".
Lời kết (52:38 -
Voici la traduction en français du résumé de la conférence "Chứng Đạo Ca" (Chant de l'Éveil) de NT. TN Như Đức.
Introduction au "Chứng Đạo Ca" (00:30 -
L'expérience de l'Impermanence (05:29 -
Le Maître Zen Huyền Giác et le Chant de l'Éveil (14:23 -
Analyse des quatre premières lignes du "Chứng Đạo Ca" (26:58 -
Tuyệt học vô vi nhàn đạo nhân (L'Homme de la Voie tranquille qui cesse d'apprendre et n'agit pas) : Le but est de devenir un "homme de la voie tranquille" (nhàn đạo nhân) , parvenant au domaine suprême où il n'y a plus besoin d'apprendre ou d'agir. Ce n'est pas de la paresse. "Vô vi" ne signifie pas ne rien faire, mais agir avec un esprit passionné et avec l'éveil. Reconnaître que les phénomènes se déroulent indépendamment, sans intervention de notre ego ++ :
« Les lois du monde vont, sans que je sois,
Le moi se tait, dans le flux et le choix. »
Không trừ vọng tưởng chẳng cầu chân (Ne pas rejeter les pensées illusoires, ne pas rechercher la vérité) : Il n'est pas nécessaire de supprimer les pensées illusoires ni de chercher quoi que ce soit. Vouloir se débarrasser de quelque chose ou désirer l'éveil est encore une erreur.
Tính thực vô minh tức Phật tính (La vraie nature de l'ignorance est la nature de Bouddha) : Découvrir son ignorance (vô minh), sa colère, ses attachements, son arrogance est la nature de Bouddha (Phật tính). Reconnaître ses défauts rend la personne plus aimable.
Thân không ảo hóa tức pháp thân (Le corps illusoire est le Corps de Dharma) : Voir l'illusion (ảo hóa) , la fragilité, le caractère irréel de son propre corps n'est pas une raison d'être pessimiste. C'est au contraire pour aimer davantage les autres, être plus compatissant , chérir les moments vécus ensemble et laisser tomber toutes les frustrations et les colères. L'esprit du Bouddha est la compassion (từ bi). La compassion se manifeste en voyant la fragilité de tous les êtres. L'Éveil n'est pas une élévation de l'ego. C'est lorsque l'on réalise son ignorance et son illusion que l'esprit s'ouvre avec amour.
Conclusion (52:38 -
https://youtu.be/x-
Bắt đầu bài giảng và Chủ đề (00:00 -
Nhận diện Căng thẳng và Tích lũy Khổ đau (02:33 -
Các Lý do gây Căng thẳng và Phiền não (06:02 -
Bận rộn: Lo việc gia đình, con cháu, công việc.
Mong cầu nhiều: Muốn sự nghiệp, tiền bạc, gia đình tốt đẹp, hay muốn tu tập giỏi; sự mong cầu này tạo áp lực cho bản thân.
Vọng tưởng nhiều: Đầu óc không chịu nghỉ ngơi, lan man, đặc biệt là ở người lớn tuổi thường khó ngủ.
Lo sợ thầm kín: Lo deadline công việc, lo nấu ăn chưa xong khi có khách, lo danh dự khi bị nói xấu, sợ người ta ghét hoặc coi thường mình, cần sự kính trọng.
Ni Trưởng dùng hình ảnh cây cổ thụ 400 năm vẫn sống qua bão táp nhưng ngã đổ vì lũ bọ nhỏ đục khoét bên trong để ví von với những buồn phiền, lo âu, chịu đựng âm thầm (giống như "con bọ nhỏ") đang âm thầm làm thân tâm ta suy kiệt.
Hậu quả của Căng thẳng và Sự cần thiết phải Chăm sóc Thân Tâm (14:35 -
Phương thuốc trị bệnh Căng thẳng -
Thư giãn Thân: Phương thuốc trị căng thẳng là thư giãn. Trước hết là nhận ra mình đang căng thẳng. Cần để ý thư giãn vai, tay và gương mặt (nhận ra mặt thường trầm trọng). Việc buông thư thân giúp máu huyết lưu thông, cơ bắp không bị co cứng, và thân tự điều hòa.
Nhận ra Hơi thở: Sau khi thư giãn thân, điều kế tiếp là nhận ra mình đang thở. Đây là điều cốt lõi, căn bản của tất cả pháp tu Phật giáo. Chỉ cần nhận ra hơi thở một cách tự nhiên, không cần tập trung, thì mọi thứ sẽ ổn định.
Sống Thuận theo Tự nhiên: Đừng đặt vấn đề cho thân, hãy để nó thuận theo tự nhiên là cách thư giãn tốt nhất. Chớ vì tâm ham muốn mà bắt thân làm quá sức. Nghe tiếng nói của thân khi nó lên tiếng mệt, đói, khát. Cần thương thân, nuôi dưỡng sự sống để còn tu tập. Thư giãn thân còn giúp tâm thăng bằng.
Phương thuốc trị bệnh Căng thẳng -
Buông xả và Cho qua: Khi thân được thư giãn, tâm sẽ thăng bằng, quân bình, không tạo nghiệp. Dễ quạo khi mệt mỏi, đói khát. Thư giãn tâm là sự buông xả và cho qua; đừng tích chứa. Đời sống có lên xuống, có tốt xấu. Chuyện không vui là bình thường. "Cho qua" là hai chữ quý để thư giãn tâm. Buồn khi bị thương tổn nhưng xong rồi phải "cho qua".
Bằng lòng và Chấp nhận: Bài thứ hai là tập bằng lòng, chấp nhận với mọi điều xảy ra. Một câu rất hay là: "Tôi xin cám ơn mọi khó khăn cuộc đời đưa đến để cho tôi có cơ hội học hỏi". Qua khó khăn, ta hiểu được chính mình. Tâm rộng thì chấp nhận được, khỏe khoắn; tâm hẹp thì giận hờn, khổ đau, mất ăn mất ngủ. Chấp nhận cả những người khó chịu, cằn nhằn.
Cốt lõi Thiền tập -
Cương lĩnh pháp tu: Điều thứ ba là cốt lõi của thiền tập, đó là tập sống với cái rõ biết trong hiện tại.
Phản quan Tự kỷ: Khi có sự việc không vừa ý xảy ra (như ly kỷ niệm bị bể), thay vì tâm bị hút vào cảnh bên ngoài (cái ly, việc bể ly) , ta hãy đưa cái tâm biết về quan sát chính cái tâm đang giật mình, đang giận, đang bực. Đây gọi là "phản quan tự kỷ".
Giải thoát: Khi đưa cái biết về rõ nơi chính mình, ta ra khỏi được sự giận và phiền của cảnh bên ngoài. Việc bên ngoài thất bại, khó khăn là duyên; nếu chạy theo việc bên ngoài thì không an. Rõ biết chính là giác (Phật).
Thư thái thân tâm: Khi thân và tâm quân bình, thư thái, tự nhiên ta rõ ra được mình đang như thế nào. Lúc đó đời sống dễ chịu, có an vui, có tu tiến, và đó là Phật pháp. Giác ngộ, tánh Phật nằm sẵn ở nơi tâm bình thường của sự thư thái thân tâm.
Kết luận: Pháp môn cốt lõi là buông xuống; buông xuống khi tay mỏi, cho qua khi tâm mệt. Đó chính là tâm bình thường, là chỗ rõ biết, Phật tánh luôn hiển bày.
La conférence de la Vénérable Thuần Tuệ, intitulée "La Sérénité du Corps et de l'Esprit" (Sự thư thái Thân và Tâm), donnée au Monastère de Thiền viện Quang Chiếu en 2025, est résumée comme suit, avec les principaux points de contenu et les marques de temps :
Introduction et Thème (00:00 -
Identification du Stress et de l'Accumulation de la Souffrance (02:33 -
Les Causes du Stress et des Afflictions (06:02 -
L'agitation/L'occupation (bận rộn) : S'occuper des affaires familiales, des enfants et des petits-
Les désirs excessifs (mong cầu nhiều) : Vouloir une carrière, de l'argent, une belle famille, ou même exceller dans la pratique spirituelle ; ces désirs créent une pression sur soi-
Les pensées errantes (vọ
Les peurs secrètes (lo sợ thầm kín) : La peur des délais professionnels, de ne pas terminer un repas pour des invités , la peur pour l'honneur ou la réputation en cas de médisance , le besoin de respect et la peur du mépris , et les inquiétudes permanentes (pour les proches, la sécurité).
L'exemple de l'arbre qui résiste aux tempêtes pendant 400 ans mais tombe à cause de petits insectes qui le rongent de l'intérieur est utilisé pour illustrer comment les petites afflictions, les soucis et les peurs intérieurs ("les petits insectes") épuisent le corps et l'esprit. La dépression est citée comme une maladie courante résultant de ces "petits insectes" (afflictions, anxiété, peur, désirs insatisfaits).
Les Conséquences du Stress et le Soin nécessaire (14:35 -
Le Remède au Stress – La Relaxation du Corps et de l'Esprit (17:36 -
Détente Corporelle : Le remède au stress est la
Observer la Respiration : Après la détente corporelle, l'étape suivante est de remarquer que l'on respire. C'est un point essentiel et fondamental de la pratique bouddhiste. Simplement remarquer la respiration dans sa forme naturelle, sans concentration forcée, permet aux choses de s'équilibrer et de se stabiliser.
Vivre en Harmonie avec la Nature : Il ne faut pas créer de problème pour le corps, mais le laisser agir naturellement pour une relaxation optimale. On ne doit pas lui imposer une surcharge de travail due à un désir personnel ("faire un petit effort pour finir"). Le corps (cœur, foie, estomac) exprime toujours son épuisement , et ne pas l'écouter peut entraîner de graves problèmes (accidents vasculaires, crises cardiaques).
Le Remède au Stress – La Relaxation de l'Esprit (28:14 -
Lâcher-
Contentement et Acceptation (Bằng lòng và Chấp nhận) : Le deuxième point est de pratiquer le contentement et l'acceptation (chấp nhận) de tout ce qui arrive. La phrase "Je remercie toutes les difficultés de la vie qui me donnent l'occasion d'apprendre" est citée. C'est à travers les difficultés que l'on se connaît soi-
L'Essence de la Méditation – Vivre avec la Claire Conscience dans le Présent (33:58 -
Le Principe de la Pratique : Le troisième point, essentiel à la méditation, est de pratiquer la "claire conscience dans l'instant présent" (rõ biết trong hiện tại).
Tourner le Regard vers l'Intérieur (Phản quan Tự kỷ) : Face à un événement déplaisant (comme un verre souvenir qui tombe et se casse) , au lieu que l'esprit soit aspiré par l'événement extérieur (la "roue de la renaissance") , il faut ramener l'attention pour observer l'esprit lui-
La Libération (Giải thoát) : En ramenant la conscience vers soi, on se libère de la colère et de la peine causées par les circonstances extérieures. La "claire conscience" (rõ biết) est l'éveil (giác). Lorsque le corps et l'esprit sont en équilibre et sereins, on réalise naturellement son propre état. Les émotions s'apaisent, le rythme cardiaque ralentit, l'esprit s'allège. C'est à ce moment que la vie devient agréable, paisible, et que le progrès spirituel (Phật pháp) est possible. L'éveil et la nature de Bouddha résident dans l'état normal et serein du corps et de l'esprit.
Conclusion : La méthode de pratique est de ne rien faire, simplement de lâcher prise (buông xuống). Lâcher la main fatiguée, laisser passer l'esprit las. C'est cet "état d'esprit normal" qui est le lieu de la claire conscience et de la manifestation de la nature de Bouddha.
https://youtu.be/DhLyPOUnzJM
Bài giảng mở đầu bằng việc thách thức những người gọi Thầy Minh Tuệ là "trộm tăng tướng" hãy xuất hiện và chứng minh được họ mới là người hành trì 13 hạnh đầu đà chuẩn mực .
(00:22) Nội dung chính của bài giảng là phê phán gay gắt những tu sĩ sử dụng vị trí tôn giáo của mình để triệt tiêu một lối tu khác biệt . Khái niệm "trộm tăng tướng" được định nghĩa là những tăng ni trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam, vì thấy hạnh tu khó nên xuyên tạc giáo lý Đức Phật, mặc áo cà sa nhưng làm điều ác, làm trái giới luật và làm kinh tế
** (01:13)** Bài giảng khẳng định rằng khi Thầy Minh Tuệ càng bị chất vấn, trí tuệ siêu việt của Thầy càng tỏa sáng, giúp người nghe phân biệt được chánh tà, thật giả giữa thời mạt pháp . Cộng đồng Phật tử đang tố cáo những "thợ tu" trong giáo hội, những kẻ tham danh cầu lợi, chính họ mới là "trộm tăng tướng" thật sự, phá nát giáo hội và làm lung lay niềm tin Phật tử (01:34) .(02:02) Tác giả nhấn mạnh Thầy Minh Tuệ chưa bao giờ tự xưng là Phật hay Thánh, mà chỉ tự nhận là một người bình thường đang "tập học" . (02:32) Thầy chưa từng vi phạm pháp luật, chưa làm ảnh hưởng đến bất kỳ tăng ni hay chùa chiền nào, và phê phán những hành động chụp lén, vu khống, quy chụp Thầy . (03:34) Thầy Minh Tuệ được khen ngợi vì khả năng trả lời các câu hỏi khó một cách ngẫu nhiên, không cần kịch bản, cho thấy trí tuệ thực sự, khác với những người làm truyền thông khác (04:00) .
(05:18) Thầy Minh Tuệ đã trả lời rất sắc bén về "trộm tăng tướng," nhấn mạnh đó là những người mượn hình ảnh cạo tóc, đắp áo để lừa đảo, trục lợi. (06:23), trong khi tăng tướng chân thật phải đến từ giới luật và đức hạnh tu hành . (06:47) Bài giảng trích lời Đức Phật về thời mạt pháp, cảnh báo về những kẻ mang hình tướng tu nhưng tâm không hướng đạo, chỉ lấy áo cà sa làm bình phong cầu danh lợi, chính là kẻ trộm tăng tướng . (07:27) Thầy Minh Tuệ được xem là hiện thân của bậc chân tu, sống đời thanh tịnh, không cầu danh lợi, nhắc nhở rằng đạo Phật nằm ở tấm lòng trong sạch .(08:18) Phản biện lại quan điểm Thầy Minh Tuệ không học kinh sách, bài giảng cho rằng người "hiểu bài" và thực hành (như cách hành xử của Thầy là "một quyển kinh di động") quan trọng hơn người "học thuộc" . (09:15) Tác giả phê phán những người tụng kinh từ bi nhưng lại chà đạp, xuyên tạc Thầy Minh Tuệ, và khẳng định không có "giả tu," chỉ có người không tu được, đang tu, hoặc đã tu (09:51) .(10:56) Bài giảng giải thích về con đường trung đạo mà Đức Phật đã dạy, vượt lên trên khổ hạnh ép xác vô ích . (12:14) Sự xuất hiện và im lặng tu hành của Thầy Minh Tuệ được xem là một "phản kháng im lặng" và "phản kháng thuần khiết nhất" (12:56), gợi lại niềm tin vào chánh pháp và tu hành, đồng thời là tấm gương phản chiếu cho xã hội nhiễu loạn đang ngộp thở trong sự giả dối (13:15) .(14:19) Bài giảng công kích Thích Nhật Từ vì cho rằng Thầy Minh Tuệ tu sai và phỉ báng hạnh đầu đà là vô ích, trong khi hạnh đầu đà là hạnh cao quý mà Đức Phật và các vị A La Hán đã thực hành (14:42) .
(15:47) Tác giả đề nghị Thích Nhật Từ làm "mẫu" hành 13 hạnh đầu đà trong 3 ngày, đi bộ 15km/ngày và ngủ bờ bụi, hoặc ít nhất là ngồi "kiết già mẫu" (18:32) để mọi người có chuẩn mực học tập, vì chưa thấy ai hành 13 hạnh đầu đà chuẩn ngoài Thầy Minh Tuệ .(21:05) Những kẻ "trộm tăng tướng" được cho là sợ hạnh đầu đà vì đó là hạnh tối thượng đoạn tận tham sân si, làm phơi bày sự giả dối và tham vọng của họ (21:31) . (22:15) Sự thanh tịnh của Thầy Minh Tuệ khiến bọn họ run sợ và điên cuồng công kích, xuyên tạc . (23:50) Sự xuất hiện của Thầy Minh Tuệ đã làm thức tỉnh hàng triệu Phật tử, khẳng định chánh pháp vẫn trường tồn (24:14) và khiến những kẻ "ma tu, thợ tu" bị lộ nguyên hình, dẫn đến việc Phật tử quay lưng với chùa chiền của họ (25:04) .(26:31) Thích Nhật Từ bị chỉ trích vì tố cáo Thầy Minh Tuệ tu khổ hạnh và khất thực như ăn mày, cho rằng nếu vậy thì người ăn xin cũng thành Phật . (28:21) Tác giả phản biện rằng không phải ai mặc áo cà sa cũng là tu sĩ đắc đạo, và hành động công kích của Thích Nhật Từ thể hiện sự ngã mạn, tham sân si . (34:22) Bài giảng trích lời Thầy Minh Tuệ khẳng định Thầy chỉ là "một người tập học," đang rèn luyện đức hạnh theo lời Phật dạy, chưa phải là tu sĩ hay thuộc về giáo hội nào (34:56) . Thầy nhận đồ bố thí một cách vui vẻ, không đòi hỏi, và khuyên mọi người nên bố thí cho những vị sư "chân chánh" khác (36:08) . (37:23) Tác giả kết thúc bằng việc khẳng định Thầy Minh Tuệ chỉ là một công dân hành quyền tự do, chỉ trả lời cho pháp luật Việt Nam, không có trách nhiệm trả lời cho những lời vu khống từ phía Thích Nhật Từ . (39:39) Giải thích "ma tăng" là người giảng bậy bạ, sửa đổi kinh Phật, còn Thầy Minh Tuệ không phải "ma tăng" vì không được giáo hội công nhận là tăng ni. tiếp tục phân tích và làm rõ khái niệm "Ma Tăng." Người nói khẳng định "Ma Tăng" là những người giảng dạy sai lệch, xuyên tạc, sửa đổi kinh điển của Phật. (40:02) Theo người nói, Thầy Minh Tuệ không thể là "Ma Tăng" vì Thầy không được Giáo hội Phật giáo Việt Nam công nhận là tăng ni, và Thầy chỉ tự nhận là người "tập học." Việc gọi Thầy Minh Tuệ là "Ma Tăng" được cho là một sự nhầm lẫn và thiếu hiểu biết.(40:34) Nội dung chuyển sang chỉ trích những người đang công kích Thầy Minh Tuệ, khẳng định rằng những lời công kích của họ đang phơi bày tâm tham sân si và giới luật lỏng lẻo của chính họ. (41:15) Thậm chí, bài giảng còn nhấn mạnh rằng những người này đang tự hủy hoại bản thân và làm mất niềm tin của Phật tử.(42:12) Người nói nhắc lại rằng Thầy Minh Tuệ là "một quyển kinh sống," thể hiện sự uy đức của một người tu hành chân chính. (43:20) Bài giảng kết thúc bằng lời kêu gọi Phật tử hãy bình tĩnh, sáng suốt, bảo vệ Thầy Minh Tuệ và chánh pháp. (44:11) Người nói khẳng định rằng một người có thể không thông thạo kinh điển nhưng chỉ cần hành trì đúng đắn, có tâm từ bi và trí tuệ, thì họ vẫn là một vị chân tu đáng kính.(44:59) Bài giảng chuyển sang kết thúc với lời kêu gọi khán giả bình luận, chia sẻ suy nghĩ và niềm tin để cùng nhau bảo vệ người chân tu, chánh pháp, đồng thời kêu gọi like, share và đăng ký kênh "Chánh Pháp An Lạc" để lan tỏa thông điệp. (45:49) Sau đó là phần âm nhạc và lời kết thúc kênh.(1:09:02) -
Résumé de la video
La video commence par un défi lancé à ceux qui appellent Thầy Minh Tuệ "le voleur sous les traits d'un moine" (trộm tăng tướng) de se présenter et de prouver qu'ils sont les véritables pratiquants des 13 austérités (hạnh đầu đà) les plus orthodoxes. (00:22) Le contenu principal de la conférence est une critique acerbe des religieux qui utilisent leur position d'autorité pour supprimer une approche de pratique différente. La notion de "voleur sous les traits d'un moine" est définie comme désignant les moines et nonnes au sein de la Sangha bouddhiste du Vietnam qui, trouvant la pratique austère trop difficile, déforment les enseignements du Bouddha, portent la robe safran mais commettent des actions néfastes, enfreignent les préceptes et font du commerce.
(01:13) La conférence affirme que plus Thầy Minh Tuệ est interrogé, attaqué plus sa sagesse transcendante brille, aidant les auditeurs à distinguer le vrai du faux, l'orthodoxe de l'hétérodoxe, en cette ère de déclin du Dharma. La communauté bouddhiste dénonce les "faux moines" (thợ tu) au sein de la Sangha, ceux qui sont avides de gloire et de profit, affirmant que ce sont eux les vrais "voleurs sous les traits d'un moine," qui détruisent la Sangha et ébranlent la foi des bouddhistes (01:34).
(02:02) L'auteur insiste sur le fait que Thầy Minh Tuệ ne s'est jamais proclamé Bouddha ou Saint, mais se considère seulement comme une personne ordinaire qui est en "période d'étude/apprentissage." (02:32) Il n'a jamais enfreint la loi, n'a jamais affecté d'autres moines, nonnes ou temples, et l'orateur critique les actes de prises de photos non autorisées, les calomnies et les accusations portées contre lui. (03:34) Thầy Minh Tuệ est loué pour sa capacité à répondre aux questions difficiles spontanément, sans scénario, démontrant une véritable sagesse, à la différence d'autres personnalités médiatiques (04:00).
(05:18) Thầy Minh Tuệ a répondu de manière très percutante à la question des "voleurs sous les traits d'un moine," soulignant qu'il s'agit de personnes qui empruntent l'apparence rasée et vêtue de la robe pour escroquer et tirer profit (06:23), alors que le véritable aspect d'un moine doit découler des préceptes et de la vertu de la pratique. (06:47) La conférence cite les paroles du Bouddha sur l'ère du déclin, avertissant que ceux qui portent la forme du pratiquant mais n'ont pas un cœur orienté vers la Voie, et ne font qu'utiliser la robe comme couverture pour la gloire et le profit, sont les "voleurs sous les traits d'un moine." (07:27) Thầy Minh Tuệ est considéré comme l'incarnation d'un véritable pratiquant, vivant une vie pure, ne recherchant ni gloire ni profit, rappelant que le bouddhisme réside dans un cœur pur.
(08:18) Réfutant l'idée que Thầy Minh Tuệ n'étudie pas les écritures, la commentatrice soutient qu'une personne qui "comprend la leçon" et la met en pratique (comme la conduite de Thầy, qui est "une écriture vivante et mobile") est plus importante qu'une personne qui "apprend par cœur." (09:15) L'auteur critique ceux qui récitent les soutras de la compassion mais piétinent et déforment l'image de Thầy Minh Tuệ, et affirme qu'il n'y a pas de "faux pratiquant," il n'y a que ceux qui n'ont pas pu pratiquer, ceux qui sont en train de pratiquer, ou ceux qui ont déjà pratiqué (09:51).
(10:56) La video explique le chemin du juste milieu enseigné par le Bouddha, qui dépasse l'ascétisme inutile et douloureux. (12:14) L'apparition et la pratique silencieuse de Thầy Minh Tuệ sont considérées comme une "résistance silencieuse" et la "résistance la plus pure" (12:56), ravivant la foi dans le Dharma et la pratique, et servant de miroir à une société chaotique qui suffoque sous le mensonge (13:15).
(14:19) Un autre commentateur attaque Thích Nhật Từ pour avoir affirmé que la pratique de Thầy Minh Tuệ était erronée et pour avoir blasphémé l'ascétisme (hạnh đầu đà) comme inutile, alors que l'ascétisme est une pratique noble que le Bouddha et les Arhats ont réalisée (14:42). (15:47) L'auteur propose à Thích Nhật Từ de servir de "modèle" en pratiquant les 13 austérités pendant 3 jours, marchant 15 km/jour et dormant à la belle étoile, ou au moins de s'asseoir en "posture du lotus parfaite comme modèle" (18:32) pour que les gens aient une norme à suivre, car personne n'a été vu pratiquant les 13 austérités de manière orthodoxe en dehors de Thầy Minh Tuệ.
(21:05) Les "voleurs sous les traits d'un moine" sont considérés comme craignant l'ascétisme car c'est la pratique suprême pour mettre fin à l'avidité, la colère et l'illusion, révélant ainsi leur fausseté et leurs ambitions (21:31). (22:15) La pureté de Thầy Minh Tuệ les terrifie et les pousse à l'attaquer et à le déformer de manière frénétique. (23:50) L'apparition de Thầy Minh Tuệ a réveillé des millions de bouddhistes, affirmant que le Dharma orthodoxe perdure (24:14) et révélant le vrai visage des "faux moines, moines-
(26:31) Thích Nhật Từ est critiqué pour avoir accusé Thầy Minh Tuệ de pratiquer l'ascétisme et la mendicité comme un mendiant, suggérant que dans ce cas, les mendiants deviendraient aussi Bouddha. (28:21) L'auteur réfute en disant que ce n'est pas quiconque portant la robe qui est un pratiquant accompli, et que
(39:39) La conférence poursuit son analyse en clarifiant la notion de "Moine-
(40:34) Le contenu passe à la critique de ceux qui attaquent Thầy Minh Tuệ, affirmant que leurs attaques révèlent leur propre avidité, leur colère, leur illusion, et leurs préceptes relâchés. (41:15) La conférence souligne même que ces personnes sont en train de se détruire elles-
(42:12) L'orateur rappelle que
(44:59) La video se conclut par un appel aux spectateurs à commenter, partager leurs pensées et leur foi pour protéger ensemble le véritable pratiquant et le Dharma orthodoxe, tout en les invitant à aimer (like), partager (share) pour répandre la lumière de la compassion et de la sagesse.
(1:09:02) -
https://youtu.be/JmUFRCrHLzw
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "VÌ SAO TA CHƯA THỨC TỈNH Dù Đã Nghe Rất Nhiều Lời Phật Dạy" theo các mốc thời gian.
00:08 -
01:45 -
03:31 -
05:36 -
10:23 -
15:20 -
19:53 -
25:07 -
30:29 -
35:57 -
Résumé de la conférence « POURQUOI NE SOMMES-
00:08 -
01:45 -
03:31 -
05:36 -
10:23 -
15:20 -
19:53 -
25:07 -
30:29 -
35:57 -
https://youtu.be/QTLF-
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài chia sẻ của Thầy Minh Tuệ vào trưa ngày 14 tháng 10 năm 2025 :
00:00 -
00:29 -
00:57 -
04:59 -
06:48 -
12:13 -
12:33 -
Voici le résumé du partage de Thầy Minh Tuệ (Maître Minh Tuệ) le midi du 14 octobre 2025 :
00:00 -
00:29 -
00:57 -
04:59 -
06:48 -
12:13 -
12:33 -
https://youtu.be/I745duM2Ixs
(00:02 -
(03:13 -
(04:11 -
(11:16 -
(12:37 -
(20:59 -
(23:26 -
(27:49 -
(31:14 -
(34:31 -
(36:16 -
(40:55 -
(46:52 -
(51:03 -
(57:51 -
(1:05:11 -
(1:15:38 -
(1:30:28 -
(1:41:22 -
(1:48:23 -
(5:28:36 -
(5:35:25 -
(5:45:11 -
(6:01:51 -
(8:07:39 -
Chúc các thiện tri thức được hạnh phúc và luôn tinh tấn tiến tu
(00:02 -
(03:13 -
(04:11 -
(11:16 -
(12:37 -
(20:59 -
(23:26 -
(27:49 -
(31:14 -
(34:31 -
(36:16 -
(40:55 -
(46:52 -
(51:03 -
(57:51 -
(1:05:11 -
(1:15:38 -
(1:30:28 -
(1:41:22 -
(1:48:23 -
(5:28:36 -
(5:35:25 -
(5:45:11 -
(6:01:51 -
(8:07:39 -
En vous souhaitant beaucoup de persévérance dans votre pratique.
https://youtu.be/SyQ7Lgfb4-
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "TỈNH THỨC Giữa Kỷ Nguyên AI Và Công Nghệ" theo các mốc thời gian:
(00:08) Bài giảng mở đầu bằng câu hỏi: Liệu chúng ta đang sử dụng công nghệ hay công nghệ đang sử dụng chúng ta?. Mỗi sáng, việc đầu tiên là mở điện thoại , và chúng ta lạc vào ma trận của các thuật toán vốn hiểu rõ sở thích và nỗi sợ của ta.
(00:53) Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên máy móc bắt đầu suy nghĩ, còn con người lại quên cách lặng yên. Giữa hàng tỷ kết nối, con người lại cô đơn hơn bao giờ hết.
(01:18) Giữa thời đại AI có thể làm mọi thứ thay con người, thứ duy nhất nó không thể thay thế là sự tỉnh thức. Phật pháp lúc này trở thành một "công nghệ của nội tâm".
(02:09) Nỗi sợ của con người thời nay đã thay đổi, từ sợ ma sang "sợ mất sóng" , sợ không được nhấn "thích". Chúng ta tưởng mình có lựa chọn, nhưng thực ra đang bị máy móc lựa chọn giúp.
(02:52) Đây là một nghịch lý: con người trở thành người máy, trong khi máy lại ngày càng giống người. Đức Phật gọi đây là "vô minh". Vô minh thời nay không phải là không biết, mà là đến từ việc quá tải thông tin. (tmd : Vô minh đây đến từ trạo cử)
(03:41) Thế giới ảo đang ăn mòn linh hồn bằng "sự tán loạn nhẹ nhàng" , cảm giác luôn phải cập nhật, luôn phải phản ứng. Ngay cả hạnh phúc cũng phải qua bộ lọc.
(04:28) Thực tại ảo chiếm lĩnh đời thật. Có người ngồi thiền nhưng tâm vẫn bị quấy nhiễu bởi tin nhắn chưa đọc. Đây là dấu hiệu tâm đã bị lập trình bởi thói quen tìm kiếm sự công nhận.
(05:23) Đây là hình thức "luân hồi" mới: sinh tử theo từng thông báo, từng nhịp rung điện thoại. Chúng ta không còn thấy bầu trời thật vì ánh sáng xanh đã thay thế bình minh.
(06:28) Giữa trí tuệ nhân tạo và trí tuệ con người, ai đang thật sự tỉnh?. AI có thể tính nhanh hơn, nhớ nhiều hơn, nhưng nó không thể "im lặng". AI không thể cảm được nỗi đau, nó chỉ biết hoạt động chứ không biết sống.
(07:35) Nghịch lý là chúng ta dạy máy suy nghĩ như người, trong khi chính mình lại sống như máy , lặp lại các chuỗi phản ứng (vui, giận, hân hoan, khổ sở) như những dòng lệnh được viết sẵn bởi bản ngã.
(08:49) Phật dạy về vô ngã để gỡ bỏ "hệ điều hành cũ" vận hành bằng sợ hãi và so sánh. AI chỉ biết học, còn con người khi biết "dừng" đúng lúc, tri thức sẽ tan ra thành trí tuệ.
(09:56) Con người sở hữu một loại AI khác: "Awakened Intelligence" (Trí tuệ tỉnh thức). AI có thể tìm tri thức, nhưng không thể giúp ta tìm về chính mình.
(11:17) Tâm thức con người chính là cỗ máy phức tạp nhất. Trước khi lập trình AI, con người đã sống bằng một "AI tự nhiên" (thói quen, phản xạ tự động). Mọi đau khổ đều là "lỗi của phần mềm" , chạy bằng những câu lệnh méo mó như "phải được yêu", "phải thắng".
(12:55) Tu không phải là thêm chương trình mới, mà là gỡ bỏ chương trình cũ. Khi Đức Phật giác ngộ, Ngài chỉ thấy rõ vận hành của tâm, và khi thấy rõ, mọi lập trình đều dừng lại. Tự do là tự do khỏi những điều tự động.
(14:47) Thiên đường hay địa ngục đều nằm ở năng lượng của tâm trong giây phút hiện tại. Cỗ máy tâm chỉ hoạt động khi ta tin rằng "mình là nó". "Thấy rõ" chính là nút tắt sâu nhất.
(16:17) Chúng ta sống trong hai thế giới: một thế giới thật (mùi đất, cái ôm thật) và một thế giới ảo (tiếng vỗ tay ảo, nụ cười qua bộ lọc). Thực tại ảo được dựng lên không chỉ bằng công nghệ mà bằng "nỗi sợ thật" (sợ không được yêu, sợ bị bỏ lại).
(18:04) Khi hình ảnh mạnh hơn cảm nhận, cuộc sống trở nên vô vị. Một cái "like" thay cho lời quan tâm. Đây là sự dính mắc vi tế vào cảm giác được công nhận.
(19:19) Chúng ta muốn tỉnh nhưng lại sợ mất kết nối; muốn yên nhưng lại nghiện tiếng ồn. Cái thật chính là cái đang xảy ra ngay bây giờ , là hơi thở, là nhịp đập trong lồng ngực.
(20:06) Một người tỉnh thức không cần rời thế giới ảo. Họ dùng nó nhưng biết rõ "tất cả chỉ là phim đang chiếu, còn mình là người đang nhìn".
(21:06) Chánh niệm (Mindfulness) chính là "công nghệ bên trong", là trí tuệ nguyên thủy. Nó là khả năng thấy biết rõ ràng mà không phán xét.
(22:17) Thực hành chánh niệm giống như cài đặt lại hệ thống. Chỉ cần chú tâm vào một hơi thở, ta đã làm điều mà không cỗ máy nào làm được: biết rằng mình đang thở, cảm nhận được hơi sống.
(23:08) Khoảnh khắc "biết" (biết mình đang gửi tin nhắn, biết tâm đang động) chính là "tường lửa nội tâm". Người có chánh niệm không để thuật toán quyết định niềm vui của mình.
(24:53) Chánh niệm là công nghệ tối thượng mà Đức Phật trao lại. Nó không cần điện hay mạng, chỉ cần một hơi thở đủ sâu. Điều ta cần nâng cấp mỗi ngày là "nhận thức".
(26:23) Tỉnh thức không phải là "tắt thế giới" mà là "thấy rõ" thế giới đang vận hành. Tỉnh thức là thấy ảo mà không bị lừa.
(28:25) "Digital detox" (nghỉ ngơi khỏi công nghệ) là vô ích nếu tâm vẫn còn "nối mạng" với vọng tưởng. Khi có tỉnh thức, ta có thể cân bằng ngay cả khi thế giới đang bật sáng.
(29:09) Một kỹ sư ngồi lập trình 12 tiếng nhưng nếu mỗi giờ nhớ quay về một hơi thở, anh ta đang "tu giữa đời".
(30:20) Người mê nhìn công nghệ thấy quyền lực; người tỉnh nhìn công nghệ thấy bài học. Công nghệ phản chiếu tâm người: nếu tâm sáng, nó được dùng để chữa lành; nếu tâm tối, nó được dùng để điều khiển.
(31:29) Thời đại này, AI ngày càng thông minh, nhưng lòng người ngày càng nguội lạnh. Máy có thể nói "Tôi yêu bạn" nhưng chỉ con người mới thật sự biết yêu. Thế giới cần "tâm nhân hậu" hơn là trí thông minh hơn.
(33:05) Điều đáng sợ không phải là máy thông minh hơn ta, mà là ta sống như máy , chạy theo logic mà quên mất lòng trắc ẩn. Trí tuệ thật sự là biết nhìn bằng "lòng thương".
(34:40) Từ bi là sức mạnh lớn nhất. Một kỹ sư viết chương trình với lòng từ bi sẽ nghĩ đến cách phục vụ con người, không phải kiểm soát họ.
(35:54) Công cụ (như AI) là trung tính; tâm người cầm nó mới quyết định ý nghĩa. Giữa thời đại AI, điều nhân loại cần nhất là nuôi lớn tâm nhân hậu.
(37:00) AI là bài kiểm tra cho nhân loại. Sự tiến hóa thật sự không nằm ở tốc độ xử lý dữ liệu mà ở "độ sâu của lòng từ". Con đường là đi từ "trí nhân tạo" đến "tâm nhân hậu".
(37:51) Tỉnh thức trở thành nghệ thuật sống còn của thời đại. Ma trận không ở ngoài kia, nó nằm trong chính "tâm mê" chưa chịu nhìn lại. Chúng ta cần nâng cấp nhận thức, không phải thiết bị.
(39:59) Video kêu gọi người xem đăng ký kênh Ngộ Tâm Trí và chúc mọi người dù sống giữa kỷ nguyên máy móc vẫn giữ được ánh sáng của con người, giữ được bình an nơi công nghệ không thể chạm tới.
Voici la traduction française du résumé de l'exposé, en conservant les indications temporelles :
(00:08) L'exposé débute par une question : Sommes-
(00:53) Nous vivons à une époque où les machines commencent à penser, tandis que les humains oublient comment rester silencieux. Au milieu de milliards de connexions, les gens sont plus seuls que jamais.
(01:18) À l'ère où l'IA peut tout faire à la place des humains, la seule chose qu'elle ne peut remplacer est la pleine conscience (l'éveil). Le Dharma (l'enseignement du Bouddha) devient alors une "technologie de l'intériorité".
(02:09) Les peurs humaines ont changé aujourd'hui : de la peur des fantômes à la "peur de perdre le réseau", la peur de ne pas recevoir de "J'aime". Nous pensons avoir le choix, mais en réalité, ce sont les machines qui choisissent pour nous.
(02:52) C'est un paradoxe : les humains deviennent des robots, tandis que les machines ressemblent de plus en plus aux humains. Le Bouddha appelait cela "l'ignorance" (vô minh). L'ignorance moderne ne vient pas d'un manque de savoir, mais d'une surcharge d'informations. (tmd: cette ignorance vient d'une agitation mentale et physique excessive)
(03:41) Le monde virtuel érode l'âme par une "douce dispersion", le sentiment de devoir constamment se mettre à jour, de devoir réagir. Même le bonheur doit passer par un filtre.
(04:28) La réalité virtuelle envahit la vie réelle. Certains méditent, mais leur esprit est toujours perturbé par des messages non lus. C'est le signe que l'esprit a été programmé par l'habitude de rechercher la reconnaissance.
(05:23) C'est une nouvelle forme de "renaissance" (samsara) : vivre et mourir au rythme de chaque notification, de chaque vibration du téléphone. Nous ne voyons plus le vrai ciel, car la lumière bleue a remplacé l'aube.
(06:28) Entre l'intelligence artificielle et l'intelligence humaine, qui est vraiment éveillé ? L'IA peut calculer plus vite, mémoriser plus, mais elle ne peut pas "être silencieuse". L'IA ne peut pas ressentir la douleur ; elle sait seulement fonctionner, elle ne sait pas vivre.
(07:35) Le paradoxe est que nous apprenons aux machines à penser comme des humains, tandis que nous vivons nous-
(08:49) Le Bouddha a enseigné le non-
(09:56) L'être humain possède un autre type d'IA : "l'Intelligence Éveillée" (Awakened Intelligence). L'IA peut trouver de l'information, mais elle ne peut pas nous aider à nous trouver nous-
(11:17) La conscience humaine (tâm thức) est la machine la plus complexe.
(12:55) La pratique spirituelle (tu) ne consiste pas à ajouter un nouveau programme, mais à supprimer l'ancien. Lorsque le Bouddha a atteint l'éveil, il a simplement vu clairement le fonctionnement de l'esprit. Et en voyant clairement, toute programmation s'arrête. La liberté, c'est être libre des automatismes.
(14:47) Le paradis ou l'enfer se trouvent dans l'énergie de l'esprit à l'instant présent. La machine de l'esprit ne fonctionne que lorsque nous croyons "être elle". "Voir clairement" est le bouton d'arrêt le plus profond.
(16:17) Nous vivons dans deux mondes : un monde réel (l'odeur de la terre, une vraie étreinte) et un monde virtuel (applaudissements virtuels, sourires filtrés). La réalité virtuelle n'est pas seulement bâtie sur la technologie, mais sur de "vraies peurs" (peur de ne pas être aimé, peur d'être abandonné).
(18:04) Quand l'image devient plus forte que le ressenti, la vie devient insipide. Un "J'aime" remplace un mot d'attention. C'est un attachement subtil au sentiment de reconnaissance.
(19:19) Nous voulons être éveillés, mais nous avons peur d'être déconnectés ; nous voulons le calme, mais nous sommes accros au bruit. Le réel, c'est ce qui se passe maintenant, ici même : la respiration, les battements du cœur.
(20:06) Une personne éveillée n'a pas besoin de quitter le monde virtuel. Elle l'utilise en sachant que "tout cela n'est qu'un film qui passe, et je suis celui qui regarde".
(21:06) La pleine conscience (Chánh niệm / Mindfulness) est la "technologie intérieure", l'intelligence primordiale. C'est la capacité de voir clairement, sans jugement.
(22:17) Pratiquer la pleine conscience, c'est comme réinitialiser le système. Rien qu'en se concentrant sur une respiration, nous faisons ce qu'aucune machine ne peut faire : savoir que nous respirons, ressentir le souffle de vie.
(23:08) L'instant de "savoir" (savoir que j'envoie un message, savoir que mon esprit s'agite) est le "pare-
(24:53) La pleine conscience est la technologie suprême que le Bouddha a léguée. Elle n'a besoin ni d'électricité ni de réseau, juste d'une respiration assez profonde. Ce que nous devons mettre à jour chaque jour, c'est notre "conscience" (nhận thức).
(26:23)
(28:25) La "détox digitale" (nghỉ ngơi khỏi công nghệ) est inutile si l'esprit reste "connecté" aux pensées illusoires. Avec la pleine conscience, nous pouvons garder l'équilibre même lorsque le monde est allumé.
(29:09) Un ingénieur qui code pendant 12 heures, mais qui pense chaque heure à revenir à sa respiration, est en train de "pratiquer au cœur de la vie" (tu giữa đời).
(30:20) L'ignorant voit le pouvoir dans la technologie ; l'éveillé y voit une leçon. La technologie reflète l'esprit humain : si l'esprit est clair, elle est utilisée pour guérir ; si l'esprit est sombre, elle est utilisée pour contrôler.
(31:29) À notre époque, l'IA devient plus intelligente, mais le cœur des hommes se refroidit. Une machine peut dire "Je t'aime", mais seul un humain sait vraiment aimer. Le monde a plus besoin d'un "cœur bienveillant" que de plus d'intelligence.
(33:05) Ce qui est effrayant, ce n'est pas que la machine soit plus intelligente que nous, c'est que nous vivions comme des machines, suivant la logique en oubliant la compassion. La vraie sagesse, c'est de savoir regarder avec "compassion" (lòng thương).
(34:40) La compassion (từ bi) est la plus grande force. Un ingénieur qui écrit du code avec compassion pensera à la manière de servir l'humanité, pas de la contrôler.
(35:54) L'outil (comme l'IA) est neutre ; c'est l'esprit de celui qui le tient qui décide de sa signification. À l'ère de l'IA, ce dont l'humanité a le plus besoin, c'est de cultiver un cœur bienveillant (tâm nhân hậu).
(37:00) L'IA est un test pour l'humanité. La véritable évolution ne réside pas dans la vitesse de traitement des données, mais dans la "profondeur de la compassion". Le chemin va de "l'intelligence artificielle" au "cœur bienveillant".
(37:51) L'éveil devient l'art de la survie de notre temps. La matrice n'est pas à l'extérieur, elle est dans notre propre "esprit illusoire" (tâm mê) qui refuse de voir. Nous devons mettre à jour notre conscience, pas notre équipement.
(39:59) La vidéo invite les spectateurs à s'abonner à la chaîne Ngộ Tâm Trí et souhaite à tous, bien que vivant à l'ère des machines, de conserver la lumière de l'humanité et de préserver une paix que la technologie ne peut atteindre.
https://youtu.be/1t3GCCwqCnU
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "Học Được Vô Tâm Bồ Đề Đạt Ma":
(00:00) Bài giảng bắt đầu bằng lời chào mừng quý vị đến với kênh Tâm Không Quán. Người dẫn chuyện chia sẻ kỷ niệm thời thơ ấu theo bà nội đi chùa và hơn 30 năm sau mới hiểu được lời dạy cốt lõi của Tổ Bồ Đề Đạt Ma: "đạt được vô tâm hơn mọi pháp môn". Lời dạy này hướng thẳng vào bản tâm, tự tánh, thay vì giáo điều hay hình thức.
(02:26) Phần một: Tâm tĩnh như mặt hồ không gợn sóng. Phần này nhấn mạnh rằng nếu tâm không động thì mọi pháp môn đều vô nghĩa. Bài giảng giới thiệu khái niệm "Tâm bình thường là đạo" , giải thích rằng "vô tâm" không phải là vô cảm, mà là tâm không vướng mắc, không bị ràng buộc bởi yêu ghét, được mất. Câu chuyện về Thiện Hữu ( tổ Huệ Khả ) tìm Tổ Đạt Ma và được "an tâm" khi nhận ra mình không thể tìm thấy tâm.
(08:35) Phần hai: Chấp vào đạo là đã lạc mất đạo. Bài giảng chỉ ra nghịch lý rằng càng tha thiết cầu đạo lại càng dễ lạc đường, giống như cụ ông lạy Phật nhiều mà tâm vẫn rối. Tổ Đạt Ma dạy: "Nếu dùng tâm phàm để cầu đạo thì suốt đời không gặp được đạo". Tâm phàm là tâm còn phân biệt, còn mong cầu "cái ta" giác ngộ. Câu chuyện về sa di Trí Thành siêng năng nhưng còn ngã mạn, được thầy dạy qua hình ảnh múc nước hồ để hiểu rằng đạo không thể "dốc lấy" mà có.
(14:04) Phần ba: Ngồi thiền nhưng tâm còn rong rủi. Phần này nói về thực trạng nhiều người ngồi thiền nhưng tâm vẫn chạy nhảy, xao động. Tổ Đạt Ma nói: "Ngồi thiền mà tâm còn hướng cầu thì chẳng phải thiền". Thiền là trạng thái buông ra, không phải để đạt được. Câu chuyện chú tiểu Nhất Minh càng thiền càng bất an, được thầy dạy qua hình ảnh ấm nước sôi: muốn nước lặng thì phải để yên, không khuấy động (không mong cầu).
(19:20) Phần bốn: Đạo không ở nơi xa mà ngay trong đời sống. Đạo không nhất thiết ở trong chùa hay kinh điển, mà ở ngay cách ta sống. Lời dạy của Tổ: "Người ngộ đạo là người sống bình thường". Ngộ đạo là sống tỉnh thức, trọn vẹn từng phút giây, không cần làm gì khác lạ. Câu chuyện về cư sĩ Trần Lập làm ruộng, sống hiền hậu, thật thà, được vị tăng sĩ nhận xét là đã biết đạo dù không học kinh.
(24:58) Phần năm: Chấp pháp là chướng ngại trên đường tu. Chấp pháp là khi bám vào pháp môn của mình, xem đó là duy nhất đúng và trở thành rào cản. Tổ Đạt Ma nói: "Chấp pháp là cái chấp lớn nhất". Pháp môn chỉ là phương tiện (chiếc bè), không phải bến bờ. Câu chuyện tăng trẻ Pháp Hòa bị trói buộc vào thời khóa, được thầy yêu cầu dừng tu 3 ngày để nhận ra chính mình tự trói mình vào pháp.
(30:22) Phần sáu: Tâm động dù chỉ một niệm cũng là đã xa đạo. Tổ Đạt Ma dạy: "Tâm động dù chỉ một niệm cũng là đã rời xa đạo". Người tu không cần đè nén, chỉ cần khi niệm khởi thì thấy rõ nó, không chạy theo. Câu chuyện tiểu tăng Minh Chánh bị thầy la, khởi niệm buồn, và được thầy chỉ ra rằng: "Ta la nhưng tâm ta không động... còn con buồn rồi giữ trong lòng... đó là vọng niệm".
(36:10) Phần bảy: Chỉ cần thấy được tâm, chẳng cần tìm Phật. Nhiều người hướng ra ngoài tìm Phật mà quên rằng Phật ở ngay nơi tâm mình. Tổ Đạt Ma nói: "Chỉ cần thấy được tâm chẳng cần tìm Phật". Nếu tâm chưa tỏ, lạy tượng Phật ngàn năm cũng chỉ là khách qua đường. Câu chuyện cư sĩ Trí Phước tụng kinh 10 năm vẫn bất an, được thầy dạy "lau bụi" (vọng tưởng, cầu xin) thay vì tìm hình ảnh trong gương (Phật).
(41:21) Phần tám: Cảnh giới không bằng cái thấy rõ tâm mình. Những cảnh giới kỳ lạ khi tu (thấy ánh sáng, Phật hiện...) dễ khiến người tu dính mắc, mong cầu. Tổ Đạt Ma dạy: "Tâm sáng không giữ cảnh". Cảnh giới chỉ là sương mù trên đường tu, nếu dừng lại ngắm sẽ lạc. Câu chuyện tu sĩ Thanh Tịnh thấy Phật, sinh tâm mong cầu và trở nên bất an, được thầy dạy qua hình ảnh trà tràn ly: tâm đã đầy mong cầu thì cái thật không hiện ra được.
(46:44) Phần chín: Pháp thật không hình, đạo thật không lời. Đạo không nằm trong lý luận, tranh biện. Tổ Đạt Ma nói: "Pháp thật không hình, đạo thật không lời". Chữ nghĩa chỉ là bản đồ, không phải con đường thật. Câu chuyện thiền sinh hỏi pháp chân thật, vị sư già chỉ tiếng gió, lá tre và việc ném sỏi xuống giếng để dạy rằng: khi tâm còn đợi lời nói là tâm đã động .
(51:46) Phần 10: Tìm kiếm là gốc của lạc lối. Càng tìm kiếm càng lạc, vì đạo không ở đâu khác ngoài chính tâm mình. Tổ Đạt Ma dạy: "Tìm kiếm là gốc của lạc lối". Người trí không tìm mà thấy, không cầu mà nhận. Câu chuyện Tâm Tịnh học nhiều kinh sách càng hoang mang, được thiền sư dạy qua việc lau gương: chỉ cần lau sạch vọng tưởng, tìm cầu thì tự nhiên sẽ thấy, không cần đi đâu.
(56:17) Phần 11: Người biết tu là người biết dừng. Tu không phải là làm thêm (chạy) mà là buông bớt (dừng). Lời dạy: "Người tu là người biết dừng". Dừng là buông cái đang làm ta động tâm, trở về trạng thái không cố gắng, không mong cầu. Câu chuyện thiền sinh Tuệ Khánh tu siêng năng ép mình, được thầy dạy qua hình ảnh hoa giấy: hoa nở nhờ đủ duyên, không phải nhờ ép; tâm cũng vậy, dừng đúng lúc sẽ tự nở hoa.
(1:01:44) Phần 12: Đạo là sống thẳng không quanh co trong tâm. Tổ Đạt Ma dạy "Trực tâm là đạo" (tâm thẳng là đạo). Trực tâm là tâm ngay thẳng, không giả dối, không ngụy biện, biết nhận lỗi. Câu chuyện sa di Tâm Hỷ hay nói dối khi phạm lỗi, được thầy dạy qua hình ảnh chiếc lá làm động mặt nước: tâm quanh co làm méo hình bóng của đạo.
(1:06:16) Phần 13: Phật là tâm không phải tượng. Tượng Phật chỉ là phương tiện. Tổ Đạt Ma dạy: "Phật là tâm, ngoài tâm không có Phật". Tâm là chánh điện, tâm tịnh thì Phật hiện. Câu chuyện ông Lương thờ tượng Phật lớn nhưng nổi giận khi thiền sư làm đổ nước cúng, thiền sư chỉ ra: nếu tâm còn giận thì ông chỉ đang thờ tượng mà thôi.
(1:11:20) Phần 14: Giác ngộ không phải là đạt được mà là buông ra. Giác ngộ không phải là đạt điều gì mới, mà là buông bỏ những thứ không thật. Tu không phải là leo lên (thêm) mà là rủ xuống (bớt). Câu chuyện Thiện Pháp muốn giác ngộ, được thầy dạy qua tách trà đầy: tâm đã đầy mong cầu thì không thể rót thêm; giác ngộ là khi buông cả cái muốn giác ngộ.
(1:16:15) Phần 15: Vô tâm là trở về với tự tánh ban đầu. Vô tâm là tâm không bị trói buộc, không dính mắc vào danh lợi hay khen chê. Lời dạy: "Người đạt vô tâm, thị đạo không tìm mà đến... Tự tánh vốn đủ". Câu chuyện học giả Thiện Đăng tu mà tâm vẫn động, được thiền sư dạy qua tách trà: tâm cũng như trà, đừng cố ép, cứ để nó tự lắng thì tự tánh sẽ hiện.
(1:21:42) Tổng kết. Bài giảng tóm kết lại 15 phần, nhấn mạnh cốt lõi "Vô tâm là đạo". Các ý chính bao gồm: Tu là bớt đi, Phật ở trong tâm, người biết dừng là người có trí, trực tâm là đạo, tìm đạo là lạc đạo, và giác ngộ đến từ sự buông bỏ . Bài giảng đưa ra lời khuyên nếu từng chấp pháp, tự hào hay phán xét thì hãy quay về chiếu lại tâm mình .
(1:24:12) Kết thúc. Người dẫn chuyện cảm ơn quý vị đã đồng hành, kêu gọi đăng ký kênh, chia sẻ và bình luận , và gửi lời chào tạm biệt.
Résumé de la conférence « Acquérir l'Esprit de Non-
(00:00) La conférence s'ouvre sur un souhait de bienvenue sur la chaîne Tâm Không Quán. Le narrateur partage ses souvenirs d'enfance d'aller au temple avec sa grand-
(02:26) Partie 1 : L'esprit est calme comme la surface d'un lac sans vague. Cette partie souligne que si l'esprit n'est pas agité, toutes les méthodes de pratique sont vaines. La conférence introduit le concept de « L'esprit ordinaire est la Voie (Đạo) », expliquant que « non-
(08:35) Partie 2 : S'attacher à la Voie, c'est l'avoir perdue. La conférence révèle le paradoxe : plus on cherche la Voie avec ferveur, plus on a de chances de s'égarer. Le Patriarche Bodhidharma enseigne : « Si l'on utilise l'esprit profane pour chercher la Voie, on ne la rencontrera jamais. » L'esprit profane est celui qui est encore dans la discrimination et le désir d'éveil pour « le moi ». L'histoire du novice Trí Thành, à qui son maître enseigne par l'image de puiser l'eau du lac que la Voie ne peut être obtenue par la force.
(14:04) Partie 3 : Méditer mais l'esprit est encore en errance. Cette partie aborde le fait que beaucoup de gens méditent mais dont l'esprit est agité. Le Patriarche Bodhidharma dit : « Méditer alors que l'esprit cherche encore n'est pas la méditation. » La méditation est un état de lâcher-
(19:20) Partie 4 : La Voie n'est pas loin, elle est dans la vie quotidienne. La Voie n'est pas nécessairement dans le temple ou les écritures, mais dans la façon dont nous vivons. L'enseignement du Patriarche : « Celui qui réalise la Voie est celui qui vit normalement. » L'éveil est de vivre en pleine conscience. L'histoire du laïc Trần Lập, simple et honnête, que le moine reconnaît comme connaissant la Voie sans avoir étudié les écritures.
(24:58) Partie 5 : L'attachement aux méthodes (Pháp) est un obstacle sur le chemin de la pratique. S'attacher à sa propre méthode est le plus grand des attachements. Le Patriarche Bodhidharma dit : « L'attachement aux méthodes est le plus grand des attachements. » Les méthodes sont un moyen (le radeau), pas le rivage. L'histoire du jeune moine Pháp Hòa, ligoté par son emploi du temps, qui réalise qu'il s'est lui-
(30:22) Partie 6 : Le moindre mouvement de l'esprit, même une seule pensée, est un éloignement de la Voie. Le Patriarche Bodhidharma enseigne : « Le moindre mouvement de l'esprit,
(36:10) Partie 7 : Il suffit de voir son propre esprit, nul besoin de chercher Bouddha. Beaucoup de gens se tournent vers l'extérieur. Le Patriarche Bodhidharma dit : « Il suffit de voir son esprit, nul besoin de chercher Bouddha. » Si l'esprit n'est pas éclairé, s'incliner devant une statue de Bouddha pendant mille ans est inutile. L'histoire du laïc Trí Phước à qui son maître enseigne de « nettoyer la poussière » (illusions, désirs) au lieu de chercher Bouddha à l'extérieur.
(41:21) Partie 8 : Les royaumes spirituels ne valent pas la claire vision de son propre esprit. Les états étranges pendant la pratique peuvent entraîner l'attachement. Le Patriarche Bodhidharma enseigne : « L'esprit éclairé ne s'accroche pas aux phénomènes. » Les états spirituels sont du brouillard sur le chemin. L'histoire du moine Thanh Tịnh, qui s'angoisse après avoir vu Bouddha, à qui son maître enseigne par l'image d'une tasse de thé qui déborde : l'esprit déjà plein de désirs ne peut recevoir la vérité.
(46:44) Partie 9 : La méthode n'a pas de forme, la vraie Voie n'a pas de mots. La Voie ne réside pas dans la théorie. Le Patriarche Bodhidharma dit : « La méthode n'a pas de forme, la vraie Voie n'a pas de mots. » Les mots ne sont qu'une carte, pas le chemin réel. L'histoire du pratiquant de Thiền qui demande la vraie méthode, à qui un vieux maître enseigne à travers les sons naturels, montrant que l'attente des mots est déjà un signe d'agitation de l'esprit.
(51:46) Partie 10 : La recherche est la racine de l'égarement. Plus on cherche, plus on s'égare, car la Voie est dans son propre esprit. Le Patriarche Bodhidharma enseigne : « La recherche est la racine de l'égarement. » La personne sage ne cherche pas mais voit. L'histoire de Tâm Tịnh, confus par les études, à qui un maître Thiền enseigne par l'image du miroir : il suffit de nettoyer les illusions et les désirs, on verra naturellement.
(56:17) Partie 11 : Celui qui sait pratiquer est celui qui sait s'arrêter. La pratique n'est pas d'ajouter, mais de lâcher. L'enseignement : « Le pratiquant est celui qui sait s'arrêter. » S'arrêter, c'est lâcher ce qui agite l'esprit, revenir à un état sans effort. L'histoire du pratiquant Tuệ Khánh qui s'épuise dans l'effort, à qui son maître enseigne par l'image des fleurs : l'esprit, comme la fleur, s'épanouit naturellement au bon moment si on le laisse tranquille.
(1:01:44) Partie 12 : La Voie est de vivre avec un esprit droit et sans détours. Le Patriarche Bodhidharma enseigne « L'esprit droit est la Voie » (Trực Tâm là Đạo). L'esprit droit est honnête, sans hypocrisie, sachant reconnaître ses erreurs. L'histoire du novice Tâm Hỷ qui ment, à qui son maître enseigne par l'image de la feuille qui agite l'eau : un esprit tortueux déforme le reflet de la Voie.
(1:06:16) Partie 13 : Bouddha est l'esprit, pas la statue. La statue n'est qu'un moyen. Le Patriarche Bodhidharma enseigne : « Bouddha est l'esprit, en dehors de l'esprit, il n'y a pas de Bouddha. » L'esprit est la salle principale, si l'esprit est pur, Bouddha se manifeste. L'histoire de M. Lương, qui adore une grande statue mais se met en colère : le maître souligne qu'il n'adore alors qu'une statue.
(1:11:20) Partie 14 : L'éveil n'est pas d'atteindre mais de lâcher. L'éveil n'est pas d'acquérir, mais de se défaire de ce qui n'est pas réel. L'histoire de Thiện Pháp, qui veut s'éveiller, à qui son maître enseigne par la tasse de thé pleine : l'éveil est de lâcher même le désir de s'éveiller.
(1:16:15) Partie 15 : Le non-
(1:21:42) Conclusion. La conférence résume les 15 parties, insistant sur le cœur de l'enseignement : « Le non-
(1:24:12) Fin. Le narrateur remercie le public, encourage l'abonnement à la chaîne, le partage et les commentaires, et fait ses adieux.
https://youtu.be/JIYsyhd6Hpc
"Vô Thượng Chánh Đẳng Giác – Con Đường Giác Ngộ Tuyệt Đối?"
Bài giảng bắt đầu lúc 00:07 với câu hỏi tại sao chúng ta cứ mãi tìm kiếm chân lý, trong khi chân lý không thể nắm bắt bằng khái niệm hay ngôn ngữ. Giảng viên ví nỗ lực này giống như một người cố vớt bóng trăng in dưới nước.
01:14, bài giảng giải thích Vô thượng chánh đẳng chánh giác không phải là một tri thức mới để tích lũy, mà là tận cùng của sự tìm kiếm. Con đường này dành cho tất cả mọi người vì Phật tánh vốn có sẵn trong mỗi chúng ta , và giác ngộ là trở về với điều vốn đã có mặt.
02:22, giảng viên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu đúng ý nghĩa của từ ngữ trong giáo pháp, bởi "một chữ sai là cả nẻo đường lệch".
03:08, nội dung đi vào phân tích chi tiết cụm từ này. "Vô thượng" nghĩa là không còn gì vượt hơn, là đỉnh điểm, vượt ra ngoài mọi so sánh. "Chánh đẳng" (04:16) có nghĩa là thấy mọi thứ một cách ngay thẳng, bình đẳng, đúng như thật, không bị bản ngã hay thành kiến làm méo mó. "Chánh giác" (05:30) là sự giác ngộ chân chính, sự trực nhận trực tiếp về vô thường, khổ và vô ngã, chứ không phải sự hiểu biết qua lý thuyết.
07:01, giảng viên làm rõ rằng Vô thượng chánh đẳng chánh giác là một tấm bản đồ chỉ đường cho tất cả chúng ta, không phải một tượng đài xa vời để cúi lạy. Điều quan trọng là phải "sống cùng nó" chứ không chỉ dừng lại ở lý thuyết (07:45). Đến 08:07, khái niệm này được mô tả như một "khoa học sống" , giúp con người sống ngay trong đời mà không bị đời trói buộc , thoát khỏi vòng luân hồi của khổ đau diễn ra trong mỗi ngày (như một cơn sân hay ý niệm tham).
10:04 khẳng định rằng giác ngộ không phải là rời bỏ cuộc đời, mà là trở lại với đời để hướng dẫn chúng sinh, giống như Đức Phật đã dành 49 năm giảng pháp sau khi giác ngộ. Trong xã hội hiện đại, đây trở thành một nguyên tắc đạo đức sống còn.
13:37, bài giảng giới thiệu về động cơ cần thiết để bắt đầu hành trình này, đó chính là Bồ Đề tâm (Bodhicitta). 14:09, nội dung giải thích Bồ Đề tâm là ngọn lửa, là đại nguyện khởi phát từ việc quán chiếu khổ đau của chính mình và của muôn loài, từ đó sinh ra lòng từ bi. Bồ Đề tâm cần được nuôi dưỡng mỗi ngày (15:38) và khác với việc làm thiện để cầu phước báo, vì Bồ Đề tâm hướng đến lợi ích của tất cả, không vì riêng mình (16:32). Một cách hữu hiệu để giữ Bồ Đề tâm là thực hành hồi hướng công đức (18:44).
20:00, bài giảng chuyển sang bước tiếp theo: "Học và hiểu đúng Chánh pháp". 20:24, giảng viên phân biệt rõ "tri thức là vay mượn, trí tuệ là tự thân". Việc học đúng cần thái độ khiêm hạ, biết đối chiếu nhiều nguồn, thảo luận và tránh rơi vào tà kiến hay cực đoan (22:22). 22:47, giảng viên đưa ra trục kiểm chứng để biết đâu là chánh pháp, đó là Tứ Diệu Đế, Duyên khởi và Vô ngã. Mục đích của học là để hành, nếu chỉ học mà không hành, tri thức sẽ trở thành chướng ngại và sinh ngã mạn (23:39).
Giai đoạn "Hành đạo" được giới thiệu từ 25:57, tập trung vào Giới, Định, Tuệ và Bát Chánh Đạo. "Giới" (26:27) là nền tảng căn bản, ví như hàng rào bảo vệ khu vườn, bao gồm 5 giới căn bản cho người tại gia. "Định" (27:38) là sự an trú của tâm, thực hành qua Thiền chỉ (Samatha) để tâm lắng lại, và Thiền quán (Vipassana) để quan sát thân tâm. "Tuệ" 28:22 là cái thấy trực nhận về vô thường, khổ, vô ngã, giúp nhổ tận gốc rễ khổ đau.
28:42, Bát Chánh Đạo (con đường tám nhánh) được phân tích như một hệ thống tương hỗ, bao gồm: Chánh kiến (thấy đúng), Chánh tư duy (nghĩ đúng), Chánh ngữ (nói đúng), Chánh nghiệp (hành động đúng), Chánh mạng (nghề nghiệp đúng), Chánh tinh tấn (nỗ lực đúng. tmd : Tuy nhiên không có nỗ lực từ bản ngã mà là sự hiện diện luôn luôn ở đó : hằng giác), Chánh niệm (tỉnh thức đúng. Tmd : tâm niệm không vọng tưởng ngay trong thực tại), và Chánh định (tập trung đúng : không phải định trụ của bà la môn mà là Kim cang đại định : cái thể tánh định tự nhiên đi kèm với Giới và Tuệ và không vô trụ) . Việc thực hành này không tách rời cuộc sống mà diễn ra ngay trong từng khoảnh khắc (30:28).
Bài giảng nhấn mạnh tại 31:31 rằng trí tuệ (Trí) phải đi cùng từ bi (Bi) như đôi cánh của một con chim; trí tuệ thiếu từ bi sẽ trở nên khô cứng. Từ 32:16, nội dung khai triển về Tứ Vô Lượng Tâm, bao gồm Từ, Bi, Hỉ, và Xả. "Từ" (32:40) là lòng mong muốn tất cả muôn loài được an vui. "Bi" (32:59) là lòng thương xót, mong cho muôn loài thoát khổ. "Hỉ" (33:31) là niềm vui trước hạnh phúc của người khác, vượt qua sự ghen tỵ, đố kỵ. "Xả" (33:51) là sự bình thản, không dính mắc, không thiên lệch, là sự tự do trong tâm.
37:09, bài giảng nói về việc tâm từ bi (Tâm) phải được biểu hiện qua hành động (Hạnh), cụ thể là Bố thí. Tại 37:50, ba loại bố thí được nêu ra: Tài thí (cho đi vật chất), Pháp thí (cho đi tri thức, hiểu biết), và Vô úy thí (cho đi sự an ổn, không sợ hãi) . Điều quan trọng là bố thí đúng pháp (40:18), nghĩa là cho đi với tâm thanh tịnh, vì lòng từ bi chứ không phô trương hay cầu báo đáp. "Cúng dường" (41:31) cũng là một hình thức bố thí hướng đến Tam Bảo.
43:29, giảng viên đề cập đến việc "nhìn dấu chân để khỏi lạc đường", tức là nương theo hạnh nguyện của các bậc giác ngộ đi trước. Các dấu chân được nhắc đến bao gồm: Dấu chân của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni (43:54) với việc tìm ra con đường Trung đạo, Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo. Dấu chân của Đức Phật A Di Đà (45:10) với 48 đại nguyện và pháp môn Tịnh độ, thể hiện lòng từ bi vô hạn cho chúng sinh thời mạt pháp. Và dấu chân của Đức Phật Di Lặc (46:03), vị Phật tương lai, là biểu tượng của niềm vui và lòng bao dung, nhắc nhở ta gieo mầm hoan hỉ ngay trong hiện tại.
kết luận (từ 48:51) nhấn mạnh rằng giải thoát không đợi đến ngày mai, mà phải được ứng dụng ngay trong giây phút hiện tại. Tu tập chính là thực hành chánh niệm trong từng hành động hàng ngày như ăn, nói, làm việc , thực hành Chánh mạng (chọn nghề nghiệp lương thiện) và Chánh ngữ (lời nói chân thật, ái ngữ) trong thời đại thông tin (50:05). Để đối mặt với các vấn đề xã hội như bạo lực, bất công, người học đạo cần có Trí (trí tuệ), Từ (từ bi) và Dũng (dũng cảm) (50:50). 51:13, một lộ trình thực hành 7 ngày đơn giản được đề xuất . Cuối cùng, giảng viên nhắc lại (52:41) rằng giải thoát đến từ sự thấy biết trực tiếp, không phải niềm tin mù quáng , và Vô thượng chánh đẳng chánh giác là con đường sống tỉnh thức ngay giữa đời. Bài giảng kết thúc bằng lời dạy của Đức Phật: "Hãy tự thắp đuốc lên mà đi" và lời cảm ơn khán giả 53:44.
"L'Éveil Parfait et Insurpassable – La Voie de l'Illumination Absolue ?"
L'enseignement commence à 00:07 avec la question de savoir pourquoi nous continuons à chercher la vérité, alors que celle-
Après les salutations (02:22), l'orateur souligne l'importance de bien comprendre le sens des termes dans le Dharma, car « un seul mot mal compris peut faire dévier tout le chemin ». À partir de 03:08, le contenu analyse en détail cette expression. « Insurpassable » (Vô thượng) signifie qu'il n'y a rien au-
Au repère 07:01, l'orateur clarifie que l'Éveil parfait et insurpassable est une carte routière pour nous tous, et non un monument lointain devant lequel se prosterner. L'important est de « vivre avec » (07:45), et non de s'arrêter à la théorie. À 08:07, ce concept est décrit comme une « science de la vie », aidant les gens à vivre dans le monde sans être liés par lui, échappant au cycle de la souffrance (samsara) qui se produit chaque jour (comme un accès de colère ou une pensée avide).
La section suivante (10:04) affirme que l'éveil ne consiste pas à quitter le monde, mais à y retourner pour guider les êtres vivants, tout comme le Bouddha a passé 49 ans à enseigner après son illumination. Dans la société moderne, cela devient un principe moral vital.
Au repère 13:37, l'enseignement introduit la motivation nécessaire pour commencer ce voyage : la Bodhicitta (l'esprit d'Éveil). À partir de 14:09, il est expliqué que la Bodhicitta est la flamme, le grand vœu qui naît de la contemplation de notre propre souffrance et de celle de tous les êtres, donnant naissance à la compassion. La Bodhicitta doit être nourrie quotidiennement (15:38) et diffère des bonnes actions faites dans l'espoir de mérites, car elle vise le bien de tous, et non le sien propre (16:32). Un moyen efficace de maintenir la Bodhicitta est la pratique de la dédicace des mérites (18:44).
À partir de 20:00, l'enseignement passe à l'étape suivante : « Étudier et comprendre correctement le Juste Dharma ». À 20:24, l'orateur distingue clairement : « la connaissance est empruntée, la sagesse est personnelle ». L'étude correcte nécessite l'humilité, la comparaison de multiples sources, la discussion et l'évitement des vues erronées ou extrêmes (22:22). À 22:47, l'orateur donne un axe de vérification pour distinguer le juste Dharma : les Quatre Nobles Vérités, la Production Conditionnée et le Non-
La phase de « Pratique de la Voie » est introduite à 25:57, se concentrant sur la Moralité (Sila), la Concentration (Samadhi), la Sagesse (Prajna) et le Noble Octuple Sentier. La « Moralité » (26:27) est le fondement de base, tel une clôture protégeant un jardin, incluant les 5 préceptes de base pour les laïcs. La « Concentration » (27:38) est la stabilité de l'esprit, pratiquée par la tranquillité (Samatha) pour apaiser l'esprit, et la vision pénétrante (Vipassana) pour observer le corps et l'esprit. La « Sagesse » (28:22) est la vision directe de l'impermanence, de la souffrance et du non-
"À 28:42, le
L'enseignement souligne à 31:31 que la sagesse (Trí) doit aller de pair avec la compassion (Bi), comme les deux ailes d'un oiseau ; la sagesse sans compassion devient rigide. À partir de 32:16, le contenu développe les Quatre Incommensurables : la Bienveillance (Từ), la Compassion (Bi), la Joie altruiste (Hỉ), et l'Équanimité (Xả). « La Bienveillance » (32:40) (Metta) est le souhait que tous les êtres soient heureux. « La Compassion » (32:59) (Karuna) est la pitié, le souhait que tous les êtres soient libérés de la souffrance. « La Joie altruiste » (33:31) (Mudita) est la joie face au bonheur des autres, dépassant la jalousie. « L'Équanimité » (33:51) (Upekkha) est la sérénité, sans attachement ni partialité, c'est la liberté de l'esprit.
À partir de 37:09, l'exposé explique que la compassion (Tâm) doit se manifester par l'action (Hạnh), spécifiquement le Don (Bố thí). À 37:50, trois types de dons (Dana) sont mentionnés : le don matériel (Tài thí), le don du Dharma (Pháp thí -
À 43:29, l'orateur mentionne l'importance de « suivre les traces pour ne pas s'égarer », c'est-
La conclusion (à partir de 48:51) souligne que la libération n'attend pas demain, mais doit être appliquée dans l'instant présent. La pratique est l'exercice de la pleine conscience dans chaque action quotidienne (manger, parler, travailler), la pratique des Moyens d'existence justes (choisir un métier honnête) et de la Parole juste (paroles vraies et bienveillantes) à l'ère de l'information (50:05). Pour faire face aux problèmes sociaux tels que la violence et l'injustice, le pratiquant a besoin de Sagesse (Trí), de Compassion (Từ) et de Courage (Dũng) (50:50). À 51:13, un parcours de pratique simple de 7 jours est proposé . Finalement, l'orateur rappelle (52:41) que la libération vient de la vision directe, non d'une foi aveugle, et que l'Éveil parfait et insurpassable est la voie pour vivre éveillé au milieu du monde. L'enseignement se termine par la parole du Bouddha : « Soyez votre propre flambeau » et des remerciements au public à 53:44.
https://youtu.be/oLoTnR81HgE
"Phá Ngã – Phá Pháp – Phá Tướng" trong Triết lý Kinh Kim Cang
Bài giảng này phân tích ba trụ cột chính trong triết lý Kinh Kim Cang: Phá Tướng, Phá Ngã, và Phá Pháp, nhằm dẫn người nghe đến sự giải thoát khỏi mọi bám víu và ảo tưởng.
I. Phá Tướng (Phá mọi hình dáng, khái niệm)
[00:03] Nghịch lý đầu tiên: Kinh Kim Cang khẳng định "Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng" (Mọi thứ có hình tướng đều là hư vọng). Nhưng con người lại luôn bám chấp vào các hình tướng (hình dáng, khuôn mặt, danh xưng).
[00:26] Thấy tướng không phải là thấy thật: Càng thấy tướng thì lại càng xa sự thật. Đức Phật dạy: "Nếu thấy các tướng mà không chấp là tướng, mới thực sự thấy Như Lai" (Nhược kiến chư tướng phi tướng, tức kiến Như Lai).
[00:49] Định nghĩa về "Tướng": Tướng là bất kỳ điều gì có thể nhìn thấy, nghe thấy, nghĩ thấy; là hình ảnh, âm thanh, danh xưng, khái niệm. Tướng là cái bên ngoài, là biểu hiện, không bao giờ là sự thật toàn vẹn.
[02:04] Cảnh báo về bám chấp Tướng: Câu kinh mạnh mẽ: "Nếu dùng hình sắc để thấy ta, dùng âm thanh để cầu ta, người ấy đi lạc đạo không thể thấy Như Lai". Như Lai không nằm trong sắc tướng, chỉ có thể thấy bằng cái không chấp.
[03:15] Ví dụ về 32 Tướng tốt: Đức Phật phủ nhận việc dùng 32 tướng tốt để thấy Như Lai. Dựa vào tướng chỉ thấy thân Phật chứ không thấy tánh Phật, chỉ thấy biểu hiện mà không thấy bản thể.
[04:03] Mục đích của Pháp: Pháp Phật là bản đồ, lời kinh là phương tiện, hình tướng là cửa ngõ, nhưng chân lý nằm ngoài mọi bản đồ.
[04:53] Cái thấy vượt tướng: Đó là cái thấy của tâm cảm ứng với tâm, không còn hình thức, không cần lý do. Người muốn thấy Như Lai phải nhìn vào chính tâm mình khi nó đang yên lặng.
[05:19] Chân tánh (Cái không tướng): Khi tướng không còn (rơi rụng), ta mới chạm được chân tánh.
II. Phá Ngã (Phá bỏ cái "Tôi" và ý niệm về người tu)
[06:11] Nghịch lý về cái Ngã: Mặc dù trên hành trình tu tập có người tu, người giác ngộ, nhưng Kinh Kim Cang lại khẳng định Vô Ngã (không có cái ta, không có người, không có chúng sinh).
[07:04] Cái Ngã trong tu tập: Nếu còn thấy có ngã (có người đang tu, có người chứng ngộ) thì đó chưa phải là Bồ Tát. Người tu thật không biết mình đang tu.
[07:54] Vô Ngã trong đời sống: Khi cái chân thật hiện hữu, nó không cần được xác định. Việc gánh nước, nấu cơm nếu làm mà không còn thấy có người làm, không có tâm vị kỷ, thì đó là pháp hành sâu sắc.
[08:41] Cái Ngã tinh tế: Ngay cả khi nghĩ "tôi đã hiểu cái không tôi" thì cái Ngã vẫn đang bành trướng.
[09:08] Bản ngã tan biến: Bản ngã phải tan biến một cách tự nhiên như sương tan vào nắng, không để lại dấu vết.
[09:31] Thực tại không nhị nguyên: Giác ngộ không phải là kết quả của chủ thể, hành động mà là sự tự hiển lộ khi vọng tưởng và bản ngã tan biến.
[10:18] Không có gì để đạt: "Như Lai không có gì để đạt cả". Giác ngộ không phải là một vật để đạt được mà là sự trở về với chính mình khi không còn mình.
[11:27] Kết luận về Phá Ngã: Muốn thấy Như Lai phải không thấy có người thấy, muốn tu thành Bồ Tát phải không thấy có người tu, và muốn giác ngộ thì phải buông cả ý niệm ta đang giác ngộ.
III. Phá Trụ (Sống với "Không trụ" -
[11:57] Sinh tâm mà không trụ: Lời kinh nổi tiếng "Ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm" (nên sinh tâm mà không trụ vào đâu cả).
[12:24] Trụ là gì?: Trụ là bám víu vào ý niệm về mình, vào kết quả, vào lời khen, vào hình ảnh bản thân (ví dụ: "Tôi thương, tôi ghét, tôi làm việc thiện").
[12:51] Ý nghĩa của Vô Trụ: Không trụ không phải là vô tâm, mà là hình thức cao nhất của tỉnh thức, của tự do và yêu thương thuần khiết.
[13:32] Vô trụ trong hành động: Đừng để tâm bám vào sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Bố thí mà không thấy có người cho, vật cho, người nhận.
[14:29] Trụ là trói buộc: Khi trụ, ta bị mắc kẹt vào hình ảnh, cảm xúc, kết quả và sinh ra khổ đau. Hành động không trụ là hành động thuần khiết, không vì ai, không vì mình, không vì mục tiêu.
[15:15] Vô công dụng hạnh: Là hành động không dụng công, không tính toán, không mang chủ ý. Đó là làm vì việc cần được làm, không bám, không né, không trụ.
IV. Phá Pháp (Buông bỏ cả con đường tu tập)
[16:28] Lời dạy gây sốc: Kinh Kim Cang dạy xả bỏ cả pháp, tức là con đường tu tập. "Pháp thượng ưng xả hà huống phi pháp" (Ngay cả những pháp đúng đắn còn phải buông, huống gì những thứ không phải pháp).
[17:18] Pháp như chiếc bè: Pháp là phương tiện để qua sông. Khi đã đến bờ bên kia (giác ngộ), phải bỏ bè lại, nếu vác bè trên vai sẽ trở thành gánh nặng, chướng ngại.
[18:01] Chân lý không trong chữ: Chân lý không nằm trong chữ, chữ chỉ là mũi tên. Đã thấy ánh trăng thì đừng nhìn mãi vào ngón tay.
[18:26] Như Lai vô thuyết pháp: Người nói "Như Lai thuyết pháp" tức là phỉ báng Phật, vì Như Lai chưa từng nói điều gì. Lời nói chỉ là phương tiện tùy duyên.
[19:12] Tinh thần Thiền tông: "Bất lập văn tự, giáo ngoại biệt truyền, trực chỉ nhân tâm, kiến tánh thành Phật" (Nhìn thẳng vào tâm, thấy tánh là đủ). Người xả pháp là người đã thật sự đi qua pháp.
[20:21] Giác ngộ không phải là thứ để đạt: Giác ngộ không phải là đích đến, phần thưởng. "Giác ngộ vô thượng, kỳ thực chẳng phải là giác ngộ" (A nậu đa la tam miệu tam bồ đề, tức phi bồ đề).
[22:24] Vô sở hữu, vô sở đắc: Không có gì để giữ, không có gì để đạt. Giác ngộ là sự tháo rời từng lớp vỏ tâm lý, khi đó người tìm kiếm cũng tan biến.
[23:55] Pháp là phương tiện, không phải cứu cánh: Ngay cả Phật pháp cũng phải buông khi đã tới nơi.
V. Vô Lượng Công Đức (Trí tuệ vượt ngoài công đức)
[24:43] So sánh công đức: Người thọ trì một bài kệ bốn câu trong kinh Kim Cang rồi giảng nói cho người khác có công đức vô lượng hơn người bố thí cả tam thiên đại thiên thế giới đầy bảy báu.
[25:41] Phá mê lầm về công đức: Bám chấp vào việc làm thiện, tích công đức sẽ tạo ra "cái ta" là gốc rễ của luân hồi.
[26:12] Công đức Vô Phân Biệt: Người bố thí còn thấy "người cho, vật cho, người nhận" là bố thí trong chấp tướng. Người thọ trì kinh này mà thấy được vô ngã thì sống trong trí tuệ vô phân biệt, vượt khỏi công đức.
[26:56] Tâm không trụ: "Nếu tâm còn trụ vào tướng thì không phải là bố thí ba la mật". Bản chất công đức nằm ở tâm hành động đó có rỗng không, có vô trụ, vô ngã hay không.
[29:06] Đại phước của Vô Trụ: Công đức thật không nằm ở hành động hay việc lớn, mà nằm ở tâm không trụ và trí tuệ không phân biệt.
[29:32] Sống trong cái không: "Làm nhưng không mang theo, bố thí nhưng không thấy ai cho. Thương yêu mà không cần tên gọi và sống như chưa từng là một người sống".
Lời kết
[54:16] Tóm tắt chung: Không có ngã, không có pháp, không có chỗ để trụ, không có gì để đạt.
[55:48] Trực nhận vô niệm: Khi tìm mãi không thấy tâm, đó là lúc tâm đã được an.
[1:13:32] Pháp hữu vi như mộng: Tất cả pháp hữu vi (mọi thứ thấy, nghe, hiểu) đều như giấc mộng, ảo ảnh.
[1:14:37] Công đức lớn nhất: Công đức lớn nhất là không còn cái tôi nào để đòi công đức.
[1:15:53] Ánh sáng không phải của bạn: Trí tuệ Bát Nhã lóe lên không phải vì bạn học hay bạn tu, mà vì không còn gì che chắn nữa.
[1:16:16] Kết thúc: Kết thúc không phải là sự hiểu biết mà là sự vắng mặt của người muốn biết, một sự im lặng nhưng sáng rỡ.
Voici le résumé de la conférence sur la « Destruction de l'Ego – Destruction du Dharma – Destruction des Apparences » (Phá Ngã – Phá Pháp – Phá Tướng) dans la philosophie du Sutra du Diamant : « Briser le Moi – Transcender la Loi – Dissiper les Formes : Rompre tous les préjugés | La philosophie vivante du Sūtra du Diamant »
Cette conférence analyse les trois piliers principaux de la philosophie du Sutra du Diamant : la Destruction des Apparences (Phá Tướng), la Destruction de l'Ego (Phá Ngã), et la Destruction du Dharma (Phá Pháp), visant à mener l'auditeur à la libération de tout attachement et illusion. ( non attachement : signification plus exacte que destruction ++ )
I. Phá Tướng (Destruction de toutes les formes, concepts)
[00:03] Le premier paradoxe : Le Sutra du Diamant affirme : « Phàm sở hữu tướng giai thị hư vọng » (Tout ce qui a une forme est illusoire/éphémère). Mais les humains s'accrochent toujours aux formes (apparences, visages, désignations).
[00:26] Voir les apparences n'est pas voir la vérité : Plus on voit les apparences, plus on s'éloigne de la vérité. Le Bouddha enseigne : « Si vous voyez les formes sans vous y attacher comme étant des formes, alors vous voyez réellement le Tathagata » (Nhược kiến chư tướng phi tướng, tức kiến Như Lai).
[00:49] Définition de « Tướng » (Apparence) : Tướng est tout ce qui peut être vu, entendu, pensé ; ce sont des images, des sons, des désignations, des concepts. Tướng est l'extérieur, l'expression, et n'est jamais la vérité complète.
[02:04] Avertissement contre l'attachement aux Apparences : Un verset puissant dit : « Si vous utilisez la forme pour Me voir, si vous utilisez le son pour Me chercher, cette personne s'égare du chemin et ne peut voir le Tathagata. » Le Tathagata ne réside pas dans la forme ; Il ne peut être vu que par le non-
[03:15] Exemple des 32 Signes de Bonheur : Le Bouddha nie l'utilisation des 32 signes de bonheur pour voir le Tathagata. Se baser sur les signes ne permet de voir que le corps du Bouddha, pas la nature du Bouddha, seulement l'expression et non l'essence.
[04:03] Le but du Dharma (Pháp) : Le Dharma du Bouddha est une carte, les paroles du sutra sont des moyens, les formes sont des portes, mais la vérité est au-
[04:53] La vue qui transcende la forme : C'est la vue de l'esprit répondant à l'esprit, sans forme, sans raison. Celui qui veut voir le Tathagata doit regarder son propre esprit lorsqu'il est en silence.
[05:19] La Vraie Nature (Ce qui n'a pas de forme) : Lorsque les formes disparaissent (tombent), on touche à la vraie nature.
II.
[06:11] Le paradoxe de l'Ego : Bien que sur le chemin de la pratique il y ait des pratiquants, des êtres éveillés, le Sutra du Diamant affirme l'Absence d'Ego (Vô Ngã) (il n'y a pas de moi, pas de personne, pas d'être sensible).
[07:04] L'Ego dans la pratique : S'il y a encore la perception d'un ego (quelqu'un qui pratique, quelqu'un qui atteint l'éveil), ce n'est pas encore un Bodhisattva. Le vrai pratiquant ne sait pas qu'il pratique.
[07:54] L'Absence d'Ego dans la vie : Lorsque la vérité est présente, elle n'a pas besoin d'être identifiée. Le fait de porter de l'eau, de cuisiner, si cela est fait sans la perception d'une personne qui fait, sans égoïsme, c'est une pratique profonde.
[08:41] L'Ego subtil : Même en pensant « j'ai compris le non-
[09:08] La dissolution de l'Ego : L'ego doit se dissoudre naturellement, comme la brume se dissout au soleil, sans laisser de traces.
[09:31] La réalité non-
[10:18] Rien à atteindre : « Le Tathagata n'a rien à atteindre. » L'éveil n'est pas un objet à obtenir, mais un retour à soi-
[11:27] Conclusion sur la Destruction de l'Ego : Pour voir le Tathagata, il ne faut pas percevoir de personne qui voit ; pour devenir Bodhisattva, il ne faut pas percevoir de personne qui pratique ; et pour s'éveiller, il faut lâcher même l'idée que nous sommes en train de nous éveiller.
III.
[11:57] Générer l'esprit sans s'attacher : Le fameux verset « Ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm » (il faut générer l'esprit sans s'attacher à quoi que ce soit).
[12:24] Qu'est-
[12:51] Le sens du Non-
[13:32] Le Non-
[14:29] L'Attachement est une contrainte : En s'attachant, on est piégé par les images, les émotions, les résultats, et cela engendre la souffrance. L'action sans attachement est une action pure, non pour autrui, non pour soi, non pour un objectif.
[15:15] La Pratique sans Effort (Vô công dụng hạnh) : C'est une action sans intention, sans calcul, sans but conscient. C'est faire ce qui doit être fait, sans s'accrocher, sans éviter, sans s'attacher.
IV.
[16:28] L'enseignement choquant : Le Sutra du Diamant enseigne d'abandonner même le Dharma, c'est-
[17:18] Le Dharma comme un radeau : Le Dharma est un moyen pour traverser la rivière. Une fois l'autre rive atteinte (l'éveil), il faut laisser le radeau derrière ; le porter sur l'épaule devient un fardeau, une obstruction.
[18:01] La Vérité n'est pas dans les mots : La vérité ne réside pas dans les mots, les mots ne sont qu'une flèche. Une fois la lune vue, il ne faut pas regarder éternellement le doigt.
[18:26] Le Tathagata n'a pas prêché (Như Lai vô thuyết pháp) : Celui qui dit « Le Tathagata a prêché » calomnie le Bouddha, car le Tathagata n'a jamais rien dit. Les paroles ne sont qu'un moyen opportuniste.
[19:12] L'esprit du Zen : « Bất lập văn tự, giáo ngoại biệt truyền, trực chỉ nhân tâm, kiến tánh thành Phật » (Ne pas s'établir dans les mots, transmission spéciale en dehors des écritures, pointer directement vers le cœur humain, voir sa nature et devenir Bouddha). Celui qui abandonne le Dharma est celui qui a vraiment traversé le Dharma.
[20:21] L'Éveil n'est pas quelque chose à atteindre : L'éveil n'est pas une destination, une récompense. « L'éveil suprême, en réalité, n'est pas l'éveil » (A nậu đa la tam miệu tam bồ đề, tức phi bồ đề).
[22:24] Rien à posséder, rien à gagner (Vô sở hữu, vô sở đắc) : Rien à garder, rien à atteindre. L'éveil est le détachement progressif des couches psychologiques ; à ce moment, le chercheur lui-
[23:55] Le Dharma est un moyen, non le but : Même le Dharma du Bouddha doit être lâché une fois arrivé à destination.
V.
[24:43] Comparaison du mérite : Celui qui reçoit et récite un seul vers de quatre lignes du Sutra du Diamant, puis l'explique aux autres, a un mérite illimité, supérieur à celui qui donne en aumône les sept trésors remplissant l'ensemble des trois mille grands mille mondes.
[25:41] Destruction de l'illusion du mérite : S'accrocher aux bonnes actions et à l'accumulation de mérite crée un « moi » qui est la racine du cycle des renaissances (Samsara).
[26:12] Le Mérite Sans Discrimination (Công đức Vô Phân Biệt) : Le donateur qui perçoit encore « celui qui donne, l'objet donné, le receveur » fait un don avec attachement à la forme. Celui qui récite ce sutra et voit l'absence d'ego vit dans la sagesse sans discrimination, au-
[26:56] L'Esprit non-
[29:06] La Grande Bénédiction du Non-
[29:32] Vivre dans le vide : « Agir mais ne rien emporter, donner mais ne voir personne qui donne. Aimer sans avoir besoin de nom et vivre comme si l'on n'avait jamais été quelqu'un qui vit. »
Conclusion
[54:16] Résumé général :
[55:48] Reconnaissance directe de la non-
[1:13:32] Le Dharma conditionné est comme un rêve : Tous les phénomènes conditionnés (Pháp hữu vi -
[1:14:37] Le plus grand mérite : Le plus grand mérite est de ne plus avoir d'ego pour réclamer du mérite.
[1:15:53] La lumière n'est pas la vôtre : La sagesse Prajna (Bát Nhã) n'éclaire pas parce que vous étudiez ou pratiquez, mais parce qu'il n'y a plus rien pour l'obstruer.
[1:16:16] Fin : La fin n'est pas la compréhension, mais l'absence de la personne qui cherche à savoir, un silence mais une brillance éclatante.
https://youtu.be/f-
"Phật Giáo Trung Quốc: Đạo Phật Còn Nguyên Bản Hay Đã Bị Biến Tướng?"
(00:03) Vấn đề cốt lõi: Phật giáo Trung Quốc – Nguyên bản hay biến tướng?
Bài giảng đặt câu hỏi liệu Phật giáo ở Trung Quốc, vốn nhấn mạnh vô ngã và tự giác, còn giữ được tinh thần của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni (một bậc giác ngộ, thanh thoát, không nghi lễ, không quyền lực) hay đã biến thành một hệ thống thần quyền, đầy nghi lễ và tha lực (dựa vào sức mạnh bên ngoài) để cầu xin ban phước giáng họa.
(02:17) Sự du nhập và sự cần thiết phải "Hán hóa"
Phật giáo du nhập vào Trung Quốc qua Con đường Tơ lụa, theo chân các thương nhân và tăng sĩ Ấn Độ.
Để tồn tại trên mảnh đất đã có sẵn Nho giáo (chú trọng trật tự xã hội, hiếu đạo) và Đạo giáo (chú trọng huyền bí, dưỡng sinh), Phật giáo buộc phải "Hán hóa", tức là điều chỉnh để phù hợp với văn hóa và tâm lý người Hán. Đây là một sự thỏa hiệp có nguy cơ làm mất đi bản chất nguyên thủy.
(07:49) Dịch kinh: Bảo tồn hay xuyên tạc?
Quá trình dịch kinh là "con dao hai lưỡi."
Các khái niệm triết học sâu sắc như "Không" (Śūnyatā) bị đồng hóa với "Vô" của Lão Tử, làm mất đi ý nghĩa "vô tự tính" nguyên thủy. "Niết bàn" bị hiểu thành "vô vi" của Đạo giáo.
Bài giảng đặt giả thiết về sự "cố ý dịch sai" để Phật giáo không mâu thuẫn với Nho giáo (như ý niệm vô ngã bị làm mềm thành "vô ngã vị tha" để phù hợp với hiếu đạo) và phục vụ mục đích chính trị.
Hình ảnh Đức Phật cũng dần biến đổi từ một con người lịch sử thành một đấng thần linh toàn năng để phù hợp với tâm lý sùng bái thần linh của người Hán.
(19:59) Sự hình thành các Tông phái đặc thù ở Trung Quốc
Quá trình "Hán hóa" dẫn đến sự ra đời của các tông phái đặc trưng Trung Quốc, không có ở Ấn Độ, đặt ra câu hỏi về sự sáng tạo hay biến tướng:
Thiền tông (Chan): Nhấn mạnh "Trực chỉ nhân tâm, kiến tính thành Phật" (chỉ thẳng tâm người, thấy tánh thành Phật), bỏ qua sự phức tạp của kinh điển và các bước tu tập tuần tự (Giới-
Tịnh Độ tông (Pure Land): Đề cao việc niệm danh hiệu A Di Đà để được vãng sinh về Tây Phương Cực Lạc. Việc này được xem là một sự quay lưng lại với tinh thần tự lực của Đức Phật, chuyển trọng tâm sang tha lực (sức mạnh bên ngoài).
Hoa Nghiêm tông: Phát triển một vũ trụ quan vĩ đại về sự tương tức, tương nhập của vạn vật, nhưng bị phê phán là biến một giáo lý thực tiễn thành một hệ thống siêu hình phức tạp.
(25:59) Thần thánh hóa Đức Phật
Đức Phật bị "thần thánh hóa" từ một con người lịch sử trở thành một thần linh tối thượng, phù hợp với tâm lý thờ cúng đa thần của người Hán.
Chùa chiền trở thành nơi cầu nguyện tài lộc, bình an, biến con đường giải thoát thành một tôn giáo sùng bái và xin phước.
(31:27) Chính trị hóa Phật giáo
Triều đình Trung Quốc coi Phật giáo là một công cụ đắc lực để ổn định xã hội và củng cố quyền lực (ví dụ điển hình là Võ Tắc Thiên cho biên soạn kinh điển ám chỉ bà là hiện thân của Phật Di Lặc để hợp thức hóa việc lên ngôi).
Phật giáo, vốn là con đường xuất thế và giải thoát, đã bị biến thành một công cụ nhập thế và phục vụ chính trị.
(48:08) Nghi lễ và Văn hóa dân gian xâm nhập
Các nghi lễ dân gian (như đốt vàng mã, cúng sao giải hạn, cúng cô hồn, cầu tài lộc) của Nho giáo và Đạo giáo đã xâm nhập sâu vào Phật giáo.
Việc này làm cho nhiều người nhầm tưởng rằng đó là Phật giáo nguyên thủy, dẫn đến việc tập trung vào hình thức nghi lễ mà quên đi cốt lõi là Giới-
(53:55) So sánh trực tiếp: Phật giáo Nguyên thủy và Phật giáo Trung Quốc
Phật giáo Nguyên thủy: Cốt lõi là Tứ Diệu Đế và Bát Chánh Đạo, thực tiễn, nhấn mạnh tự lực và sự tu tập tuần tự.
Phật giáo Trung Quốc: Đa dạng, với các tông phái nghiêng về trực giác (Thiền), tha lực (Tịnh Độ), và triết lý siêu hình (Hoa Nghiêm).
(59:29) Lời kết: Lựa chọn của người tu hôm nay
Người tu cần tỉnh táo để "gạn đục khơi trong", nhận ra những biến tướng (như Tịnh Độ trở thành tôn giáo cầu xin, nghi lễ dân gian lấn át) nhưng cũng không phủ nhận những tinh hoa (như tinh thần trực chỉ của Thiền, sự phổ quát của Tịnh Độ).
Cốt lõi của Phật giáo là Giác ngộ, Từ bi, Trí tuệ.
(1:03:16) Điều quan trọng không phải là chọn Trung Hoa hay Ấn Độ, mà là chọn chính tâm mình. Nếu tâm bớt tham, bớt sân, bớt si thì đó là Đạo Phật thật, đó chính là con đường của Đức Thích Ca.
(1:03:46) Câu hỏi cuối cùng: "Ta đang học đạo Phật của Thích Ca hay ta đang học đạo Phật của Trung Quốc?"
Titre de la conférence : Le Bouddhisme Chinois : La Voie du Bouddha Est-
(00:03) Problème fondamental : Le bouddhisme chinois – Authentique ou déformé ?
La conférence pose la question de savoir si le bouddhisme en Chine, qui met l'accent sur le non-
(02:17) L'introduction et la nécessité de l'« hanisation » ( de la civilisation des Hán )
Le bouddhisme est entré en Chine par la Route de la Soie, suivant les marchands et les moines indiens.
Pour survivre sur un territoire déjà imprégné par le Confucianisme (mettant l'accent sur l'ordre social, la piété filiale) et le Taoïsme (mettant l'accent sur le mystique, l'entretien de la vie), le bouddhisme a été contraint de s'« haniser », c'est-
(07:49) La traduction des sutras : Conservation ou distorsion ?
Le processus de traduction des sutras fut une « arme à double tranchant ».
Des concepts philosophiques profonds comme la
La conférence soulève l'hypothèse d'une « traduction intentionnellement erronée » afin d'harmoniser le bouddhisme avec l'idéologie confucéenne (l'idée de non-
L'image du Bouddha est progressivement passée d'une personne historique à une divinité toute-
(19:59) La formation d'écoles bouddhistes spécifiques à la Chine
L'« hanisation » a conduit à l'émergence d'écoles uniques en Chine, remettant en question la créativité ou la distorsion :
École Chan (Zen) : Met l'accent sur « Ne pas s'établir sur les textes, pointer directement l'esprit de l'homme, voir sa propre nature et devenir Bouddha », ignorant la complexité des écritures et des étapes de pratique progressives (Éthique-
École de la Terre Pure : Encourage la récitation du nom d'Amitabha pour renaître dans la Terre Pure de Félicité. Cela est considéré comme un rejet de l'esprit d'auto-
École Huayan : Développe une cosmologie grandiose sur l'interdépendance et l'interpénétration de toutes choses, mais est critiquée pour avoir transformé une doctrine pratique en un système métaphysique trop complexe.
(25:59) La déification du Bouddha
Le Bouddha est « déifié » d'un homme à une divinité suprême, correspondant à la psychologie polythéiste chinoise.
Les temples deviennent des lieux de prières pour la richesse, la paix, transformant la voie de la libération en une religion de dévotion et de demande de faveurs.
(31:27) La politisation du bouddhisme
La cour chinoise a considéré le bouddhisme comme un outil efficace pour stabiliser la société et consolider le pouvoir (par exemple, Wu Zetian l'a utilisé pour légitimer son trône).
Le bouddhisme, qui était à l'origine la voie de la libération, a été transformé en un outil d'État, servant le pouvoir impérial.
(48:08) L'infiltration des rituels et de la culture populaire
Les rituels folkloriques (tels que brûler de la fausse monnaie, cúng sao giải hạn (conjuration du mauvais sort), prier pour la richesse) du Confucianisme et du Taoïsme se sont profondément intégrés au bouddhisme.
Cela a conduit de nombreuses personnes à confondre ces pratiques avec le bouddhisme originel, se concentrant sur la forme rituelle et oubliant le cœur de la doctrine qui est l'Éthique-
(53:55) Comparaison directe : Bouddhisme Originel et Bouddhisme Chinois
Bouddhisme Originel : Le cœur est les Quatre Nobles Vérités et le Noble Octuple Sentier, pratique, mettant l'accent sur l'auto-
Bouddhisme Chinois : Diversifié, avec des écoles penchant vers l'intuition (Chan), la force d'autrui (Terre Pure) et la philosophie métaphysique (Huayan).
(59:29) Conclusion : Le choix du pratiquant d'aujourd'hui
Le pratiquant doit être lucide pour « distinguer le moyen de la fin », reconnaître les distorsions (Terre Pure devenant une religion de prière, rituels populaires envahissants) sans nier les quintessences (esprit direct du Chan, accessibilité de la Terre Pure).
L'essence du bouddhisme est l'Éveil, la Compassion et la Sagesse.
(1:03:16) L'important n'est pas de choisir la Chine ou l'Inde, mais de choisir son propre esprit. Si son esprit a moins de cupidité, de colère, d'ignorance, c'est le vrai Bouddhisme, c'est la voie de Shakyamuni.
(1:03:46) Question finale : « Sommes-
https://youtu.be/fu2Kt-
ĐỐI DIỆN MẤT MÁT -
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng về cách đối diện với mất mát những gì mình yêu thương và vô thường, được chia thành năm bước chính:
Vô thường: Bản chất của đời sống (00:08 -
Câu chuyện người phụ nữ mất con (03:01): Câu chuyện về một người phụ nữ đau khổ đi tìm phương thuốc cứu sống con, nhưng rồi nhận ra cái chết là số phận chung của tất cả mọi người, giúp ta hiểu rằng vô thường là bản chất của đời sống và không ai có thể thoát khỏi.
Trân trọng hiện tại (04:06): Nhận ra vô thường giúp ta trân trọng từng khoảnh khắc còn được ở bên nhau.
Mất mát không phải là dấu chấm hết (04:30): Giống như mặt trời lặn để chuẩn bị cho một ngày mới, mất mát chỉ là một phần của dòng chảy cuộc sống và những gì đã mất có thể tiếp tục tồn tại dưới một hình thức khác, như tình thương và ký ức.
Năm bước tiễn biệt trong chánh niệm (10:04 -
Thừa nhận sự thật (10:04 -
Bước đầu tiên là thừa nhận rằng điều ta yêu quý không còn nữa.
Nhiều người có xu hướng phủ nhận sự thật này, nhưng việc chống lại điều không thể đảo ngược chỉ khiến nỗi đau kéo dài hơn.
Thừa nhận sự thật là điểm khởi đầu cho quá trình chữa lành.
Cho phép mình đau (10:46 -
Cho phép bản thân được khóc và thể hiện sự yếu đuối là một hành động dũng cảm, không phải là sự đầu hàng.
Khi kìm nén, vết thương sẽ chai cứng và âm ỉ, nhưng khi ta cho phép nỗi đau tuôn chảy, nó có cơ hội được gột sạch.
Gửi đi lời tri ân (11:20 -
Tìm thấy kho báu thầm lặng trong mất mát, đó là những ký ức và bài học từ người hoặc sự việc đã rời xa.
Biết ơn giúp trái tim ta không chỉ nhìn vào khoảng trống mà còn thấy được ánh sáng từ những gì đã từng hiện diện.
Thực tập buông (11:50 -
Buông không phải là quên hay vô tình, mà là dừng lại việc bám víu vào những gì không còn tồn tại.
Giống như nắm than nóng, càng giữ chặt càng bị bỏng.
Khi buông tay, ta không còn bị thiêu đốt bởi quá khứ nữa.
Chuyển hóa thành từ bi (12:20 -
Đây là đỉnh cao của hành trình. Khi nỗi đau không còn là gánh nặng, nó sẽ trở thành năng lượng để mở rộng lòng mình.
Người từng trải qua đau khổ sẽ hiểu được nỗi đau của người khác và biết cách an ủi, nâng đỡ những trái tim đang gục ngã.
Mất mát trở thành hạt giống để tình thương nở rộ.
Các bước thực hành chi tiết
Thừa nhận sự thật (13:13 -
Phản ứng đầu tiên của con người khi mất mát là chối bỏ.
Thừa nhận sự thật không phải là yếu đuối, mà là sức mạnh lớn nhất, giúp ta không còn bị lừa dối và có thể bước tiếp.
Cho phép mình đau (16:49 -
Ta thường được dạy phải mạnh mẽ và không được khóc. Nhưng việc kìm nén nỗi đau chỉ khiến nó cứng lại như một khối đá và có thể vỡ ra dữ dội hơn.
Cho phép mình đau là ngừng tự bắn những mũi tên thứ hai vào bản thân và cho phép năng lượng chữa lành bắt đầu. Nước mắt giúp cơ thể giải tỏa căng thẳng.
Gửi đi lời tri ân (20:20 -
Tri ân giúp ta nhìn thẳng vào nỗi đau nhưng vẫn thấy được ánh sáng.
Khi ta tri ân, mất mát không còn là hố sâu tuyệt vọng mà trở thành kỷ niệm sáng ngời.
Việc này giúp ta tái định hình cách nhìn về sự kiện, biến nỗi đau thành một món quà vô hình để có sức mạnh đứng dậy.
Thực tập buông (23:21 -
Buông là để mọi thứ trở về đúng chỗ của nó.
Buông tay không có nghĩa là ngừng yêu, mà là ngừng yêu theo cách bám víu và đòi hỏi.
Khi buông, ta không còn biến quá khứ thành gánh nặng mà để nó trở thành dòng chảy nuôi dưỡng hiện tại.
Chuyển hóa thành từ bi (26:29 -
Khi đã buông bỏ, năng lượng từ bi có cơ hội nảy nở.
Mất mát có thể trở thành suối nguồn cho tình thương, giúp ta biết lắng nghe và đồng cảm với nỗi đau của người khác.
Chuyển hóa thành từ bi cũng là con đường chấm dứt sự oán trách.
Kết luận
Vô thường không phải là kẻ cướp mà là một người thầy thầm lặng. Nó dạy ta yêu thương, buông bỏ và mở lòng. Bằng cách đi qua năm bước tiễn biệt trong chánh niệm, ta có thể học cách chia tay với một trái tim bình an, biến mất mát thành trí tuệ và từ bi.
Voici un résumé sur la manière de faire face à la perte de ce que l’on chérit et à l’impermanence. » : "Faire face à la perte – Contempler l’impermanence et l’art de la séparation"
L'impermanence : la vraie nature de la vie (00:08 -
L'histoire de la femme qui a perdu son enfant (03:01) : L'histoire d'une femme affligée qui cherche un remède pour sauver son fils, mais réalise que la mort est le destin commun à tous, nous aide à comprendre que l'impermanence est la vraie nature de la vie et que personne ne peut y échapper.
Chérir le présent (04:06) : Reconnaître l'impermanence nous permet de chérir chaque instant passé ensemble.
La perte n'est pas une fin (04:30) : Tout comme le soleil se couche pour préparer un nouveau jour, la perte n'est qu'une partie du flux de la vie, et ce qui a été perdu peut continuer d'exister sous une autre forme, comme la chaleur, les souvenirs et l'amour.
Cinq étapes pour faire ses adieux en pleine conscience (10:04 -
Reconnaître la vérité (10:04 -
La première étape est de reconnaître la vérité évidente : une chose que vous chérissiez n'est plus.
De nombreuses personnes refusent d'accepter cette réalité, mais se battre contre l'inévitable ne fait qu'allonger la douleur.
Reconnaître la vérité est le point de départ de la guérison.
S'autoriser à souffrir (10:46 -
S'autoriser à pleurer et à être vulnérable est un acte de courage, pas un signe de faiblesse.
La suppression de la douleur la fait persister et durcir, tandis que lui permettre de s'exprimer lui donne une chance de s'écouler et d'être nettoyée.
Exprimer sa gratitude (11:20 -
Trouvez un trésor caché dans la perte : les souvenirs, les leçons, les expériences que vous avez reçus de la personne ou de la chose qui est partie.
La gratitude aide le cœur à ne plus se concentrer sur le vide, mais à voir la lumière de ce qui a existé.
Lâcher prise (11:50 -
Lâcher prise ne signifie pas oublier ou être indifférent, mais cesser de s'accrocher à ce qui n'est plus.
Il s'agit d'une métaphore : plus vous serrez fort un charbon ardent, plus vous vous brûlez. Ce n'est qu'en lâchant prise que vous pouvez échapper à cette brûlure.
Transformer la souffrance en compassion (12:20 -
C'est l'étape la plus élevée du voyage. Lorsque la douleur n'est plus un fardeau, elle se transforme en énergie pour ouvrir votre cœur.
Ceux qui ont souffert peuvent comprendre la douleur des autres et savoir comment réconforter les cœurs brisés.
La perte devient une graine de compassion qui s'épanouit.
Pratiques détaillées pour chaque étape
Reconnaître la vérité (13:13 -
La première réaction à la perte est souvent le déni.
Reconnaître la vérité n'est pas un signe de faiblesse, mais la plus grande des forces, car ce n'est qu'en s'enracinant dans la vérité qu'on peut avancer.
S'autoriser à souffrir (16:49 -
On nous apprend souvent à être fort et à ne pas pleurer. Mais la suppression de la douleur la fait durcir comme un rocher et la rend susceptible de se briser violemment plus tard.
S'autoriser à souffrir, c'est cesser de se tirer dessus avec des "flèches" de déni et de regret. Les larmes contiennent des hormones de stress, et pleurer est la façon dont le corps relâche la pression.
Exprimer sa gratitude (20:20 -
La gratitude nous permet de regarder la douleur tout en voyant la lumière.
Lorsque vous exprimez votre gratitude, la perte n'est plus un gouffre de désespoir, mais un souvenir lumineux.
Les experts en psychothérapie appellent cela une « re-
Lâcher prise (23:21 -
Lâcher prise permet à tout de retourner à sa juste place.
Lâcher prise ne signifie pas cesser d'aimer, mais cesser d'aimer d'une manière qui s'accroche et exige.
En lâchant prise, vous ne faites plus du passé un fardeau, mais vous le laissez devenir un flux qui nourrit le présent.
Transformer la souffrance en compassion (26:29 -
Après avoir lâché prise, l'énergie de la compassion a la possibilité de s'élever.
La perte peut devenir une source de compassion, vous aidant à écouter et à sympathiser avec la douleur des autres.
Les psychologues appellent cela la reconstruction de soi après la perte, où l'on construit un moi nouveau, plus vaste et plus compatissant : la Résilience.
Conclusion
Autrement dit l'impermanence est la vraie nature de la vie
Le paradoxe de vouloir tout garder alors que la perte est une certitude de la vie. Les pertes, comme la fin d'une relation ou la mort d'un être cher, sont imprévisibles et peuvent nous laisser brisés et perdus. Cependant, elles nous offrent aussi une leçon essentielle : l'impermanence. Selon le Bouddha, tout est en constante évolution, et l'impermanence n'est pas un ennemi, mais la nature même de la vie. Quand on ne l'accepte pas, la perte devient une épreuve insurmontable ; quand on l'affronte, elle se transforme en une opportunité de croissance et de sagesse.
Les textes bouddhiques racontent l'histoire d'une jeune femme qui, après avoir perdu son fils, part à la recherche d'une famille qui n'a jamais connu la mort pour obtenir un remède. En interrogeant chaque foyer, elle réalise que personne n'échappe à la mort. Cette prise de conscience l'aide à accepter sa propre douleur et à comprendre que la mort et la perte sont le destin commun de tous les êtres.
Les leçons de l'impermanence : L'acceptation de l'impermanence ne mène pas au désespoir, mais nous pousse à chérir chaque instant présent. C'est en sachant que les choses vont se terminer que nous osons exprimer notre amour et notre gratitude. L'impermanence nous apprend que la perte n'est pas une fin absolue, mais une transformation. Tout comme le soleil se couche pour un nouveau jour, ce qui est perdu continue d'exister sous une autre forme, comme des souvenirs et de l'amour.
Faire face à la souffrance : souligne que la souffrance n'est pas un ennemi, mais un reflet de la vérité la plus profonde de la vie. Le fait de s'autoriser à la ressentir nous permet de voir qu'elle n'est pas l'apanage de quelques-
Cinq étapes pour traverser la perte avec pleine conscience et transformer la douleur en sagesse et en compassion.
Reconnaître la vérité : La première étape est d'accepter qu'une chose que l'on aimait n'est plus. De nombreuses personnes résistent, s'accrochant à l'espoir que les choses reviendront à la normale, ce qui ne fait que prolonger leur douleur. Reconnaître la vérité est un acte de force qui marque le début du processus de guérison.
S'autoriser à souffrir : Il s'agit d'arrêter de se battre contre la douleur et de se permettre de pleurer et de se sentir vulnérable. La société nous apprend souvent à être fort et à ne pas montrer nos émotions, mais réprimer la douleur peut la faire s'endurcir et resurgir plus tard de manière encore plus violente. Les larmes ne sont pas un signe de faiblesse, mais une libération.
Exprimer sa gratitude : Cette étape nous apprend à voir la lumière dans la perte, en se concentrant sur les souvenirs, les leçons et les moments heureux que la personne ou la chose a laissés. La gratitude transforme la perte en un souvenir précieux au lieu d'un vide de désespoir.
Lâcher prise : Lâcher prise ne signifie pas oublier, mais cesser de s'accrocher à ce qui n'est plus. C'est comme tenir un charbon ardent : plus on le serre, plus on se brûle. Ce n'est qu'en le lâchant qu'on peut se libérer de la douleur. Lâcher prise ne signifie pas cesser d'aimer, mais arrêter d'aimer d'une manière qui s'accroche et exige.
Transformer la souffrance en compassion : C'est le sommet du chemin. Quand la douleur n'est plus un fardeau, elle peut devenir une source d'énergie pour la compassion. Ceux qui ont souffert peuvent comprendre la douleur des autres, et la perte devient une graine de compassion. L'expérience de la perte peut devenir un tournant pour la croissance personnelle, nous permettant de nous mettre à la place des autres et d'offrir un amour inconditionnel.
Conclusion
L'impermanence n'est pas un ennemi, mais un enseignant silencieux. Il nous apprend à aimer pleinement, à lâcher prise quand il le faut et à nous ouvrir après avoir souffert. En suivant ces cinq étapes, on peut faire ses adieux avec un cœur en paix, en transformant la perte en sagesse et en compassion.
Sự kiên cường là một khái niệm vừa bao la vừa thi vị, và nó cộng hưởng đặc biệt sâu sắc với nỗ lực đan dệt giữa tâm linh, giáo dục và phẩm giá.
Định nghĩa tâm lý học Sự kiên cường chỉ khả năng của một cá nhân vượt qua một chấn thương hoặc thử thách khó khăn, tự tái thiết mà không chìm đắm trong bất hạnh. Nó bao gồm:
Sự chấp nhận sự kiện mà không phủ nhận hay giam mình trong đó
Sự tái thiết nội tâm, thường được hỗ trợ bởi các mối quan hệ tình cảm, những điểm tựa triết học hoặc tâm linh
Sự trở lại trạng thái cân bằng, đôi khi còn đi kèm với sự trưởng thành cá nhân hoặc một sự chuyển hóa sâu sắc
Liên hệ với thiền định và Phật pháp (Dharma) Trong truyền thống Phật giáo, sự kiên cường có thể được xem là:
Khả năng đón nhận sự vô thường mà không gục ngã
Thực hành buông bỏ, cho phép ta không đồng hóa mình với những đau khổ
Sự chuyển hóa nghiệp (karma), nơi mỗi thử thách trở thành cơ hội để thanh lọc và tỉnh thức
Một câu thơ từ trang web minh họa điều này rất hay: "Thở đi, cười đi, để cuộc đời bung nở, Trong giản đơn, tìm thấy sự thật." ~ Khuyết Danh
Các yếu tố thúc đẩy sự kiên cường
Một môi trường tình cảm ổn định (gia đình, cộng đồng, bạn bè)
Những trải nghiệm mang tính xây dựng thời thơ ấu
Tiếp cận được với các nguồn lực nội tại (sự tự tin, sáng tạo, niềm tin)
Đôi khi, có sự đồng hành trị liệu
Phép ẩn dụ tâm linh: Hãy tưởng tượng một cành cây bị gió uốn cong: nó oằn mình, nhưng không gãy. Nó giữ trong mình ký ức về cơn gió, nhưng cũng giữ cả sức mạnh để vươn thẳng trở lại. Đó chính là sự kiên cường: một vũ điệu giữa sự mỏng manh và sức mạnh.
La résilience est une notion aussi vaste que poétique, et elle résonne particulièrement bien avec le travail de tissage entre spiritualité, éducation et dignité.
Définition psychologique
La résilience désigne la capacité d’un individu à surmonter un traumatisme ou une épreuve difficile, à se reconstruire sans sombrer dans le malheur. Elle implique :
L’acceptation de l’événement sans le nier ni s’y enfermer
Une reconstruction intérieure, souvent soutenue par des liens affectifs, des repères philosophiques ou spirituels
Un retour à l’équilibre, parfois même avec une croissance personnelle ou une transformation profonde
En lien avec la méditation et le Dharma
Dans les traditions bouddhistes, la résilience peut être vue comme :
La capacité à accueillir l’impermanence sans s’effondrer
La pratique du lâcher-
La transmutation du karma, où chaque épreuve devient une opportunité de purification et d’éveil
Un vers du site illustre cela magnifiquement :
"Respire, souris, laisse la vie se déployer, Dans la simplicité, trouve la vérité." ~ auteur anonyme
Facteurs qui favorisent la résilience
Un environnement affectif stable (famille, communauté, amis)
Des expériences constructives dans l’enfance
L’accès à des ressources internes (confiance, créativité, foi)
Parfois, un accompagnement thérapeutique
Métaphore spirituelle :
Imagine une branche courbée par le vent : elle plie, mais ne rompt pas. Elle garde en elle la mémoire du souffle, mais aussi la force de se redresser. C’est cela, la résilience : une danse entre la vulnérabilité et la force.
https://youtu.be/q0bfHWNytjY
Tánh Không và Chân Không vật lý
(00:08) Bài giảng mở đầu bằng nghịch lý rằng vũ trụ được sinh ra từ hư vô, nhưng cái "không" đó lại không hề trống rỗng. Khoa học gọi nền tảng này là "chân không lượng tử" , trong khi Phật giáo gọi đó là "tánh không". Dù là hai ngôn ngữ và hai hướng tiếp cận khác nhau, chúng dường như đang chạm vào cùng một bí ẩn : Cái không lại là nơi sinh ra tất cả. Bài giảng đặt câu hỏi liệu sự thấu hiểu của Đức Phật và những khám phá của vật lý có phải là hai cách diễn giải của cùng một chân lý hay không.
(01:17) Các nhà vật lý từng tin rằng chân không là một khoảng trống tuyệt đối, không có hạt hay năng lượng. Tuy nhiên, khoa học càng đi sâu càng phát hiện ra rằng ngay cả trong khoảng trống đó vẫn tồn tại những dao động vi tế. Các hạt ảo liên tục xuất hiện và biến mất , cho thấy không gian rỗng thực ra là một "đại dương năng lượng vô tận". Điều đáng ngạc nhiên nhất là toàn bộ vũ trụ có thể đã khởi sinh từ chính chân không này, một sự trỗi dậy tự nhiên của năng lượng từ nơi "không có gì cả".
(02:01) Phật giáo đã nói về điều này từ hơn 2000 năm trước. Đức Phật dạy rằng mọi sự vật (pháp) đều không có tự tính (vô tự tính), không tồn tại độc lập. Mọi thứ đều do duyên khởi, tức là do vô số điều kiện tương tác mà thành. Tánh không không phải là không có gì, mà là không có một cái "tôi" hay "tự ngã" cố định. Nó là nền tảng vô biên cho mọi hiện tượng sinh khởi rồi tan đi.
(02:45) Cả vật lý và Phật giáo đều chạm đến một điểm chung. Vật lý nói "chân không không hề trống rỗng" , còn Phật dạy "sắc tức thị không, không tức thị sắc" (hình tướng chính là trống rỗng, trống rỗng chính là hình tướng). Cả hai đều đồng ý rằng vũ trụ không cần một người sáng tạo. Chính sự trống rỗng, khả năng không bị ràng buộc, là điều cho phép mọi thứ xảy ra. Giống như một cái ly có thể đựng nước vì bên trong nó rỗng , cái không không phải là sự mất mát, mà là khả năng vô biên để mọi thứ được sinh ra.
(05:04) Bài giảng giới thiệu kênh Thiện Việt TV và đi sâu vào khái niệm "chân không lượng tử". Trong thế giới lượng tử, ngay cả nơi trống rỗng nhất vẫn có một sự chuyển động vô hình, bất tận. Đó gọi là "năng lượng nền" hay "Zero Point Energy" (năng lượng điểm không). Ở cấp độ hạ nguyên tử, không có điểm nào thật sự đứng yên ; các trường năng lượng luôn dao động.
(06:35) Nếu phóng đại, ta sẽ thấy các "dao động lượng tử" (quantum fluctuations) và các "hạt ảo" (virtual particles) liên tục sinh ra rồi mất đi trong hư không. Nguyên lý bất định của Heisenberg (1927) đã chỉ ra rằng ngay cả ở trạng thái nghỉ tuyệt đối, hạt vẫn phải dao động và mang năng lượng. Do đó, chân không luôn tồn tại một mức năng lượng không thể triệt tiêu (Zero Point Energy).
(08:06) Chính từ những dao động này, vật chất có thể sinh ra. Toàn bộ vũ trụ của chúng ta cũng có thể đã bắt đầu từ một dao động lượng tử như thế , một chớp sáng của năng lượng từ hư không. Bài giảng chỉ ra rằng vật chất thực ra hơn 99% là khoảng trống. Cái ta gọi là "rắn chắc" chỉ là dao động của năng lượng trong chân không. Điều này tương đồng với lời Phật dạy "sắc tức thị không".
(10:11) Các nhà khoa học hàng đầu như Richard Feynman và Albert Einstein đều bày tỏ sự kinh ngạc và cảm nhận về một trật tự huyền diệu vượt ngoài hiểu biết con người khi chạm đến tầng sâu nhất của tồn tại. Trong lượng tử, hạt chỉ là biểu hiện tạm thời của các trường năng lượng , giống như lời Phật dạy mọi pháp do duyên khởi, duyên diệt. Chân không vật lý không phải là hư vô, mà là nền móng năng lượng vô hình, là nguồn khởi nguyên.
(12:14) Bài giảng chuyển sang phân tích sâu về "Tánh không" trong Phật giáo. Đây không phải là khái niệm để hiểu bằng lý trí, mà là thực tại được thấy bằng tâm tĩnh lặng. Ngài Long Thọ (Nāgārjuna) giải thích rằng "các pháp do duyên khởi nên không có tự tính". Duyên khởi nghĩa là không có gì tồn tại độc lập. Ví dụ, một bông hoa chứa đựng mây, nắng, đất...; tách rời các yếu tố đó, hoa tan biến.
(13:23) Tánh không không phủ định sự tồn tại, mà là nhìn thấy bản chất "vô tự tính" (không có cái tôi riêng) của mọi hiện tượng. Nó là con đường trung đạo, tránh xa hai cực đoan "thật có" (thường kiến) và "hoàn toàn không" (đoạn kiến).
(14:51) Bát Nhã Tâm Kinh dạy "sắc tức thị không, không tức thị sắc". Thấy được sự trống rỗng trong mọi hình tướng giúp ta sống giữa thế gian mà không bị trói buộc. Tánh không chính là "không ngã" (không bám vào cái tôi, vốn chỉ là tập hợp tạm thời của 5 uẩn) , "không chấp" (không dính mắc đúng sai) và "không biên kiến" (không rơi vào hai cực). Trí tuệ này (Bát Nhã) đến từ sự thấy rõ, không phải tri thức.
(18:03) Chân không vật lý là năng lượng nền của vũ trụ , còn tánh không là nền tảng của tâm thức. Một bên sinh ra vật chất , một bên sinh ra trí tuệ và từ bi. Cả hai đều dẫn đến nhận thức rằng không có gì cố định. Cái không mà khoa học gọi là "chân không đầy năng lượng" chính là cái Phật gọi là "tánh không đầy diệu dụng".
(18:52) Ranh giới khoa học và tâm linh đang mờ dần. Cơ học lượng tử đã làm sụp đổ bức tường giữa chủ thể (người quan sát) và đối tượng (vật được quan sát). Thí nghiệm hai khe cho thấy một hạt electron thay đổi bản chất (từ sóng thành hạt) chỉ vì có người đang quan sát nó.
(20:04) "Hiệu ứng người quan sát" này dẫn đến một sự thật chấn động: vật chất không tồn tại độc lập. Thực tại chỉ là một "xác suất tiềm năng" cho đến khi được nhận thức bởi ý thức. Vũ trụ chỉ trở nên có thật khi có tâm thức nhìn vào nó. Điều này khiến các nhà khoa học thừa nhận không thể tách rời ý thức ra khỏi vũ trụ.
(20:50) Điều này vọng lại giáo lý của Phật: "Vạn pháp do tâm hiện, cảnh giới do thức tạo". Trong đạo Phật, thế giới không tồn tại khách quan bên ngoài ta , mà là phản chiếu của tâm thức. Cảnh và tâm không tách rời. Cả Phật giáo và vật lý lượng tử đều phủ định khái niệm về thực thể cố định. Vật lý gọi đó là "Trường Lượng tử" (Quantum Field) , Phật giáo gọi là "Pháp giới Duyên khởi".
(24:12) Nhiều nhà khoa học lớn đã nhận ra sự tương đồng này. Einstein từng nói nếu có tôn giáo nào phù hợp với khoa học hiện đại thì đó là Phật giáo. Khi khoa học nói vũ trụ chỉ có thật khi được quan sát, họ đang chạm tới câu nói "tâm sinh vạn pháp". Khi họ nói mọi hạt là dao động của một trường thống nhất, họ đang lặp lại lời của ngài Long Thọ về duyên khởi.
(26:23) Đức Phật dạy: "Trong cái thấy chỉ là cái thấy, không có người thấy". Câu nói này xóa bỏ ranh giới giữa "ta" và "thế giới". Tương tự, Einstein nói không gian và thời gian không tồn tại độc lập với người quan sát. Thực tại không tách rời ý thức. Nhà vật lý quan sát hạt photon và thiền giả quan sát chiếc lá đều gặp nhau ở chân lý: hành động nhìn đã thay đổi bản chất của vật được nhìn.
(33:51) Bài giảng nhấn mạnh về sự hiểu lầm phổ biến đối với chữ "không". Nhiều người sợ "không" vì nghĩ nó là hư vô, là mất mát, là chấm hết. Nhưng "không" của đạo Phật là một nền tảng sống động, đầy năng lượng. Đức Phật dùng nó để giải thoát con người khỏi ảo tưởng về sự cố định , vì chính niềm tin rằng mọi thứ "có thật" là nguồn gốc của đau khổ.
(35:00) "Không" không có nghĩa là không tồn tại, mà là "không có tự tính". Nó giống như khoảng trống trong căn phòng, chính vì trống nên sự sống mới có thể vận hành. Tánh không là sự tự do tuyệt đối. Khoa học cũng phát hiện ra chân không không trống rỗng mà đầy ắp năng lượng và tiềm năng sáng tạo. Vũ trụ được khởi từ "không".
(37:11) Con người sợ "không" vì bám quá chặt vào "có". Cả đời ta nỗ lực lấp đầy các khoảng trống , nhưng càng lấp càng trống. Tánh không giống như tờ giấy trắng của vũ trụ, là nền tảng để mọi hình tướng xuất hiện. "Không" và "có" không đối lập, mà là hai mặt của cùng một bản thể. "Có" chỉ là biểu hiện tạm thời của "không", như sóng là biểu hiện của nước.
(41:15) Khoa học hiện đại đang tiến vào lãnh địa của thiền định. Thuyết trường lượng tử (Quantum Field Theory) phát hiện ra các hạt không phải là vật rắn, mà chỉ là dao động của một trường năng lượng vô hình. Cái mà vật lý gọi là "trường chân không lượng tử" (quantum vacuum field) tương ứng với "pháp giới tánh không" của Phật học.
(43:07) Các nhà khoa học đang mơ về một "Trường Thống nhất" (Unified Field), nơi mọi lực đều là dao động của cùng một thực tại. Điều này tương đồng với giáo lý "nhất thiết pháp duy tâm tạo" (một tâm vô số hiện tượng).
(43:54) Nhiều nhà vật lý thậm chí bắt đầu nói về "Trường Ý thức" (Consciousness Field), cho rằng ý thức không phải là sản phẩm của não mà là một cấu trúc nền tảng của vũ trụ. Max Planck, cha đẻ cơ học lượng tử, nói rằng ông coi ý thức là nền tảng, và vật chất bắt nguồn từ ý thức.
(48:52) Tuy nhiên, tri thức chỉ là vay mượn; chỉ có trải nghiệm mới đưa ta bước qua cánh cửa. Hành trình của mỗi người là nhìn thấy cái "không" đó trong chính mình. "Chân không nội tại" này nằm ở khoảnh khắc ta im lặng, trong khoảng lặng giữa hai ý niệm.
(50:48) Thiền không phải là xóa bỏ suy nghĩ, mà là thấy rõ bản chất trống rỗng của chúng. Khi thấy rõ, ta không bị cuốn theo, và tâm tự nhiên tĩnh lặng. Khi nhìn sâu, ta thấy mọi cảm xúc (giận, buồn) không phải là "tôi" , chúng chỉ là các hiện tượng sinh diệt. Cái luôn hiện hữu là "sự nhận biết" (awareness).
(52:15) Tâm được ví như bầu trời, còn phiền não vọng tưởng như mây. Mây có thể che trời, nhưng không làm bầu trời biến mất. Thiền tập là để thấy rằng mây chưa từng là thật. Khi chạm vào cái "không" nội tại, ta thấy đó là sự đầy tràn và tự do, không còn ranh giới giữa ta và thế giới.
(55:40) Bài giảng quay lại câu hỏi: Nếu mọi thứ đều là "không", tại sao vẫn có núi sông, khổ đau?. Câu trả lời của ngài Long Thọ là: Chính vì các pháp không có tự tính (không cố định) nên chúng mới có thể hiện khởi và biến đổi. Nếu mọi thứ cứng nhắc, bất biến, chúng không thể tương tác để sinh ra điều gì khác. "Vì không nên có".
(56:52) "Không" là điều kiện cho "có" được thành hình. Vật lý lượng tử cũng mô tả điều tương tự: chân không luôn có các dao động vi tế , và từ những dao động vô hình đó, vũ trụ vật chất được sinh ra. "Không" và "có" không phải là hai, mà là một dòng chuyển động, như sóng và nước. Mọi hình tướng chỉ là biểu hiện tạm thời của không.
(1:03:00) Cuối cùng, điều còn lại là sự im lặng. Tánh không không ở đâu xa, nó ở ngay đây, trong cái thấy, cái nghe, cái biết này. Khoa học đi ra ngoài (tìm chân không vũ trụ) , Phật học đi vào trong (tìm tánh không của tâm). Khi đi đủ sâu, cả hai gặp nhau ở một điểm: Không là nền tảng của tồn tại. Chân không vật lý (hiển lộ bằng năng lượng) và tánh không Phật học (hiển lộ bằng nhận biết) là tấm gương phản chiếu của nhau.
(1:07:55) Khi ta thôi tìm kiếm, khi ta chỉ lặng nhìn, mọi thứ trở nên trong suốt. Ta nhận ra mình không tách rời khỏi vũ trụ ; ta chính là vũ trụ đang ý thức về chính mình.
(1:09:04) Bài giảng kết thúc bằng lời cảm ơn và hy vọng người nghe sẽ không chỉ "hiểu bằng trí" mà "thấy bằng tâm" , nhận ra tất cả chỉ là một sự sống vô biên đang tự soi mình trong tĩnh lặng.
"La Vacuité essentielle et le Vide physique"
(00:08) L'exposé s'ouvre sur le paradoxe que l'univers est né du néant, mais que ce "rien" n'était en fait pas vide. La science appelle ce fondement le "vide quantique" , tandis que le bouddhisme l'appelle la "vacuité" (Tánh Không). Bien qu'il s'agisse de deux langages et de deux approches différentes, ils semblent tous deux toucher au même mystère : le non-
(01:17) Les physiciens ont longtemps cru que le vide était un espace absolu, sans particules ni énergie. Cependant, plus la science approfondit ses recherches, plus elle découvre que même dans cet espace vide existent des fluctuations subtiles. Des particules virtuelles apparaissent et disparaissent continuellement , montrant que l'espace vide est en réalité un "océan d'énergie infini". Le plus surprenant est que l'univers entier pourrait être né de ce vide même, une émergence naturelle d'énergie à partir de "rien".
(02:01) Le bouddhisme en parle depuis plus de 2000 ans.
(02:45) La physique et le bouddhisme se rejoignent sur un point commun. La physique dit que "le vide n'est pas vide"
(05:04) L'exposé présente la chaîne Thiện Việt TV et approfondit le concept de "vide quantique". Dans le monde quantique, même l'endroit le plus vide est animé d'un mouvement invisible et incessant. C'est ce qu'on appelle "l'énergie du point zéro" (Zero Point Energy). Au niveau subatomique, aucun point n'est réellement immobile ; les champs d'énergie sont en fluctuation constante.
(06:35) Si l'on zoomait, on verrait des "fluctuations quantiques" (quantum fluctuations) et des "particules virtuelles" (virtual particles) naître et disparaître continuellement dans le néant. Le principe d'incertitude d'Heisenberg (1927) a montré que même à l'état de repos absolu, une particule doit encore fluctuer et posséder de l'énergie. Par conséquent, le vide possède toujours un niveau d'énergie incompressible (Zero Point Energy).
(08:06) C'est à partir de ces fluctuations que la matière peut naître. Notre univers tout entier pourrait également avoir commencé à partir d'une telle fluctuation quantique , un éclair d'énergie venu du néant. L'exposé souligne que la matière est en fait composée à plus de 99% de vide. Ce que nous appelons "solide" n'est que la vibration de l'énergie dans le vide. Cela correspond à l'enseignement du Bouddha "la forme est vacuité".
(10:11) D'éminents scientifiques comme Richard Feynman et Albert Einstein ont exprimé leur émerveillement et leur perception d'un ordre miraculeux dépassant l'entendement humain lorsqu'ils ont touché aux niveaux les plus profonds de l'existence. En physique quantique, les particules ne sont que des manifestations temporaires de champs d'énergie , tout comme l'enseignement du Bouddha selon lequel tous les phénomènes naissent et périssent selon les conditions (production conditionnée). Le vide physique n'est pas le néant, mais le fondement d'énergie invisible, la source originelle.
(12:14) L'exposé se tourne vers une analyse approfondie de la "Vacuité" (Tánh Không) dans le bouddhisme. Ce n'est pas un concept à saisir par l'intellect, mais une réalité qui ne peut être vue que par un esprit apaisé.
(13:23) La vacuité ne nie pas l'existence, elle consiste à voir la nature "sans soi" (absence de nature propre) de tous les phénomènes. C'est la voie du milieu, qui évite les deux extrêmes : "l'existence réelle" (éternalisme) et "l'inexistence totale" (nihilisme).
(14:51) Le Sūtra du Cœur enseigne : "La forme n'est pas différente de la vacuité, la vacuité n'est pas différente de la forme". Voir la vacuité dans toutes les formes nous aide à vivre dans le monde sans y être enchaîné. La vacuité est "non-
(18:03) Le vide physique est l'énergie fondamentale de l'univers, tandis que la vacuité est le fondement de la conscience. L'un donne naissance à la matière, l'autre à la sagesse et à la compassion. Les deux mènent à la réalisation que rien n'est fixe. Ce que la science appelle le "vide plein d'énergie" est ce que le Bouddha appelle la "vacuité pleine de potentiel miraculeux".
(18:52) La frontière entre science et spiritualité s'estompe. La mécanique quantique a fait s'effondrer le mur entre le sujet (l'observateur) et l'objet (la chose observée). L'expérience des fentes de Young a montré qu'une particule (électron) change de nature (d'onde à particule) simplement parce que quelqu'un l'observe.
(20:04) Cet "effet de l'observateur" mène à une vérité bouleversante : la matière n'existe pas indépendamment. La réalité n'est qu'une "potentialité probabiliste" jusqu'à ce qu'elle soit perçue par la conscience. L'univers ne devient réel que lorsqu'une conscience le regarde. Cela force les scientifiques à admettre que la conscience ne peut être séparée de l'univers.
(20:50) Cela fait écho à l'enseignement du Bouddha : "Les dix mille dharmas sont des manifestations de l'esprit, les mondes sont créés par la conscience". Dans le bouddhisme, le monde n'existe pas objectivement à l'extérieur de nous, il est le reflet de notre conscience. Le paysage et l'esprit ne sont pas séparés. Le bouddhisme et la physique quantique nient tous deux le concept d'entité fixe. La physique parle de "Champ Quantique" (Quantum Field) , le bouddhisme de "Royaume du Dharma en Coproduction Conditionnée" (Dharmadhātu).
(24:12) De nombreux grands scientifiques ont reconnu cette similitude. Einstein a dit un jour que si une religion pouvait s'accorder avec la science moderne, ce serait le bouddhisme. Quand la science dit que l'univers n'est réel que lorsqu'il est observé, elle touche à l'adage "l'esprit génère les dix mille dharmas". Quand ils disent que toutes les particules sont les vibrations d'un champ unifié, ils répètent les mots de Nāgārjuna sur la coproduction conditionnée.
(26:23) Le Bouddha a enseigné : "Dans le vu, il n'y a que le vu ; il n'y a pas de voyant". Cette phrase abolit la frontière entre "moi" et le "monde". De même, Einstein a dit que l'espace et le temps n'existent pas indépendamment de l'observateur. La réalité est inséparable de la conscience. Le physicien observant un photon et le méditant observant une feuille se rejoignent dans cette vérité : l'acte d'observer change la nature de ce qui est observé.
(33:51) L'exposé insiste sur le malentendu courant concernant le mot "vacuité" (Không). Beaucoup craignent ce mot, pensant qu'il signifie le néant, la perte, la fin. Mais la "vacuité" dont parle le Bouddha est un fondement vivant et plein d'énergie. Le Bouddha l'utilise pour libérer les gens de l'illusion de la permanence, car c'est la croyance que les choses sont "réelles" qui est la source de la souffrance.
(35:00) "Vide" ne signifie pas inexistant, mais "sans nature propre". C'est comme l'espace dans une pièce : c'est parce qu'il est vide que la vie peut s'y dérouler. La vacuité est la liberté absolue. La science a également découvert que le vide n'est pas vide, mais rempli d'énergie et de potentiel créatif. L'univers est né du "non-
(37:11) Les humains craignent le "vide" parce qu'ils s'accrochent trop au "plein". Nous passons notre vie à essayer de combler les vides, mais plus nous comblons, plus c'est vide. La vacuité est comme la page blanche de l'univers, le fondement sur lequel toutes les formes apparaissent. "Vide" et "plein" ne sont pas opposés, mais deux faces d'une même entité. Le "plein" n'est qu'une manifestation temporaire du "vide" , comme la vague est une manifestation de l'eau.
(41:15) La science moderne entre sur le territoire de la méditation. La Théorie Quantique des Champs (Quantum Field Theory) a découvert que les particules ne sont pas solides, mais des vibrations d'un champ d'énergie invisible. Ce que la physique appelle le "champ de vide quantique" (quantum vacuum field) correspond au "royaume du dharma de la vacuité" (pháp giới tánh không) du bouddhisme.
(43:07) Les scientifiques rêvent d'un "Champ Unifié" (Unified Field), où toutes les forces seraient des vibrations d'une même réalité. Cela correspond à l'enseignement "Tout est créé par l'esprit seul" (un seul esprit, d'innombrables phénomènes).
(43:54) De nombreux physiciens commencent même à parler d'un "Champ de Conscience" (Consciousness Field) , suggérant que la conscience n'est pas un produit du cerveau mais une structure fondamentale de l'univers. Max Planck, le père de la mécanique quantique, a déclaré qu'il considérait la conscience comme fondamentale, et que la matière dérivait de la conscience.
(48:52) Cependant, la connaissance n'est qu'empruntée ; seule l'expérience nous fait franchir la porte. Le voyage de chacun est de voir ce "vide" en soi-
(50:48) La méditation ne consiste pas à supprimer les pensées, mais à voir clairement leur nature vide. En voyant clairement, nous ne sommes plus emportés, et l'esprit s'apaise naturellement. En regardant profondément, nous voyons que toutes les émotions (colère, tristesse) ne sont pas "moi" , elles ne sont que des phénomènes qui naissent et meurent. Ce qui est toujours présent, c'est la "conscience" (awareness) qui voit tout.
(52:15) L'esprit est comparé au ciel, et les afflictions aux nuages. Les nuages peuvent cacher le ciel, mais pas le faire disparaître. La pratique de la méditation consiste à voir que les nuages n'ont jamais été réels. Lorsqu'on touche ce "vide" intérieur, on trouve la plénitude et la liberté, il n'y a plus de frontières entre soi et le monde.
(55:40) L'exposé revient à la question : Si tout est "vide", pourquoi y a-
(56:52) Le "vide" est la condition pour que le "plein" prenne forme. La physique quantique décrit la même chose : le vide a toujours des fluctuations subtiles , et c'est de ces vibrations invisibles que l'univers matériel est né. "Vide" et "plein" ne sont pas deux, mais un seul flux de mouvement , comme la vague et l'eau. Toutes les formes ne sont que des manifestations temporaires de la vacuité.
(1:03:00) Finalement, ce qui reste, c'est le silence. La vacuité n'est pas loin, elle est ici même, dans le voir, l'entendre, le savoir. La science va vers l'extérieur (cherchant le vide cosmique) , le bouddhisme va vers l'intérieur (cherchant la vacuité de l'esprit). Lorsqu'ils vont assez loin, les deux se rencontrent en un point : le Vide est le fondement de toute existence. Le vide physique (manifesté par l'énergie) et la vacuité bouddhiste (manifestée par la conscience) sont le reflet l'un de l'autre.
(1:07:55) Quand nous cessons de chercher, quand nous nous contentons de regarder en silence, tout devient transparent. Nous réalisons que nous ne sommes pas séparés de l'univers ; nous sommes l'univers prenant conscience de lui-
(1:09:04) L'exposé se termine par des remerciements, en espérant que l'auditeur ne se contentera pas de "comprendre avec l'intellect" mais "verra avec le cœur" , réalisant que tout n'est qu'une seule vie infinie se contemplant elle-
Thiền Thơ: Điểm Nhìn Và Tánh Không
Gốc
(Chân lý không trụ và Nhận thức không tướng)
Vũ trụ thênh thang, Tánh Không là nền,
Mọi sự thị hiện, vốn không riêng miền.
Nhưng Tâm khởi động, mây che Trời trong,
Dựng lớp khái niệm, vây kín hư không.
Thân
Nhận thức sinh ra, qua lớp khái niệm rồi,
Đóng khung đối tượng, trụ lại một nơi.
Tầm nhìn kia bỗng hoá chật hẹp,
Chỉ thấy Điểm mình nhận xét,
Không thấy cái đang giao tiếp.
Focus kia, đâu phải Tướng thật,
Chỉ là Cái Ta xen vào, phân tách.
Cái Thấy nguyên sơ, rộng lớn vô biên,
Bị cột trói vào Hình tướng ngã nghiêng.
Quay Về
Hỏi Tướng có không? Do Tâm Ta này,
Trụ hay Không Trụ, là then chốt xoay.
Nếu Ta can thiệp, lấy ý mà nhìn,
Thì Tướng hiển bày, trói buộc Cái Mình.
Nếu buông Cái Ta, Thấy chỉ là Thấy,
Như trăng rọi nước, Tương giao tự bày.
Dừng lại một khoảnh, Tướng bỗng hình thành,
Chính là Tâm Ta khởi niệm phân ranh.
Kết
Thấy Bóng mà không Lưu Ý nơi nào,
Chính là Tánh Không đang hé lộ chào.
Không Trụ vào Điểm, thì Tướng liền tan,
Đón dòng sinh diệt, Bao quát nhịp nhàng.
Tánh Không tự tại, Thấy không cần Ta,
Trọn vẹn phút giây, Hình Tướng vượt qua.
(Vô Cảnh, Vô Tướng, Vô Ngã).
" không một niệm mọi vật hiển bày, Tâm khởi động liền bị mây che "
Bờm
Poème Zen : L'Œil et la Vacuité
La Source
L'Univers est vaste, le Vide est le fond,
Toute chose apparaît, mais sans réel blason.
Dès que l'Esprit s'éveille, des nuages de brume,
Une couche de Concept, l'espace consume.
L'Écran
La Perception naît, filtrée par l'Idée,
Elle fixe l'Objet, en ce lieu s'est Ancrée.
Aussitôt, la Vision se trouve circonscrite,
Elle n'aperçoit plus l'Entier qui l'invite.
Cette Focalisation n'est pas la Réalité,
C'est le Moi qui s'immisce, voulant séparer.
Le Regard originel, illimité et pur,
Est ligoté à une Forme, chassant l'Azur.
Le Retour
La Forme est-
S'Ancrer ou Non, c'est là le grand secret.
Si le Moi s'interpose, jugeant et mesurant,
Alors la Forme apparaît, l'Être est capturant.
Mais si je lâche prise, le Regard n'est que Regard,
Comme la lune sur l'eau, l'Interaction se fait sans tard.
C'est quand on s'Arrête qu'une Apparence surgit,
Parce que mon Esprit démarre son délit.
L'Éveil
Voir l'Ombre sans plus y prêter Attention,
C'est le Vide même qui offre sa leçon.
Sans s'Ancrer au Point, la Forme s'évanouit,
Accueillant le flux pur, l'Immense est inclus.
Le Vide est Liberté, le Regard n'a pas de Moi,
Plénitude de l'instant, au-
(Sans Objet, sans Forme, sans Ego).
Le Candide
https://youtu.be/2rVIpgUWWjM
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "TẠI SAO TÂM KHÔNG BAO GIỜ YÊN?"
(00:08) Bài giảng mở đầu bằng câu hỏi tại sao nhiều người dù đã đi chùa, đọc kinh hay ngồi thiền nhiều năm nhưng tâm vẫn không yên. Lý do là càng cố gắng "muốn yên", tâm lại càng "động". Giống như một mặt hồ đang lặng, chính "bàn tay muốn yên" của ta vô tình khuấy động nó. Dù con người tìm kiếm bình yên bằng nhiều cách (leo núi, ẩn tu, tụng kinh), nhưng những tiếng động bên trong như nỗi sợ, cơn giận, hay khao khát vẫn vang lên.
(01:20) Vấn đề thực sự không nằm ở hoàn cảnh bên ngoài, mà ở "chính kẻ đang cố gắng kiểm soát bên trong". Cơ chế của tâm là chỉ cần khởi lên "một niệm muốn yên", toàn bộ thế giới nội tâm lại bắt đầu lay động. Tâm vốn dĩ đã yên, "chỉ có cái muốn yên mới khiến nó động".
(02:17) Một ví dụ được đưa ra về người ngồi thiền 10 năm, nhưng mỗi khi nghe tiếng động nhỏ bên ngoài liền thấy khó chịu. Vị thầy của anh ta nói: "Con không phải đang thiền, con chỉ đang cố làm cho tâm giống như thiền". Gốc rễ của mọi dao động nằm ở "kẻ muốn yên".
(02:39) Mỗi khi "cái tôi" khởi lên (tôi muốn yên, tôi muốn tốt), nó tạo ra một vòng sóng trong tâm thức.
(03:09) Phần lớn con người sống cả đời mà "chỉ biết phản ứng". Ai khen thì vui, ai chê thì buồn, tâm liên tục chuyển động theo cảnh bên ngoài vốn không ngừng đổi thay. (03:28) Khi một đệ tử hỏi Phật vì sao càng tu càng bất an, Ngài đáp: "Vì con vẫn còn nghĩ có một người đang tu". Chúng ta khổ vì bám vào những hình dạng tạm bợ (thân thể, danh tiếng, vai trò) thay vì nhận ra "cái biết lặng lẽ" luôn ở phía sau.
(05:08) Tâm con người như mặt hồ, bên dưới lớp sóng bề mặt là "hàng ngàn dòng chảy ngầm" của ký ức, cảm xúc, thói quen (tập khí) vẫn đang âm thầm vận hành, chi phối mọi suy nghĩ, hành động của ta.
(05:29) Tâm dao động không phải vì thế giới xấu ác, mà vì nó "quen phản ứng với thế giới ấy". Một câu nói trái ý lập tức sinh kháng cự, một lời khen lập tức nảy sinh khoái cảm. Người ta tưởng mình đang sống, nhưng thực ra "chỉ đang phản ứng liên tục với đời sống". Vòng xoáy này (duyên khởi) chỉ là thói quen của tâm đang tự lặp lại.
(06:40) Đây gọi là vô minh, không phải vì ta ngu dốt, mà vì ta "không thấy rằng mọi động trong ta đều không tự chủ".
(07:01) Khi ta giận, cơn giận không sinh ra từ người kia mà "sinh ra trong ta". Ta giống như người "tự cầm lửa đốt nhà mình và trách gió".
(08:31) Nghịch lý lớn nhất là khi thấy vọng tưởng, ta lập tức "muốn diệt trừ nó", nhưng "muốn diệt trừ tức là lại phản ứng".
(09:18) Đây là "cái bẫy của người tu": người chưa tu thì tâm động vì đời, người đang tu thì tâm "động vì muốn hết động". Cái "muốn yên" này rất tinh vi, nó ẩn mình dưới hình dạng của tu hành, của thiện lành.
(10:26) Cố gắng kìm nén tâm (như ép mình im lặng) giống như đắp đập ngăn sông; bề ngoài phẳng lặng nhưng áp lực bên dưới ngày càng dâng cao và sẽ vỡ tung.
(11:06) Đức Phật chưa từng dạy "hãy cố yên", Ngài chỉ dạy "hãy thấy rõ cái đang động". Bình yên thật sự không phải là một "trạng thái" (thứ có thể đạt được), mà là "tánh thấy" (bản thể) không bị cuốn vào trạng thái.
(13:25) Giải pháp không phải là dừng vọng tưởng, mà là "chỉ cần thấy".
(14:08) Khi một ý nghĩ khởi lên, ví dụ "tôi đang buồn", nếu ta chỉ "biết có buồn" mà không đồng hóa "tôi là buồn", một khoảng cách sẽ được tạo ra, và nỗi buồn tự mất quyền điều khiển ta.
(14:56) "Tánh giác" (sự thấy biết) giống như ngọn đèn; chỉ cần thắp sáng nó lên, bóng tối (vọng tưởng) tự tan mà không cần phải xua đuổi.
(15:18) Ta không cần cố gắng "bắt" vọng tưởng, vì "chính người muốn bắt cũng là một vòng" (một ý niệm khác). Cái biết thuần tĩnh giống như một tấm gương: nó chỉ phản chiếu mọi hình ảnh (ý nghĩ) đến rồi đi, nhưng bản thân tấm gương "chưa từng bị một hình nào làm bẩn".
(16:05) Vọng tưởng không phải kẻ thù , chúng là "tấm gương để soi" , là dấu hiệu cho thấy ta đang dính mắc. Tâm an không phải vì hết vọng, mà "vì không còn bị vọng chi phối".
(17:40) Vòng lặp của khổ đau vận hành qua chuỗi: niệm khởi (tôi nghĩ) -
(19:18)
(20:57) Ngay cả khi ngồi thiền, tâm vẫn dao động âm thầm qua các câu hỏi ("Mình đang làm tốt chứ?", "Liệu đã vào định chưa?").
(21:20) Điều kỳ diệu là: "Ngay khi ta thấy được chuỗi vận hành của tâm. Ngay giây đó, vòng lặp ngừng lại", không phải do ép buộc, mà vì ánh sáng của nhận biết đã chiếu vào.
(22:30) Bình yên mà ta thường tìm kiếm (trong âm nhạc, thiền định) chỉ là "trạng thái", nó tạm thời và phụ thuộc vào điều kiện bên ngoài.
(23:19) Bình yên thật sự "không phải trạng thái mà là bản tánh nhận biết mọi trạng thái". Giống như người nhìn mặt hồ, khi hồ yên thì nói "tâm tôi yên", khi hồ động thì nói "tâm tôi loạn". Thực ra họ đang đồng hóa mình với mặt nước (cảnh), thay vì nhận ra mình là "cái đang thấy" cả yên lẫn động.
25:55) Tâm giống như ánh trăng soi trên sóng; sóng (vọng tưởng) nổi hay tan "không làm trăng mờ", vì trăng chỉ phản chiếu chứ không can dự.
(27:28) Nghịch lý cuối cùng là "cái muốn được yên chính là nguyên nhân của bất an". Khi ta còn "cần" bình yên, nghĩa là ta vẫn tin có cái "không yên", tâm vẫn còn đang phân biệt đối đãi.
(29:20) Đức Phật khi xưa, sau khi trải qua khổ hạnh, đã "buông cả ý muốn giác ngộ". Ngay khoảnh khắc buông hoàn toàn đó, mọi vọng tưởng rơi rụng và cái chưa từng mất lộ ra.
(30:29) Khi không còn "cần yên", tâm tự nó là yên, vì nó "vốn chưa từng động".
(32:20) Kết luận, bình yên chưa bao giờ là thứ phải đi tìm; nó "ở đây từ thùa đầu" trong những khoảnh khắc đời thường nhất. Tâm không yên "không vì đời quá ồn mà vì ta cứ mải nghe tiếng vọng trong chính mình" (những ý niệm như: ta sợ, ta mong, ta muốn yên). Bình yên có thể đến ngay "trong buổi chợ đông" hay "trong lúc rửa bát".
(33:01) Mỗi khi thấy tâm động, "chỉ cần biết nó đang động. Thế thôi đủ cho một đời bình an". Khi ta dừng mọi tìm kiếm, ta sẽ thấy chưa từng có gì bị mất.
Pourquoi l'esprit n'est jamais en paix ?
(00:08) La conférence s'ouvre sur la question de savoir pourquoi de nombreuses personnes, même après des années à fréquenter les pagodes, à lire des sutras ou à méditer, ne trouvent toujours pas la paix de l'esprit. La raison est que plus on s'efforce de « vouloir la paix », plus l'esprit « s'agite ». C'est comme un lac tranquille : c'est notre « main qui veut la paix » qui le trouble involontairement. Bien que les gens cherchent la sérénité par divers moyens (escalader des montagnes, s'isoler, chanter des sutras), les bruits intérieurs tels que la peur, la colère ou le désir ardent persistent.
(01:20) Le vrai problème ne réside pas dans les circonstances extérieures, mais dans « celui-
(02:17) Un exemple est donné d'un homme qui médite depuis 10 ans, mais qui est immédiatement irrité par le moindre bruit extérieur. Son maître lui dit : « Tu n'es pas en train de méditer, tu essaies juste de faire en sorte que ton esprit ressemble à la méditation ». La racine de toutes les perturbations réside dans « celui qui veut la paix ».
(02:39) Chaque fois que « l'ego » se manifeste (je veux la paix, je veux être bon), il crée une vague dans la conscience.
(03:09) La plupart des gens vivent toute leur vie en « ne faisant que réagir ». Loué, ils sont joyeux ; critiqués, ils sont tristes ; l'esprit bouge constamment au gré des circonstances extérieures, qui ne cessent de changer.
(03:28) Lorsqu'un disciple demande au Bouddha pourquoi il est plus inquiet à mesure qu'il pratique, il répond : « Parce que tu penses toujours qu'il y a une personne qui pratique. » Nous souffrons parce que nous nous accrochons à des formes temporaires (corps, réputation, rôles) au lieu de reconnaître la « conscience silencieuse » qui est toujours en arrière-
(05:08) L'esprit humain est comme un lac. Sous les vagues de surface se trouvent « des milliers de courants sous-
(05:29) L'esprit est agité, non pas parce que le monde est mauvais, mais parce qu'il est « habitué à réagir à ce monde ». Une parole désagréable provoque immédiatement une résistance ; un compliment suscite immédiatement du plaisir. Les gens pensent qu'ils vivent, mais en réalité, ils « ne font que réagir continuellement à la vie ». Ce cycle (l'interdépendance causale) n'est qu'une habitude que l'esprit se répète.
(06:40) C'est ce qu'on appelle l'ignorance (
(07:01) Quand nous sommes en colère, la colère ne naît pas de l'autre personne, mais « naît en nous ». Nous sommes comme quelqu'un qui « met le feu à sa propre maison et blâme le vent ».
(08:31) Le plus grand paradoxe est que lorsque nous voyons les illusions (vong tưởng), nous voulons immédiatement « les éliminer », mais « vouloir les éliminer, c'est encore réagir ». (09:18) C'est le « piège du pratiquant » : ceux qui ne pratiquent pas ont l'esprit agité par la vie ; ceux qui pratiquent ont l'esprit « agité par le désir d'arrêter l'agitation ». Ce « vouloir la paix » est très subtil ; il se cache sous la forme de la pratique spirituelle, de la vertu.
(10:26) Essayer de réprimer l'esprit (comme se forcer au silence) revient à construire un barrage sur une rivière ; la surface est calme, mais la pression sous-
(11:06) Le Bouddha n'a jamais enseigné « d'essayer d'être en paix » ; il a seulement enseigné « de voir clairement ce qui est en mouvement ». La vraie paix n'est pas un « état » (quelque chose qui peut être atteint), mais la « nature même de la vision » (tánh thấy), l'essence qui n'est pas entraînée par les états.
(13:25) La solution n'est pas d'arrêter les illusions, mais de « juste voir ».
(14:08) Quand une pensée surgit, par exemple « je suis triste », si nous faisons seulement l'expérience de la « conscience de la tristesse » sans nous identifier à « je suis triste », une distance se crée, et la tristesse perd son pouvoir sur nous.
(14:56) La « conscience éveillée » (tánh giác), ou la prise de conscience, est comme une lampe ; il suffit de l'allumer, et l'obscurité (les illusions) se dissipe d'elle-
(15:18) Nous n'avons pas besoin d'essayer d'« attraper » les illusions, car « celui qui veut attraper est lui-
(16:05) Les illusions ne sont pas l'ennemi ; elles sont un « miroir pour se regarder », un signe que nous sommes attachés. L'esprit est en paix, non pas parce qu'il n'y a plus d'illusions, mais « parce qu'il n'est plus dominé par elles ».
(17:40) Le cycle de la souffrance fonctionne à travers une chaîne : pensée naissante (je pense) -
(19:18) Ce mécanisme est décrit à travers la Chaîne des Douze Liens de l'Interdépendance (Thập nhị nhân duyên), une chaîne qui relie l'ignorance à la souffrance.
(20:57) Même en méditant, l'esprit est agité silencieusement par des questions (« Est-
(21:20) La merveille est que : « Dès que nous voyons le fonctionnement de l'esprit. À cet instant, le cycle s'arrête », non pas par la force, mais parce que la lumière de la reconnaissance a éclairé la situation.
(22:30) La paix que nous cherchons habituellement (dans la musique, la méditation) n'est qu'un « état » ; elle est temporaire et dépend de conditions extérieures.
(23:19) La vraie paix « n'est pas un état, mais la nature même qui reconnaît tous les états ». C'est comme quelqu'un qui regarde un lac : quand le lac est calme, il dit « mon esprit est en paix » ; quand le lac est agité, il dit « mon esprit est troublé ». En réalité, il s'identifie à la surface de l'eau (l'objet), au lieu de réaliser qu'il est « celui qui voit » à la fois le calme et l'agitation.
(25:55) L'esprit est comme le reflet de la lune sur les vagues ; que les vagues (illusions) montent ou s'effacent « ne ternit pas la lune », car la lune ne fait que refléter sans s'impliquer.
(27:28) Le paradoxe final est que « le désir d'être en paix est la cause même du trouble ». Tant que nous avons « besoin » de la paix, cela signifie que nous croyons toujours qu'il y a « du trouble », et l'esprit est toujours dans la discrimination dualiste.
(29:20) Le Bouddha, après avoir traversé les austérités, a « abandonné même le désir de l'éveil ». À cet instant de lâcher-
(30:29) Quand il n'y a plus « besoin de paix », l'esprit est la paix elle-
(32:20) En conclusion, la paix n'a jamais été quelque chose à chercher ; elle est « là depuis le début » dans les moments les plus ordinaires de la vie. L'esprit est agité « non pas parce que la vie est trop bruyante, mais parce que nous écoutons sans cesse l'écho en nous-
(33:01) Chaque fois que vous voyez l'esprit s'agiter, « sachez simplement qu'il s'agite. Cela suffit pour une vie de paix ». Lorsque nous arrêtons toute recherche, nous découvrons que rien n'a jamais été perdu.
https://youtu.be/qVVgBOcgLiQ
" Đừng Cố Làm Người Hoàn Hảo – Chỉ Cần Biết Mình Là Đủ "
(00:00) Một hành giả chia sẻ về trải nghiệm thiền của mình, trong đó họ quan sát được "tâm dính mắc" và nhận thấy rằng khi "cái thấy" bị dính mắc thì nó là "tâm" , còn khi "tâm" buông bỏ được sự dính mắc đó thì nó trở thành "cái thấy" thuần túy, không bị kẹt vào đâu. Người này hỏi liệu "tâm" và "cái thấy" diễn ra đồng thời hay chúng "bật qua lại" lẫn nhau.
(01:30) Vị thầy giải thích rằng "tâm" có nghĩa chung là "biết". Có nhiều cách biết khác nhau. Một là "tánh biết", là cái biết hoàn toàn khách quan, "trong thấy chỉ thấy, trong nghe chỉ nghe" , vốn rỗng lặng và trong sáng. Hai là "tướng biết", là khi tâm khởi lên qua mắt, tai, mũi, lưỡi... để nắm bắt đối tượng. Tánh biết và tướng biết đều là những hoạt động tự nhiên , giống như nước (tánh biết) và sóng (tướng biết). Cái sai chỉ bắt đầu khi "sóng" (tướng biết) tưởng mình là một "cái ta" riêng biệt và bắt đầu so sánh mình với sóng khác (lớn hơn, nhỏ hơn) , từ đó sinh ra ảo tưởng về "cái ta". Điều này dẫn đến cái biết thứ ba: cái thấy của bản ngã , là khi "cái ta" chủ quan muốn biết, muốn nắm bắt , đây là cái biết của "ta ảo tưởng".
(05:58) Một người khác hỏi về phương pháp thực hành để tâm có thể sẵn sàng đối diện với những biến động lớn của cuộc đời, cụ thể là gia đình họ vừa trải qua mất mát gần như tất cả tài sản.
(06:52) Thầy trả lời rằng, theo quan điểm của thầy, bất kỳ điều gì đến với mình cũng đều "có lời chứ không có hại". Cảnh khổ có thể là vực thẳm cho kẻ yếu đuối, nhưng là nấc thang cho bậc anh tài và kho tàng cho người khôn khéo. Hầu hết các hoạt động trong đời sống của chúng ta đều phát xuất từ "ảo tưởng" , mà ảo tưởng thì luôn muốn những điều tốt đẹp. Khi thực tế đi ngược lại mong muốn đó, ta đau khổ. Nhưng chính điều đó lại giúp mình học ra được điều lớn hơn và giúp mình thoát ra khỏi ảo tưởng. Việc thoát khỏi ảo tưởng rất đau đớn , nhưng "chính nước mắt vơi đầy là những lời khai thị". Nghịch cảnh giúp ta phát huy trí tuệ (bớt ảo tưởng) và đạo đức (sức chịu đựng cao hơn).
(11:28) Về cách thực hành, thầy khuyên không nên tìm "thuốc giảm đau". Phải "đau cho đến tận cùng" thì lúc đó mới học được bài học. Đau khổ là lúc nhắc nhở mình quay lại với chính mình , bởi hạnh phúc đích thực chỉ tìm thấy ở trong chính mình. Đây là một cơ hội lớn để giác ngộ. Điều quan trọng là bình tĩnh chịu đựng, đừng suy nghĩ. Nếu rơi vào suy nghĩ tiêu cực, đó là mình đang cộng thêm cái khổ lên trên cái khổ, gọi là "khổ khổ". Thay vào đó, hãy quay lại quan sát thân, thọ, tâm, pháp (cảm giác, cảm xúc, sự dính mắc của mình lúc đó).
(18:15) Một hành giả hỏi về mối quan hệ giữa những hình ảnh phóng tưởng trong khi thiền và lòng tham hay ham muốn bên trong.
(18:56) Thầy giải thích rằng có hai trường hợp. Một là do đối tượng bên ngoài hấp dẫn, làm cho mình tạo ra ảo tưởng. Ta chỉ thấy một phần của đối tượng nên mới sinh ra lòng tham. Hai là do ảo tưởng chủ quan từ bên trong mình tự tạo ra đối tượng , rồi mình bị cuốn theo những suy nghĩ, lo lắng, hy vọng, thất vọng về nó.
(21:18) Một hành giả trình bày vướng mắc khi thấy dường như có mâu thuẫn giữa lời dạy của Krishnamurti và Đức Phật. Khi đau, họ thấy lời của Krishnamurti ("người quan sát chính là cái được quan sát" , tức là "ta chính là cơn đau" ) có vẻ đúng hơn. Còn khi cố gắng áp dụng lời Phật dạy ("thân này không phải là ta, thọ này không phải là ta" ) thì họ lại rơi vào tâm lý đối kháng và nỗi đau tăng lên.
(23:06) Thầy trả lời rằng sự thiếu sót này là do "kẹt vào ngôn từ". Khi một người thấy sự thật, ngôn từ không còn quan trọng. Cả hai câu nói đều mô tả cùng một thực tại. Khi một người "hoàn toàn trọn vẹn với cơn đau" , lúc đó không có "bản ngã" đứng ngoài để thấy đau , mà chỉ còn cơn đau như nó đang là. Trạng thái đó chính là "vô ngã". Khi Krishnamurti nói "người thấy đau và cái đau là một", đó là vô ngã. Khi Đức Phật nói "cái đau là vô ngã, không phải ta", điều đó cũng có nghĩa là không có cái ta đứng ngoài để thấy đau. Cả hai bên đều nói về việc "trọn vẹn rõ biết đang đau".
(27:23) Một hành giả từng thiền theo phái Trúc Lâm (đếm hơi thở) chia sẻ rằng khi thực hành "chỉ ngồi thôi" , họ quan sát được các suy nghĩ, âm thanh, cảm giác thân. Nhưng khi họ nhận ra một suy nghĩ thì nó dừng, rồi một suy nghĩ khác lại khởi lên. Quá trình này diễn ra liên tục khiến họ sinh tâm lý "hơi chán". Họ hỏi cái chán này có phải là "cái biết chủ quan của bản ngã" không, và có nên "diệt nó đi" không?.
(29:50) Thầy trả lời rằng điều quan trọng là "thấy". Có câu nói: "Không sợ vọng khởi mà chỉ sợ không thấy kịp". Cái tâm "muốn" không có vọng khởi, hay "cho" nó là vọng tưởng, chính là "cái ta". Thầy ví dụ: Ta không khổ khi thấy chuồng chuồng bay loạn xạ vì ta biết chuồng chuồng "không phải ta". Nhưng ta khổ khi tâm mình "lăn xăn" là vì ta chấp lầm nó là "ta", "của ta". Bản ngã là cái muốn mọi thứ phải "như ý mình" (ví dụ: muốn chuồng chuồng phải bay xếp hàng) , thay vì "như thị" (như nó đang là). Cái chán đó sinh ra vì bản ngã đang phê phán (cho nó là vọng) và muốn nó phải hết. Thực hành là chỉ thấy, không có cái ngã muốn diệt hay muốn giữ. Hơn nữa, có những vọng tưởng trồi lên từ vô thức là để nhắc nhở (ví dụ: chợt nhớ chưa khóa cửa) , chúng không phải là thứ cần diệt.
(40:38) Một hành giả chia sẻ rằng khi thiền, họ thấy một "ánh sáng màu xanh" rất đẹp và khởi tâm "hỷ lạc" (vui thích). Ngay khi nhận ra sự hỷ lạc đó thì ánh sáng biến mất. Những ngày sau đó, họ ngồi thiền và cảm thấy "thất vọng" vì không thấy gì nữa, giống như đang "muốn tìm kiếm lại" hình ảnh đẹp đó.
(41:54) Thầy trả lời rằng những trạng thái tốt đẹp như ánh sáng, hỷ lạc nằm trong 10 "pháp trở ngại" cho thiền tuệ (minh sát). Chúng tốt cho thiền định (sắc giới, vô sắc giới) , nhưng lại là trở ngại cho tuệ quán vì làm cho mình bị "dính mắc" vào nó. Trạng thái đó xảy ra là do yếu tố "định" (concentration) trong tâm bị mạnh quá. Trong thiền, "cái gì qua rồi thì thôi". Điều quan trọng là phải "trọn vẹn với cái hiện tại". Thấy an lạc thì biết an lạc, thấy đau thì biết đau , không giữ cái nào và cũng không bỏ cái nào. Khi chỉ còn "cái thấy" mà không có bản ngã muốn lấy/bỏ, lúc đó mới thật sự là cái thấy vô ngã (Vipassanā).
(46:47) Một hành giả hỏi về sự khác biệt giữa "cái thấy" và "chánh niệm". Người này nói rằng mình "thấy" mình vội vàng, và cũng "thấy" mình bị "mất chánh niệm".
(47:59) Thầy trả lời: Không thể "thấy" đúng nghĩa (tịnh giác) mà không có "chánh niệm". Nếu bạn khởi lên tâm sân, rồi bạn nói "đó là tâm sân", thì đó không phải là thấy. Đó là bản ngã đang "đánh giá" và "gọi tên" cái sân, chứ không phải đang "cảm nhận trọn vẹn" cái sân đó như nó đang là. "Chánh niệm" là tâm "trọn vẹn với cái thực tại đang là". "Tịnh giác" (cái thấy) là "cảm nhận được thực tại đó" một cách trọn vẹn. Hai thứ này luôn đi chung với nhau.
(51:34) Một hành giả hỏi về mâu thuẫn giữa Tứ Diệu Đế và Bát Nhã Tâm Kinh. Tứ Diệu Đế nói "có khổ, tập, diệt, đạo" , nhưng Tâm Kinh lại nói "không có khổ, tập, diệt, đạo".
(52:46) Thầy giải thích rằng Bát Nhã Tâm Kinh mô tả trạng thái rốt ráo, khi tâm đã trở về với "tính rộng lặng trong sáng" nguyên thủy. Trong trạng thái "tánh không" (không trung) đó , không có các khái niệm đó. Điều này cũng giống như trong 12 nhân duyên : khi không có vô minh (tâm rộng lặng trong sáng) thì không có hành , không có thức ... và cuối cùng là không có sanh, lão, tử, sầu bi khổ ưu não. Đây là nói về sự thật tuyệt đối (chân đế). Tuy nhiên, trong "hiện tại" của chúng ta (thực tại tương đối, tục đế) , ta vẫn còn bản ngã, còn tham, sân. Vì vậy, trước hết ta phải "thấy tham thì thấy tham, sân thì thấy sân". Tứ Diệu Đế là phương pháp tu tập cho thực tại tương đối này.
(1:00:01) Một hành giả hỏi để làm rõ về thiền trong đời sống hàng ngày (như khi giặt đồ). Có phải là vừa biết công việc mình làm, vừa biết thân tâm bên trong, đồng thời vẫn biết âm thanh xung quanh một cách khách quan, mà không phải "quá chú ý" vào công việc không?.
(1:00:49) Thầy xác nhận điều đó là đúng. Đó là sự khác biệt giữa "chú ý" (focus/tập trung) và "chú tâm" (awareness/rõ biết). Khi "chú ý", bạn tập trung vào một đối tượng và bỏ qua tất cả các đối tượng khác. Khi "chú tâm" (hay thiền tuệ ), tâm được mở rộng ra (giống như mở khẩu độ máy ảnh) , không nắm bắt đối tượng nào. Khi đó, bất kỳ đối tượng nào khởi lên trong bối cảnh đó (âm thanh, hình ảnh...) thì tâm đều thấy biết.
(1:05:50) Một hành giả hỏi: Khi ngồi thiền, nếu lắng tâm nghe tiếng dế , tâm chỉ còn lại âm thanh đó và họ hoàn toàn không còn ý thức gì về thân. Tình trạng này có tốt không?.
(1:06:17) Thầy trả lời: Đó là "Định" (concentration). Bạn đang gom tâm, đưa tâm đến nắm bắt và giữ nguyên đối tượng đó. Khi "định" quá mạnh , bạn sẽ không thấy được "pháp diễn biến" (sự sinh diệt). Trong tu tập, cần 5 yếu tố (ngũ căn) cân bằng: Tín (đức tin), Tấn (tinh tấn), Niệm (chánh niệm), Định (tập trung), Tuệ (trí tuệ). Nếu một yếu tố quá mạnh sẽ gây mất thăng bằng : Định nhiều quá sinh hôn trầm; Tấn (nỗ lực) nhiều quá sinh trào cử (phấn chấn, bồn chồn); Tín nhiều quá sinh tham; Tuệ (biết nhiều) nhiều quá sinh nghi. "Chánh niệm" (Niệm) chính là yếu tố giữ quân bình cho 4 yếu tố còn lại.
(1:12:14) Một hành giả có thói quen cũ (tập khí) về khí công và thiền quán tưởng (luôn phải theo một công thức, một hình ảnh). Điều này làm họ bị "lúng túng", khó thực hành pháp "buông và thấy".
(1:13:44) Thầy trả lời: Những phương pháp quán tưởng theo công thức là luôn "tìm kiếm đối tượng". Còn pháp "buông để và thấy" là "không có tìm kiếm đối tượng gì cả". Nếu không có đối tượng nào, tâm sẽ tự "rộng lặng trong sáng" , và lúc đó mình đang "niệm tịch tịnh" (trọn vẹn với sự rỗng lặng). Khi có đối tượng (như ngứa) khởi lên, tâm sẽ thấy. Các đối tượng thì vô thường, nhưng "cái thấy" thì luôn là thấy. Khi cái thấy đủ bén nhạy, nó sẽ thấy luôn cả cái "ý muốn giữ" một trạng thái an lạc. Khi mình "trực nhận sự thật" (thấy rõ) , những cái ảo tưởng (tưởng tri, thức tri) sẽ "tự buông". Cứ tiếp tục thấy một cách tự nhiên , dần dần ảo tưởng sẽ "đoạn giảm" cho đến khi đạt đến toàn giác.
Voici un résumé du contenu de l'enseignement, divisé selon les moments clés des questions et réponses principales :
" Ne pas chercher à devenir un être parfait, mais juste savoir qui on est, suffit "
(00:00) Un pratiquant partage son expérience de méditation, où il a observé « l'esprit d'attachement ». Il a remarqué que lorsque « la vue » (le fait de voir) est entravée par l'attachement, elle est « l'esprit » (le mental), mais lorsque « l'esprit » parvient à lâcher cet attachement, il devient « la vue » pure, non accrochée. Il demande si « l'esprit » et « la vue » se manifestent simultanément ou s'ils « basculent » l'un à l'autre.
(01:30) L'enseignant explique que « l'esprit » (tâm) signifie globalement « connaître » ou « savoir ». Il y a différentes façons de savoir. La première est « la nature de la conscience » (tánh biết), une connaissance purement objective, « dans le vu, seulement le vu », qui est vaste et claire. La seconde est « la connaissance manifestée » (tướng biết), lorsque l'esprit s'élève à travers les sens pour saisir un objet. Ces deux aspects sont des activités naturelles, comparables à l'eau (tánh biết) et aux vagues (tướng biết). L'erreur commence lorsque la « vague » (tướng biết) s'imagine être un « ego » (cái ta) séparé et commence à se comparer aux autres, générant l'illusion du « moi ». Cela mène à une troisième connaissance : la vue de l'ego, lorsque le « moi » subjectif veut savoir, veut saisir ; c'est la connaissance du « moi illusoire ».
(05:58) Une autre personne demande une méthode de pratique pour faire face aux grands bouleversements de la vie, précisant que sa famille vient de perdre la quasi-
(06:52) L'enseignant répond que, de son point de vue, tout ce qui nous arrive est « bénéfique et non nuisible ». La souffrance peut être un abîme pour les faibles, mais elle est un tremplin pour les talentueux et un trésor pour les habiles. La plupart de nos activités proviennent de « l'illusion », et l'illusion désire toujours ce qui est agréable. Lorsque la réalité contredit ce désir, nous souffrons. Mais c'est précisément cela qui nous aide à apprendre et à nous libérer de l'illusion. « Les larmes qui débordent sont elles-
(11:28) Concernant la pratique, l'enseignant conseille de ne pas chercher d'« analgésique ». Il faut « souffrir jusqu'au bout » pour apprendre la leçon. La souffrance est un rappel de revenir à soi-
(18:15) Un pratiquant s'interroge sur la relation entre les images mentales projetées pendant la méditation et la convoitise ou le désir intérieur.
(18:56) L'enseignant explique qu'il y a deux cas. Premièrement, un objet extérieur est attirant et nous fait créer une illusion, car nous n'en voyons qu'une partie. Deuxièmement, une illusion subjective intérieure crée elle-
(21:18) Un pratiquant expose sa confusion face à une apparente contradiction entre les enseignements de Krishnamurti et ceux du Bouddha. Quand il souffre, l'enseignement de Krishnamurti (« l'observateur est la chose observée », c'est-
(23:06) L'enseignant répond que cette difficulté est due à « l'attachement aux mots ». Les deux affirmations décrivent la même réalité. Lorsqu'une personne est « pleinement et entièrement avec la douleur », il n'y a pas d'« ego » extérieur qui observe la douleur ; il ne reste que la douleur telle qu'elle est. Cet état est précisément le « non-
(27:23) Un pratiquant, habitué à méditer en comptant ses respirations (école Trúc Lâm), partage que lors de la pratique de « simplement s'asseoir », il observe ses pensées, les sons et les sensations. Mais quand il reconnaît une pensée, elle s'arrête et une autre surgit. Ce processus continu le conduit à ressentir « un peu d'ennui ». Il demande si cet ennui est la « connaissance subjective de l'ego » et s'il doit « l'éradiquer ».
(29:50) L'enseignant répond que l'important est de « voir ». Il y a un dicton : « Ne crains pas que les pensées vagabondes surgissent, crains seulement de ne pas les voir à temps ». L'esprit qui « veut » qu'il n'y ait pas de pensées vagabondes, ou qui les « juge » comme telles, c'est précisément « l'ego ». Il donne un exemple : nous ne souffrons pas de voir des libellules voler en désordre, car nous savons qu'elles ne sont « pas nous ». Mais nous souffrons quand notre esprit est agité, car nous nous y ident
(40:38) Un pratiquant raconte avoir vu une très belle « lumière bleue » pendant sa méditation et avoir ressenti de la « joie » (hỷ lạc). Dès qu'il a pris conscience de cette joie, la lumière a disparu. Les jours suivants, il s'est senti « déçu » après avoir médité car il ne voyait plus rien, comme s'il « cherchait à retrouver » cette belle image.
(41:54) L'enseignant répond que ces états agréables (lumière, joie) font partie des 10 « obstacles à la sagesse » (Vipassanā). Ils sont bons pour la méditation de concentration (Samatha), mais deviennent des obstacles à la vision pénétrante car on s'y « attache ». En méditation, « ce qui est passé est passé ». L'important est d'être « pleinement avec le présent ». Voir le plaisir quand il y a plaisir, voir la douleur quand il y a douleur, sans rien retenir ni rejeter. C'est seulement lorsqu'il ne reste que « la vue », sans l'ego qui veut prendre ou jeter, que c'est la véritable vision du non-
(46:47) Un pratiquant demande la différence entre « la vue » (cái thấy) et « la pleine conscience » (chánh niệm). Il dit qu'il « voit » qu'il est pressé, et qu'il « voit » aussi qu'il « perd la pleine conscience ».
(47:59) L'enseignant répond : On ne peut pas « voir » au sens propre (tịnh giác -
(51:34) Un pratiquant s'interroge sur la contradiction entre les Quatre Nobles Vérités et le Sûtra du Cœur. Les Quatre Nobles Vérités disent « il y a souffrance, origine, cessation, chemin », mais le Sûtra du Cœur dit « il n'y a ni souffrance, ni origine, ni cessation, ni chemin ».
(1:00:01) Un pratiquant demande une clarification sur la méditation dans la vie quotidienne (par exemple, en faisant la lessive). Est-
(1:00:49) L'enseignant confirme que c'est exact. C'est la différence entre « l'attention focalisée » (chú ý -
(1:05:50) Un pratiquant demande : En méditant, s'il écoute attentivement le chant d'un grillon, son esprit ne contient plus que ce son et il perd toute conscience de son corps. Est-
(1:12:14) Un pratiquant explique avoir de vieilles habitudes (tập khí) de Qigong et de méditation par visualisation (suivant toujours une formule, une image). Cela le rend « confus » et il a du mal à pratiquer la méthode « lâcher et voir ».
(1:13:44) L'enseignant répond : Les méthodes de visualisation qui suivent une formule consistent toujours à « chercher un objet ». La méthode « lâcher et voir » consiste à « ne chercher aucun objet ». S'il n'y a pas d'objet, l'esprit est naturellement « vaste, silencieux et clair », et à ce moment-
https://youtu.be/5ivodtyDi2o
"Sự Thật Về NGƯỜI TỐT: Một Trò Ảo Thuật
(00:08) Áp lực của việc "Làm Người Tốt" và Chiếc Mặt Nạ Đạo Đức Nhiều người cố gắng làm người tốt, nhưng lại cảm thấy lòng mình càng nặng. Ta mỉm cười khi không muốn, nói "không sao" khi đang tổn thương, vì ta được dạy rằng làm người tốt sẽ được yêu thương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy người tốt thường chịu thiệt, người thật lòng dễ bị xem thường. Do đó, con người học cách "diễn," đeo một "chiếc mặt nạ đạo đức" để được yên ổn. "Tốt" dần trở thành một vai diễn, một trò ảo thuật tinh vi của bản ngã, khiến ta sống theo hình ảnh người khác muốn thấy.
(00:52) Lòng Tốt Giả Tạo và Sự Thèm Khát Được Công Nhận Lòng tốt ngày nay trở nên mỏng manh. Chúng ta làm điều thiện nhưng lại mong được ghi nhận , giúp người nhưng ẩn chứa sự kiêu hãnh thầm kín, nói về từ bi nhưng thật ra là đang mua chuộc cảm giác an toàn cho chính mình. Thế giới ca ngợi sự ngoan ngoãn, biết điều, nhưng điều này lại xuất phát từ nỗi sợ bị khác biệt, bị phán xét. Đạo đức trở thành "chiếc lồng son mạ vàng" giam nhốt con người trong quy tắc tử tế để tránh đối diện với sự thật.
(01:33) Người Tốt Là Ảo Tưởng Được Bao Bọc Bởi Nỗi Sợ Cần nhìn lại liệu "người tốt" có thực sự tốt hay chỉ là cách xã hội khiến ta ngoan ngoãn mà tưởng mình đang giác ngộ. "Người tốt" là một trong những chiếc mặt nạ hoàn hảo nhất của nhân loại, ẩn giấu không chỉ lòng nhân mà còn là nỗi sợ và khao khát được công nhận. Ta sợ bị gọi là người xấu, nên cố sống tốt dù trong lòng bất an. Lòng tốt trở thành nghĩa vụ, không còn là tình thương mà là giao dịch; khi cho đi vì sợ tội, giúp đỡ vì sợ mang nghiệp, thì cái thiện đã bị nhuốm màu toan tính.
(03:04) Ánh Nhìn Của Phật Pháp về Thiện và Ác Theo Phật, thiện và ác nằm ở tâm khởi lên trước hành động, không phải ở bản thân hành động. Bố thí để thấy mình cao hơn vẫn là nghiệp. Ngược lại, im lặng mỉm cười với kẻ xúc phạm mà không oán hận đã là từ bi, vì thiện nằm ở nơi sâu nhất của ý niệm. "Người tốt trong thế gian" là một trò ảo thuật: ta diễn tốt đến mức tự tin rằng mình là thế, nhưng nỗi lo sợ mất tình thương khiến ta tử tế một cách mệt mỏi. Lòng tốt ấy thường là nỗi sợ được gói trong vỏ bọc thánh thiện.
(04:14) Đạo Đức Là Nhà Tù Mạ Vàng Nghịch lý là càng được ca ngợi là đạo đức, con người càng sợ sống thật. Khi đã mang danh người hiền, ta không còn được phép nổi giận, từ chối, buộc phải sống như một "tượng gỗ biết mỉm cười". Biết điều đôi khi chỉ là cách nói khác của biết sợ. Đạo đức trở thành "cái lồng, một nhà tù mạ vàng, đẹp, sáng và rất ngột ngạt". Khi đúng được định nghĩa bởi đám đông, ta đánh mất linh hồn, và đạo đức trở thành sợi dây siết cổ tự do. Đạo đức chỉ có ý nghĩa khi giúp con người tỉnh, nếu dùng để phán xét, nó mất đi linh hồn.
(06:56) Khi Lòng Tốt Hóa Đá và Trở Thành Huy Chương Sự nguy hiểm nhất của đạo đức là khi ta tin rằng mình đã có đủ, ngừng nhìn lại, khiến mọi hình thức thiện lành "hóa đá, đẹp nhưng lạnh". Lòng tốt hóa thành "tấm huy chương treo trên ngực bản ngã" khi ta làm thiện để được ghi nhận, mong lời cảm ơn, hay chờ lượt like. Đạo đức trở thành ánh đèn sân khấu. Khi lòng tốt cần được chứng minh, nó đã mất linh hồn. Sự tử tế sau đó có thể là một cơn nghiện được ngụy trang bằng đạo lý, ta giúp người vì sợ hình ảnh của mình bị sứt mẻ.
(08:27) Lòng Tốt Thật Không Cần Chứng Minh Đức Phật dạy một hành động chỉ thật sự thiện khi không còn người làm, người được làm và người chứng kiến. Lòng tốt thật không cần ai biết, vì ngay khoảnh khắc nó xuất hiện, người làm đã quên mình là người làm. Ngày nay, ta sống bằng sự phản chiếu trong ánh nhìn người khác, biến lòng tốt thành hàng hóa để trao đổi lấy yên tâm, danh tiếng hay vị thế.
(09:13) Cái Bẫy Của Lòng Tốt và Sự Phán Xét Cái bẫy lớn nhất là khi ta tin tuyệt đối vào hình ảnh tử tế của bản thân, ta bắt đầu nhìn kẻ khác bằng ánh mắt phán xét, gọi ai không theo chuẩn của mình là vô đạo. Thiện bị bóp méo thành một hình thức bạo lực tinh vi. Cuối cùng, chính ta cũng trở thành nạn nhân của hình ảnh mình tạo ra, không dám giận, buồn, yếu đuối vì sợ phá vỡ vai người hiền.
(10:45) Ngã Mạn Tinh Vi Khoác Áo Đạo Đức Có một loại ngã mạn khoác áo đạo đức, không ồn ào nhưng tinh vi nhất, chỉ cần mỉm cười và tin rằng mình là người đúng. Cái thiện được tô điểm bằng đạo lý thì ngọt ngào, quyến rũ và khó nhận diện hơn cái ác thô thiển. Người ta khát khao giành danh người giác ngộ, nói về vô ngã nhưng lại lấy vô ngã làm bảng hiệu. Đạo đức bị cái tôi nắm giữ sẽ trở thành công cụ để phân biệt, chứng minh ta khác họ.
(13:28) Hành Trình Quay Về Sự Thật Đạo đức giả khiến ta mê mà tưởng mình đang tỉnh. Đạo đức đích thực nằm trong sự trung thực tuyệt đối với chính mình. Người thiện thật không cần ai xác nhận. Trong ánh nhìn của bậc giác ngộ, đạo đức chỉ là chiếc thuyền. Nếu đã sang bờ mà vẫn ôm thuyền, nó sẽ là gánh nặng. Chỉ khi dám bước khỏi chiếc thuyền đó, ta mới chạm vào mặt đất của cái thật, nơi không còn tốt hay xấu, chỉ còn lòng từ bi thật nảy nở.
(14:44) Lòng Thiện Thật và Sự Tĩnh Lặng Lòng thiện thật là khi ta mệt mỏi, không muốn chứng minh gì nữa, chỉ muốn sống thật, nhẹ và trong suốt. Nó không vì sợ, không vì cầu, mà vì không muốn gây thêm vết thương nào trên thế giới này. Lòng tốt thật không phải để luyện tập, nó nở ra sau mùa đông của vô minh khi ta không còn muốn hơn ai, không cần ai công nhận. Người thực sự tốt không bao giờ biết mình là người tốt; họ chỉ sống, và mọi điều họ chạm vào đều trở nên dịu lại.
(16:31) Tốt là Hệ Quả Tự Nhiên Của Tâm Sáng Tốt không còn là điều để cố gắng mà là hệ quả tự nhiên của một tâm sáng. Người thật không cố tu tốt vì họ hiểu, mọi sự cố gắng làm tốt đều hàm chứa cái tôi muốn chứng minh. Thay vào đó, họ quan sát chính mình, và trong ánh nhìn sáng tỏ ấy, mọi bóng tối đều tan. Đạo đức không cần phải giữ vì ta không còn muốn làm điều trái.
(17:59) Giữa Tốt và Thật Thế gian chọn Tốt vì nó dễ nhìn, dễ khen, dễ diễn, còn Thật thì trần trụi, gai góc. Nếu không có cái thật, mọi tốt đẹp đều chỉ là lớp sơn mỏng. Sống thật nghĩa là dám trần trụi, dám nhìn thấy nơi mình cả bóng tối lẫn ánh sáng, không phải để biện minh mà để thấy rõ và buông. Khi ta đủ can đảm nhìn vào phần xấu mà không kết án, nó sẽ hóa mềm, tan ra và trở thành ánh sáng.
(19:53) Sống Thật là Bước Đầu Của Tự Do Tổn thương thật đáng quý hơn yên ổn giả. Khi ta bắt đầu sống thật, mọi vai diễn tốt tự khắc rơi rụng. Sống thật là bước đầu của tự do, vì khi không còn phải diễn, ta không còn sợ bị phát hiện hay bị chê. Đạo đức chân thật sinh khởi không từ quy tắc mà từ sự sống tinh khôi trong ta.
(21:14) Đạo Đức Là Đứa Con Của Nỗi Sợ Đạo đức ra đời từ nỗi sợ để kiểm soát và giữ trật tự. Nó luôn mang trong mình bóng dáng của ràng buộc. Thế gian cần đạo đức vì con người còn chưa tỉnh, như đứa trẻ cần hàng rào. Người giác ngộ không cần giữ giới vì trong họ không còn ai để phạm. Ta dùng đạo đức để soi sáng chính mình, chứ không phải để phán xét người.
(25:17) Sống Thiện Khi Không Còn Cố Làm Người Tốt Khi mọi khái niệm về tốt và xấu rơi xuống, thứ còn lại là cái thật, mảnh đất mà từ bi nảy mầm. Khi ta không còn cố làm người tốt, ta mới có thể thật sự sống thiện. Lòng tốt thật và chân thật hòa vào nhau khi từ bi không còn là hành động mà là chính bản chất của sự sống. Hành trình thật sự là quay trở lại, trở về với người chưa từng cần được gọi bằng bất kỳ danh xưng nào.
(26:58) Không Cần Trở Thành Ánh Sáng, Chỉ Cần Không Che Đi Không cần phải là thánh hay người hiền, chỉ cần khả năng cảm và sống bằng trái tim là đủ. Ta không cần trở thành ánh sáng, chỉ cần không tiếp tục che ánh sáng đi. Khi ta còn thật, mọi điều thiện sẽ tự nhiên nở hoa.
La Vérité sur la "Bonne Personne" : Une Illusion
(00:08) La Pression d'être une "Bonne Personne" et le Masque Moral Beaucoup de gens s'efforcent d'être de "bonnes personnes" mais sentent leur cœur s'alourdir. On sourit sans en avoir envie, on dit "tout va bien" quand le cœur se serre, car on nous a appris que cela nous apporterait de l'amour. Cependant, en grandissant, on constate que la bonne personne est souvent celle qui souffre le plus. Les gens sincères sont facilement méprisés, et ceux qui osent dire la vérité sont considérés comme méchants. On apprend donc à jouer un rôle, à porter un "masque moral" pour avoir la paix. Le "bien" devient peu à peu une performance, une illusion subtile de l'ego, nous faisant vivre selon l'image que les autres souhaitent voir.
(00:52) La Fausse Bonté et le Désir d'Être Reconnu La bonté est fragile aujourd'hui. Nous faisons le bien en espérant secrètement être reconnus , nous aidons les autres avec un fond de fierté cachée , nous parlons de compassion, mais en réalité, nous achetons notre propre sentiment de sécurité. Le monde loue les personnes obéissantes et respectueuses, mais cela provient souvent d'une peur profonde d'être différent, jugé, ou de perdre sa place. La moralité devient une "cage dorée" où l'on s'enferme dans des règles de "politesse" pour éviter d'affronter la vérité.
(01:33) La Bonne Personne, une Illusion Emballée dans la Peur Il est temps de se demander si la "bonne personne" est réellement bonne, ou si c'est juste la manière dont la société nous rend obéissants en nous faisant croire que nous sommes éveillés. La "bonne personne" est l'un des masques les plus parfaits jamais créés par l'humanité, cachant non seulement la gentillesse, mais aussi la peur et le désir ardent de reconnaissance. Nous craignons d'être appelés méchants ou égoïstes, alors nous nous efforçons d'être bons même si nous ne ressentons aucune paix intérieure. La bonté devient une obligation, une transaction : donner par peur de la faute, aider par peur du karma, sourire par peur de contrarier les autres.
(03:04) Le Point de Vue Bouddhiste sur le Bien et le Mal Selon la perspective bouddhiste, le bien et le mal ne résident pas dans l'action, mais dans l'intention qui précède l'action. Donner toute sa vie, mais le faire pour se sentir supérieur, reste du karma. Inversement, sourire silencieusement à celui qui nous insulte sans rancune est déjà de la compassion , car la bonté réside dans le lieu le plus profond de l'intention. La "bonne personne dans ce monde" devient une illusion : nous jouons si bien le rôle que nous finissons par y croire. Cette angoisse de ne plus être aimé nous rend gentils de manière forcée et épuisante. Souvent, notre soi-
(04:14) La Moralité est une Prison Dorée Paradoxalement, plus une personne est louée pour sa moralité, plus elle craint d'être vraie avec elle-
(06:56) Quand la Bonté se Fige et Devient une Médaille Le plus grand danger de la moralité n'est pas de la perdre, mais de croire qu'on en a assez. C'est à ce moment que toutes les formes de bonté se "figent, belles mais froides". La bonté se transforme en "une médaille accrochée à la poitrine de l'ego" lorsque nous faisons le bien pour être reconnus. Nous cherchons des témoins , espérons un merci , ou attendons des "likes". La moralité devient une scène où chacun essaie de jouer sa meilleure partie. Lorsque la bonté doit être prouvée, elle perd son âme.
(08:27) La Vraie Bonté n'a Pas Besoin de Preuves Le Bouddha a enseigné qu'une action n'est vraiment bienveillante que lorsqu'il n'y a plus d'acteur, de bénéficiaire et de témoin. La vraie bonté n'a pas besoin d'être connue, car au moment même où elle apparaît, l'acteur oublie qu'il agit. Mais aujourd'hui, nous vivons par le reflet des autres , transformant la bonté en marchandise pour échanger contre la tranquillité d'esprit ou la position sociale.
(09:13) Le Piège de la Bonté et du Jugement Le plus grand piège est de croire que nous avons toujours raison. Lorsque nous sommes absolument convaincus de notre propre image vertueuse, nous commençons à juger les autres. Quiconque ne nous ressemble pas est qualifié de mauvais ou d'immoral. Dans ce jugement, la bonté est déformée en une forme subtile de violence. Ironiquement, nous devenons victimes de l'image que nous avons créée, n'osant pas être vrais par peur de briser le rôle de la "personne gentille".
(10:45) L'Orgueil Subtil Revêtu de Moralité Il existe un type d'orgueil revêtu de moralité, l'ego le plus subtil. On craint les méchants mais on ne voit pas le danger des "trop bonnes personnes". Le mal est facile à identifier, mais le bien enjolivé par la doctrine est séduisant et difficile à reconnaître. Nous cultivons un "moi" immense, assoiffé de l'honneur d'être l'éveillé.
(13:28) Le Voyage vers la Vérité La fausse bonté nous égare en nous faisant croire que nous sommes éveillés. La vraie moralité réside dans l'honnêteté absolue envers soi-
(14:44) La Vraie Bienveillance et la Sérénité La vraie bienveillance arrive lorsque l'on est épuisé de vouloir prouver quoi que ce soit, et que l'on veut juste vivre vrai, léger et transparent. Elle n'est pas motivée par la peur ou la recherche de quelque chose. Elle s'épanouit comme une fleur après l'hiver de l'ignorance , quand on ne veut plus être supérieur à personne. La personne réellement bonne ne sait jamais qu'elle est bonne. Elle vit simplement, et tout ce qu'elle touche s'apaise.
(16:31) La Bonté est la Conséquence Naturelle d'un Esprit Clair La bonté n'est pas un effort ; elle est la conséquence naturelle d'un esprit clair. L'effort pour être bon implique toujours l'ombre de l'ego qui veut prouver. Au lieu de cela, on observe ses propres pensées , et dans ce regard lucide, toute obscurité se dissout sans avoir besoin d'être chassée. Quand l'esprit est suffisamment calme, la moralité n'a pas besoin d'être maintenue, car on n'a plus envie de faire le mal.
(17:59) Entre le Bon et le Vrai Le monde choisit le Bon car il est facile à voir, à louer, à jouer. Le Vrai est nu, rugueux, et parfois inconfortable. Sans le Vrai, toute bonté n'est qu'une mince couche de peinture. Vivre vrai, c'est oser être nu devant ce que l'on craint le plus : admettre l'avidité, la colère, le besoin de reconnaissance. C'est seulement en voyant clairement que l'on peut lâcher prise.
(19:53) Le Vrai est le Premier Pas vers la Liberté Une blessure vue guérit ; une blessure cachée pourrit. Lorsque nous commençons à vivre vrai, tous les rôles de "bonne personne" tombent d'eux-
(21:14) La Moralité est l'Enfant de la Peur La moralité est née de la peur pour contrôler et maintenir l'ordre. Quand nous disons qu'il faut faire le bien, nous entendons la voix de la société, pas l'appel du cœur. La compassion murmure : "ne laissez pas les autres souffrir, car ils sont vous". Le monde a besoin de moralité parce que les gens ne sont pas encore éveillés. L'éveillé n'a pas besoin de règles car son esprit sait déjà quel est le droit chemin.
(25:17) Vivre la Bonté sans Essayer d'être Bon Quand toutes les notions de bien et de mal s'effondrent, ce qui reste est le Vrai , le sol où germe la compassion. Ce n'est que lorsque nous arrêtons d'essayer d'être la bonne personne que nous pouvons réellement vivre le bien. Le bien n'est plus une preuve à fournir, mais un souffle léger dans chaque petite action. Le bien est la clarté sereine d'un cœur qui n'essaie plus de fuir.
(26:58) Il Suffit de ne Pas Cacher la Lumière Il n'est pas nécessaire d'être un saint, il suffit d'avoir la capacité de ressentir et de vivre avec son cœur. Nous n'avons pas besoin de devenir la lumière, il suffit de ne plus cacher la lumière. Dans chaque instant où l'on vit vrai, la bonté authentique est déjà silencieusement présente.
https://youtu.be/5DPfCy4ZKeg?list=PLCBawGbkwABh215atB_qI34z71wFGAHhX
Tóm Tắt Bài Giảng "Hướng Dẫn Phương Pháp Tọa Thiền" của Ni Sư Hạnh Chiếu
Bài giảng này được thực hiện tại Thiền viện Trúc Lâm Trí Đức ni vào ngày 22 tháng 8 năm Nhâm Dần (tức 17/9/2022 theo video gốc) và dựa trên sách "Phương pháp Tọa Thiền" do Hòa thượng Thích Thanh Từ, tông chủ Thiền phái Trúc Lâm Việt Nam, biên soạn.
Lời Nói Đầu và Mục Đích Tọa Thiền
[01:13] Phương pháp tọa thiền này theo đường lối Thiền tông Việt Nam, bao gồm các động tác căn bản đã được ứng dụng, hướng dẫn cho Tăng Ni và Phật tử tại gia thực hành.
[02:10] Kết quả thực tập cho thấy Hành giả dần dần được an định thân tâm, trí tuệ tăng trưởng, và đời sống được thuần thiện, an lạc, góp phần đem lại nhân tố tốt đẹp cho bản thân, gia đình và xã hội.
[03:07] Tọa thiền là phương tiện Thiền định được Phật chỉ dạy để nhiếp tâm chánh niệm; đây là một phương pháp thù thắng đối với người sơ cơ.
[04:27] Hòa thượng dạy rằng, một pháp tọa thiền hội đủ Lục Độ Ba-
Bố thí: Ngồi thiền để yên cho muỗi, kiến cắn, không khởi ý ghét giận, tùy thuận với tâm lặng lẽ (nội thí).
Trì giới: Giữ yên vị trí, đúng giờ nghe kiểng mới xả, không cựa quậy, không xả sớm.
Nhẫn nhục: Ráng chịu nóng nực, bực bội, đau nhức ê ẩm mà không khóc, không cười, không nghiến răng.
Tinh tấn: Giữ đúng tư thế ngay thẳng, bám sát pháp tu, không xao lãng, không phân tán từ đầu đến cuối.
Thiền định: An trụ trong pháp tu, dù duyên trong duyên ngoài đến cũng chẳng màng, lắng sâu để chỉ còn có pháp.
Trí tuệ: Khởi cái thấy biết rõ ràng thuần pháp, không lầm lẫn, không thấy có cái thấy biết, rỗng rang mà hay rõ biết khắp.
[10:04] Khi điều phục và chiến thắng được những sự cố như muỗi cắn, đau nhức, mong chờ xả thiền trong lúc ngồi, tức là đang thực hành Lục Ba-
Phương Pháp Tọa Thiền
1. Dụng Cụ và Tư Thế Ngồi (Nhập Thiền)
[11:03] Dụng cụ: Bồ đoàn tròn (chiều cao tùy cơ thể), tọa cụ 7 tấc trải phía dưới, một gối hoặc khăn nhỏ để kê dưới lòng bàn chân (nếu cần).
[11:59] Chuẩn bị: Ngồi lên bồ đoàn, xương cùng đúng giữa, nghiêng qua nghiêng lại cho an ổn để thế ngồi vững, tránh bị lệch, đau nhức và phải sửa chữa trong lúc thiền.
[13:25] Quần áo: Nới rộng dây lưng và cổ áo cho thoải mái, không để đồ siết chặt cơ thể.
[13:50] Thế ngồi (2 thế):
Bán già: Kéo chân trái gác lên đùi phải (hoặc ngược lại) và kéo sát lên trên để bắp đùi kìm lại, ngồi bền hơn.
Kiết già: Kéo chân trái gác lên đùi phải, chân phải gác lên đùi trái (hoặc ngược lại).
[15:47] Tay: Bàn tay phải để lên trên bàn tay trái, hai bàn tay đặt trên hai lòng bàn chân. Hai đầu ngón tay cái vừa chạm nhau (không ép chặt, không thưa quá).
Gối kê: Nếu lòng bàn chân bị hõm quá, dùng gối/khăn nhỏ kê bên trên lòng bàn chân (chỗ hõm) để tay đặt lên được thăng bằng.
[19:23] Thân: Canh thẳng người, rốn, sống mũi và hai ngón tay cái thẳng hàng để cơ thể cân bằng, tránh mỏi vai, mỏi tay.
[20:00] Cùi chỏ: Vừa ôm hông, không ép vô cũng không khuỳnh ra, giữ tự nhiên.
[21:19] Chuyển động thân (5 lần): Bắt đầu mạnh, sau nhẹ dần (khác với lúc xả thiền là từ nhẹ đến mạnh). Nhấn tại chỗ, không nghiêng xuống.
[23:05] Lưng và Đầu: Lưng thẳng vừa phải (đừng quá ưỡn, cũng đừng cong hoặc vẹo). Đầu hơi cúi.
Lưu ý: Ngồi thẳng quá có thể gây nặng ngực, nhói tim, nên hơi chùng xuống một chút. Lưng cong và đầu cúi quá dễ sanh hôn trầm.
[24:15] Mắt và Nhìn: Mắt mở một phần ba. Tầm nhìn cách hai chân khoảng 6 tấc (hoặc 7-
Nhìn quá gần dễ hôn trầm, quá xa dễ tán loạn.
Người ít hôn trầm có thể nhắm mắt để phản quang.
[27:12] Hít thở:
3 hơi đầu (Từ mạnh đến nhẹ): Hít vô bằng mũi mạnh, thở ra bằng miệng.
Sau đó: Ngậm miệng, môi và răng vừa khít nhau, lưỡi để lên vòm họng. Từ đây đến lúc xả thiền, chỉ hít thở bình thường bằng mũi, đều đều, nhẹ nhẹ.
2. Giai Đoạn Trụ Thiền (3 Phương Pháp)
[29:28] Mục đích: Giúp người sơ cơ điều phục vọng tưởng, điều hòa hơi thở/sức khỏe, làm nền tảng trước khi đến với Tri vọng.
A. Sổ Tức Quán (Đếm hơi thở): Dành cho người hoàn toàn mới bắt đầu tu tập.
Cách 1 (Nhặt): Hít vô đếm 1, thở ra đếm 2, lần lượt đến 10, rồi trở lại từ 1.
Cách 2 (Khoan): Hít vô thở ra đếm 1, hít vô thở ra đếm 2, lần lượt đến 10, rồi trở lại từ 1.
Lưu ý: Nếu đang đếm mà quên hoặc lộn số thì trở lại từ 1. Sau khi đếm thuần thục, hành giả bỏ sổ tức.
B. Tùy Tức (Theo dõi hơi thở): Theo dõi hơi thở ra vào.
Hít vô tới đâu biết tới đó, thở ra đến đâu cũng biết rõ.
Quán: Mạng sống trong hơi thở, hơi thở vô thường, mạng sống mong manh giả tạm.
Lưu ý: Hít sâu thở sạch một cách tự nhiên, không cưỡng bức hơi thở.
Sau khi theo dõi thuần thục, hành giả chuyển sang thực hành pháp Tri vọng.
C. Tri Vọng (Biết vọng): Mục đích cốt lõi của Thiền tông.
[37:53] Cách thực hành: Theo dõi hơi thở ra vào đôi 3 phút cho an ổn, rồi buông hơi thở để tâm an định, không bám theo cái gì cả.
[38:49] Vọng tưởng: Vừa có vọng khởi liền biết vọng, không theo. Cứ thế cho đến khi vọng thưa dần và lặng.
Mục đích: Vọng lặn thì tâm thanh tịnh, rỗng rang, trong sáng, Chân Tâm hiện tiền.
[40:42] Tánh Biết (Mục đích): Tánh biết là cái thấy biết (cái tâm) không thuộc động hay tịnh, có vọng hay không vọng.
Khi có vọng tưởng, Tánh Biết biết có vọng.
Khi vọng lặn (trạng thái thanh tịnh), Tánh Biết biết không vọng.
Phải nhận ra Tánh Biết mới là mục đích của tu thiền, không phải chỉ là tâm im ru, không vọng tưởng.
[44:43] Lưu ý Bệnh Vô Ký: Là trạng thái tâm không vọng tưởng nhưng cũng không tỉnh giác, không biết rõ ràng sáng suốt, dễ rơi vào buồn ngủ. Đây là một loại bệnh cần cẩn thận.
3. Xả Thiền
[51:39] Lưu ý: Xả thiền phải đúng phương pháp để không bị bệnh. Xả thiền vẫn là giờ tu, phải tỉnh thức và trang nghiêm.
[52:05] Bước 1: Nguyện Hồi Hướng.
[52:20] Bước 2: Hít thở 3 hơi (Từ nhẹ đến mạnh): Hít vô bằng mũi (tưởng máu huyết lưu thông khắp cơ thể) rồi hé miệng thở ra bằng miệng (tưởng phiền não, bệnh hoạn, cấu uế theo hơi thở ra ngoài).
[53:08] Bước 3: Động tác:
Động hai bả vai lên xuống mỗi bên 5 lần.
Ngước lên cúi xuống 5 lần.
Xoay đầu sang phải sang trái mỗi bên 5 lần.
Động hai bàn tay xòe nắm 5 lần.
Động thân từ nhẹ đến mạnh 5 lần (chỉ đằn xuống tại chỗ, không cúi đầu quá sâu).
[57:33] Bước 4: Xoa bóp (20 lần mỗi bộ phận): Xoa mặt (xoa lên để tránh xệ), xoa lỗ tai, xoa đầu (lòn tay xoa sát vào da đầu), xoa gáy, xoa cổ.
[1:01:06] Bước 5: Xoa thân (10 lần mỗi bên): Dùng bàn tay phải xoa từ vai xuống cánh tay, bàn tay trái xoa từ nách xuống hông (và ngược lại). Lòng bàn tay phải đặt lên ngực, lưng bàn tay trái đặt sau lưng, hai tay kết hợp xoa một lượt.
[1:04:19] Bước 6: Xoa mắt (5 lần): Chà hai lòng bàn tay mạnh để tạo độ nóng, rồi úp lên mắt (có thể đẩy vô hoặc kéo ra tùy ý, miễn là thấy khỏe).
[1:05:54] Bước 7: Xả chân: Kéo chân để trên xuống trước (nắm đầu ngón chân và đỡ cổ chân để từ từ hạ xuống). Bóp bóp, vuốt chân, chà lòng bàn chân.
[1:10:04] Bước 8: Duỗi chân: Duỗi thẳng hai chân ra, vẫn ngồi trên bồ đoàn. Giơ hai tay thẳng tới hai ngón chân cái 5 lần (không giơ tay lên cao).
[1:11:15] Bước 9: Rời bồ đoàn: Sau khi duỗi chân, rời bồ đoàn và ngồi thư thả một chút rồi mới đứng dậy.
Lời Khuyên và Tâm Nguyện
[1:12:35] Đây là việc sống chết của mỗi thiền sinh, cần phải thuộc lòng và nắm vững pháp hành.
[1:12:55] Mục đích của Hành giả khi vào thiền viện là phải sáng đạo trong đời này (nhận được Tánh Biết và sống với nó).
[1:13:06] Tất cả phiền não (ghét, vui, buồn, được, mất, hơn, thua) dẹp hết, vừa dấy lên là bỏ liền.
[1:13:42] Dù chưa sáng đạo được thì cũng tích lũy thiện nghiệp để có nhân duyên tốt đẹp tu hành kiếp sau.
Résumé de la Conférence « Instructions sur la méthode de Méditation Assise » par la Vénérable Nonne Hạnh Chiếu
Cette conférence a été donnée au Monastère de Trúc Lâm Trí Đức Ni le 22e jour du 8e mois de l'année Nhâm Dần (soit le 17/09/2022 selon la vidéo originale) et est basée sur le livre Phương pháp Tọa Thiền (Méthode de Méditation Assise) compilé par le Vénérable Thích Thanh Từ, Patriarche de l’École Thiền Trúc Lâm du Vietnam.
Préface et Objectif de la Méditation Assise
[01:13] Cette méthode de méditation assise suit la voie de l’École Thiền Tông vietnamienne , comprenant des mouvements de base qui ont été appliqués et enseignés aux moines, nonnes, et laïcs bouddhistes.
[02:10] Les résultats de la pratique montrent que le pratiquant parvient progressivement à la stabilité du corps et de l’esprit (an định), l'accroissement de la sagesse (trí tuệ), et une vie plus pure et paisible (thuần thiện, an lạc) , contribuant à apporter un facteur positif à soi-
[03:07] La méditation assise (tọa thiền) est un moyen de concentration (Thiề
[04:27] Le Vénérable enseigne qu'une séance de méditation assise remplit les Six Pāramitā (Bố thí -
Générosité (Bố thí): Rester immobile face aux piqûres de moustiques ou aux morsures de fourmis, sans colère, donnant son sang et sa chair (don intérieur -
Discipline (Trì giới): Garder sa position sans bouger , ne pas se lever prématurément, rester jusqu'à l'heure de la cloche.
Patience (Nhẫn nhục): Supporter la chaleur, l'irritation, la douleur sourde sans pleurer, rire ou grincer des dents.
Diligence (Tinh tấn): Maintenir la posture droite du début à la fin, s'en tenir à la pratique sans relâche ni distraction.
Concentration (Thiề
Sagesse (Trí tuệ): Développer la vision et la connaissance claires, ne voyant que la pure méthode (thuần pháp) , ne voyant pas l'existence de la vue/connaissance ni de la méthode, vide mais connaissant clairement tout.
[10:04] Vaincre les obstacles pendant la méditation (piqûres, douleur, attente de la fin de la séance) signifie pratiquer les Six P
La Méthode de Méditation Assise
1. Outils et Posture (Entrée en Méditation -
[11:03]
[11:59] Préparation: S'asseoir sur le coussin, le coccyx au milieu , se balancer doucement d'un côté à l'autre pour stabiliser la posture avant de croiser les jambes.
[13:25] Vêtements: Desserrez la ceinture et le col pour être à l'aise.
[13:50] Postures (2 types):
Demi-
Plein lotus (Kiết già): Plier la jambe gauche sur la cuisse droite, puis la jambe droite sur la cuisse gauche (ou vice-
[15:47] Mains: La main droite repose sur la main gauche, les deux mains posées sur les pieds. Les deux pouces se touchent légèrement (ni trop serrés ni trop écartés).
Coussin: Si le creux du pied est trop prononcé, utiliser un oreiller pour le soutenir afin que la main reposant dessus soit équilibrée.
[19:23] Corps: Alignement : nom brise, pont du nez et pouces doivent être droits pour l'équilibre du corps.
[20:00] Coudes: Juste à côté des hanches (ne pas serrer, ne pas écarter), maintenir une posture naturelle.
[21:19] Mouvement du corps (5 fois): Commencer fort puis ralentir progressivement (l'inverse de la sortie de méditation). Pousser vers le bas in situ, ne pas se pencher.
[23:05] Dos et Tête:
Note: Trop droit peut rendre la poitrine lourde et causer des douleurs cardiaques légères. Trop courbé ou tête trop basse favorise la torpeur (hôn trầm).
[24:15] Yeux et Regard: Yeux ouverts au tiers. Regarder à environ 6 tấc devant les pieds (regarder trop loin favorise la distraction, regarder trop près favorise la torpeur) .
[27:12] Respiration:
3 premières respirations (De fort à léger): Inspirer fortement par le nez, expirer par la bouche.
Ensuite: Fermer la bouche, les lèvres et les dents juste au contact, la langue sur le palais. À partir de là, jusqu'à la fin de la séance, respirer normalement par le nez, régulièrement et doucement.
2. Phase de Stabilité (Trụ Thiền -
[29:28]
A. Comptage des Respirations (Sổ Tức Quán): Pour ceux qui commencent tout juste la pratique.
Méthode 1 (Séparée -
Méthode 2 (Groupée -
Note: Si l'on oublie ou mélange les nombres, on recommence à 1. Après avoir maîtrisé le comptage, on l'abandonne.
B. Suivi des Respirations (Tùy Tức): Suivre l'inspiration et l'expiration.
Savoir où va l'inspiration, où va l'expiration.
Contemplation (Quán): Méditer sur la vie dans la respiration , la respiration est impermanente, la vie est fragile.
Après avoir maîtrisé le suivi, on passe à la pratique de Tri Vọng.
C. Connaissance des Pensées Illusoires (Tri Vọng): L'objectif central du Zen.
[37:53] Pratique: Suivre la respiration pendant 2-
[38:49] Pensées illusoires (vọng): Dès qu'une pensée surgit, la connaître immédiatement (biết vọng), et ne pas la suivre (không theo). Continuer ainsi jusqu'à ce que les pensées diminuent et se calment.
Objectif: Lorsque les pensées se calment, l'esprit devient clair, vide, pur ; le Vrai Esprit (Chân Tâm) apparaît.
[40:42] La Nature de la Connaissance (Tánh Biết -
L'objectif de la méditation est de reconnaître cette Nature de la Connaissance (tánh biết).
[44:43] Attention à l'Égarement (Vô Ký): L'état d'esprit où il n'y a pas de pensées illusoires, mais aussi pas de vigilance ni de connaissance claire. C'est une forme de paresse qui peut mener à la somnolence.
3. Sortie de Méditation (Xả Thiền)
[51:39] Note: La sortie de méditation doit être effectuée correctement pour éviter la maladie. C'est toujours un moment de pratique, exigeant pleine conscience.
[52:05] Étape 1: Réciter le Vœu de Retournement de Mérite (Nguyện Hồ
[52:20] Étape 2: 3 Respirations (De léger à fort): Inspirer par le nez (imaginer le sang circuler) , puis expirer par la bouche (imaginer les afflictions et les maladies sortir).
[53:08] Étape 3: Mouvements:
Bouger les deux épaules de haut en bas 5 fois de chaque côté.
Baisser puis lever la tête 5 fois.
Tourner la tête de droite à gauche 5 fois de chaque côté.
Ouvrir et fermer les mains 5 fois.
Bouger le corps du plus léger au plus fort 5 fois.
[57:33] Étape 4: Massage (20 fois chacun): Masser le visage (vers le haut pour éviter le relâchement) , les oreilles, le cuir chevelu (masser fermement) , la nuque, le cou (bon pour le goitre).
[1:01:06] Étape 5: Massage du corps (10 fois de chaque côté): La main droite masse de l'épaule au bras, la main gauche masse de l'aisselle à la hanche (et vice-
[1:04:19] Étape 6: Massage des yeux (5 fois): Frotter les mains vigoureusement pour les chauffer , puis les appliquer sur les yeux (selon le Vénérable, cela l'a aidé à soigner un mộng thịt -
[1:05:54] Étape 7: Libération des jambes: Tirer la jambe du dessus en premier. Saisir les orteils d'une main et soutenir la cheville de l'autre pour la poser lentement. Masser et frotter les pieds.
[1:10:04] Étape 8: Étirement: Étirer les deux jambes , toujours assis sur le coussin. Étirer les deux bras vers l'avant jusqu'aux gros orteils 5 fois (sans lever les bras trop haut).
[1:11:15] Étape 9: Quitter le coussin: Se lever du coussin de méditation (Bồ
Exhortation et Vœux
[1:12:35] C'est comparable à une question de vie ou de mort pour chaque pratiquant. L'objectif est d'atteindre l'illumination dans cette vie (sáng đạo) (reconnaître la Nature de la Connaissance) .
[1:13:06] Il faut écarter toutes les afflictions (peur, joie, tristesse, gain, perte, supériorité, infériorité) dès qu'elles surgissent.
[1:13:42] Si l'illumination n'est pas atteinte, il faut au moins accumuler le mérite pour une prochaine existence favorable à la pratique.
[1:14:14] Tous sont égaux en vertu de la Nature de Bouddha et de la Nature de la Connaissance (tánh giác).
https://youtu.be/GUKg_SDxPyw
(00:01) Buổi giảng bắt đầu với câu hỏi về luân xa (chakra): tại sao các phương pháp khác như khí công hay yoga cũng khai mở được luân xa và làm sao biết luân xa đã khai mở . Sư ông Viên Minh giải thích rằng luân xa giống như một cái cây, nó sẽ tự nhiên ra hoa kết trái khi đến thời điểm thích hợp . Nếu cố gắng ép một cái cây mới 3 tháng tuổi phải ra trái (trong khi đáng lẽ cần 3 năm), điều đó là không thích hợp .
(01:04) Vì vậy, chúng ta không nên cố gắng "mở" luân xa; chúng sẽ tự mở khi sự tiến hóa của bản thân đạt đến mức độ đó, cũng như học sinh phải học tuần tự từng lớp . Sư ông ví dụ: một người làm chủ được ngôi nhà thì có thể mở hết các cửa vì họ kiểm soát được . Nhưng nếu giao nhà cho một đứa bé, cha mẹ phải đóng hết cửa lại . Nếu người khác (như các phương pháp bên ngoài) cố "giúp" đứa bé mở hết cửa ra, trộm sẽ vào nhà .
(02:34) Tương tự, khi mình chưa làm chủ được bản thân mà mở luân xa, mình sẽ mời gọi những yếu tố bên ngoài vào . Nếu không có hiểu biết để kiểm soát (như chủ nhà biết mời khách nào), mọi thứ sẽ trở nên hỗn loạn . Do đó, không nên mở luân xa vì tham vọng . Hãy cứ thuận theo trật tự vận hành của pháp, như hạt ổi tự nảy mầm, ra lá, rồi thành cây; đó chính là "giác ngộ" .
(04:46) Câu hỏi tiếp theo liên quan đến lời dạy của Sư ông: "Chỉ sống thôi, đừng tu gì cả" . Một thính giả đang phân vân vì họ dự định xây dựng một nơi tu học (ngồi thiền, tụng kinh, sám hối) . Sư ông giải thích rằng ý ngài nói "không tu" là đừng tu vì mong cầu (muốn đạt được trạng thái gì đó, muốn được lên cõi trời) . Đạo Phật là để thấy ra chân lý .
(06:18) "Tu" thực sự là quá trình chuyển hóa nhận thức và hành vi, đòi hỏi mình phải rõ biết mình đang làm gì . Khi lập một đạo tràng, điều quan trọng là người hướng dẫn đã giác ngộ chưa . Nếu chưa giác ngộ mà đi dẫn dắt người khác, đó là "người mù dẫn người mù" . Sư ông ví von: một bác sĩ giỏi không thể cho mọi bệnh nhân cùng một loại thuốc (như aspirin) . Mỗi người có bệnh nền và triệu chứng khác nhau (đau đầu, đau bụng, đau gan) .
(09:14) Nếu chưa giác ngộ, việc lập đạo tràng có thể chỉ là thể hiện bản ngã thay vì lòng từ bi . Một người giác ngộ sẽ biết "cho thuốc" đúng lúc (khi nào cần ngồi thiền, khi nào cần tụng kinh) . Đức Phật cũng nói pháp khác nhau cho từng đệ tử (A Nan, Xá Lợi Phất) để mỗi người tự giác ngộ .
(11:56) Câu hỏi thứ ba là làm sao biết cha mẹ đã tái sinh hay còn quẩn quanh con cháu . Sư ông cảnh báo rằng rất nhiều người, kể cả người tu, chết mà không "siêu thoát" được . Nguyên nhân là sự dính mắc: dính mắc vào chùa, vào con cái, tài sản, địa vị .
(13:48) "Siêu thoát" ở đây nghĩa là không còn dính mắc ở lại . Sư ông chỉ ra phong tục Đông phương (như chiêu hồn nhập mộ) là đang cố "giam" người chết lại . Chúng ta còn muốn cha mẹ ở lại "độ" cho con cháu, biến họ thành "ô sin" mà không cho họ đi "học lớp khác" (tái sinh) . Việc xây mồ mả thật đẹp cũng là để giữ họ làm "ma giữ mộ" . Mỗi kiếp sống là một lớp học; học xong lớp 1 phải lên lớp 2, phải tin vào sự vận hành của nhân quả .
(19:33) Câu hỏi về kinh Kim Cương . Sư ông cho biết câu quan trọng nhất là "Ưng vô sở trụ như sinh kỳ tâm" (Nên phát tâm mà không trụ vào đâu cả) . Tức là khi mắt thấy sắc, tai nghe âm thanh... thì đừng "trụ" (dính mắc) vào đâu . Điều này cũng giống như lời Phật dạy Bāhiya: "Trong thấy chỉ thấy, trong nghe chỉ nghe..." và cũng là tinh thần của Tứ Niệm Xứ (thấy thân, thọ, tâm, pháp như nó là) . Đừng trụ vào quá khứ, hiện tại hay tương lai .
(23:06) Cái thấy biết mà không dính mắc gọi là "tri kiến thanh tịnh" . Nhưng Sư ông nhắc lại lời Phật, ngay cả tri kiến thanh tịnh cũng chỉ là "trạm xe cuối", cái rốt ráo là "vô thủ trước niết bàn" (Niết bàn không còn chấp thủ) . Đây là cốt lõi của Đạo Phật: thấy ra sự thật (chứ không phải nỗ lực đạt được) để giải thoát khỏi trói buộc .
(26:57) Câu hỏi tiếp theo về áp lực của các bạn trẻ mới ra trường, khó tìm việc làm, dẫn đến trầm cảm và tự tử . Sư ông khuyên các bạn phải giữ sự "sáng suốt, định tĩnh, trong lành" . Chính sự thoải mái nội tâm này sẽ thu hút điều tốt đẹp . Ngài kể hai câu chuyện: (1) Một cử nhân ngân hàng không xin được việc, đã đi bán trà sữa. Nhờ đó cô học được tiếng Hoa từ ông chủ Đài Loan, rồi trở thành quản lý, và cuối cùng được một đối tác Nhật Bản tuyển dụng vì biết tiếng Hoa . (2) Cháu của Sư ông bị ép học bác sĩ nhưng không thích . Anh ta bỏ nghề y để đi làm cây kiểng, hòn non bộ và cuối cùng cũng trở nên giàu có .
(34:03) Sư ông kết luận, người ta thất nghiệp là vì "chấp trước", không chịu "du di uyển chuyển" , chỉ muốn làm cái mình thích . Bất cứ công việc chân chính nào cũng là phương tiện nuôi sống . Việc cho rằng mình là bác sĩ mà không thể đi quét đường là do bản ngã .
(35:13) Một câu hỏi khác là "Thiên cơ bất khả lộ" (bí mật trời không thể tiết lộ) có còn đúng không, và tại sao có những lời tiên tri? . Sư ông khuyên không nên coi thầy bói hay tử vi . Biết trước tương lai chỉ mang lại khổ: nếu biết trúng số thì lười biếng, nếu biết bị tai nạn thì lo sợ ngay từ bây giờ .
(37:13) Mọi chuyện đến với mình, dù tốt hay xấu, đều là "bài học" . "Thiên cơ" chính là những gì đang đến với mình ngay hiện tại; khó khăn chính là thiên cơ để mình học . Càng muốn biết tương lai, càng quên mất hiện tại . Những lời tiên tri thường mơ hồ, chỉ khi sự việc xảy ra rồi người ta mới thấy là "đúng" .
(40:05) Một người từng tu Mật tông hỏi về "hướng đi của sự tu tập", vì họ cảm thấy hợp với sự "trở về trọn vẹn tỉnh thức" mà Sư ông giảng hơn . Sư ông trả lời: Hướng đi chính là "soi sáng lại chính mình" , hay "kiến tánh thành Phật" (thấy ra tự tánh) .
(42:25) Trở về chính mình không có nghĩa là ngồi yên một chỗ, mà là "rõ biết chính mình" trong mọi hoạt động (nấu ăn, đi lại) . Dù mình có mục đích (như đi chợ, hay học lên tiến sĩ), mình vẫn phải "thần trọng chú tâm quan sát" từng khoảnh khắc hiện tại . Khi làm toán thì phải trọn vẹn với bài toán .
(46:55) Trong phần trả lời cuối cùng (về câu "bờ mê là bến giác"), Sư ông giải thích đời người là một hành trình (cuộc lữ) , luôn có hai mặt: thật (chân đế) và ảo (tục đế) . "Đi" là tâm chạy ra ngoài tìm kiếm, "Về" là trở lại với chính mình . "Biển khổ mênh mông, hồi đầu là bến": Khi ta nhận ra những mộng tưởng là ảo, ta buông xuống và trở về với chân tâm .
(51:08) Niết bàn và sinh tử không ở đâu khác, chúng ở ngay đây . Khi tâm thanh tịnh là Niết bàn, khi tâm vọng động (tham ái, vô minh) là sinh tử . Ngài ví điều này như thấy sợi dây mà tưởng là con rắn . Chúng ta sống trong sợ hãi vì "con rắn" (ảo tưởng, khái niệm) . Khi chợt thấy đó chỉ là "sợi dây" (sự thật), mọi sợ hãi biến mất . Sự thật (chân lý) đã có sẵn, chỉ là ta không thấy . Giác ngộ là thấy ra cái mê, ngay trong thế gian này (Phật pháp bất ly thế gian giác) .
(58:11) Câu hỏi tiếp theo: "Biết hơi thở" (hơi thở là đối tượng) có phải là Định, và "biết sự thở" (sự thở là diễn biến) có phải là Tuệ không? . Sư ông làm rõ: Thiền định (Samatha) dùng "hơi thở" (vật) để trụ tâm . Thiền tuệ (Vipassanā) thì quan sát "sự thở" (diễn biến) mà không trụ lại .
(1:02:08) Cần phân biệt "thiền định" (Tứ thiền Bát định) với "Chánh định" (trong Bát Chánh Đạo) . Đức Phật đã đạt các tầng thiền định nhưng từ bỏ vì thấy nó chỉ là "trụ lại", mà cốt lõi là "ưng vô sở trụ" (không trụ) . "Chánh định" thực sự là khi tâm đi qua mọi thăng trầm (được-
(1:10:18) Câu hỏi cuối cùng: Làm sao vượt qua những tổn thương quá khứ (như bị cha mẹ hành hạ tinh thần) cứ tái diễn? . Sư ông đáp: Người ta bị ám ảnh quá khứ vì "quên thực tại" . Mọi thứ trải qua đều là "bài học" . Ngài kể về tuổi thơ của mình: sinh năm 1944, trải qua nạn đói, chiến tranh, học hành mất căn bản, sống xa cha mẹ . Chính những thăng trầm đó đã dạy ngài đối diện với cuộc sống và không còn sợ hãi . Nếu quá khứ từng bị cha mẹ đối xử không tốt, đó chính là bài học thực tế để sau này mình biết cách đối xử với con cái mình tốt hơn .
(00:01) L'enseignement commence par une question sur les chakras . Le Vénérable Viên Minh explique que les chakras sont comme un arbre ; il fleurira et portera naturellement des fruits lorsque le moment sera venu . Si l'on essaie de forcer un arbre de 3 mois à porter des fruits (alors qu'il lui faudrait 3 ans), cela n'est pas approprié .
(01:04) Par conséquent, nous ne devrions pas essayer d' "ouvrir" les chakras ; ils s'ouvriront d'eux-
(02:34) De même, lorsque nous ne nous maîtrisons pas encore nous-
(04:46) La question suivante concerne l'enseignement du Vénérable : "Vivez seulement, ne pratiquez rien" . Un auditeur est perplexe car il prévoyait de construire un lieu de pratique (méditation assise, récitation de sutras, repentir) . Le Vénérable explique que son intention en disant "ne pratiquez pas" est de ne pas pratiquer par désir (vouloir atteindre un certain état, vouloir renaître au paradis) . Le bouddhisme a pour but de voir la vérité .
(06:18) La "pratique" (Tu) est en réalité un processus de transformation de la perception et du comportement, qui exige de savoir clairement ce que l'on fait . Lors de la création d'un centre de pratique, l'important est de savoir si le guide est déjà éveillé . S'il ne l'est pas et qu'il guide les autres, c'est "un aveugle guidant un aveugle" . Le Vénérable utilise une analogie : un bon médecin ne peut pas donner le même médicament (comme l'aspirine) à tous les patients . Chaque personne a des antécédents médicaux et des symptômes différents (mal de tête, mal de ventre, douleur au foie) .
(09:14) Si l'on n'est pas éveillé, créer un centre de pratique peut n'être qu'une expression de l'ego plutôt que de la compassion . Une personne éveillée saura "donner le bon médicament" au bon moment (quand méditer, quand réciter les sutras) . Le Bouddha lui-
(11:56) La troisième question est : comment savoir si les parents se sont réincarnés ou s'ils restent encore auprès de leurs descendants ? . Le Vénérable prévient que de nombreuses personnes, y compris des pratiquants, meurent sans être "libérées" (siêu thoát) . La cause est
(13:48) "Être libéré" (Siêu thoát) signifie ici ne plus être retenu par l'attachement . Le Vénérable souligne que certaines coutumes orientales (comme l'invocation de l'âme dans la tombe) tentent d' "emprisonner" le défunt . Nous voulons même que nos parents restent pour "protéger" les descendants, les transformant en "serviteurs" (ô sin) sans les laisser aller "étudier dans une autre classe" (se réincarner) . Construire de magnifiques tombeaux revient à les garder comme "fantômes gardiens de tombe" . Chaque existence est une classe ; une fois la classe 1 terminée, il faut passer à la classe 2, en faisant confiance au fonctionnement du karma .
(19:33) Question sur le Sutra du Diamant (Kinh Kim Cương) . Le Vénérable indique que la phrase la plus importante est "Ưng vô sở trụ như sinh kỳ tâm" (L'esprit doit s'éveiller sans demeurer nulle part) . C'est-
(23:06) La vision et la connaissance sans attachement sont appelées la "connaissance et vision pures" (tri kiến thanh tịnh) . Mais le Vénérable rappelle les paroles du Bouddha, même cette pureté n'est que "la dernière station" ; le but ultime est le "Nirvana sans saisie" (vô thủ trước niết bàn) . C'est le cœur du bouddhisme : voir la vérité (plutôt que de lutter pour obtenir quelque chose) afin d'être libéré des liens .
(26:57) La question suivante porte sur la pression subie par les jeunes diplômés qui peinent à trouver du travail, menant à la dépression et au suicide . Le Vénérable leur conseille de rester "lucides, stables et sereins" (sáng suốt, định tĩnh, trong lành) . C'est cette sérénité intérieure qui attirera de bonnes choses . Il raconte deux histoires : (1) Une diplômée en banque n'arrivant pas à trouver d'emploi a commencé à vendre du thé aux perles (trà sữa). Grâce à cela, elle a appris le chinois avec son patron taïwanais, est devenue gérante, et a finalement été embauchée par un partenaire japonais parce qu'elle parlait chinois . (2) Le neveu du Vénérable a été forcé à devenir médecin . Il a abandonné la médecine pour s'occuper de plantes ornementales (cây kiểng) et de rocailles, et il est finalement devenu riche ainsi .
(34:03) Le Vénérable conclut que les gens sont au chômage à cause de leur "attachement rigide" ( préjugés )(chấp trước), refusant d'être "flexibles et adaptables" (du di uyển chuyển) , ne voulant faire que ce qu'ils aiment . Tout travail honnête est un moyen de subsistance . Penser qu'en tant que médecin on ne peut pas balayer la rue est dû à l'ego .
(35:13) Une autre question porte sur le dicton "Les secrets célestes ne doivent pas être révélés" (Thiên cơ bất khả lộ) et sur les prophéties . Le Vénérable déconseille de consulter les diseurs de bonne aventure ou l'astrologie (tử vi) . Connaître l'avenir n'apporte que de la souffrance : si l'on sait qu'on va gagner au loto, on devient paresseux ; si l'on sait qu'on aura un accident, on souffre par peur dès maintenant .
(37:13) Tout ce qui nous arrive, bon ou mauvais, est une "leçon" . Le "secret céleste" (Thiên cơ), c'est ce qui nous arrive dans le présent ; la difficulté actuelle est le "secret céleste" qui nous permet d'apprendre . Plus on veut connaître l'avenir, plus on oublie le présent . Les prophéties sont souvent vagues ; ce n'est qu'après l'événement que les gens les jugent "correctes" .
(40:05) Une personne ayant pratiqué le bouddhisme tantrique (Mật tông) demande quelle est "la direction de la pratique", se sentant plus en phase avec le "retour à la pleine conscience éveillée" enseigné par le Vénérable . Le Vénérable répond : La direction est de "regarder en soi-
(42:25) Revenir à soi-
(46:55) Dans la dernière réponse (concernant la phrase "
(51:08) Le Nirvana et le Samsara ne sont pas ailleurs, ils sont ici . Quand l'esprit est pur et serein, c'est le Nirvana ; quand l'esprit est agité (par l'ignorance et le désir), c'est le Samsara . Il compare cela au fait de voir une corde et de croire que c'est un serpent . Nous vivons dans la peur à cause du "serpent" (nos illusions, nos concepts) . Quand on réalise soudain que ce n'est qu'une "corde" (la réalité), toute peur disparaît . La vérité (chân lý) est déjà là, c'est juste que nous ne la voyons pas . L'éveil, c'est voir l'illusion, ici même dans ce monde (Phật pháp bất ly thế gian giác) .
(58:11) Question suivante : "Connaître la respiration" (la respiration comme objet) est-
(1:02:08) Il faut distinguer la "concentration méditative" (Tứ thiền Bát định, les Jhānas) de la "Concentration Juste" (Chánh định, dans le Noble Octuple Sentier) . Le Bouddha a atteint les états méditatifs (Jhānas) mais les a abandonnés car ils ne sont qu'un "attachement" (trụ lại), alors que l'essence est "ưng vô sở trụ" (ne demeurer nulle part) . La "Concentration Juste" (Chánh định) c'est lorsque l'esprit traverse tous les hauts et les bas (gain et perte, louange et blâme) et que "l'esprit reste impassible" . Il ne s'agit pas de combiner Định et Tuệ, mais plutôt : "dans la Sagesse (la vision claire) se trouve déjà la Concentration (l'impassibilité)" . Essayer de fixer l'esprit n'est qu'une recherche de sécurité pour l'ego .
(1:10:18) Dernière question : Comment surmonter les blessures du passé (comme la maltraitance psychologique par les parents) qui resurgissent sans cesse ? . Le Vénérable répond : Les gens sont hantés par le passé parce qu'ils "oublient le présent" . Tout ce que nous avons vécu est une "leçon" . Il parle de sa propre enfance : né en 1944, il a connu la famine, la guerre, a pris du retard dans ses études et a vécu loin de ses parents . Ce sont ces épreuves qui lui ont appris à faire face à la vie et à ne plus avoir peur . Si l'on a été maltraité par ses parents dans le passé, c'est une leçon concrète pour savoir comment mieux traiter ses propres enfants à l'avenir .
https://youtu.be/dCJUhzgIdQk
Tóm tắt nội dung bài giảng của Sư Ông Viên Minh Bài Giảng Về Gia Đình | Làm Thế Nào Giữ Nhà Yên, Tâm An?
(00:02) Câu hỏi: Vợ chồng mâu thuẫn khi làm chung, ở chung. Một người vợ chia sẻ cảm thấy dễ nổi sân khi ở cạnh chồng. Họ làm chung công ty và ở chung nhà. Dù cố gắng, cô vẫn chưa kiểm soát được cơn sân và cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng. Cô muốn ly hôn hoặc ở riêng nhưng chồng không đồng ý. Cô mong thầy chỉ cách kiểm soát cơn sân hoặc thấu hiểu chồng hơn.
(00:53) Trả lời: Buông xuống thay vì vượt qua.
Sư Ông giải thích rằng "càng muốn vượt qua là càng bị dính". Giải pháp không phải là "vượt qua" (muốn thắng nó) mà là "buông xuống".
(01:19) Nguyên nhân mâu thuẫn là vì mỗi người (vợ và chồng) đều muốn "thành công theo ý mình".
(01:50) Chừng nào mỗi người còn muốn thành công theo ý riêng thì không bao giờ vượt qua được. Chỉ khi mỗi người "trở về thấy lại chính mình" thì mới không còn gì để vượt qua.
(02:23) Người ta đau khổ vì đặt "thành công" làm chính; nếu thất bại họ sẽ đau khổ.
(02:48) Nếu một người đặt "sự giác ngộ bản thân" làm chính, xem đời sống là khoảnh khắc để "rõ biết chính mình", thì họ sẽ không còn phiền não.
(03:12) Càng thành công nhiều (trên đời) thì càng đau khổ nhiều , vì khi chết không mang theo được.
(03:43) Người đặt giác ngộ làm chính, dù có ngàn tỷ cũng không đau khổ, vì họ không xem đó là thành công hay thất bại.
(04:48) Thành công lớn nhất trong đời là "giác ngộ được sự thật".
(06:13) Vì vậy, không cần "vượt qua", mà chỉ cần "trở về để mà soi sáng lại chính mình", loại bỏ những ảo tưởng.
(06:45) Câu hỏi: Con trai không muốn học đại học. Một người mẹ buồn vì con trai học hết năm thứ hai đại học (có IELTS 6.5) thì không muốn học tiếp vì thấy khó. Cháu chỉ muốn làm công việc đơn giản như phụ bán đồ ăn, không có mong cầu gì. Người mẹ muốn con ra trường đại học rồi tự chọn việc.
(07:18) Trả lời: Điều quan trọng là sự an lạc, không phải bằng cấp.
Sư Ông cho rằng làm nghề gì không quan trọng , quan trọng là "sống bình tĩnh, sáng suốt, an lạc".
(07:49) Người con sở dĩ an lạc là vì "không mong cầu gì".
(08:11) Đáng lẽ người mẹ nên mừng cho con, thay vì bắt con phải có bằng cấp, phải "tranh đấu với đời".
(08:37) Sư Ông kể câu chuyện về một người Thái Lan có bằng cử nhân nhưng thấy cuộc sống thành phố quá khó khăn (xin việc, vay tiền làm nhà, trả nợ).
(10:08) Người đó nhận ra người ta đổi sức trẻ lấy tiền tài, đến khi già lại không mua lại được sức khỏe.
(10:59) Anh ta quyết định bỏ thành phố về quê , tự làm nhà, trồng trọt và sống "an vui thoải mái", hạnh phúc hơn.
(11:39) Áp lực của cha mẹ bắt con cái học hành có thể khiến chúng bị trầm cảm, thậm chí tự tử.
(12:17) Cha mẹ chỉ nên "khuyên" và "gợi ý" , và phải "tôn trọng cái chọn lựa của nó".
(12:51) Câu hỏi: Thấy người cha đã mất. Một người hỏi về việc hơn 20 năm trước thấy ba mình (mới mất) đứng cạnh giường khi mình đang thức. Lúc đó quá sợ nên chỉ niệm Phật.
(13:28) Trả lời: Hồi hướng phước lành.
Sư Ông giải thích có hai trường hợp: 1/ Do mình quá thương nhớ nên sinh ra "ảo giác". 2/ Người thân mất nhưng "chưa được siêu thoát", còn ở cõi thân trung ấm nên hiện về.
(14:41) Dù là trường hợp nào, cũng nên "làm những cái việc lành" và "hồi hướng phước lành" đến cho người thân.
(15:19) Cách cúng dỗ theo phong tục đôi khi lại "giữ cái người thân của mình lại".
(15:50) Theo đạo Phật, cách đúng là hồi hướng phước để giúp họ siêu thoát, tái sinh vào cõi tốt lành.
(16:25) Câu hỏi: Oan gia trái chủ là gì?
Trả lời: Là người có "oan trái" với mình trong đời sống. Khi một người mất đi nhưng tâm còn "dính mắt" (ví dụ: quá yêu hoặc quá hận thù, nợ nần ) với người còn sống, thì gọi là oan gia trái chủ.
(17:17) Ví dụ: Một cô gái chết nhưng vì quá thương một anh chàng nên không siêu thoát, cứ theo phá không cho anh ta lấy vợ.
(18:07) Ví dụ: Người bị giết oan sẽ dẫn dắt cảnh sát tìm ra hung thủ hoặc tự trả thù.
(19:11) Câu hỏi: Trình pháp về "Tu" và "Trí thông minh". Một Phật tử trình pháp (chia sẻ sự hiểu biết):
"Tu" là "quá trình thanh lọc nhận thức và hành vi một cách tự nhiên".
"Món quà lớn nhất" là "trí thông minh", và "chướng ngại đến giác ngộ lớn nhất" cũng chính là "trí thông minh".
(19:43) Trả lời: Đúng, rất đúng.
(20:14) Về "Tu": Đúng. Mình sinh ra là để "sống" chứ không phải để "hành" (gò ép). Tu là "soi sáng lại chính mình" để "điều chỉnh nhận thức và hành vi".
(21:33) Quá trình điều chỉnh đó phải "tự nhiên" , không phải cố gắng "hoàn hảo một cách ảo tưởng". Đứa bé phải đi lảo đảo rồi mới đi vững được.
(22:53) Về "Trí thông minh": Đúng. "Thông minh" (thuộc lý trí, tục đế) khác với "Trí tuệ".
(23:18) "Trí tuệ" là tâm "bình tĩnh, sáng suốt" trước mọi sự.
(23:45) Một nhà khoa học NASA có thể rất thông minh (tính toán bắn vệ tinh lên sao Hỏa) nhưng "vẫn phiền não khổ đau".
(24:52) Người "trí tuệ" là người "thấu hiểu được bản thân mình để loại trừ đi những ảo tưởng".
(26:29) Câu hỏi: Yêu mà không phụ thuộc cảm xúc (dính mắc). Một người đang yêu nhưng "không phụ thuộc cảm xúc". Mọi người nói "yêu như vậy thì yêu để làm gì?". Hỏi như vậy có đúng không?
(26:29) Trả lời: Tình yêu tùy thuộc vào độ Vị tha -
Tình yêu có nhiều dạng (với cha mẹ, bạn bè, vợ chồng).
(27:22) Có người yêu là dính mắt, có người yêu không dính mắt. Có người không được yêu thì giết người yêu; có người lại vui vẻ để người yêu đi tìm hạnh phúc mới.
(28:37) Điểm mấu chốt là: "trong tình yêu độ vị tha và độ vị kỵ là bao nhiêu?".
(29:13) Sư Ông kể chuyện một ông thầy phát hiện vợ mình và người học trò (mình rất thương) yêu nhau.
(29:47) Thấy họ yêu nhau thật, ông thầy đã "rút lui" và "cho hai người là chính thức làm đám cưới" để họ được hạnh phúc. Đó là tình yêu rất "vị tha".
(30:24) Ngược lại, tạt axit là "quá vị kỵ".
(31:15) Chủ đề: Vì sao người giác ngộ mỉm cười (Tiếu sinh tâm).
Các vị đó cười vì thấy "mọi chuyện nó đã hoàn hảo rồi tại mình không thấy".
Chúng ta "loay hoay tìm kiếm sự hoàn hảo theo ý mình" nên mới sinh ra luân hồi sinh tử.
(32:36) Khi giác ngộ, người ta thấy "không có một cái gì sai hết trơn á". "Tất cả đều đúng, kể cả cái sai".
(33:15) Vì nó đã hoàn hảo, nên Phật chỉ dạy "lặng lẽ soi sáng để thấy ra sự thật thôi" , không cần phải nỗ lực rèn luyện gì cả.
(33:49) Câu hỏi: Làm sao để chuyển hóa khổ đau thành an lạc? Người hỏi nghe rằng phải nhìn sâu vào khổ đau để "chuyển hóa khổ đau thành niềm vui, sự an lạc" và hỏi cách làm.
(33:49) Trả lời: Không phải chuyển hóa, mà là tâm không động.
Sư Ông nói đó là hiểu lầm. Mục đích "không phải là chuyển hóa khổ đau thành an lạc".
Mục đích là "đối với khổ đau tâm mình vẫn là bình thản, mà đối với an lạc tâm mình vẫn bình thản".
(34:25) Nếu cố biến khổ đau thành an lạc thì "vẫn là tìm kiếm cái cái mà mình thích", vẫn là bản ngã. Quan trọng là "giác ngộ được sự khổ đau".
(35:07) Cái "an lạc" (Paramasukha) của Niết bàn không phải là cảm giác "lạc" (đối nghịch với "khổ"), mà là một cái tâm "không còn bị ảnh hưởng bởi cái khổ hay là cái lạc".
(36:21) Như Đức Phật dạy: "Khi xúc chạm việc đời tâm không động... là phúc lành cao thượng".
(36:55) Mục đích đạo Phật không phải là "tránh khổ để được lạc" , mà là để "thấy khổ", "quán khổ" và "thực chứng cái khổ".
(38:52) Giống như Chúa nói: "Hỡi những kẻ gánh nặng hãy đến với ta, gánh của ngươi sẽ được nhẹ nhàng". "Đến với ta" tức là "trở về với cái bản tâm mà thanh tịnh trong sáng" , thì gánh nặng (khổ đau) tự nhiên trở nên nhẹ nhàng.
(40:02) Câu hỏi: Làm sao biết hành động của mình là thuận pháp hay thuận ngã?
(40:02) Trả lời: Thuận ngã là "nỗ lực để đạt", thuận pháp là "chỉ thấy".
Điều này "mỗi người phải tự mình soi sáng" qua trải nghiệm, chiêm nghiệm "để mà thấy ra thôi".
(41:05) Chúng ta thường hiểu sai về "tinh tấn chánh niệm tịnh giác". Chúng ta biến nó thành "một nỗ lực của bản ngã để đạt được cái gì đó". Đó là "hoàn toàn sai".
(41:27) Tinh tấn chánh niệm tịnh giác thật sự là "buông xuống hoàn toàn", là "vô vi" (không làm gì) và "vô ngã" (không có cái ta).
(42:19) Tức là chỉ "phản ánh trung thực" mọi sự vật như nó là.
(42:54) Sư Ông kể ví dụ đi xem phim 4D. Khi các mảnh vỡ bay tới, vị sư bên cạnh sợ hãi nhắm mắt (tưởng là thật).
(45:03) Còn Sư Ông"ngồi tỉnh bơ" vì "biết đó là không phải thật... chỉ là cái phim thôi".
(46:08) Chánh niệm tịnh giác là như vậy: thấy mọi sự chỉ là "pháp đang vận hành" , không có "ta phải làm thế này, ta phải làm thế kia".
(46:36) Cái "ta" (bản ngã) chính là "cướp công pháp", "thọc gậy bánh xe pháp" khi nó xen vào muốn mọi thứ theo ý mình.
(47:56) Tu theo kiểu "vô vi vô ngã" là "trong thấy chỉ thấy, trong nghe chỉ nghe".
(48:24) Kết luận: Khi nào bạn "nỗ lực để mà đạt được như ý muốn" thì đó là thuận ngã. Khi nào bạn "chỉ thấy thôi" thì đó là thuận pháp (tánh giác).
(48:52) Câu hỏi: Luôn bị mâu thuẫn nội tâm (hai tiếng nói). Một người luôn có hai tiếng nói đối lập, luôn "đứng trước ngã ba đường" và không biết lựa chọn, rất phiền muộn.
(48:52) Trả lời: Đó là "Tâm Si" (lý trí) hoạt động.
Sự "phân vân nghi hoặc" đó chính là "tâm si" ( Ang : delusion) : niềm tin sai lầm. ( Fr : illusion )
(49:50) "Tâm si" chính là "lý trí" do bản ngã phát triển.
(50:27) Lý trí phân vân là vì bản ngã "muốn đạt được một điều gì đó theo ý mình" , nhưng mục tiêu đó là "ảo" (dựa trên tưởng) chứ không "thực".
(51:05) "Trí tuệ" thì thấy "thực", còn "lý trí" (thông minh) thì đi theo "tưởng" (ảo).
(51:37) Người thấy được "cái thực" rồi (như vị Tu-
(52:38) Ba biểu hiện của tâm si là: 1. Nghi (phân vân) , 2. Trạo cử (cứ suy nghĩ tìm cách) , 3. Hôn trầm thủy miên (mệt mỏi, chán nản).
(53:08) Cách duy nhất là "buông xuống trở về trọn vẹn với lại cái thực tại đang là".
(53:57) Câu hỏi: "Trọn vẹn với cái thấy" là như thế nào? Người hỏi thắc mắc: Khi thấy, nếu "chú tâm để rõ biết là mình đang thấy" thì có còn là "trọn vẹn" không, hay đã bị chia một phần tâm?
(53:57) Trả lời: Giới -
"Trọn vẹn" nghĩa là tâm "không dao động".
(55:07) Sư Ông ví dụ cầm một cái gương:
Giới: Khéo cầm cái gương (tay không run).
Định: Cái gương đứng yên.
Tuệ: Thấy rõ mặt mình trong gương một cách trung thực.
Ba yếu tố này là một, không thể tách rời.
(56:11) "Định" ở đây là "tâm không động" , chứ không phải "trụ vào một điểm".
(56:50) "Chú tâm" (tâm trở về, không tán loạn) khác với "Tập trung tâm" (trụ vào đối tượng).
(58:07) Tâm có 2 chiều nhận thức: nhận thức đối tượng bên ngoài và nhận thức chính nó.
(58:59) Khi tâm không trụ vào đâu cả mà "cảm nhận được sự tĩnh lặng của chính nó", đó gọi là "niệm tịch tịnh".
(59:29) Các vị thánh "nhập thánh quả định" là trở về với cái "bản tâm hoàn toàn thanh tịnh trong sáng" này.
(1:01:14) Câu hỏi: Phân biệt Thiền Định (Samatha) và Thiền Tuệ (Vipassanā). Người hỏi nghe nói Thiền Định không giúp giác ngộ, chỉ có Thiền Tuệ mới giúp. Xin thầy khai thị sự khác nhau.
(1:01:14) Trả lời: Phân biệt "Chánh Định" và "Tà Định" (Định của Bà la môn).
Thiền Tuệ (Vipassanā) "đã có thiền định trong đó rồi".
(1:01:57) Nhưng có 2 loại "Định":
Định Tầm Tứ (Tứ thiền Bát định): Là tập trung, "trụ tâm trên đối tượng". Đây là định của Bà la môn.
Chánh Định (Sammā-
(1:02:20) Đức Phật đã tu Tứ thiền Bát định nhưng đã "bỏ" vì thấy nó "không" giải thoát , nó vẫn nằm trong Tam Giới (Sắc ái, Vô sắc ái).
(1:02:49) Sai lầm lớn là người sau đã "đưa cái tứ thiền bát định vào thay thế" cho "Chánh Định" trong Giới-
(1:04:14) Trú trong cái "lạc củ
(1:04:57) Chánh Định (Định của Phật): Là "tâm không đồng trước tất cả mọi đối tượng" (trước khen/chê, thành/bại, vui/khổ... tâm vẫn bình thản).
(1:05:23) Trong Chánh Định, ta "vẫn nghe, vẫn thấy, vẫn xúc chạm, vẫn biết hết".
(1:05:55) Khi "trong thấy chỉ thấy" (như ông Ba Hi Gia) thì đó chính "là định rồi đó". Nếu thấy mà "nội sân lên" là "không định".
(1:06:51) Ví dụ:
Định Tứ Thiền: Thầy "trụ tâm" vào cái hoa. Ai hỏi gì thầy "không nghe gì hết". Đó là tâm bị "trụ".
Chánh Định: Thầy ngồi với "tâm hoàn toàn rộng lặng trong sáng". Có gió mát thầy biết, ai hỏi thầy nghe và trả lời được liền. Tâm đó "phải định" thì mới làm được vậy.
(1:09:52) Nếu vợ chồng cãi nhau, bà vợ "định lại" (trụ vào niệm Phật) thì không giải quyết được vấn đề. Nhưng nếu bà vợ "bình thản sáng suốt" (là Chánh Định + Tuệ) lắng nghe thì sẽ giải quyết được.
(1:11:04) Kết luận: Cái định (Tứ thiền) mà người ta theo đuổi là "trở ngại cho tuệ". Còn Chánh Định (tâm không động) "mới gọi là trí tuệ".
(1:11:38) Câu hỏi: Mối liên hệ giữa Vô vi, Vô ngã và Thiền.
(1:11:38) Trả lời: Vô vi, Vô ngã là Thiền.
"Trong thấy chỉ thấy" chính là "vô vi" (không can thiệp).
Khi mình "can thiệp theo ý mình" thì đó là "hữu vi" (có làm) và "hữu ngã" (có ta).
(1:12:48) Xung đột (vợ chồng) xảy ra là do "hữu vi hữu ngã" (bản ngã của chồng muốn làm kiểu này, bản ngã của vợ muốn làm kiểu kia) .
(1:13:16) Nếu "vô vi vô ngã" thì không có xung đột, chỉ có "tương giao" (hòa hợp).
(1:13:51) Ví dụ: Đổ nước sôi 100°C vào nước 0°C, chúng "không có cãi nhau" mà tự "trung hòa" thành 50°C. Nhưng "bản ngã" 100°C và "bản ngã" 0°C thì không thể dung hòa.
(1:16:09) Câu hỏi: Thấy được gốc rễ là bản ngã rồi, thì "làm gì tiếp nữa"?
(1:16:09) Trả lời: Vẫn còn muốn "làm".
Sư Ông chỉ ra: Phật tử "vẫn là muốn làm" , "vẫn muốn trở thành gì đó".
(1:16:41) Phật tử chưa "hoàn toàn là buông xuống để chỉ thấy pháp như đang là".
(1:17:10) Nếu "thấy pháp như nó đang là" thì "không còn gì để làm được cả". "Việc làm đã làm xong".
(1:17:10) Nếu "chưa thấy rõ" thì "tiếp tục thấy cho đến khi nào mình thấy ra vấn đề thôi".
(1:17:34) Giống như đọc câu 10 chữ mà mới đọc 2 chữ thì chưa hiểu, phải đọc hết 10 chữ mới hiểu.
(1:18:20) Câu hỏi: "Tuệ thấy sinh diệt" sinh ra "Tuệ lực" như thế nào?
(1:18:20) Trả lời: Quá trình thấy rõ sự sinh diệt của tâm sân.
(1:18:51) "Chúng sanh" là tham, sân, si... trong tâm mình. "Độ" chúng là "rõ biết" chúng.
(1:19:22) Giai đoạn 1 (Vô minh): Sân khởi lên không biết, diệt lúc nào cũng không biết.
(1:20:27) Giai đoạn 2 (Thấy Diệt): Đang sân, một lúc sau (có khi cả ngày) mới "thấy mình đang sân". Khi "thấy" nó, thì sẽ thấy nó dịu xuống và "thấy cái sân đó nó diệt". Đây là "Tuệ thấy diệt".
(1:22:28) Giai đoạn 3 (Thấy Sinh Diệt): Khi tuệ lực mạnh hơn, thời gian nhận biết ngắn dần (từ 1 ngày xuống 1 tiếng, 15 phút).
(1:23:28) Tới lúc, "tâm mình khởi lên sân là mình thấy liền luôn". Vừa "thấy" một cái là nó "diệt liền". Đây là "Tuệ thấy sinh diệt".
(1:25:02) Giai đoạn 4 (Tuệ Không Sinh): Tuệ lực rất vững. Khi đối tượng đó đến, tâm mình đang sáng suốt nên "không có khởi sân nữa".
(1:25:38) Đây gọi là "thấy bản lai diện mục lúc chưa sinh" (tức là thấy được bản tâm thanh tịnh trước khi tâm sân khởi lên) .
(1:26:55) Câu hỏi: Làm thế nào để diệt trừ bản ngã?
(1:26:55) Trả lời: Không thể diệt, chỉ có thể để nó "tự diệt".
"Không có cách diệt trừ bản ngã". Chỉ có cách "để bản ngã tự diệt".
(1:26:55) Phải để bản ngã chạy theo "ảo tưởng" (điều nó tham muốn), rồi tự nó "thực hiện" và tự nó "thấy" đó chỉ là "phiền não, khổ đau", "hoàn toàn là ảo". Khi nó thấy ra, "tự nhiên nó sẽ từ bỏ".
(1:27:27) Người giác ngộ thấy "bản ngã cũng hoàn hảo luôn".
(1:27:58) Nếu mình "ngăn chặn" bản ngã, nó sẽ ấm ức và đi tìm cái khác. Nó phải "tự thấy ra nó là ảo" thì mới "tự diệt".
(1:28:30) Đó là lý do trong Tứ Diệu Đế, "Tập đế" (bản ngã) và "Khổ đế" (khổ đau) cũng là "Đế" (Sự thật). Phải đi qua cái "ảo" (Tập, Khổ) mới thấy được cái "Thật" (Diệt, Đạo).
(1:30:00) Bản ngã là "người thợ làm nhà" (theo kinh Phật) , chuyên tạo ra những "lý tưởng hư ảo" để mình chạy theo.
(1:30:55) Giống như thấy sợi dây tưởng là con rắn. Sợi dây vẫn là sợi dây. Khi thấy ra sự thật (là sợi dây), con rắn (ảo tưởng, bản ngã) tự biến mất.
(1:31:53) Con người khổ vì muốn "phi thường" , nên trở nên "bất thường". Khi buông ra, mới thấy cái "bình thường" vốn "đã hoàn hảo".
(1:32:50) Câu hỏi: Lo lắng đời sau sẽ thoái đọa, mất duyên với chánh pháp. Phật tử thấy may mắn vì gặp chánh pháp giữa lúc thế giới chiến tranh , nhưng "lo lắng" mai sau "trôi lăn thói đọa" sẽ quên mất đường giải thoát.
(1:33:23) Trả lời: Chân lý không bao giờ mất, chỉ có mình không thấy.
"Không bao giờ chân lý có thể mất". Chân lý "tràn đầy trong khắp vũ trụ".
(1:33:49) "Không sợ chân lý mất, mà chỉ sợ không thấy chân lý".
(1:33:49) Muốn thấy chân lý thì "phải là trọn vẹn rõ biết cái thực tại từng khoảnh khắc".
(1:34:27) Chân lý "luôn hiện hữu tại đây và bây giờ".
(1:34:53) Chúng ta không thấy vì "đầu tư cái biết của mình vào cái mà mình ham muốn" (dính mắc vào đó).
(1:35:31) Giống như người lái xe bị tai nạn, tông vào xe lửa là vì "tâm họ đang nghĩ chuyện gì khác".
(1:36:19) Chúng ta "chạy trốn chân lý" qua ảo tưởng, qua cả kinh điển , chạy trốn "thực tại".
(1:36:47) Không cần đi tìm đâu xa, "chỉ cần trọn vẹn với từng khoảnh khắc" thì "ngay đó sẽ thấy ra chân lý".
Traduction française du résumé de l'enseignement du Vénérable Viên Minh : Enseignement sur la famille | Comment garder une maison paisible et un esprit serein ?
(00:02) Question : Conflit entre mari et femme travaillant et vivant ensemble. Une femme partage qu'elle se met facilement en colère lorsqu'elle est avec son mari. Ils travaillent dans la même entreprise et vivent sous le même toit. Malgré ses efforts, elle n'arrive pas à contrôler sa colère et se sent fatiguée et stressée. Elle souhaite divorcer ou vivre séparément, mais son mari refuse. Elle demande au maître de l'aide pour contrôler cette colère ou mieux comprendre son mari.
(00:53) Réponse : Lâcher prise au lieu de surmonter.
Le Vénérable explique que "plus on veut surmonter, plus on s'accroche". La solution n'est pas de "surmonter" (vouloir gagner) mais de "lâcher prise".
(01:19) La cause du conflit est que chacun (mari et femme) veut "réussir selon ses propres idées".
(01:50) Tant que chacun voudra réussir à sa manière, ils ne pourront jamais surmonter le conflit. C'est seulement lorsque chacun "reviendra pour se voir lui-
(02:23) Les gens souffrent parce qu'ils placent la "réussite" au centre ; en cas d'échec, ils souffrent.
(02:48) Si une personne place "l'éveil de soi" au centre, considérant la vie comme un instant pour "connaître clairement soi-
(03:12) Plus on réussit (dans le monde), plus on souffre, car à la mort, on ne peut rien emporter.
(03:43) Celui qui place l'éveil au centre, même s'il possède des milliards, ne souffre pas, car il ne considère pas cela comme une réussite ou un échec.
(04:48) La plus grande réussite dans la vie est de "réaliser la vérité".
(06:13) Par conséquent, il n'est pas nécessaire de "surmonter", mais simplement de "revenir pour s'éclairer soi-
(06:45) Question : Le fils ne veut pas continuer l'université. Une mère est triste parce que son fils, après avoir terminé sa deuxième année d'université (avec un IELTS 6.5), ne veut plus continuer car il trouve cela trop difficile. Il veut juste faire un travail simple comme aider à vendre de la nourriture, sans aucune aspiration. La mère souhaite qu'il termine ses études avant de choisir son travail.
(07:18) Réponse : L'important est la paix intérieure, pas les diplômes.
Le Vénérable estime que le métier n'est pas important ; ce qui compte, c'est de "vivre calmement, avec lucidité et paix".
(07:49) Le fils est en paix parce qu'il "n'aspire à rien".
(08:11) La mère devrait se réjouir pour son fils, au lieu de l'obliger à avoir des diplômes et à "lutter dans la vie".
(08:37) Le Vénérable raconte l'histoire d'un Thaïlandais diplômé qui trouvait la vie en ville trop difficile (recherche d'emploi, prêt immobilier, dettes).
(10:08) Cet homme a réalisé que les gens échangent leur jeunesse contre l'argent et le statut, puis, devenus vieux, ne peuvent racheter leur santé.
(10:59) Il a décidé de quitter la ville pour retourner à la campagne, construire sa propre maison, cultiver la terre et vivre "heureux et à l'aise", plus heureux qu'avant.
(11:39) La pression des parents pour que leurs enfants étudient peut les conduire à la dépression, voire au suicide.
(12:17) Les parents ne devraient que "conseiller" et "suggérer", et doivent "respecter le choix de leur enfant".
(12:51) Question : Voir son père décédé. Une personne demande ce que signifie le fait d'avoir vu son père (récemment décédé) debout près de son lit plus de 20 ans auparavant, alors qu'elle était éveillée. À l'époque, effrayée, elle s'était contentée de réciter le nom de Bouddha.
(13:28) Réponse : Dédier les mérites.
Le Vénérable explique qu'il y a deux cas possibles : 1/ Une "hallucination" due à une affection et un souvenir intenses. 2/ Le défunt n'a "pas encore été libéré" et se trouve dans l'état intermédiaire (bardo), apparaissant ainsi.
(14:41) Quel que soit le cas, il faut "faire de bonnes actions" et "dédier les mérites" au défunt.
(15:19) Les rituels funéraires traditionnels ont parfois pour effet de "retenir le défunt".
(15:50) Selon le bouddhisme, la bonne approche est de dédier les mérites pour l'aider à se libérer et à renaître dans une condition favorable.
(16:25) Question : Que signifie "Oan gia trái chủ" (créancier karmique) ?
Réponse : C'est une personne avec qui on a un "lien karmique conflictuel". Quand une personne décède mais que son esprit reste "attaché" (par excès d'amour, de haine, ou à cause d'une dette) à une personne vivante, on parle de créancier karmique.
(17:17) Exemple : Une jeune fille décède mais, par amour excessif pour un homme, son esprit ne se libère pas et l'empêche de se marier.
(18:07) Exemple : Une personne injustement tuée peut guider la police vers le meurtrier ou se venger elle-
(19:11) Question : Présentation du Dharma sur la "Pratique" et "l'Intelligence". Un disciple présente sa compréhension :
"Pratiquer" est le "processus naturel de purification de la perception et du comportement".
"Le plus grand cadeau" est "l'intelligence", et "le plus grand obstacle à l'éveil" est aussi "l'intelligence".
(19:43) Réponse : Très juste.
(20:14) Concernant la "Pratique" : C'est exact. Nous sommes nés pour "vivre", pas pour nous "mortifier" (contraindre). Pratiquer, c'est "s'éclairer soi-
(21:33) Ce processus d'ajustement doit être "naturel", sans chercher à atteindre "une perfection illusoire". Un enfant doit chanceler avant de marcher avec assurance.
(22:53) Concernant "l'Intelligence" : C'est exact. "L'intelligence" (intellectuelle, relative) est différente de la "Sagesse".
(23:18) La "Sagesse" (Prajna) est un esprit "calme et lucide" en toutes circonstances.
(23:45) Un scientifique de la NASA peut être très intelligent (calculer l'envoi d'un satellite sur Mars) mais "rester tourmenté et souffrant".
(24:52) La personne "sage" est celle qui "se comprend elle-
(26:29) Question : Aimer sans dépendance émotionnelle (attachement). Une personne aime quelqu'un mais "sans dépendance émotionnelle". On lui dit : "A quoi bon aimer comme ça ?". Est-
(26:29) Réponse : L'amour dépend du degré d'Altruisme (Vị tha) et d'Égoïsme (Vị kỷ).
L'amour a de nombreuses formes (parents, amis, conjoint).
(27:22) Certains aiment avec attachement, d'autres sans. Certains tuent par amour déçu ; d'autres laissent joyeusement partir l'être aimé vers un nouveau bonheur.
(28:37) Le point crucial est : "dans cet amour, quel est le degré d'altruisme et le degré d'égoïsme ?".
(29:13) Le Vénérable raconte l'histoire d'un maître qui découvre la liaison entre sa femme et son disciple bien-
(29:47) Voyant leur amour sincère, le maître "s'est retiré" et "leur a permis de se marier" pour qu'ils soient heureux. C'est un amour très "altruiste".
(30:24) À l'inverse, jeter de l'acide est "extrêmement égoïste".
(31:15) Sujet : Pourquoi l'éveillé sourit-
Les éveillés sourient parce qu'ils voient que "tout est déjà parfait, c'est juste que nous ne le voyons pas".
Nous "cherchons péniblement la perfection selon nos idées", et c'est ce qui crée le cycle des renaissances (samsara).
(32:36) Lorsqu'on s'éveille, on voit qu'"il n'y a absolument rien qui soit erroné". "Tout est juste, y compris l'erreur".
(33:15) Parce que tout est déjà parfait, le Bouddha a seulement enseigné à "observer en silence pour voir la vérité", sans effort ni ascèse.
(33:49) Question : Comment transformer la souffrance en paix ? La personne a entendu qu'il fallait regarder la souffrance en face pour la "transformer en joie et en paix" et demande comment faire.
(33:49) Réponse : Il ne s'agit pas de transformer, mais de garder l'esprit immobile.
Le Vénérable corrige cette compréhension erronée. Le but n'est "pas de transformer la souffrance en paix".
Le but est que "face à la souffrance, notre esprit reste serein, et face à la paix, notre esprit reste aussi serein".
(34:25) Vouloir transformer la souffrance en paix, c'est "toujours rechercher ce que l'on aime", c'est encore l'ego. L'important est de "réaliser la nature de la souffrance".
(35:07) La "paix" (Paramasukha) du Nirvana n'est pas le "plaisir" (opposé à la souffrance), mais un esprit "qui n'est plus affecté ni par la souffrance ni par le plaisir".
(36:21) Comme le dit le Bouddha : "Au contact des choses du monde, l'esprit reste immobile... c'est la bénédiction suprême".
(36:55) Le but du bouddhisme n'est pas "d'éviter la souffrance pour obtenir le plaisir", mais de "voir la souffrance", "l'observer" et "la réaliser".
(38:52) Comme le dit Jésus : "Venez à moi, vous tous qui peinez sous le fardeau, et moi, je vous procurerai le repos". "Venir à moi" signifie "revenir à l'esprit originel pur et clair" ; alors le fardeau (la souffrance) devient naturellement léger.
(40:02) Question : Comment savoir si notre action suit le Dharma ou l'ego ?
(40:02) Réponse : L'ego, c'est "l'effort pour obtenir" ; le Dharma, c'est "juste voir".
Cela, "chacun doit s'éclairer lui-
(41:05) Nous comprenons souvent mal la "vigilance, claire conscience et pleine attention". Nous en faisons "un effort de l'ego pour obtenir quelque chose". C'est "complètement faux".
(41:27) La véritable vigilance et pleine attention, c'est "lâcher prise totalement", c'est "non-
(42:19) C'est-
(42:54) Le Vénérable donne l'exemple d'un film 4D. Quand les débris volent, le moine à côté de lui ferme les yeux de peur (croyant que c'est réel).
(45:03) Lui, au contraire, "reste parfaitement calme" car il "sait que ce n'est pas réel... juste un film".
(46:08) La pleine conscience, c'est cela : voir tout comme "le simple fonctionnement du Dharma" , sans "je dois faire ceci, je dois faire cela".
(46:36) Le "je" (l'ego) est celui qui "usurpe le travail du Dharma" et "met des bâtons dans les roues du Dharma" quand il intervient pour que les choses soient à son idée.
(47:56) Pratiquer selon le "non-
(48:24) Conclusion : Quand vous faites "un effort pour obtenir ce que vous voulez", c'est l'ego. Quand vous "vous contentez de voir", c'est le Dharma (la nature de l'esprit qui voit).
(48:52) Question : Toujours en conflit intérieur (deux voix). Une personne a constamment deux voix opposées, se sent "à la croisée des chemins" sans savoir quoi choisir, ce qui la déprime.
(48:52) Réponse : C'est "l'Esprit d'Illusion" (Si) (l'intellect) qui opère.
Cette "hésitation et ce doute" sont "l'esprit d'illusion" (moha).
(49:50) "L'esprit d'illusion" est "l'intellect" (le raisonnement) développé par l'ego.
(50:27) L'intellect hésite parce que l'ego "veut obtenir quelque chose selon son désir" , mais cet objectif est "illusoire" (basé sur l'imagination) et non "réel".
(51:05) La "Sagesse" voit le "réel" , tandis que "l'intellect" (l'intelligence) suit "l'imaginaire" (l'illusion).
(51:37) Celui qui a vu "le réel" (comme le Sotapanna) n'a plus de "doute" (n'hésite plus).
(52:38) Les trois manifestations de l'esprit d'illusion (Si) sont : 1. Le Doute (hésitation), 2. L'Agitation (penser sans cesse aux moyens), 3. La Torpeur et la somnolence (fatigue, découragement).
(53:08) Le seul remède est de "lâcher prise et de revenir pleinement à la réalité telle qu'elle est".
(53:57) Question : Qu'est-
(53:57) Réponse : Moralité (Sila) -
Être "pleinement" signifie que l'esprit est "stable".
(55:07) Le Vénérable prend l'exemple d'un miroir :
Sila (Moralité) : Bien tenir le miroir (main stable).
Samadhi (Concentration) : Le miroir est immobile.
Prajna (Sagesse) : Le visage se reflète clairement et fidèlement.
Ces trois éléments sont indissociables.
(56:11) "Samadhi" (Concentration) ici signifie "esprit immobile" , pas "fixé sur un point".
(56:50) "Porter attention" (l'esprit revient, non distrait) est différent de "focaliser l'esprit" (se fixer sur un objet).
(58:07) L'esprit perçoit de deux façons : il perçoit l'objet extérieur et il se perçoit lui-
(58:59) Quand l'esprit n'est fixé sur rien mais "ressent son propre silence", cela s'appelle "l'attention au silence" (niệm tịch tịnh).
(59:29)
(1:01:14) Question : Différence entre Samatha (Absorption) et Vipassanā (Vision Pénétrante). La personne a entendu dire que Samatha ne mène pas à l'éveil, seulement Vipassanā. Elle demande au maître d'expliquer la différence.
(1:01:14) Réponse : Distinguer le "Vrai Samadhi" du "Faux Samadhi" (Samadhi des Brahmanes).
Vipassanā (la Vision Pénétrante) "inclut déjà Samadhi (la concentration)".
(1:01:57) Mais il y a 2 types de "Samadhi" :
Samadhi d'absorption (Les 4 Jhanas, 8 absorptions) : C'est la focalisation, "fixer l'esprit sur un objet". C'est le Samadhi des Brahmanes.
Le Vrai Samadhi (Sammā-
(1:02:20) Le Bouddha a maîtrisé les Jhanas mais les a "abandonnés", voyant qu'ils ne libéraient "pas" , qu'ils restaient dans le Triple Monde (attachement à la forme et au sans-
(1:02:49) L'erreur majeure a été de "remplacer le Vrai Samadhi" par "les Jhanas des Brahmanes" dans la triade Sila-
(1:04:14) Demeurer dans le "plaisir des Jhanas" rend "difficile de voir" l'impermanence, la souffrance et le non-
(1:04:57) Le Vrai Samadhi (Samadhi du Bouddha) : C'est "l'esprit qui reste immobile face à tous les objets" (face aux louanges/critiques, succès/échecs, joie/peine... l'esprit reste serein).
(1:05:23) Dans le Vrai Samadhi, on "continue d'entendre, de voir, de sentir, de savoir".
(1:05:55)
(1:06:51) Exemple :
Jhana (Brahmane) : Je "fixe mon esprit" sur la fleur. Si quelqu'un me parle, "je n'entends rien". L'esprit est "fixé".
Vrai Samadhi : Je suis assis avec "l'esprit totalement vaste, silencieux et clair". Si une brise passe, je le sais ; si on m'interroge, j'entends et je réponds. Cet esprit "doit être en Samadhi" pour faire cela.
(1:09:52) Si un couple se dispute et que la femme "entre en Samadhi" (en se fixant sur une récitation), elle ne résout pas le problème. Mais si elle "écoute avec calme et lucidité" (Vrai Samadhi + Sagesse), le problème peut être résolu.
(1:11:04) Conclusion : Le Samadhi (Jhana) que les gens recherchent est un "obstacle à la sagesse". Seul le Vrai Samadhi (l'esprit immobile) "est la sagesse".
(1:11:38) Question : Lien entre Non-
(1:11:38) Réponse : Le Non-
"Dans le vu, il n'y a que le vu", c'est le "non-
Quand on "intervient selon ses idées", c'est "l'agir" (hữu vi) et "le soi" (hữu ngã).
(1:12:48) Les conflits (conjugaux) naissent de "l'agir et du soi" (l'ego du mari veut faire ainsi, l'ego de la femme veut faire autrement).
(1:13:16) S'il y a "non-
(1:13:51) Exemple : Versez de l'eau à 100°C dans de l'eau à 0°C. Elles "ne se disputent pas" , elles "s'harmonisent" naturellement à 50°C. Mais un "ego" à 100°C et un "ego" à 0°C ne peuvent pas s'harmoniser.
(1:16:09) Question : J'ai vu que la racine est l'ego. "Que faire ensuite" ?
(1:16:09) Réponse : Vous voulez encore "faire".
Le Vénérable souligne : Le disciple "veut toujours faire" , "veut toujours devenir quelque chose".
(1:16:41) Il n'a pas "totalement lâché prise pour juste voir le Dharma tel qu'il est".
(1:17:10) Si l'on "voit le Dharma tel qu'il est", il n'y a "plus rien à faire". "Le travail est accompli".
(1:17:10) Si vous "ne voyez pas encore clairement", alors "continuez de voir jusqu'à ce que vous voyiez".
(1:17:34) C'est comme lire une phrase de 10 mots. Si vous n'en lisez que 2, vous ne comprenez pas. Vous devez lire les 10 mots pour comprendre.
(1:18:20) Question : Comment la "Sagesse qui voit l'apparition et la disparition" (sinh diệt) engendre-
(1:18:20) Réponse : C'est le processus de voir clairement l'apparition et la disparition de la colère.
(1:18:51) Les "êtres" (chúng sanh) à sauver sont la colère, l'avidité, l'ignorance... en nous. Les "sauver", c'est les "connaître clairement".
(1:19:22) Étape 1 (Ignorance) : La colère apparaît, on ne sait pas ; elle disparaît, on ne sait pas.
(1:20:27) Étape 2 (Voir la disparition) : On est en colère. Bien plus tard (parfois un jour) , on "réalise qu'on est en colère". En la "voyant", on la voit s'apaiser et on "voit la colère disparaître". C'est la "Sagesse qui voit la disparition".
(1:22:28) Étape 3 (Voir l'apparition et la disparition) : Avec plus de sagesse, le temps de reconnaissance raccourcit (d'un jour à une heure, 15 minutes).
(1:23:28) Jusqu'au moment où, "dès que l'esprit de colère émerge, on le voit instantanément". Dès qu'on le "voit", il "disparaît aussitôt". C'est la "Sagesse qui voit l'apparition et la disparition".
(1:25:02) Étape 4 (La Sagesse de la non-
(1:25:38) C'est ce qu'on appelle "voir son visage originel avant la naissance" (c'est-
(1:26:55) Question : Comment éradiquer l'ego ?
(1:26:55) Réponse : On ne peut pas l'éradiquer. On ne peut que le laisser "s'auto-
"Il n'y a pas de moyen d'éradiquer l'ego". Il y a seulement un moyen de "laisser l'ego s'éradiquer lui-
(1:26:55) Il faut laisser l'ego poursuivre son "illusion" (ce qu'il désire). Il doit "l'exécuter" et "voir" par lui-
(1:27:27) L'éveillé voit que "l'ego aussi est parfait".
(1:27:58) Si on "bloque" l'ego, il sera frustré et cherchera autre chose. Il doit "voir lui-
(1:28:30) C'est pourquoi dans les Quatre Nobles Vérités, "l'Origine de la souffrance" (l'ego) et "la Souffrance" sont aussi des "Vérités" (Satya). On doit passer par "l'illusoire" (Origine, Souffrance) pour voir le "Réel" (Cessation, Chemin).
(1:30:00) L'ego est "l'artisan de la maison" (selon le Bouddha) , qui crée sans cesse des "idéaux illusoires" à poursuivre.
(1:30:55) C'est comme voir une corde et la prendre pour un serpent. La corde a toujours été une corde. Quand on voit la vérité (la corde), le serpent (l'illusion, l'ego) disparaît de lui-
(1:31:53) L'homme souffre parce qu'il veut être "extraordinaire" ; il devient alors "anormal". Quand il lâche prise, il réalise que "l'ordinaire" est "déjà parfait".
(1:32:50) Question : Peur de régresser dans les vies futures et de perdre le Dharma. Un disciple se sent chanceux d'avoir rencontré le Dharma alors que le monde est en guerre. Mais il "s'inquiète" pour l'avenir, de "régresser dans des états inférieurs" et d'oublier le chemin de la libération.
(1:33:23) Réponse : La Vérité ne se perd jamais ; c'est nous qui ne la voyons pas.
"La Vérité ne peut jamais se perdre". La Vérité "emplit tout l'univers".
(1:33:49) "Ne craignez pas que la Vérité se perde ; craignez seulement de ne pas la voir".
(1:33:49) Pour voir la Vérité, il faut "être pleinement conscient de la réalité, à chaque instant".
(1:34:27) La Vérité "est toujours présente, ici et maintenant".
(1:34:53) Nous ne la voyons pas parce que nous "investissons notre conscience dans ce que nous désirons" (nous nous y attachons).
(1:35:31) C'est comme le conducteur qui a un accident ou fonce dans un train : c'est parce que "son esprit était ailleurs".
(1:36:19) Nous "fuyons la Vérité" à travers les illusions, et même à travers les écritures, nous fuyons "la réalité".
(1:36:47) Nul besoin de chercher ailleurs. "Soyez simplement pleinement présent à chaque instant" , et "là, vous verrez la Vérité".
https://youtu.be/d0yRHa9x3D8
Nô lệ Bản Ngã – Gốc Rễ Của Mọi Khổ Đau | Nhận Diện Và Chuyển Hóa Ngay Hôm Nay | Sư Ông Viên Minh
(00:01) Tâm là quan trọng nhất Bài giảng bắt đầu bằng việc khẳng định rằng các hiện tượng không phải do não bộ tự sinh ra, mà là kết quả của sự tương tác. Theo Đạo Phật, trong tất cả các yếu tố, yếu tố tâm là quan trọng nhất. Khái niệm "duy tâm" không có nghĩa là chỉ có tâm tồn tại, mà là tâm giữ vai trò quan trọng nhất trong các yếu tố.
(01:29) Câu hỏi 1: Thân tâm thường an lạc Một thính giả hỏi về ý nghĩa của câu chúc "thân tâm thường an lạc". Họ thắc mắc liệu chữ "thường" ở đây có nghĩa là "luôn luôn, hằng có" hay có nghĩa là "bình thường" (như trong "thân tâm bình thường thôi là vui rồi").
(02:03) Câu hỏi 2: Vạn pháp hoàn hảo và sự can thiệp Thính giả thứ hai hỏi: Nếu "vạn pháp vốn đã hoàn hảo" , vậy chúng ta có cần tu tập hay can thiệp vào bất cứ điều gì không?. Ví dụ, nếu sư tử tấn công con nai, đó là tự nhiên và không nên can thiệp. Nhưng nếu đó là một con người (vợ, con), thì người này dứt khoát sẽ can thiệp. Liệu đây có phải là một tiêu chuẩn kép (double standard)?.
(03:07) Trả lời Câu 2: Câu chuyện con bướm và sự can thiệp Thầy trả lời bằng câu chuyện về một người cố gắng "giúp" một con bướm thoát khỏi kén. Vì bóc ra sớm, con bướm không có thời gian vùng vẫy để tự mạnh lên, nên khi ra ngoài nó yếu ớt và chết. Vấn đề không phải là "can thiệp" hay "không can thiệp". Nếu can thiệp sai, ta sẽ học được bài học. Nếu can thiệp đúng, nghĩa là ta đã thấy đúng và can thiệp đúng lúc.
(05:14) Can thiệp cần trí tuệ (Ví dụ Angulimala) Can thiệp phải có trí tuệ. Thầy lấy ví dụ về Angulimala. Đức Phật không can thiệp ngay khi ông mới giết người thứ nhất hay thứ hai , mà đợi đến người thứ 99. Đó là vì Angulimala cần quá trình đó để tự mình thấy ra cái sai và nỗi khổ của bản thân. Khi ông đã tự nhận ra, sự can thiệp của Đức Phật mới khiến ông giác ngộ liền. Điều này cũng giống như việc trồng cây hay cha mẹ dạy con: phải hiểu đối tượng thì mới can thiệp đúng được.
(07:41) Trả lời Câu 1: "Thường" (Trường tồn) vs. "Vĩnh cửu" Thầy giải thích câu 1: "Thân tâm bình thường thì mới an lạc". Chữ "thường" (luôn luôn) là sai. Cần phân biệt "trường tồn" (một khái niệm kéo dài trong thời gian) và "vĩnh cửu" (sự trọn vẹn trong một khoảnh khắc, không lệ thuộc thời gian). Chấp vào sự "thường còn" (trường tồn) là tà kiến. Một khoảnh khắc sống trọn vẹn rõ biết (vĩnh cửu) còn hơn 100 năm sống không rõ biết. Vì vậy, trở về với cái "bình thường" chính là an lạc.
(09:48) Phi thường trong sự bình thường Người tầm thường luôn muốn trở nên phi thường. Còn người phi thường là người thấy được sự phi thường trong chính những khoảnh khắc bình thường (như hơi thở, máu chảy qua tim). Khi ta khởi ý muốn một cái phi thường "theo ý mình", ta có thể trở thành "bất thường".
(10:21) Câu hỏi 3: Khó khăn khi ngồi thiền Một thính giả chia sẻ rằng khi ngồi thiền, nếu không cố gắng "chú tâm" vào hơi thở, tâm họ liền "nghĩ tùm lum" (lang thang). Họ phải cố gắng để đưa tâm trở lại , và không thể đạt được trạng thái thoải mái.
(11:22) Trả lời Câu 3: Nô lệ cho bản ngã Thầy giải thích rằng khi ta "muốn tâm theo ý mình", đó chính là làm "nô lệ cho bản ngã" hay "con rối cho bản ngã". Ngồi thiền như vậy có thể không hiệu quả.
(13:17) Hai mặt của tâm (Thể tánh và Tướng dụng) Tâm có hai mặt: "thể tánh" (vốn tĩnh lặng) và "tướng dụng" (luôn luôn động). Ta không thể chỉ chạy theo "tướng dụng" mà cũng không thể cố bám lấy "thể tánh". Việc của ta là "ngồi chơi để xem pháp" , chỉ quan sát sự sinh diệt. Quan trọng là "thấy" chứ không phải "được" (đạt được). "Thấy là hành" (việc thấy chính là sự thực hành).
(15:05) Thực hành "buông ra" Thầy đề nghị khi ngồi thiền, hãy "buông ra" , ngồi mà không có ý đồ hay tìm cầu gì cả. Khi đó, "tánh biết" hay "tánh giác" sẽ "tự chiếu" (tự nhiên soi sáng). Tâm sinh thì thấy tâm sinh, tâm lăng xăng thì thấy tâm lăng xăng, tâm dừng thì thấy nó dừng. Mục đích là phát huy cái "thấy".
(17:44) Phiền não tức Bồ đề Nhờ có phiền não khởi lên mà cái "thấy" được phát huy. "Phát huy" không phải là "phát triển" (làm nó to ra), vì cái thấy vốn đã sáng sẵn, chỉ bị che lấp. Khi buông xuống, nó tự sáng.
(18:08) Phân biệt thực và vọng Việc quan sát giúp ta phân biệt cái gì là thực, cái gì là giả (vọng). Ví dụ: Nếu đang ngồi thiền mà nhớ ra mình quên tắt bếp ga, đó không phải vọng tưởng, mà phải lo về tắt bếp ngay.
(19:40) Câu chuyện khám mắt Vọng tưởng (phiền não) càng tốt, vì "phiền não tức bồ đề". Thầy kể chuyện đi khám mắt ở Úc, phải bấm nút mỗi khi thấy một chấm sáng (phiền não) lóe lên trên màn hình. Thầy nhận ra: nếu dẹp hết "phiền não" (chấm sáng), thì cái "thấy" (khả năng bấm nút) cũng mất luôn. Phiền não khởi lên là để ta thấy, và nó cho ta biết trong vô thức mình có gì. "Độ chúng sanh" chính là quan sát những "chúng sanh" (phiền não) này trong tâm mình, chứ không phải dẹp bỏ chúng.
(23:25) Câu hỏi 4: Cái gì biết "cái biết"? và Ý thức khi ngủ Thính giả hỏi: Khi con trọn vẹn làm việc, con biết con đang làm, nhưng "cái gì là biết mình đang biết nữa"?. Và khi ngủ, đôi khi họ mệt quá ngủ thiếp đi , lúc khác họ "ý thức được rằng là mình đang dần dần đi vào giấc ngủ". Họ thực tập điều này để chuẩn bị cho cái chết. Làm vậy có nên không?.
(26:05) Trả lời Câu 4: "Tánh biết" và "Tướng biết" Có hai loại biết.
Tướng biết: Là khi tâm khởi lên để "nắm bắt một đối tượng".
Tánh biết: Là cái biết không có đối tượng, không có người biết và cái bị biết, chỉ có cái biết trong sáng.
"Tâm trọn vẹn rõ biết" (Tánh biết) khác với "tâm biết rõ" (Tướng biết). "Tánh biết" là tâm nó tự sáng rõ. "Tướng biết" là tâm cố nắm bắt đối tượng , và khi đó có "người quan sát". Khi thầy vỗ tay, ta nghe liền (Tánh biết), nhưng nếu ta khởi ý "thầy vỗ tay để làm gì?" thì đó là Tướng biết.
(30:22) Câu hỏi 5: Chú ý bước chân là "Tánh biết" hay "Tướng biết"? Thính giả hỏi: Khi con đi mà "để ý" (chú tâm) vào bước chân, thì rõ ràng con là "người đang theo dõi" (chủ thể) và bước chân là "đối tượng". Như vậy là "Tướng biết". Làm sao để là "Tánh biết" khi nói "không có người đi"?.
(32:12) Trả lời Câu 5: "Ta đi" vs. "Chỉ là đi" Không phải là không có người đi. Nếu đi một cách trọn vẹn mà không khởi lên ý nghĩ "ta đi", thì đó chỉ là cái thân đang di chuyển. Nhưng nếu thấy cô gái đẹp mà cố đi "diện" hơn, lúc đó là "ta đi" (có bản ngã). "Đi là đi, ăn là ăn" với một tâm trong sáng, rộng khắp (Tánh biết). "Tướng biết" giống như đèn pin chiếu vào một điểm, "Tánh biết" là đèn pin chỉ bật sáng, soi rõ toàn thể.
(35:24) "Đặt sai hướng" trong tu tập Nhiều người dùng "tinh tấn, chánh niệm, tịnh giác" để "tu luyện để đạt được" một cái gì đó. Đức Phật gọi đây là "đặt sai hướng" , vì nó chỉ làm tăng trưởng vô minh và ái dục (tham, sân).
(38:05) Tinh tấn đúng nghĩa "Tinh tấn" thực sự không phải là "nỗ lực để đạt được" , mà là "duyên nhất với thực tại" (hoàn toàn hợp nhất với thực tại). Thở là thở, chứ không phải thở để đạt được cái gì. (Câu chuyện Huệ Khả cầu an tâm ): Khi Huệ Khả quay về "trực nhận" cái tâm bất an của mình một cách trong sáng, ông không còn thấy tâm bất an đâu nữa. Mọi pháp sinh lên rồi đều diệt. Khi ta lặng lẽ soi sáng (tinh tấn, chánh niệm, tịnh giác), ta thấy các tâm niệm khởi lên từ "không sinh" rồi lại trở về "không sinh".
(43:57) Giác ngộ là thấy sự hoàn hảo (Tam giới duy tâm) Trong đạo Thiên Chúa, cầu nguyện (nguyện) không phải là xin điều này điều kia, mà là "dâng hiến toàn thân tâm" cho Chúa (buông bỏ ý đồ cá nhân). Thiền cũng vậy, là trở về trọn vẹn với thực tại. Giác ngộ là thấy được sự vận hành hoàn hảo của pháp, chứ không phải "nắm bắt" hay "đạt được" nó. Mọi sự "đạt được" đều còn nằm trong Tam giới (Dục giới, Sắc giới, Vô sắc giới). Tam giới thực ra là do tâm tạo (Tam giới duy tâm). Ví dụ một ly nước: Thấy nó mà "thích" là Dục giới; dùng nó làm đề mục thiền định là Sắc giới; quán nó là "không" là Vô sắc giới. Bản thân ly nước chỉ là chính nó, một cách hoàn hảo.
(47:44) Kết luận: Vô tu vô chứng và tiếng cười Vì vậy mới nói "vô tu, vô chứng" (không tu, không chứng đắc). Người "nhập dòng" (Tu-
(50:01) Câu hỏi 6: Tại sao tâm tự động phán xét (đẹp/xấu)? Thính giả hỏi: Khi con thấy ai đó làm không đẹp, hoặc nghe bài hát dở, con tự nhiên thấy "bực bội" và phán xét. Làm sao để vượt qua sự chi phối này của ý thức?.
(51:35) Trả lời Câu 6: Phán xét (Tục đế) vs. Thấy (Chân đế) Sự đánh giá (đúng/sai, đẹp/xấu) đó dựa trên kiến thức và khái niệm quy ước (chế định) của xã hội (ví dụ: quy chuẩn của Pháp khác của Mỹ). Người giác ngộ chỉ thấy "cái ổi là cái ổi, cái xoài là cái xoài". Các đánh giá (ví dụ: chanh tốt, đường xấu) đều là chủ quan.
(54:14) Niết bàn trong từng giai đoạn Ở đời (Tục đế), ta vẫn phải tuân theo các quy ước (ví dụ: luật giao thông ở Việt Nam khác Thái Lan). Nhưng ta phải thấy mặt kia (Chân đế). Mọi thứ đều "đúng trong mỗi giai đoạn" của nó. Hạt ổi không "sai" vì nó chưa là quả ổi. Nếu hạt ổi nghĩ rằng "Niết bàn" là khi trở thành quả, nó sẽ mãi trong sinh tử. Nhưng nếu nó trọn vẹn "là hạt ổi", thì đó chính là Niết bàn. Mỗi khoảnh khắc đều là Niết bàn.
(59:50) Câu hỏi 7: Tâm là gì? Từ đâu ra? Có phải từ não không? Thính giả cuối cùng hỏi về nghiên cứu "Department of Consciousness Study" (Khoa Nghiên cứu Ý thức) ở Mỹ. Họ thắc mắc: Tâm là gì? Từ đâu ra? Có phải từ não (óc) tạo ra không?.
(1:00:14) Trả lời Câu 7: 6 yếu tố (Đại) Trong Đạo Phật, vũ trụ được cấu thành từ các "yếu tố" (đại). Có 6 yếu tố: Đất, Nước, Lửa, Gió, Hư không, và Thức (Tánh biết/Tâm). Các yếu tố này vốn "độc lập" với nhau, nhưng chúng "tương tác" lẫn nhau để tạo ra mọi vật (như quả ổi, con người). Ví dụ, "hư không" (không gian) ở đâu cũng có, nhưng nó mang hình tướng của cái phòng hoặc cái chai. Tương tự, "Thức" (Tánh biết) cũng là một yếu tố độc lập. Khi nó tương tác với cơ thể con người (não, tim, thần kinh), ta lầm tưởng rằng não sinh ra tâm. Nhưng thực ra, chúng là các yếu tố độc lập đang tương tác với nhau.
"Esclave du Moi ou de l'Ego – Racine de Toute Souffrance | Reconnaître et Transformer Dès Aujourd’hui | Vénérable Viên Minh"
(00:01) L'esprit est le plus important L'enseignement commence par affirmer que les phénomènes ne sont pas générés spontanément par le cerveau, mais sont le résultat d'interactions. Selon le bouddhisme, parmi tous les facteurs, le facteur de l'esprit est le plus crucial. Le concept de "seul esprit" (cittamatra/duy tâm) ne signifie pas que seul l'esprit existe, mais que l'esprit joue le rôle le plus important parmi tous les facteurs.
(01:29) Question 1 : "Que le corps et l'esprit soient toujours en paix" Un auditeur pose une question sur la signification du vœu "Que le corps et l'esprit soient toujours (thường) en paix (an lạc)". Il se demande si le mot "toujours" (thường) signifie ici "constamment, perpétuellement" ou s'il signifie "ordinaire, normal" (comme dans "le corps et l'esprit juste normaux, c'est déjà joyeux").
(02:03) Question 2 : La perfection innée des dharmas et l'intervention Un deuxième auditeur demande : Si "tous les dharmas (phénomènes) sont déjà parfaits", avons-
(03:07) Réponse à la Q2 : L'histoire du papillon et l'intervention Le Maître répond avec l'histoire d'une personne qui tente d'"aider" un papillon à sortir de son cocon. En le sortant prématurément, le papillon n'a pas eu le temps de lutter pour se renforcer, et une fois sorti, il est faible et meurt. Le problème n'est pas "intervenir" ou "ne pas intervenir". Si l'intervention est erronée, nous en tirons une leçon. Si l'intervention est correcte, cela signifie que nous avons vu juste et que nous sommes intervenus au bon moment.
(05:14)
(07:41) Réponse à la Q1 : "Constant" (Perpétuel) vs. "Éternel" Le Maître explique la question 1 : "
(09:48) L'extraordinaire dans l'ordinaire La personne ordinaire veut toujours devenir extraordinaire. La personne extraordinaire, elle, voit l'extraordinaire dans les moments ordinaires (comme la respiration, le sang circulant dans le cœur) . Lorsque nous suscitons le désir de devenir extraordinaire "selon notre volonté", nous risquons de devenir "anormaux".
(10:21) Question 3 : Difficultés lors de la méditation assise Un auditeur partage que lorsqu'il médite, s'il n'essaie pas de se "concentrer" sur sa respiration, son esprit se met à "penser à tout et n'importe quoi" (vagabonder). Il doit faire un effort pour ramener son esprit et n'arrive pas à atteindre un état de confort.
(11:22) Réponse à la Q3 : Esclave de l'ego Le Maître explique que lorsque nous "voulons que l'esprit suive notre volonté", c'est précisément devenir "esclave de l'ego" ou "marionnette de l'ego". Méditer ainsi peut s'avérer inefficace.
(13:17) Les deux aspects de l'esprit (Nature essentielle et Fonction manifestée) L'esprit a deux aspects : la "nature essentielle" (Thể tánh), qui est fondamentalement calme, et la "fonction manifestée" (Tướng dụng), qui est toujours en mouvement . Nous ne pouvons ni poursuivre uniquement la "fonction manifestée" ni essayer de nous agripper uniquement à la "nature essentielle". Notre tâche est de "s'asseoir et observer les phénomènes (dharmas)", simplement observer l'apparition et la disparition. L'important est de "voir", non pas d'"obtenir" (réaliser quelque chose). "Voir, c'est pratiquer" (la vision elle-
(15:05)
(17:44) Le klesha (affliction) est le Bodhi (éveil) C'est grâce à l'apparition des afflictions (phiền não / kleshas) que la "vision" se déploie. "Déployer" (phát huy) n'est pas "développer" (phát triển) (l'agrandir), car la vision est déjà intrinsèquement claire ; elle est seulement obscurcie . Quand on lâche prise, elle brille naturellement.
(18:08) Distinguer le réel et l'illusoire L'observation nous aide à distinguer ce qui est réel de ce qui est faux (illusoire). Exemple : Si vous méditez et que vous vous souvenez avoir oublié d'éteindre le gaz, ce n'est pas une pensée illusoire ; vous devez rentrer immédiatement l'éteindre.
(19:40) L'histoire de l'examen de la vue Plus il y a de pensées illusoires (afflictions), mieux c'est, car "le klesha est le bodhi". Le Maître raconte son expérience lors d'un examen de la vue en Australie, où il devait appuyer sur un bouton chaque fois qu'il voyait un point lumineux (une affliction) apparaître sur un écran. Il a réalisé : si l'on supprime toutes les "afflictions" (points lumineux), la "vision" (la capacité d'appuyer sur le bouton) disparaît également. Les afflictions surgissent pour que nous puissions les voir, et elles nous montrent ce que contient notre subconscient. "Sauver les êtres" (Độ chúng sanh), c'est observer ces "êtres" (afflictions) dans notre propre esprit, et non les réprimer.
(23:25) Question 4 : Qu'est-
(26:05) Réponse à la Q4 : "Tánh biế
Connaissance perceptive (Tướng biết) : C'est lorsque l'esprit s'élève pour "saisir un objet".
Nature de la connaissance (Tánh biết) : C'est la connaissance sans objet, où il n'y a ni sujet ni objet, seulement la connaissance claire elle-
"
(30:22) Question 5 : Prêter attention à ses pas, est-
(32:12) Réponse à la Q5 : "Je marche" vs. "Simplement marcher" Ce n'est pas qu'il n'y a personne qui marche. Si l'on marche en pleine conscience sans faire surgir la pensée "je marche", alors c'est juste le corps qui se déplace. Mais si, voyant une belle fille, on essaie de marcher plus "élégamment", alors c'est "je marche" (l'ego est présent). "Marcher, c'est marcher ; manger, c'est manger" avec un esprit clair et vaste (Tánh biết). Le "Tướng biết" est comme une lampe de poche qui éclaire un point précis ; le "Tánh biết" est la lampe de poche simplement allumée, éclairant tout l'ensemble.
(35:24) "S'orienter dans la mauvaise direction" dans la pratique Beaucoup de gens utilisent "l'effort juste, la pleine conscience, la claire compréhension" (tinh tấn, chánh niệm, tịnh giác) pour "s'entraîner à atteindre" quelque chose. Le Bouddha appelle cela "s'orienter dans la mauvaise direction" (đặt sai hướng), car cela ne fait qu'augmenter l'ignorance et le désir (l'avidité, l'aversion).
(38:05) Le véritable sens de l'effort juste (Tinh tấn) Le véritable "effort juste" (Tinh tấn) n'est pas "l'effort pour obtenir", mais "l'unité avec la réalité" (être un avec ce qui est). Respirer c'est respirer, ce n'est pas respirer pour atteindre quelque chose. (Histoire de Huike cherchant la paix de l'esprit) : Lorsque Huike est revenu pour "percevoir directement" son propre esprit anxieux avec clarté, il n'a plus trouvé d'esprit anxieux. Tous les phénomènes qui apparaissent doivent disparaître. Lorsque nous observons en silence avec clarté (effort juste, pleine conscience), nous voyons les pensées émerger du "non-
(43:57)
(47:44) Conclusion :
(50:01) Question 6 :
(51:35) Réponse à la Q6 : Le jugement (Vérité conventionnelle) vs. La vision (Vérité ultime) Cette évaluation (juste/faux, beau/laid) est basée sur des connaissances et des concepts conventionnels (chế định) de la société (par exemple, les normes françaises diffèrent des normes américaines) . Une personne éveillée voit seulement "la goyave est la goyave, la mangue est la mangue". Les jugements (par exemple : le citron c'est bien, le sucre c'est mal) sont subjectifs.
(54:14) Le Nirvana à chaque étape Dans le monde (Vérité conventionnelle / Tục đế), nous devons toujours suivre les conventions (par exemple, les règles de circulation au Vietnam sont différentes de celles en Thaïlande). Mais nous devons aussi voir l'autre aspect (Vérité ultime / Chân đế). Tout est "juste à chaque étape" de son développement. Une graine de goyave n'est pas "fausse" parce qu'elle n'est pas encore un fruit de goyave. Si la graine pense que le "Nirvana" c'est de devenir un fruit, elle restera dans le samsara. Mais si elle est pleinement "une graine de goyave", c'est cela le Nirvana. Chaque instant est le Nirvana.
(59:50) Question 7 : Qu'est-
(1:00:14) Réponse à la Q7 :
https://youtu.be/o7nb94Hnr3A
tóm tắt nội dung bài giảng về Thiền Vipassana của Sư Ông Viên Minh :
(00:01) Bài giảng này nhằm hướng dẫn cách hành trì thiền Vipassana trong đời sống hằng ngày, sau nhiều năm. Nội dung đã được chia sẻ rộng rãi, giúp nhiều người ứng dụng thiền vào cuộc sống.
(01:52) Đức Phật thấy rằng thiền không phải là điều cao siêu, xa vời, chỉ dành cho người tu ở tu viện. Ngài định nghĩa thiền là sống đúng tốt, không phải là cái gì quá cao xa.
(02:38) Đức Phật rất thực tế. Ngài giác ngộ và nhận ra rằng đời sống bình thường mới là phi thường nhất. Việc cố gắng rèn luyện để đạt đến cái phi thường lại là bất thường. Sự phi thường và hoàn hảo vốn đã có sẵn trong đời sống bình thường.
(03:41) Đức Phật phát hiện ra rằng tất cả chân lý đều có sẵn trong mỗi người, không phải đi tìm ở đâu khác. Muốn tìm chân lý, phải quay trở lại để khám phá chính mình.
(04:09) Sống sáng suốt, định tĩnh, trong lành trong hành động, nói năng, suy nghĩ sẽ không tạo ra phiền não, khổ đau hay hại mình, hại người. Mục đích cuối cùng của thiền hay sống đúng tốt là để phân biệt giữa sống thực và sống ảo.
(05:20) Khi chưa thấy được cái thực trong chính mình, con người mơ mộng cái ảo để đạt đến, dẫn đến sinh tử luân hồi. Con người đã có một gia tài rất phong phú nhưng không biết, lại đi lang thang tìm kiếm trong khổ đau. Kho tàng thật sự là ở trong chính mình. Tổ sư thiền Trúc Lâm (Trần Nhân Tông) nói: "Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch" (Trong nhà có báu đừng đi tìm).
(07:18) Đức Phật dạy tâm mỗi người là viên ngọc quý (Mani) trong hoa sen (chính mình). Sự giác ngộ dẫn đến "tiểu sinh tâm" (tâm luôn cười cười). Đó là cười chính mình và chúng sanh vì đã có sẵn bản tâm thanh tịnh trong sáng mà không thấy, phải đi tìm kiếm khắp nơi.
(09:12) Đức Phật đã tu vô lượng kiếp, kiếp cuối cùng tu thiền định và khổ hạnh đến tận cùng, nhưng cuối cùng thấy buồn cười vì đã có sẵn mọi thứ mà lại đi tu luyện để đạt cái này cái kia. Tất cả những gì muốn đạt được đều là vô thường, khổ, vô ngã, xuất phát từ vô minh ái dục. Trở về cái bình thường mới nhận ra cái bình thường chính là cái phi thường.
(10:32) Trí tuệ chính là cái thấy biết hoàn toàn bình thường – mắt thấy, tai nghe, mũi ngửi, lưỡi nếm, thân xúc chạm, ý biết. Chúng đã hoàn hảo, nhưng vì không nhận ra nên mới đầu tư vào mộng tưởng. Pháp của Đức Phật là thấy ngay trên thực tại, cực kỳ cụ thể và giản dị.
(12:06) Khi hành thiền, đừng mong đạt được cái gì phi thường, mà hãy lặng lẽ soi sáng lại để thấy cái phi thường ngay trong những cái bình thường nhất. Niết bàn không phải là nơi cao xa phải tìm kiếm, mà là khi buông xuống mọi dục vọng, tham cầu. Đức Phật định nghĩa Niết bàn là đoạn tận tham, sân, si.
(13:06) Chỉ khi tâm không nắm bắt hay mong cầu điều gì, chỉ lặng lẽ soi sáng thực tại. "Quá khứ không truy tầm, tương lai không ước vọng... Chỉ có pháp hiện tại tuệ quán chính là đây". Tuệ quán có nghĩa là tịch chiếu (lặng lẽ soi sáng) để thấy sự thật.
(14:13) Tu tập không phải là đạt được cái gì khác, mà là thấy rõ pháp hiện tại đang diễn ra như thế nào. Trở về trọn vẹn với thực tại là thấy được sự hoàn hảo trong sự vận hành của pháp ở thực tại.
(14:55) Không thể trọn vẹn với thực tại khi còn tham, sân, si, chấp trước, dính mắc hay mong cầu. Chánh niệm có nghĩa là tâm trọn vẹn với thực tại chứ không phải cố niệm một cái gì đó. Tỉnh giác là khi tâm trọn vẹn với thực tại thì sẽ rõ biết sự thật.
(16:27) Ba yếu tố để trọn vẹn với thực tại là:
Giản dị: Nó như thế nào thì nó là như vậy. Đây là thái độ không thêm thắt, không phán xét, không tô vẽ. Chấp nhận sự vật đúng như bản chất của nó.
Tự nhiên: Không phải do mình đặt ra, tạo tác hay nỗ lực (Vô vi vô tác). Tu là trở về với thực tại, không phải trở thành cái gì đó. Sống thuận theo dòng chảy của pháp, không cưỡng cầu, không can thiệp. Tâm không bị điều kiện hóa bởi ý muốn hay sở thích cá nhân.
Hồn nhiên: Là trạng thái tâm rỗng lặng, không bị chi phối bởi ý niệm, kiến thức hay kinh nghiệm. Hồn nhiên là sự trong sáng, không phòng bị, không toan tính.
(18:13) Chánh niệm không phải là nỗ lực rèn luyện mà là buông những cái dính mắc. Tâm không chạy ra ngoài, không dính mắc thì sẽ trọn vẹn với thực tại.
(19:29) Buông xả khác với buông bỏ. Buông xả là còn dùng nhưng tâm không dính mắc (ví dụ: dùng thân thể nhưng không dính mắc). Có cái cần đoạn trừ (sở đoạn), có cái chỉ cần không bị dính mắc (phi sở đoạn).
(20:46) Trong Kinh Tứ Niệm Xứ, đối tượng (thân, thọ, tâm, pháp) không quan trọng bằng:
Tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác đúng đắn.
Không tham ưu (không thích/ghét, không giữ/bỏ).
Không dính mắc, không nương tựa, không ỷ lại vào pháp nào.
(23:05) Khi chỉ thấy thôi, sẽ thấy được sự sinh diệt vô thường của các pháp. Tu luyện để đạt được an lạc là muốn nó thường, sẽ không thấy được vô thường.
(24:04) Thân, cảm giác, và tâm đều luôn trôi chảy, không có gì đứng yên. Trụ trong định là sai lầm. Định cần thiết nhưng chỉ vừa đủ cho mỗi tình huống.
(28:50) Tinh tấn trong thiền tuệ không phải là tích cực miên mật, vì cố tích cực miên mật là sai lầm và là trở ngại cho thiền minh sát. Tích cực quá (Phagabaga) và miên mật (Upatana) làm mất đi sự tự nhiên của tịch chiếu (lặng lẽ soi sáng).
(30:23) Ví dụ đi xe, khi tâm rỗng lặng trong sáng, sẽ thấy hết mọi thứ mà không cần tích cực, miên mật, theo dõi hay ghi nhận. Nếu cố ý mong cầu, tìm kiếm đối tượng thì sẽ rất mệt mỏi.
(31:45) Ghi nhận là một từ sai, chỉ cần thấy rồi thôi.
(32:18) Tinh tấn không phải là nỗ lực mà là không buông lung phóng dật, không vọng động. Tâm không vọng động thì sẽ trọn vẹn với thực tại (Chánh niệm). Trọn vẹn với thực tại thì thấy rõ thực tại như nó đang là (Tỉnh giác).
(33:52) Khi tâm rỗng lặng trong sáng, nó giống như Đại viên cảnh trí (tấm gương hoàn hảo) phản ánh tất cả mọi thứ cùng một lúc. Cố ý nắm bắt một đối tượng sẽ sinh ra dính mắc, tham sân, và mất hết những cái khác.
(36:37) Khi người mà bình tĩnh, thấy pháp đến thì thấy đến, đi thì thấy đi, sinh thì thấy sinh, diệt thì thấy diệt, người đó sẽ thấy vô thường và không dính mắc.
(38:51) Đức Phật sau khi buông xuống hết mọi tu tập, Ngài trở về với bản tâm thanh tịnh trong sáng. Thiền tông nói "Trực chỉ nhân tâm kiến tánh thành Phật".
(39:23) Quay lại trọn vẹn với thực tại sẽ nhận ra sự tĩnh lặng tuyệt vời. Sự tĩnh lặng này là sự tĩnh lặng bao trùm cả bên trong và bên ngoài.
(41:38) Trạng thái tĩnh lặng này là lúc buông hết mọi ràng buộc, khái niệm, tư tưởng. Khi tâm hoàn toàn rỗng lặng, thấy tất cả các pháp đều hoàn toàn thanh tịnh trong sáng. "Khi tâm thanh tịnh thì thấy tất cả các pháp đều thanh tịnh".
(42:15) Thanh tịnh này không phải do mình tạo ra, mà là thoát ly khỏi sinh hữu tác thành để trở về với không sinh, không hữu, không tác, không thành.
(43:24) Tác giả lập chùa ở vùng chiến tranh, phải lao động mà không có thời gian ngồi thiền theo kiểu tích cực miên mật. Trong những đêm ngồi lặng lẽ nhìn trời, tâm hoàn toàn rỗng lặng, thấy cả trời đất quá thanh tịnh, tĩnh lặng.
(46:33) Thế giới tự nhiên là hoàn toàn thanh tịnh trong sáng, hoàn hảo. Thế gian đầy phiền não, khổ đau là do bản ngã tạo tác của con người (tham, sân, si, mâu thuẫn).
(47:44) Trạng thái tâm hoàn toàn rỗng lặng trong sáng, phản ánh trung thực mọi thứ, chính là đang sống trong thực tánh chân đế. Thực tánh chân đế không có tham sân si, rốt ráo chính là Niết bàn. Niết bàn là sự tĩnh lặng tuyệt vời, không còn ảo tưởng, tham sân si.
(51:38) Sau khi buông hết, Đức Phật thấy rằng nếu tâm bình thường mà không tham sân si thì đó đã là hoàn hảo, là Niết bàn rồi, và Ngài giác ngộ. Giác ngộ là nhận ra bản tâm thanh tịnh trong sáng của mình.
(52:36) "Bản lai diện mục lúc chưa sinh" chính là thực tại nguyên vẹn như nó là, chưa qua nhận thức, khái niệm, tư tưởng của mình.
(53:38) Luân hồi sinh tử chính là cái tâm cứ lăn xăn, sinh diệt, nắm bắt, lặp đi lặp lại hoài.
(53:59) Sau phần giảng, Sư Ông mời mọi người chuẩn bị câu hỏi để giải đáp trong phần sau, dự kiến vào mỗi Chủ Nhật.
Voici le résumé de l'enseignement sur la Méditation Vipassana par le Vénérable Sư Ông Viên Minh :
(00:01) Cet enseignement vise à guider la manière de pratiquer la méditation Vipassana dans la vie quotidienne, après de nombreuses années. Le contenu a été largement partagé, aidant de nombreuses personnes à appliquer la méditation dans leur vie.
(01:52) Le Bouddha a réalisé que la méditation n'était pas quelque chose d'élevé, d'éloigné de la réalité, réservé aux pratiquants dans les monastères. Il a défini la méditation comme le fait de vivre correctement et bien (sống đúng tốt) , et non comme quelque chose de trop élevé.
(02:38) Le Bouddha était très pragmatique. Après son illumination, il a compris que la vie ordinaire était en fait le plus extraordinaire (phi thường nhất). S'efforcer de s'entraîner pour atteindre l'extraordinaire est en réalité anormal (bất thường). L'extraordinaire et la perfection sont intrinsèquement présents dans la vie ordinaire.
(03:41) Le Bouddha a découvert que toutes les vérités sont déjà disponibles en chaque personne, et qu'il n'est pas nécessaire de les chercher ailleurs. Pour trouver la vérité, il faut revenir et se découvrir soi-
(04:09) Vivre avec clarté, calme, et pureté (sáng suố
(05:20) Lorsque l'on ne perçoit pas la réalité en soi, on rêve de l'illusion pour l'atteindre, ce qui conduit au cycle de la naissance et de la mort (sinh tử luân hồi). L'être humain possède un trésor très riche mais l'ignore, et part à sa recherche dans la souffrance. Le véritable trésor est en soi. Le Patriarche du Thiền Trúc Lâm (Trần Nhân Tông) a dit : "Gia trung hữu bạo hưu tầm mịch" (Il y a un trésor dans la maison, ne le cherchez nulle part ailleurs).
(07:18) Le Bouddha a enseigné que l'esprit de chaque personne est une pierre précieuse (Mani) dans la fleur de lotus (soi-
(09:12) Le Bouddha a pratiqué pendant d'innombrables kalpas , et dans sa dernière vie, il a pratiqué la méditation et l'ascétisme à l'extrême , mais a finalement trouvé cela risible parce que tout était déjà là, mais il avait cherché à atteindre ceci ou cela. Tout ce qu'il cherchait à atteindre était impermanent, souffrance, sans-
(10:32)
(12:06) Lors de la pratique de la méditation, il ne faut pas espérer atteindre quelque chose d'extraordinaire, mais éclairer calmement pour voir l'extraordinaire au sein même de l'ordinaire. Le Nirvana n'est pas un lieu lointain à chercher, mais se manifeste lorsque l'on lâche tous les désirs et toutes les quêtes. Le Bouddha a défini le Nirvana comme l'extinction de la cupidité, de la colère et de l'ignorance (đoạn tận tham, sân, si).
(13:06) Lorsque l'esprit ne s'accroche à rien ni ne désire rien, il se contente d'éclairer calmement la réalité. "Le passé n'est pas poursuivi, le futur n'est pas souhaité... Seule la loi du présent est l'observation pénétrante ici". L'observation pénétrante (Tuệ quán) signifie l'illumination tranquille (tịch chiếu) pour voir la vérité.
(14:13) La pratique n'est pas d'atteindre quelque chose de différent, mais de voir clairement comment le phénomène présent se déroule. Revenir complètement à la réalité, c'est voir la perfection dans le fonctionnement du Dharma dans le présent.
(14:55) Il est impossible d'être pleinement présent à la réalité si l'on est encore cupide, en colère, ignorant, attaché, ou si l'on désire atteindre ceci ou cela. La Pleine Conscience (Chánh niệm) signifie que l'esprit est totalement complet avec la réalité (tâm trọn vẹn với thực tại) , et non pas s'efforcer de réciter quelque chose. L'Éveil Clair (Tỉnh giác) est la connaissance claire de la vérité lorsque l'esprit est complet avec la réalité.
(16:27) Trois éléments sont nécessaires pour être complet avec la réalité, en harmonie avec le présent :
Simplicité (Giản dị) : Les choses sont telles qu'elles sont. Cela signifie accepter la réalité telle qu’elle se présente, sans la juger ni la modifier.
Naturel (Tự nhiên) : Non créé, non produit par l'effort (Non-
Spontanéité (Hồn nhiên) : Être dans un état d’esprit pur, libre de toute attente, calcul ou conditionnement. C’est une ouverture innocente à l’instant présent.
Ces principes sont au cœur de la pratique de la pleine conscience et de la méditation selon l’approche du maître Viên Minh. Ils invitent à une présence lucide, détendue et libre.
(18:13) La Pleine Conscience n'est pas un effort d'entraînement, mais le lâcher-
(19:29)
(20:46) Dans le Sūtra des Quatre Établissements de la Pleine Conscience (Tứ Niệm Xứ), l'objet (corps, sensation, esprit, phénomènes) n'est pas aussi important que:
L'Effort, la Pleine Conscience et l'Éveil Clair corrects.
L'Absence d'attachement à l'agréable ou au désagréable (không tham ưu) (ni goût ni aversion, ni retenir ni rejeter).
La Non-
(23:05) En se contentant de voir, on réalise la naissance et l'extinction de l'impermanence. S'entraîner à atteindre le bonheur, c'est vouloir qu'il soit permanent, ce qui empêche de voir l'impermanence. ( tmd : Voir équivaut à Accepter ? )
(24:04) Le corps, les sensations et l'esprit sont en constant flux, rien ne s'arrête. Vouloir Demeurer dans la concentration est une erreur. La concentration est nécessaire, mais juste suffisante pour chaque situation.
(28:50) L'Effort (Tinh tấn) dans la méditation de la Sagesse n'est pas un effort actif et continu (tích cực miên mật), car un tel effort est un obstacle à la méditation d'introspection. L'excès d'effort (Phagabaga) et la continuité (Upatana) nuisent au naturel de l'illumination tranquille (tịch chiếu).
(30:23) Par exemple, en voiture, si l'esprit est clair, calme et pur, on voit tout sans avoir besoin d'être actif, continu, de suivre ou de noter. Si l'on cherche ou désire intentionnellement quelque chose, on devient fatigué.
(31:45) Noter (ghi nhận) est un mot incorrect, il suffit de voir et c'est tout.
(32:18) L'Effort (Tinh tấn) n'est pas un effort mais le fait de ne pas être laxiste, dissipé ou agité (không buông lung phóng dật, không vọng động). Un esprit non agité est complet avec la réalité (Pleine Conscience). Être complet avec la réalité permet de voir clairement la réalité telle qu'elle est (Éveil Clair).
(33:52) Lorsque l'esprit est clair, calme et pur, il est comme la Grande Sagesse du Miroir Parfait (Đại viên cảnh trí), reflétant toutes choses simultanément. S'efforcer de s'accrocher à un objet provoque l'attachement, la cupidité, la colère, et fait perdre de vue le reste.
(36:37) Une personne qui est calme et voit les phénomènes apparaître puis disparaître, naître puis cesser, verra l'impermanence et ne s'attachera pas.
(38:51) Après avoir tout lâché, le Bouddha est revenu à l'esprit originel pur et clair. Le Thiền Tông dit : "Pointer directement l'esprit humain, voir la Nature et atteindre la Bouddhéité" (Trực chỉ nhân tâm kiến tánh thành Phật).
(39:23) Revenir complètement à la réalité permet de réaliser une tranquillité merveilleuse. Cette tranquillité est une tranquillité qui enveloppe à la fois l'intérieur et l'extérieur.
(41:38) Cet état de tranquillité survient lorsque l'on lâche toutes les entraves, concepts et idées. Lorsque l'esprit est complètement vide et calme, on voit que tous les phénomènes sont totalement purs et clairs. "Quand l'esprit est pur, tous les phénomènes sont vus comme purs".
(42:15) Cette pureté n'est pas créée par soi , mais est l'échappement de la production conditionnée pour revenir au non-
(43:24) L'enseignant a fondé le temple dans une zone de guerre, devant travailler sans pouvoir méditer de manière active et continue. Lors des nuits calmes, assis à regarder le ciel, l'esprit étant complètement vide et calme, il a vu que le ciel et la terre étaient si purs et tranquilles.
(46:33) Le monde naturel est totalement pur, clair et parfait. Le monde humain est rempli d'afflictions et de souffrances à cause des créations de l'ego (avidité, colère, ignorance, conflits).
(47:44) L'état où l'esprit est complètement vide et calme, reflétant fidèlement toute chose, est justement la vie dans la Réalité Ultime (thực tánh chân đế). La Réalité Ultime est sans avidité, colère ou ignorance, et son aboutissement est le Nirvana. Le Nirvana est une tranquillité où il n'y a plus d'illusions, d'attachements ou d'idées fausses.
(51:38) Après avoir tout lâché, le Bouddha a réalisé que si l'esprit était normal et sans avidité, colère ou ignorance, il était déjà parfait, déjà le Nirvana, et il s'est éveillé.
(52:36) Le "visage originel d'avant la naissance" (Bản lai diện mục lúc chưa sinh) est la réalité telle qu'elle est à l'origine, sans être altérée par nos perceptions, concepts ou pensées.
(53:38) Le cycle de la naissance et de la mort est en fait l'esprit qui est constamment agité, naissant, cessant, s'accrochant, se répétant.
(53:59) Après la conférence, le Vénérable invite les auditeurs à préparer des questions pour la session de questions-
https://youtu.be/PAnkywjlufM
nội dung bài giảng "TAM PHÁP ẤN & TỨ ĐỨC NIẾT BÀN -
Bài giảng giải thích rằng Tam Pháp Ấn (Khổ, Vô thường, Vô ngã) và Tứ Đức Niết Bàn (Thường, Lạc, Ngã, Tịnh) không mâu thuẫn mà là hai mặt của cùng một Chân lý.
1. Mở Đầu: Sự Mâu Thuẫn Tưởng Chừng (00:08 -
Người tu thường tìm Niết Bàn như một cõi xa xôi, nhưng Phật dạy chỉ cần "thấy rõ khổ và khổ sẽ hóa thành lạc".
Cả hai là một dòng chảy duy nhất; Khổ là cửa vào Lạc, Vô thường là cửa của Thường hằng, và Vô ngã là Tự do vô hạn.
2. Tam Pháp Ấn -
Tam Pháp Ấn
Khổ (Dukkha): Không phải bi quan, mà là sự xung đột giữa mong muốn nắm giữ và sự mất mát tất yếu. Khổ là tấm gương phản chiếu tâm bám víu.
Vô Thường (Anicca): Không phải hư vô, mà là nhịp tim của vũ trụ, cho phép sự sống và đổi thay. Người thấy vô thường học được nghệ thuật buông tay và sống trọn vẹn hơn.
Vô Ngã (Anatta): Không phải không tồn tại, mà là cái ta chỉ là hợp thể mong manh (thân, cảm xúc, nhận thức, hành nghiệp, ký ức) và không bất biến. Hiểu vô ngã, ta không bị giới hạn bởi cái tên "tôi".
3. Khổ & Vô Thường: Cửa Vào An Lạc (05:50 -
Vô thường không phải kẻ thù mà là người thầy dạy ta cách sống trọn vẹn. Khi buông bỏ kiểm soát, một khoảng không tĩnh lặng (an lạc) xuất hiện.
Chỉ khi nhìn tận gốc, ta thấy khổ không hề có thật, nó chỉ là phản ứng của một tâm không chịu thay đổi. Khi thôi chống lại, mọi thứ trở thành điệu nhạc.
4. Vô Ngã: Sự Giải Thoát Khỏi Bản Ngã (09:15 -
Cái "Ngã"
Khi cái tôi tan, không phải ta biến mất mà là ta không còn bị giới hạn; mọi thứ khác bắt đầu sống, giống như mây tan, bầu trời trở lại sự bao la vốn có.
Người vô ngã vẫn cười, vẫn khóc, vẫn yêu, vẫn đau, nhưng không còn cái "tôi" đang làm điều đó. Cảm xúc đến và đi mà không cần giữ lại.
Vô ngã không phải là kết quả của nỗ lực mà là kết quả của sự buông nỗ lực.
5. Tứ Đức Niết Bàn ( Thường Lạc Ngã Tịnh )-
Niết Bàn không phải cõi xa xôi hay phần thưởng, mà là sự tắt ngấm của mọi ham muốn.
Thường: Không phải cái không thay đổi, mà là sự không còn bị thay đổi chi phối, là sự thường hằng tịch tĩnh của tâm vượt khỏi sinh diệt.
Lạc: Không phải khoái cảm, mà là niềm an vui không điều kiện, sinh ra từ chấm dứt khát vọng đạt được.
Ngã: Là Chân ngã (Phật tánh), cái biết thuần khiết, không sinh diệt, không giới hạn.
Tịnh: Không phải trốn tránh, mà là tâm không còn bị nhiễm dù sống giữa bụi đời, như mặt hồ phẳng lặng giữa chợ đời.
Khi vọng tưởng tan, bản tánh vốn Tịnh, Lạc, Thường liền hiện rõ.
6. Tam Pháp Ấn & Tứ Đức: Hợp Nhất (17:05 -
Thấy Vô thường là mất mát → Thấy Vô thường là dòng sinh diệt nhiệm màu.
Sợ Khổ → Thấy Khổ chính là Lạc đang hóa thân.
Khổ chính là lời mời đầu tiên để tỉnh thức. Không có khổ, ta sẽ chẳng bao giờ biết thế nào là an.
Lạc không nằm ở phía sau khổ, nó nằm ngay trong khổ, chờ ta đủ can đảm nhìn thẳng vào.
7. Giác Ngộ và Niết Bàn Giữa Đời (21:38 -
Giác ngộ
Niết Bàn không nằm ở cuối con đường, nó chính là con đường.
Nó ở ngay đây , trong khoảnh khắc không còn ai sợ sinh và không còn ai muốn thoát tử.
Niết Bàn là sự hiện diện không còn dính mắc giữa dòng đời đang trôi. Người đang rửa chén, nếu tâm hoàn toàn trong suốt, đang sống trong Niết Bàn.
Niết bàn không phải là điểm đến sau cái chết, nó ở ngoài thời gian, ngoài sinh diệt.
8. Kết Luận: Quay Về Nguồn Sáng (25:26 -
Mọi thứ đều mời gọi ta trở về Niết Bàn. Nó chỉ bị che bởi sự quên lãng của ta.
Khi không còn phân biệt giữa Tịnh và Uế, Đạo và Đời, cuộc sống trở thành pháp thoại.
Sau cùng, mọi khái niệm về Khổ, Lạc, Vô thường, Niết Bàn chỉ là ngón tay chỉ mặt trăng.
Niết Bàn là tình trạng tâm khi không còn đi đâu cả. Giải thoát không ở cuối con đường, nó ở ngay nơi bước chân dừng lại.
Résumé de la Conférence : Les Trois Sceaux du Dharma et les Quatre Vertus du Nirvana
La conférence explique que les Trois Sceaux du Dharma (Souffrance, Impermanence, Non-
1. Introduction :
Les pratiquants cherchent souvent le Nirvana comme un royaume lointain , mais le Bouddha dit seulement de "voir clairement la souffrance, et la souffrance se transformera en béatitude".
Les deux ne sont qu'un flux unique : la Souffrance est la porte du Bonheur, l'Impermanence est la porte de la Permanence, et le Non-
2. Les Trois Sceaux du Dharma – L'Empreinte de la Réalité (02:24 -
Souffrance (Dukkha) : Ce n'est pas du pessimisme , mais le conflit entre le désir de retenir et la perte inéluctable. La souffrance est le miroir qui reflète l'esprit d'attachement.
Impermanence (Anicca) : Ce n'est pas le néant , mais le battement de cœur de l'univers , qui permet la naissance et le changement. Celui qui voit l'impermanence apprend l'art de lâcher prise et vit plus pleinement.
Non-
3.
L'Impermanence n'est pas un ennemi, mais un enseignant bienveillant. En lâchant le besoin de tout contrôler, un espace de calme (an lạc) apparaît.
Ce n'est qu'en regardant à la racine que l'on voit que la souffrance n'est pas réelle ; elle n'est que la réaction d'un esprit qui refuse le changement. Quand on cesse de résister, tout devient une mélodie.
4. Non-
Quand le petit soi se dissout, ce n'est pas une disparition, mais une absence de limitation ; l'univers entier commence à vivre , comme un nuage qui se dissout et révèle la vastitude inhérente du ciel.
La personne sans Soi (non-
Le Non-
5.
Le Nirvana n'est pas un royaume lointain , mais
Permanence (Thường) : Ce n'est pas ce qui ne change jamais, mais l'état où l'on n'est plus dominé par le changement. C'est la permanence silencieuse de l'esprit au-
Béatitude (Lạc) : Ce n'est pas le plaisir ou le bonheur, mais la joie inconditionnelle , qui naît de la cessation du désir d'obtenir. Quand le désir s'arrête, chaque souffle est suffisant pour être une joie.
Soi Authentique (Ngã) : C'est le Vrai Soi (Phật tánh -
Pureté (Tịnh) : Ce n'est pas l'évasion, mais un esprit qui n'est plus contaminé même au milieu du monde. C'est la paix qui ne dépend ni du bruit ni du silence.
6. Les Trois Sceaux et les Quatre Vertus : L'Unité (17:05 -
Voir l'Impermanence comme une perte → Voir l'Impermanence comme un flux de naissance et de mort merveilleux.
Craindre la Souffrance → Voir la Souffrance comme la Béatitude incarnée.
La Souffrance est la première invitation à l'éveil. Sans la souffrance, on ne saurait jamais ce qu'est la paix.
La Béatitude n'est pas au-
7. L'Éveil et le Nirvana au Cœur de la Vie (21:38 -
Le Nirvana n'est pas la fin du chemin, il est le chemin lui-
Il est ici et maintenant , dans l'instant où personne n'a peur de la naissance et personne ne veut échapper à la mort.
Le Nirvana n'est pas un lieu pour s'échapper, il est la Présence sans attachement au milieu du courant de la vie. La personne qui fait la vaisselle, si son esprit est totalement transparent, vit le Nirvana.
Le Nirvana est au-
8. Conclusion :
Le Nirvana n'est pas caché dans le mysticisme, il est seulement masqué par notre oubli.
Le regard de la personne éveillée voit le monde sans dualité , sans séparation entre le pur et l'impur, le sacré et le profane.
En fin de compte, tous les concepts sur la Souffrance, l'Impermanence, le Nirvana ne sont que le doigt montrant la lune.
Le Nirvana n'est pas un endroit où aller , mais l'état de l'esprit lorsqu'il ne va plus nulle part. La libération n'est pas au bout du chemin, elle est là où le pas s'arrête.
https://youtu.be/kdU1QDFozyE
(00:07) Bài giảng giới thiệu rằng trí tuệ của bậc giác ngộ không phải là biết thật nhiều , mà là "thấy đúng" – thấy sự vật mà không xen lẫn suy tưởng, không còn "cái ta" đang thấy.
(00:32) Câu chuyện bắt đầu với Thái tử Siddhartha. Dù có tất cả , ngài đã thức tỉnh khi lần đầu bước ra khỏi thành và thấy bốn hình ảnh: một người già, một kẻ bệnh, một xác chết và một vị sa môn.
(01:07) Bốn hình ảnh đó làm nảy sinh ba câu hỏi gốc rễ của kiếp người: Ta từ đâu đến? Sau khi chết, ta sẽ đi về đâu? Làm sao để thoát khỏi dòng sinh tử ấy?. Đây là những câu hỏi mà khoa học hiện đại, dù phát triển, vẫn không thể trả lời.
(02:16) Thái tử đã can đảm rời bỏ cung điện không phải để tìm thêm tri thức, mà để đi tìm "cái biết không còn chủ thể biết", rời vương quốc của người để tìm vương quốc của tâm.
(02:56) Trí tuệ thật không nằm trong những điều ta biết, mà nằm trong khoảnh khắc ta thấy rõ những gì mình không biết.
(03:19) Người trí không tìm thêm điều mới mà chỉ "rửa sạch bụi trên tấm gương tâm". Chính bóng tối, khổ đau và vô minh là người thầy của tuệ giác.
(04:03) Thái tử đã dừng lại nơi tất cả chúng sinh vẫn đang chạy. Trí tuệ không phải là hiểu thêm, mà là thấy rõ hơn, thấy sâu vào điều cũ.
(04:50) Cái chết, thứ con người sợ nhất, lại là người thầy lớn nhất. Nó buộc ta phải hỏi về ý nghĩa thật sự của cuộc đời khi đối diện với sinh, già, bệnh, chết.
(05:57) Phần tiếp theo bắt đầu hành trình tìm đạo của thái tử, từ cung vàng đến rừng sâu. Khi đã thấy rõ nỗi khổ, vinh hoa không còn ý nghĩa.
(07:07) Ngài đi tìm các đạo sĩ nổi tiếng, học các tầng thiền định cao , nhưng ngài nhận ra rằng dù tâm an tĩnh đến đâu, vẫn còn có "cái biết đang quan sát" sự an tĩnh đó. Đây vẫn là sự tách đôi, chưa phải chân lý.
(07:29) Ngài học các tầng thiền vô sắc giới, tâm mở rộng đến vô biên. Nhưng trong tận cùng cảm giác đó, ngài vẫn nhận ra còn một "cái còn lại" đang chứng nghiệm. Đây chính là cội rễ của sanh tử.
(08:18) Ngài nhận ra trí tuệ không thể vay mượn từ người khác. Trí tuệ thật chỉ sinh ra khi tâm tự thấu. Không ai có thể giác ngộ thay cho ai.
(09:01) Thái tử quyết định tự mình đi vào rừng sâu và bắt đầu 6 năm khổ hạnh. Ngài ép xác đến kiệt quệ , nhưng rồi nhận ra con đường cực đoan này không phải là lối ra, vì trí tuệ không thể nảy mầm trên một nền đất kiệt quệ.
(09:48) Ngài hiểu ra rằng đôi khi không phải là thêm nỗ lực, mà là "đổi hướng thấy".
(10:14) Ngài rời bỏ khổ hạnh, nhận bát sữa của cô gái chăn cừu Sujata. Từ đó, ngài tìm ra con đường Trung Đạo: không đắm chìm trong dục lạc, cũng không hành hạ xác thân.
(10:39) Ngài đến gốc cây bồ đề và phát thệ nguyện: nếu không thành đạo, quyết không rời khỏi nơi đây.
(11:18) Khi tâm không còn chạy trốn, tìm kiếm hay bào chữa, nó trở nên trong suốt. Khi tâm trong suốt, ánh sáng trí tuệ tự hiển lộ, không do học mà có, chỉ do lặng mà sáng.
(12:04) Giác ngộ không phải là khoảnh khắc thần kỳ, mà là kết quả của một quá trình dài "tháo bỏ" – tháo bỏ tri thức, khái niệm, ngã mạn, sợ hãi. Khi "người đi tìm" không còn, thì chân lý được tìm thấy.
(13:11) Bài học cho chúng ta: Khi mệt mỏi với những theo đuổi bên ngoài, ta chỉ cần dừng lại, ngồi, thở, nhìn và thấy. Cái thấy đó chính là mầm của trí tuệ.
(14:23) Sau 49 ngày đêm, ngay khi sao Mai vừa mọc, Thái tử Tất Đạt Đa đã chứng ngộ. Đó là một cái thấy trực tiếp, không qua ngôn từ hay lý luận.
(14:56) Giác ngộ không phải là biết thêm điều mới, mà là "thấy rõ cái vốn có". Giống như bật đèn trong căn phòng vốn sáng, bóng tối (vô minh) chưa từng thật có.
(15:15) Ngài đã chứng được Tam Minh (ba luồng sáng trí tuệ) , giải đáp trọn vẹn ba nghi vấn lớn của cuộc đời.
(15:38) Thứ nhất là Túc Mạng Minh: Cái thấy về vô lượng kiếp trước. Ngài thấy rõ từng đời sống, từng hành động, từng tâm niệm đã dệt nên hiện tại. Mọi thứ là dòng chảy liên tục của nhân và quả.
(16:31) Túc Mạng Minh trả lời câu hỏi "Ta từ đâu đến?". Ta đến từ chính những gì ta đã làm, đã nghĩ, đã nói (nghiệp) trong quá khứ.
(17:19) Thứ hai là Thiên Nhãn Minh: Con mắt của tâm thấy rõ sự sinh và diệt của vô số chúng sanh. Ngài thấy họ tái sinh vào các cõi khác nhau đều theo dòng nghiệp dẫn dắt.
(17:58) Nghiệp là luật vận hành chính xác của vũ trụ, không cần ai sắp đặt. Điều này trả lời "Sau khi chết ta đi về đâu?". Tâm thức không chết, nó chỉ tiếp nối như ngọn lửa truyền từ cây nến này sang cây nến khác.
(19:26) Thứ ba là Lậu Tận Minh: Cái thấy dứt sạch mọi rơi rớt (lậu hoặc). Ngài thấy rõ nguyên nhân của sinh tử là Vô Minh (không biết).
(20:12) Vô minh tan khi ánh sáng của "thấy biết thật sự" (tỉnh thức) hiện lên. Giống như người đang mơ thấy ác mộng, chỉ cần tỉnh dậy, giấc mơ tự biến mất.
(20:33) Lậu Tận Minh trả lời "Làm sao thoát?". Thoát không phải bằng cách chạy trốn, mà bằng cách "thấy không còn gì để chạy khỏi". Khi thấy rõ "ngã" (ta) chỉ là giả hợp, không có người chịu khổ thật sự, thì khổ đau không còn.
(22:22) Từ đêm đó, ngài không còn là kẻ đi tìm, mà là "người đã thấy". Ngài nhắc nhở rằng trong mỗi chúng ta đều có ngọn đèn đó, chỉ là ta quên bật nó lên.
(22:53) Đức Phật thấy rõ dòng vận hành của nghiệp và luân hồi. Không ai bị kéo đi bởi thế lực bên ngoài , tất cả đều tuân theo nguyên lý Nhân nào quả nấy. Luân hồi là bánh xe lăn theo năng lượng mà ta tích lũy.
(23:15) Ngài gọi đó là Sáu nẻo luân hồi (Lục đạo) : Ba đường lành (Người, A-
(23:41) Sáu nẻo này không ở đâu xa, chúng đang vận hành ngay trong tâm ta. Khi sân hận bùng lên, đó là địa ngục. Khi lòng tham trỗi dậy không biết đủ, đó là ngạ quỷ. Khi mê muội, chỉ theo bản năng, đó là súc sinh. Khi biết cảm thông, đó là cõi người. Khi làm lành nhưng còn nóng nảy, hơn thua, đó là A-
(26:06) Tâm niệm cuối cùng trước khi hơi thở dứt (cận tử nghiệp) chính là cánh cửa mở ra cho đời sau. Chính dòng tưởng của người đó tự vẽ nên con đường.
(28:26) Chúng ta có tự do ý chí. Nghiệp chỉ là kết quả của hành động cũ, còn ý định hiện tại của ta chính là hạt giống mới.
(29:07) Luân hồi không phải là vòng trừng phạt, mà là vòng học hỏi. Khổ đau là người thầy dạy ta cách buông.
(31:43) Nếu không thể dừng bánh xe ngay, hãy chọn hướng đi lành : cõi Người (Nhân thừa) và cõi Trời (Thiên thừa).
(32:11) Để trở lại làm Người (Nhân thừa), điều căn bản là thọ Tam Quy và giữ Năm Giới. Giới luật không phải ràng buộc, mà là tấm lưới bảo hộ tâm khỏi sa vào đường ác.
(32:34) Tam Quy là quay về nương tựa Phật (Phật tính sáng suốt trong mình) , Pháp (con đường, nguyên lý nhân quả) , Tăng (đoàn thể thanh tịnh). Năm Giới là không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu (chất gây say nghiện).
(34:02) Làm người là quý nhất, vì cõi người vừa đủ khổ để tìm an, đủ vui để tin vào thiện, và đủ ý thức để thay đổi.
(34:24) Để lên cõi Trời (Thiên thừa), cần tu Thập Thiện Nghiệp (10 điều lành). Gồm 3 điều thiện nơi thân, 4 nơi miệng, và 3 nơi ý (không tham, không sân, không si) .
(35:23) Đức Phật cảnh báo về cõi A-
(36:07) Ví dụ về tâm A-
(36:50) Phước (công đức) phải đi cùng "Tâm Hiền". Làm điều tốt mà không mong báo đáp, không chờ công nhận.
(40:48) Mỗi người đều đang làm hai việc quan trọng nhất: Trả nợ quá khứ (nghiệp cũ) và gieo mầm đời sau (nghiệp mới).
(41:28) Giàu hay nghèo đều là nghiệp cũ trổ ra. Giàu là bối cảnh để học cách buông, nghèo là để học cách nhẫn.
(42:54) Người chửi bạn là đến để dạy bạn nhẫn. Người phản bội bạn là đến để dạy bạn buông. Cuộc đời không có kẻ thù, chỉ có nghiệp và bài học.
(43:15) Nghiệp không phải là định mệnh. Chính cách bạn phản ứng với nghiệp cũ đã là nghiệp mới rồi.
(45:32) Chuyển nghiệp chính là chuyển tâm. Giống như nước đục, chỉ cần dừng lại (không khuấy động tâm), bụi sẽ tự lắng, nước sẽ trong.
(48:09) Cơ chế để trí tuệ sinh ra từ bên trong là Giới, Định, Tuệ.
(48:35) Phật dạy "hãy thấy chứ không phải tin". Con đường để thấy gồm ba bậc: Văn (nghe, đọc), Tư (suy ngẫm, quán chiếu), Tu (thực hành trực tiếp).
(49:16) Nhiều người dừng ở bậc Văn, học nhiều, nói giỏi nhưng đời sống vẫn khổ.
(49:39) Tư là giai đoạn đối chiếu điều học với đời sống. Tu là thực hành, là sống với điều đó, ví dụ, không chỉ biết vô thường, mà thấy vô thường trong từng hơi thở.
(50:07) Giới (đạo đức) là nhân sinh ra Định (tập trung). Giới là hàng rào giữ tâm không buông lung.
(50:30) Định là tâm biết đứng yên giữa mọi chuyển động. Đó là sức mạnh của người biết dừng lại quan sát trước khi phản ứng.
(51:17) Tuệ (trí tuệ) là quả của Định. Tuệ không đến từ học mà từ "thấy". Nó là cái thấy rõ ràng phát sinh khi tâm đã lặng.
(51:40) Chánh niệm là mẹ của mọi thiện pháp. Chánh niệm được ví như ngọn nến. Giới là tấm chắn gió. Định là giữ ngọn nến đứng yên. Tuệ là ánh sáng phát ra từ ngọn nến ấy.
(55:23) Thiền (Meditation) không phải là ngồi yên, mà là nghệ thuật sống tĩnh giữa dòng chảy động. Nó là con đường nối Giới, Định, Tuệ lại.
(56:03) Thiền không phải để thêm cái gì, mà là để bớt đi cái thừa: bớt vọng tưởng, bớt phản ứng.
(56:28) Thực hành thiền là "đóng sáu cửa" (sáu căn: mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) , không cho chúng chạy đuổi theo sáu trần (sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp).
(56:54) Có ba loại chuyển động (Hành) cần làm lắng dịu: Thân hành (hơi thở) , Khẩu hành (ý niệm, suy nghĩ chưa thành lời) , và Tâm hành (dòng tưởng). Nếu để chúng chạy theo tham sân, chúng tạo ra dòng điện "nóng" (bất an).
(57:23) Nếu biết điều chỉnh chúng bằng chánh niệm, dòng điện ấy trở nên "mát", gọi là Jhana (thiền định) .
(58:09) Cách thực hành: Chỉ biết hơi thở đang vào, đang ra mà không điều khiển. Cái biết đang quan sát đó chính là "Tánh Biết".
(58:31) Với Khẩu hành: Nhận biết và dừng lại ngay tại ý niệm đầu tiên, trước khi nó thành lời nói. Đây chính là nơi chuyển nghiệp.
(58:55) Với Tâm hành: Thiền dạy ta thấy dòng suy nghĩ trôi qua như người ngồi bên bờ sông nhìn nước chảy, không nhảy xuống.
(1:00:07) Thiền có thể diễn ra khi rửa chén, đi bộ.... Chỉ cần biết mình đang làm gì, ấy là thiền.
(1:01:09) Đau khổ không đến từ sự việc, mà từ cách ta diễn giải sự việc. Thiền cắt đứt vòng phản ứng đó: thấy chỉ là thấy, nghe chỉ là nghe.
(1:03:19) Có hai thứ "biết": (1) Cái biết bắt chước (từ sách vở, ký ức), nó làm ta thông minh nhưng cũng làm ta rối. (2) Cái biết thật (phát sinh từ hiện tại), nó khiến ta lặng, sáng và tự do.
(1:03:38) Cái biết thật được gọi là Pháp Tánh (Dhammatā – bản chất của vạn vật). Cái biết bắt chước luôn dùng nhãn mác (đúng/sai, cao/thấp) để phân loại.
(1:04:22) Cái biết bắt chước là nhìn vào khung cửa sổ. Cái biết thật là chính bầu trời đang mở ra.
(1:05:55) Cái biết thật (trí tuệ) thấy cả hai mặt của một vấn đề (ví dụ: Vô thường và Thường) rồi buông cả hai.
(1:06:25) Ví dụ: Một cơn sóng (pháp tướng) thì sinh diệt, đó là vô thường. Nhưng nước (pháp tánh) trong sóng thì không sinh không diệt, đó là thường. Người trí thấy cả hai mà không chấp vào bên nào.
(1:07:15) Người chỉ thấy vô thường, khổ, vô ngã rồi chán đời là "kẻ tu một mắt". Người có "hai mắt" thấy cả hai mặt: thấy vô thường để buông chấp, thấy thường (bản thể) để không hoảng loạn.
(1:07:57) Trung Đạo (Con đường giữa) không phải là ở giữa hai cực, mà là vượt lên trên cả hai cực đối đãi.
(1:08:46) Đừng nắm cái bóng (khái niệm, học thuyết) mà quên ánh sáng (thực tại đang là).
(1:11:05) Lộ trình tu học có bốn quả vị (bốn bậc thánh), là trạng thái của tâm đã được tịnh hóa. Đó là: Nhập Lưu, Nhất Lai, Bất Lai, và A La Hán.
(1:11:50) Nhập Lưu (Stream-
(1:12:36) Nhất Lai (Once-
(1:13:23) Bất Lai (Non-
(1:13:47) A La Hán (Arhat): Bậc đã diệt tận mọi lậu hoặc (tham, sân, si). Họ vượt ngoài khổ và lạc, chỉ còn tịch tĩnh tuyệt đối.
(1:14:31) Chiếc thang để leo lên các quả vị này chính là Giới, Định, Tuệ. Mọi lý thuyết cao siêu mà không chuyển hóa được tham, sân, si, chỉ là "leo thang ảo".
(1:15:16) Sự tiến bộ thật sự nằm trong đời sống: khi bị tổn thương mà không sinh sân , khi cho đi mà không mong nhận lại.
(1:16:46) Chiếc thang thật phải bám vào "đất", và đất ấy chính là Giới (đạo đức). Không có Giới, Định và Tuệ chỉ là bóng, như cây không gốc.
(1:18:00) Kết luận, giác ngộ không nằm ở cuối hành trình mà ẩn trong từng bước ta đi. Mọi giáo pháp chỉ là ngón tay chỉ trăng.
(1:18:48) Phật không ở đâu xa, Phật ở trong ánh nhìn sáng tỏ, trong tấm lòng không oán hờn, không chấp trước của chính bạn.
(1:19:37) Con đường tu tập chính là con thang Giới, Định, Tuệ ( tmd : Giới Định Tuệ đi cùng lúc như 3 chân của cái kiềng )
(00:07) La conférence introduit l'idée que la sagesse d'un être éveillé ne consiste pas à savoir beaucoup, mais à "voir juste" – voir les choses sans y mêler de pensées, sans qu'il y ait un "je" qui voit.
(00:32) L'histoire commence avec le Prince Siddhartha. Bien qu'il possédât tout, il s'éveilla en sortant du palais pour la première fois et en voyant quatre images : un vieil homme, un malade, un cadavre et un ascète.
(01:07) Ces quatre images ont fait naître les trois questions fondamentales de l'existence humaine : D'où venons-
(02:16) Le prince a eu le courage de quitter son palais non pas pour chercher plus de connaissances, mais pour trouver "la connaissance sans sujet connaissant", quittant le royaume des hommes pour trouver le royaume de l'esprit.
(02:56) La vraie sagesse ne réside pas dans ce que nous savons, mais dans l'instant où nous voyons clairement ce que nous ne savons pas.
(03:19) Le sage ne cherche pas à ajouter de nouvelles choses mais seulement à "nettoyer la poussière sur le miroir de l'esprit". Ce sont les ténèbres, la souffrance et l'ignorance qui sont les maîtres de la sagesse.
(04:03) Le prince s'est arrêté là où tous les êtres vivants continuaient à courir. La sagesse n'est pas de comprendre plus, mais de voir plus clairement, de voir plus profondément l'ancien.
(04:50) La mort, ce que les humains craignent le plus, est en fait le plus grand maître. Elle nous force à nous interroger sur le vrai sens de la vie face à la naissance, la vieillesse, la maladie et la mort.
(05:57) La partie suivante commence le voyage du prince à la recherche de la voie, du palais d'or à la forêt profonde. Quand il a vu clairement la souffrance, la gloire n'avait plus de sens.
(07:07) Il est allé à la rencontre de célèbres ascètes, a appris les hauts niveaux de méditation (dhy
(07:29) Il a appris les états de méditation immatériels, où l'esprit s'étend à l'infini. Mais au plus profond de cette sensation, il a réalisé qu'il restait "quelque chose" qui en faisait l'expérience. C'était la racine même du cycle des existences (samsara).
(08:18) Il a réalisé que la sagesse ne pouvait pas être empruntée aux autres. La vraie sagesse ne naît que lorsque l'esprit se pénètre lui-
(09:01) Le prince décida d'entrer seul dans la forêt profonde et commença 6 années d'ascèse. Il mortifia son corps jusqu'à l'épuisement, mais réalisa alors que cette voie extrême n'était pas la solution, car la sagesse ne peut germer sur une terre épuisée.
(09:48) Il a compris que parfois, il ne s'agit pas d'ajouter des efforts, mais de "changer de direction dans la vision".
(10:14) Il abandonna l'ascèse et accepta un bol de lait de la bergère Sujata. À partir de là, il trouva la Voie du Milieu : ni s'adonner aux plaisirs des sens, ni se mortifier.
(10:39) Il atteignit l'arbre de la Bodhi et fit le serment de ne pas quitter cet endroit avant d'avoir atteint l'Éveil.
(11:18) Lorsque l'esprit ne fuit plus, ne cherche plus et ne se justifie plus, il devient transparent. Lorsque l'esprit est transparent, la lumière de la sagesse apparaît d'elle-
(12:04) L'éveil n'est pas un moment magique, mais le résultat d'un long processus de "lâcher-
(13:11) La leçon pour nous : Lorsque nous sommes fatigués des poursuites extérieures, nous avons juste besoin de nous arrêter, de nous asseoir, de respirer, de regarder et de voir. Cette vision est le germe de la sagesse.
(14:23) Après 49 jours et nuits, juste au moment où l'étoile du matin se levait, le Prince Siddhartha a atteint l'Éveil. C'était une vision directe, sans mots ni raisonnement.
(14:56) L'éveil n'est pas de savoir quelque chose de nouveau, mais de "voir clairement ce qui est déjà là". C'est comme allumer la lumière dans une pièce qui était déjà lumineuse ; l'obscurité (l'ignorance) n'a jamais vraiment existé.
(15:15) Il a atteint
(15:38) Premièrement, la connaissance des existences antérieures (Túc Mạng Minh) : La vision d'innombrables vies passées. Il a vu clairement comment chaque vie, chaque action, chaque pensée a tissé le présent. Tout est un flux continu de causes et d'effets.
(16:31) La connaissance des existences antérieures répond à la question "D'où venons-
(17:19) Deuxièmement,
(17:58) Le karma est la loi précise qui régit l'univers, sans besoin de créateur. Cela répond à "Où allons-
(19:26) Troisièmement,
(20:12) L'ignorance se dissout lorsque la lumière de la "vraie vision" (l'éveil) apparaît. C'est comme une personne faisant un cauchemar : il suffit de se réveiller pour que le rêve disparaisse.
(20:33) La connaissance de l'extinction des souillures répond à "Comment s'échapper ?". L'évasion ne consiste pas à fuir, mais à "voir qu'il n'y a rien à fuir". Quand on voit que le "moi" (ego) n'est qu'un assemblage temporaire, qu'il n'y a pas de personne réelle qui souffre, la souffrance cesse.
(22:22) À partir de cette nuit, il n'était plus un chercheur, mais "celui qui a vu". Il nous rappelle que nous avons tous cette lumière en nous, nous avons juste oublié de l'allumer.
(22:53) Le Bouddha a vu clairement le fonctionnement du karma et de la réincarnation. Personne n'est tiré par une force extérieure ; tout obéit au principe de cause à effet. La réincarnation est une roue qui tourne selon l'énergie que nous accumulons.
(23:15) Il a appelé cela les Six Voies de la Réincarnation (Lục đạo) : trois voies heureuses (Humains, Asuras, Devas/Dieux) et trois voies malheureuses (Enfers, Esprits affamés/Pretas, Animaux).
(23:41) Ces six royaumes ne sont pas lointains, ils opèrent en nous à chaque instant. Quand la colère éclate, c'est l'enfer. Quand l'avidité est insatiable, ce sont les esprits affamés. Quand nous sommes confus, suivant seulement l'instinct, ce sont les animaux. Quand nous avons de l'empathie, c'est le royaume humain. Quand nous faisons le bien mais avec jalousie et colère, ce sont les Asuras. Quand l'esprit est calme et compatissant, c'est le royaume céleste.
(26:06) La dernière pensée avant de mourir (karma au seuil de la mort) est la porte qui s'ouvre sur la prochaine vie. C'est le propre courant de pensée de la personne qui dessine le chemin.
(28:26) Nous avons le libre arbitre. Le karma n'est que le résultat d'actions passées, mais notre intention présente est la nouvelle graine.
(29:07) La réincarnation n'est pas une punition, mais un cycle d'apprentissage. La souffrance est un maître qui nous apprend à lâcher prise.
(31:43) Si nous ne pouvons pas arrêter la roue immédiatement, choisissons une direction favorable : le royaume des Humains (Véhicule humain) et le royaume des Cieux (Véhicule divin).
(32:11) Pour renaître en tant qu'Humain (Véhicule humain), la base est de prendre les Trois Refuges et de respecter les Cinq Préceptes. Les préceptes ne sont pas des contraintes, mais un filet de protection empêchant l'esprit de tomber dans les voies malheureuses.
(32:34) Les Trois Refuges consistent à se tourner vers le Bouddha (la nature éveillée en nous), le Dharma (la voie, la loi de cause à effet), le Sangha (la communauté pure). Les Cinq Préceptes sont : ne pas tuer, ne pas voler, ne pas avoir une conduite sexuelle inappropriée, ne pas mentir, ne pas consommer d'intoxicants.
(34:02) La renaissance humaine est la plus précieuse, car ce royaume a juste assez de souffrance pour chercher la paix, assez de joie pour croire au bien, et assez de conscience pour changer.
(34:24) Pour renaître dans les royaumes Célestes (Véhicule divin), il faut pratiquer les Dix Actions Saines (Thập Thiện Nghiệp). Celles-
(35:23) Le Bouddha a mis en garde contre le
(36:07) Exemple de l'esprit Asura : Faire la charité mais toujours comparer qui donne le plus ; parler du Dharma mais ne pas supporter la critique.
(36:50) Les mérites (Phước) doivent être accompagnés d'un "Esprit Bienveillant" (Tâm Hiền). Faire le bien sans attendre de récompense ou de reconnaissance.
(40:48) Chacun de nous accomplit les deux choses les plus importantes : Payer les dettes du passé (vieux karma) et semer pour l'avenir (nouveau karma).
(41:28) La richesse ou la pauvreté sont le fruit du vieux karma. La richesse est un contexte pour apprendre à lâcher prise, la pauvreté est pour apprendre la patience.
(42:54) Celui qui vous insulte vient vous apprendre la patience. Celui qui vous trahit vient vous apprendre le détachement. Il n'y a pas d'ennemis dans la vie, seulement du karma et des leçons.
(43:15) Le karma n'est pas une fatalité. La façon dont vous réagissez à l'ancien karma crée déjà un nouveau karma.
(45:32) Transformer le karma, c'est transformer l'esprit. Comme de l'eau boueuse, il suffit d'arrêter de l'agiter (l'esprit) pour que la boue se dépose et que l'eau redevienne claire.
(48:09) Le mécanisme permettant à la sagesse de naître de l'intérieur est la Moralité (Giới -
(48:35) Le Bouddha a enseigné "voyez par vous-
(49:16) Beaucoup s'arrêtent à l'étape Văn : ils étudient beaucoup, parlent bien, mais leur vie est toujours souffrance.
(49:39) Tư est l'étape de confrontation entre ce qui est appris et la vie. Tu est la pratique, c'est vivre avec cela. Par exemple, non seulement savoir que tout est impermanent, mais voir l'impermanence dans chaque souffle.
(50:07) La Moralité (Sīla) est la cause qui produit la Concentration (Samādhi). La moralité est la barrière qui empêche l'esprit de s'égarer.
(50:30) La Concentration (Samādhi) est un esprit qui sait rester immobile au milieu du mouvement. C'est la force de celui qui sait s'arrêter et observer avant de réagir.
(51:17) La Sagesse (Paññā) est le fruit de la Concentration. La sagesse ne vient pas de l'étude mais de la "vision". C'est la vision claire qui naît lorsque l'esprit est silencieux.
(51:40) La pleine conscience est la mère de toutes les bonnes choses. La pleine conscience est comme une bougie. La Moralité est le paravent. La Concentration maintient la bougie stable. La Sagesse est la lumière émise par cette bougie.
(55:23) La méditation (Thiền) n'est pas s'asseoir immobile, mais l'art de vivre calmement au milieu du courant agité. C'est le chemin qui relie la Moralité, la Concentration et la Sagesse.
(56:03) La méditation ne consiste pas à ajouter quelque chose, mais à enlever le superflu : enlever les pensées vagabondes, les réactions.
(56:28) Pratiquer la méditation, c'est "fermer les six portes" (les six sens : œil, oreille, nez, langue, corps, esprit), pour qu'elles ne courent pas après les six objets (formes, sons, odeurs, saveurs, touchers, pensées).
(56:54) Il y a trois types de formations (Hành) à calmer : les formations corporelles (la respiration), les formations verbales (pensées, concepts avant qu'ils ne deviennent des mots), et les formations mentales (le flux des pensées). Si on les laisse courir après le désir et la colère, elles créent un courant "chaud" (agitation).
(57:23) Si l'on sait les ajuster par la pleine conscience, ce courant devient "frais", appelé Jhana (absorption méditative).
(58:09) Méthode de pratique : Savoir simplement que l'inspiration entre et que l'expiration sort, sans contrôler. Cette conscience qui observe est la "Nature de l'Esprit".
(58:31) Pour les formations verbales : Reconnaître et s'arrêter à la première intention, avant qu'elle ne devienne une parole. C'est là que le karma se transforme.
(58:55) Pour les formations mentales : La méditation nous apprend à voir le flux des pensées passer, comme quelqu'un assis au bord d'une rivière qui regarde l'eau couler, sans y sauter.
(1:00:07) La méditation peut avoir lieu en faisant la vaisselle, en marchant... Il suffit de savoir ce que l'on fait, c'est cela la méditation.
(1:01:09) La souffrance ne vient pas des événements, mais de notre interprétation des événements. La méditation coupe ce cercle de réactions : voir n'est que voir, entendre n'est qu'entendre.
(1:03:19) Il y a deux types de "savoir" : (1) Le savoir imité (des livres, des souvenirs), qui nous rend intelligent mais confus. (2) Le vrai savoir (qui naît dans le présent), qui nous rend silencieux, lumineux et libre.
(1:03:38) Le vrai savoir est appelé la Nature des Choses (Pháp Tánh -
(1:04:22) Le savoir imité, c'est regarder par le cadre de la fenêtre. Le vrai savoir, c'est le ciel lui-
(1:05:55) Le vrai savoir (la sagesse) voit les deux côtés d'un problème (ex: l'Impermanence et la Permanence) puis lâche les deux.
(1:06:25) Exemple : Une vague (phénomène) naît et meurt, c'est l'impermanence. Mais l'eau (nature) dans la vague ne naît ni ne meurt, c'est la permanence. Le sage voit les deux sans s'attacher à aucun des deux.
(1:07:15) Celui qui ne voit que l'impermanence, la souffrance, et s'ennuie de la vie, est "celui qui pratique avec un seul œil". Celui qui a "deux yeux" voit les deux aspects : il voit l'impermanence pour lâcher l'attachement, et voit la permanence (la nature de l'esprit) pour ne pas paniquer.
(1:08:46) Ne saisissez pas l'ombre (les concepts, les théories) en oubliant la lumière (la réalité telle qu'elle est).
(1:11:05) Le chemin de la pratique comporte quatre fruits (quatre niveaux de sainteté), qui sont des états de l'esprit purifié. Ce sont : l'Entré dans le courant, le "Une seule fois-
(1:11:50)
(1:12:36) Le "Une seule fois-
(1:13:23) Le "Non-
(1:13:47) L'Arhat : Celui qui a éteint toutes les souillures (désir, colère, ignorance). Il est au-
(1:14:31) L'échelle pour gravir ces niveaux est la Moralité, la Concentration et la Sagesse. Toutes les théories élevées qui ne transforment pas le désir, la colère et l'ignorance ne sont qu'une "échelle illusoire".
(1:15:16) Le vrai progrès se trouve dans la vie : quand on est blessé mais que la colère ne naît pas ; quand on donne sans attendre en retour.
(1:16:46) La véritable échelle doit s'ancrer dans le "sol", et ce sol est la
(1:18:00) Conclusion : l'éveil ne se trouve pas à la fin du voyage, mais est caché dans chaque pas que nous faisons. Tous les enseignements ne sont que le doigt qui montre la lune.
(1:18:48) Le Bouddha n'est pas loin, il est dans le regard clair, dans le cœur sans ressentiment et sans attachement.
(1:19:37) Le chemin de la pratique est l'échelle de la Moralité (Giới), de la Concentration (Định) et de la Sagesse (Tuệ). tmd : "La Moralité, la Concentration et la Sagesse avancent ensemble comme les trois piliers d’un trépied."+++
Sự Thư Thái Thân và Tâm -
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "Sự Thư Thái Thân và Tâm" của Ni trưởng Thuần Tuệ:
(00:00) Bài giảng có chủ đề là Sự thư thái thân và tâm. Ni trưởng Thuần Tuệ mở đầu bằng cách nhận định rằng thời đại ngày nay tuy văn minh nhưng cũng là thời đại của tốc độ, căng thẳng (stress) và trầm cảm (depression). Chúng ta thường xuyên sống trong căng thẳng mà không nhận ra, từ lúc nhỏ đi học thi cử cho đến khi lớn lên đi làm.
(02:37) Tâm trí của chúng ta thường mất quân bình. Giống như có một người lạ cứ đi qua đi lại trong buồng lái máy bay, làm phi công rối trí, tâm ta cũng luôn có những ý nghĩ vẩn vơ, trôi nổi làm ta mệt mỏi và mất năng lượng mà không biết.
(05:19) Ni trưởng giới thiệu khái niệm "trầm cảm ẩn" (hidden depression) qua câu chuyện của một kiến trúc sư người Việt. Vị này tuy thành công trong công việc kinh doanh và giảng dạy nhưng lại rất nóng nảy một cách kỳ lạ, có thể la mắng, quát tháo và ném đồ đạc. Sau khi bỏ hết sự nghiệp đi tu tập 3 năm ở Miến Điện, ông nhận ra mình bị trầm cảm ẩn do căng thẳng tích tụ hàng ngày mà không nhận ra. Điều này biểu hiện qua việc dễ phản ứng, dễ nổi quạu. Chúng ta thường mang cái tâm mong cầu, tham vọng này vào cả con đường tu tập, mong phải yên liền, và than thở khi thấy mình vẫn còn vọng tưởng, sân si sau nhiều năm tu học.
(08:09) Ngay cả khi đi tu, tâm ta cũng ít khi thật sự thư thái mà thường lao xao, gấp gáp. Vì vậy, các pháp thiền ngày nay, nhất là ở Âu châu, nhấn mạnh việc "đưa tâm về với thân". Điều này là để chữa trị thói quen của con người hiện đại khi tâm trí luôn tách rời khỏi thân, ví dụ như lúc nào cũng dán mắt vào điện thoại.
(09:22) Để tìm hiểu lý do mất thư thái, Ni trưởng kể về chuyến đi đến Bhutan, đất nước được gọi là hạnh phúc nhất thế giới. Người dân ở đây không có "năng lượng tranh đấu" (aggressive) hay chống đối. Họ rất thư thả. Ví dụ như người tài xế lái xe trên đèo dốc cùi chỏ một cách bình thản , hay khi chờ đợi thì lấy xâu chuỗi ra niệm Phật. Họ cũng dừng xe lại để gỡ sợi dây vướng ở chân một con bò con một cách rất tự nhiên. Ngược lại, chúng ta vì quá gấp gáp nên thường không thấy được nỗi khổ của người bên cạnh.
(14:01) Một ví dụ khác ở Bhutan là một ông đại tá rất bình dị như một người công nhân, không thấy nét tranh đấu. Ông chia sẻ rằng mỗi ngày ông lạy 800 lạy , và ông tin rằng việc "tạo một năng lượng tinh thần" là cách tốt nhất để bảo vệ đất nước và dân tộc. Ông dùng sỏi để đếm số lần lạy trong một ngôi đền đang xây dựng , và nơi ông lạy (trán, hai tay, hai gối) đã láng bóng trên sàn gỗ. Điều này cho thấy có thể sống thư thái. Ngược lại, chúng ta tất bật cả đời, rửa cái chén cũng gấp gáp, hiếm khi sống được với phút hiện tại.
(18:01) Ni trưởng chỉ ra các nguyên nhân khiến chúng ta mất thư thái. Thứ nhất là do tâm mong cầu, không biết đủ. Người Bhutan vừa lòng với những gì họ có, dù nhà cửa sơ sài. Thứ hai là thiếu kiên nhẫn. Thứ ba là sự sợ hãi âm ỉ. Ni trưởng dẫn chứng một phụ nữ nhận ra nguyên nhân bệnh tật của mình là từ những sợ hãi thầm kín như sợ không được thương, sợ bị đánh giá. Chúng ta cũng luôn có những nỗi sợ thầm kín: sợ trễ giờ, sợ nấu không ngon, sợ nhà cửa bê bối. Gốc rễ của sợ hãi là bản ngã. Nguyên nhân cuối cùng là sự vận hành liên tục không ngơi nghỉ của tâm ý thức. Để nhổ những gốc sâu này, ta phải đi từ những bước cạn, tức là tập thư giãn.
(22:36) Bài tập thực tế đầu tiên là đưa tâm về lại thân, hay "scan the body". Cảm nhận bàn chân trên đất , thư giãn bàn tay, vai, và gương mặt.
(25:37) Ni trưởng đưa ra các bài tập cụ thể. Bài tập thứ nhất là thỉnh thoảng buông vai xuống, thư giãn nét mặt và cảm nhận hơi thở đang có mặt. Bài tập thứ hai là buổi sáng khi thức dậy, ngồi thẳng lưng trên giường và hít thở trọn vẹn ba hơi trước khi bước xuống đất. Bài tập thứ ba là thực tập sự rõ biết trong các hành động nhỏ hàng ngày, như cảm nhận tay mình khi mở cửa, khi đóng cửa, khi ngồi vào xe. Phải làm điều này một cách tự nhiên, không dụng ý tập trung. Những bài tập đơn giản này giúp trở về với "cái biết tự nhiên" hay "tánh Phật".
(30:48) Về tâm lý, chúng ta cần tập chấp nhận đời sống không hoàn hảo. Ni trưởng kể câu chuyện ngụ ngôn về vườn thiền Nhật. Một chú tiểu quét vườn rất sạch , nhưng vị thầy nói còn thiếu một chút. Vị thầy rung cây cho vài chiếc lá phong rụng xuống bãi sỏi. Ban đầu chú tiểu tức giận, nhưng sau đó nhìn lại và nhận ra rằng chính sự "không hoàn hảo" đó mới là vẻ đẹp tự nhiên. Đòi hỏi sự toàn vẹn sẽ làm mất đi sự quân bình tự nhiên.
(33:47) Câu chuyện ngụ ngôn thứ hai là về một vòng tròn hoàn hảo bị mất một miếng hình tam giác. Vì không tròn nên nó phải lăn rất chậm và khập khỉnh. Nhờ chậm, nó khám phá ra hoa cỏ, kiến, sâu và nói chuyện với chúng. Khi tìm lại được mảnh vỡ và trở nên hoàn hảo, nó lăn đi rất nhanh, bỏ lỡ mọi thứ xung quanh và không kịp nghe bạn bè gọi. Nó nhận ra mình nhớ sự thong thả ngày xưa, nên đã dừng lại, đặt mảnh vỡ xuống và tiếp tục lăn đi một cách chậm rãi, chọn một đời sống mà nó thật sự sống được. Bài học là hạnh phúc là sự hài lòng, bình yên trong tâm hồn, không nhất thiết phải đạt được mọi thứ.
(37:38) Bài tập thứ tư là tập sống trọn vẹn với khoảnh khắc hiện tại trong sự rõ biết. Điều này đòi hỏi ta nhận ra sức lôi của vọng tưởng luôn kéo về phía trước. Ví dụ, tập uống một ly nước mà thật sự cảm nhận nó từ môi qua cổ xuống bụng. Đây chính là chìa khóa "rõ ràng thường biết" mà Hòa thượng đã dạy , giúp nối kết thân và tâm và nhận lại cái tánh biết, cái ông Phật có sẵn nơi mình.
(40:40) Ni trưởng kể câu chuyện triết gia Diogen và Alexander Đại đế. Khi Alexander (vị vua có tham vọng thống lĩnh hoàn cầu) gặp Diogen đang nằm thư giãn sưởi nắng, ông đề nghị ban cho Diogen bất cứ điều gì ông muốn. Diogen chỉ yêu cầu vua đứng xích qua để không che mất ánh nắng. Khi tùy tùng cười nhạo, Alexander nói: "Nếu ta không phải là Alexander, ta cũng muốn được làm Diogen". Điều này cho thấy sự hài lòng trọn vẹn với hiện tại là điều quý nhất.
(44:31) Sự thư thả là bản tánh vốn có của mình. Chúng ta mất nó vì lầm chạy theo hư dối, rơi vào căng thẳng, sợ hãi và đổ thừa hoàn cảnh. Tu tập là buông nhẹ xuống, không cần theo đuổi gì thêm. Ni trưởng nhắc lại ba bài tập đơn giản: (1) Thư giãn vai, mặt và cảm nhận hơi thở. (2) Ba hơi thở tỉnh thức khi mới ngủ dậy. (3) Rõ biết trong các hành động (như uống nước). Thực tập điều này sẽ dẫn đến một cái biết sâu sắc, vượt qua chủ thể và đối tượng (không có người uống, không có nước uống, chỉ có một cái biết). Cuối cùng, Ni trưởng khuyến tấn mọi người về đạo tràng tu tập để tận dụng năng lượng chung của đại chúng, giúp tâm dễ sống trong hiện tại hơn.
Voici la traduction en français du résumé de la conférence "Le calme du corps et de l'esprit"
(00:00) Le thème de la conférence est Le calme du corps et de l'esprit (Sự thư thái thân và tâm). La Nonne Supérieure Thuần Tuệ commence par reconnaître que le monde actuel, bien que civilisé, est aussi l'ère de la vitesse, du stress et de la dépression. Nous vivons constamment dans la tension sans nous en rendre compte, dès l'enfance avec les examens jusqu'à l'âge adulte avec le travail.
(02:37) Notre esprit est souvent déséquilibré. C'est comme si une personne étrangère déambulait constamment dans le cockpit, perturbant le pilote. Notre esprit est également plein de pensées vagabondes qui nous épuisent et nous font perdre de l'énergie sans que nous le réalisions.
(05:19) La Nonne Supérieure présente le concept de la "dépression cachée" (trầm cảm ẩn) à travers l'histoire d'un architecte vietnamien. Bien que couronné de succès, cet homme était étrangement colérique, réprimandant les autres. Après trois ans de pratique spirituelle au Myanmar, il a réalisé qu'il souffrait d'une dépression cachée due au stress quotidien accumulé. Cela se manifestait par une réactivité et une irritabilité faciles. Nous transposons souvent cette mentalité avide et ambitieuse dans notre pratique spirituelle, voulant la paix immédiatement, et nous nous plaignons lorsque nous remarquons toujours des pensées illusoires ou de la colère après plusieurs années.
(08:09) Même en pratiquant, notre esprit est rarement vraiment serein ; il est souvent agité et pressé (lao xao, gấp gáp). Par conséquent, les méthodes de méditation contemporaines, notamment en Europe, mettent l'accent sur le fait de "ramener l'esprit au corps". Cela est nécessaire pour guérir l'habitude moderne où l'esprit est constamment séparé du corps, par exemple en étant toujours rivé à son téléphone.
(09:22) Pour comprendre la raison de ce manque de calme, la Nonne Supérieure raconte son voyage au Bhoutan, le pays le plus heureux du monde. Les habitants n'y ont pas "l'énergie de la lutte" (năng lượng tranh đấu, aggressive). Ils sont très détendus (thư thả). Par exemple, le chauffeur conduisait tranquillement sur des routes de montagne escarpées ou sortait son chapelet pour réciter des prières en attendant. Ils se sont également arrêtés pour retirer naturellement une corde emmêlée au pied d'un veau. Parce que nous sommes trop pressés, nous ne voyons souvent pas la souffrance de ceux qui nous entourent.
(14:01) Un autre exemple au Bhoutan est celui d'un colonel très humble. Il partageait qu'il faisait 800 prosternations par jour, croyant que "créer une énergie spirituelle" était la meilleure façon de protéger sa nation. Il utilisait des cailloux pour compter ses prosternations dans un temple en construction, et les points de contact de sa tête, de ses mains et de ses genoux avaient poli le plancher de bois. Cela prouve qu'il est possible de vivre paisiblement. À l'inverse, nous sommes pressés toute notre vie, même en faisant la vaisselle, vivant rarement dans l'instant présent.
(18:01) La Nonne Supérieure identifie les causes de notre manque de calme. Premièrement, le mental avide (tâm mong cầu), l'insatisfaction. Les Bhoutanais sont satisfaits de leur vie simple. Deuxièmement, le manque de patience. Troisièmement, la peur latente (sợ hãi), comme la peur de ne pas être aimé, la peur d'être jugé, la peur d'être en retard ou de mal faire les choses. La racine de la peur est l'ego. La dernière cause est le fonctionnement incessant de l'esprit conscient. Pour déraciner ces causes profondes, nous devons commencer par des étapes simples, c'est-
(22:36) Le premier exercice pratique est de ramener l'esprit au corps ou de "scanner le corps". Sentez vos pieds sur le sol, détendez vos mains, vos épaules et votre visage.
(25:37) La Nonne Supérieure propose des exercices spécifiques. Le premier est de relâcher les épaules, détendre le visage et sentir la respiration de temps en temps. Le deuxième est, au réveil, de s'asseoir sur le lit et de prendre trois respirations pleines et conscientes avant de se lever. Le troisième est de pratiquer la pleine conscience dans les actions quotidiennes simples, comme sentir sa main en ouvrant ou en fermant une porte, ou en s'asseyant dans la voiture. Cela doit être fait naturellement, sans concentration forcée. Ces exercices aident à revenir à la "connaissance naturelle" (tánh biết) ou à la "nature de Bouddha" (tánh Phật).
(30:48) Psychologiquement, nous devons apprendre à accepter que la vie est imparfaite. La Nonne Supérieure raconte l'histoire du jardin zen japonais. Un jeune novice balaye le jardin pour le rendre parfait, mais le maître dit qu'il manque quelque chose. Le maître secoue un arbre, laissant tomber quelques feuilles mortes sur le gravier immaculé. D'abord en colère, le novice réalise ensuite que c'est précisément cette "imperfection" qui crée la beauté naturelle. Exiger la perfection entraîne un déséquilibre.
(33:47) La deuxième parabole est celle d'un cercle parfait auquel il manquait un morceau triangulaire. Parce qu'il n'était pas rond, il devait rouler très lentement et maladroitement. Grâce à cette lenteur, il a découvert les fleurs, les fourmis et les vers, et a apprécié la vie. Lorsqu'il a retrouvé la pièce manquante, il a roulé très vite, manquant tout autour de lui et n'entendant plus ses amis l'appeler. Il a finalement décidé de s'arrêter, d'enlever la pièce et de continuer à rouler lentement, ayant choisi une vie imparfaite mais vécue pleinement. La leçon est que le bonheur est le contentement et la paix intérieure, et non l'atteinte de toutes les choses.
(37:38) Le quatrième exercice est de pratiquer de vivre pleinement dans l'instant présent avec une "connaissance claire" (rõ biết). Cela exige que nous reconnaissions la force des pensées illusoires qui nous tirent toujours vers l'avenir. Par exemple, buvez une tasse d'eau en la sentant vraiment de vos lèvres jusqu'à votre ventre. C'est la clé de la "connaissance claire et constante" (rõ ràng th
(40:40) La Nonne Supérieure raconte l'histoire du philosophe Diogène et d'Alexandre le Grand. Quand Alexandre (le roi désireux de conquérir le monde) rencontra Diogène se prélassant au soleil, il lui offrit d'exaucer n'importe quel vœu. Diogène demanda seulement au roi de s'écarter pour ne pas lui faire d'ombre. Lorsque les serviteurs se moquèrent, Alexandre dit : "Si je n'étais pas Alexandre, je voudrais être Diogène". Cela montre que la satisfaction complète dans le présent est la chose la plus précieuse.
(44:31) Le calme est notre nature originelle. Nous le perdons en poursuivant des illusions, en tombant dans le stress, la peur, et en blâmant les circonstances. La pratique spirituelle consiste à lâcher prise (buông nhẹ xuống), à ne rien poursuivre de plus. La Nonne Supérieure réitère les trois exercices simples : (1) Détendre les épaules, le visage, et sentir la respiration. (2) Trois respirations conscientes au réveil. (3) La connaissance claire dans les actions (comme boire de l'eau). Pratiquer cela mènera à une connaissance profonde qui transcende le sujet et l'objet (il n'y a pas de buveur, pas d'eau bue, mais seulement une connaissance). Enfin, la Nonne Supérieure encourage tout le monde à se rendre au centre de pratique pour profiter de l'énergie collective de la communauté, ce qui aide l'esprit à vivre plus facilement dans le présent.
https://youtu.be/3SBDZo-
Tinh Tấn Chánh niệm Tĩnh Giác TTCNTG
(00:02) Đa phần người tu không phải để giác ngộ giải thoát mà là để tìm kiếm sự an lạc , sự yên tĩnh hay một cuộc sống nhàn hạ.
(01:03) Ngay cả khi vào tu viện, họ cũng thường với mục đích cầu toàn, cầu an lạc , xem đó là nơi an toàn và hạnh phúc , vì họ nghĩ rằng mục tiêu giác ngộ giải thoát là quá xa vời.
(01:35) Quan điểm giác ngộ quá xa vời này một phần là do lỗi của các bản chú giải và các luận đã kéo dài con đường tu tập, chia ra làm nhiều giai bậc phức tạp.
(02:03) Mục đích thực sự của Đức Phật là muốn người tu thấy ra sự thật, chứ không phải để đạt được an lạc. Đôi khi, chính đau khổ lại giúp người ta thấy ra sự thật về vô thường, khổ, vô ngã rõ ràng hơn. Khi đạt được an lạc, người ta lại dễ thấy "cái ta" an lạc.
(02:32) Đạt được an lạc rốt cuộc cũng chỉ là để "cái ta" được an lạc. Một số người sử dụng tinh tấn chánh niệm tĩnh giác như một phương tiện để đạt được mục đích an lạc cá nhân đó.
(03:01) Đó không phải là con đường giác ngộ giải thoát. Giác ngộ là đối diện với sự thật ngay trong chính đời sống của mình , như trường hợp của Angulimala (kẻ giết người) hay Ambapali (gái giang hồ).
(03:57) Niết bàn hay sinh tử, giác ngộ hay si mê đều ở trong chính mình. Mục đích của tinh tấn chánh niệm tĩnh giác không phải là nỗ lực rèn luyện để đạt được cái khác , mà tinh tấn thật sự là dẹp bỏ tất cả mọi nỗ lực.
(04:34) Khi một người buông bỏ mọi nỗ lực, không còn muốn trở thành bất cứ điều gì nữa , đó chính là A La Hán. Việc cố gắng nỗ lực, tích lũy kiến thức và sở đắc để trở thành A La Hán là một sai lầm hoàn toàn ngược lại.
(05:09) Vị A La Hán là người đã buông hết, không còn mong cầu bất kỳ điều gì nữa. Khi buông xuống mọi mong cầu, cái tâm sẽ trở về với bản chất thanh tịnh, trong sáng vốn có của nó.
(05:42) Tâm giống như nước, bản chất của nó là thanh tịnh trong sáng. Chúng ta bỏ thêm cam, chanh, hay cà phê vào vì "mong muốn" , làm cho nước đục đi. Việc tu tập theo kiểu tích lũy để trở thành cũng làm cho tâm đục đi như vậy.
(06:10) Càng tích lũy để "trở thành" thì tâm (nước) càng đục. Đức Phật nói tâm vốn chói sáng, nhưng vì phàm phu không thấy được nên mới đi tìm cầu sở tri, sở đắc ở bên ngoài.
(06:42) Chính quá trình tìm cầu đó làm cho tâm bị những cấu uế bên ngoài làm ô nhiễm. An tịnh thực sự chỉ là buông xuống ngay khi đang ngồi, đang làm, ở bất cứ đâu , không cần thêm bớt bất cứ điều gì nữa.
(07:18) Chỉ cần đi là biết đi , ăn là biết ăn , chỉ là như vậy thôi , thì đó chính là A La Hán rồi.
(07:46) Khi Bāhiya hỏi Đức Phật, ngài đã trả lời A La Hán là "trong thấy chỉ thấy, trong nghe chỉ nghe, trong xúc chỉ xúc, trong biết chỉ biết". Tức là không có một "cái ta" (bản ngã) tu để trở thành A La Hán trong đó. Bāhiya liền giác ngộ ngay lúc đó.
(08:15) Việc các nhà chú giải sau này nói rằng ông đã tu vô lượng kiếp chỉ là sự tưởng tượng, nói dốc để giải thích cho hợp lý.
(08:46) Đức Phật chỉ ra rằng cái thấy nghe bình thường đó chính là A La Hán, chứ không phải tu để trở thành một cái gì đó phi thường. Càng muốn trở thành phi thường thì càng luân hồi sinh tử. Buông hết để trở về bình thường , bởi vì "bình thường tâm thị đạo".
(09:10) Có hai loại tinh tấn chánh niệm tĩnh giác (TTCNTG). Một loại là mong cầu, tích lũy sở tri sở đắc để "trở thành". Loại thứ hai, của Đức Phật, là giáo pháp chỉ có xả ly, ly tham, đoạn diệt, an tịnh.
(09:43) An tịnh có được là nhờ xả ly. Khi mình ngồi đây, buông xuống, chỉ ngồi là biết ngồi, ăn là biết ăn, không cần thêm bớt gì nữa , thì đó chính là an tịnh.
(10:09) Tinh tấn thật sự là buông hết mọi nỗ lực của bản ngã để "trở thành".
(10:42) Chỉ có hai cái: một là chân, hai là vọng. Tinh tấn là không vọng, tức là trọn vẹn với cái chân.
(11:16) Ở mức độ thế gian, tinh tấn là bỏ điều ác để làm điều thiện. Đây cũng là một hình thức xả ly (xả ly điều ác thì còn lại điều thiện).
(12:08) Nhưng trong thực tánh chân đế, vấn đề không phải là thiện ác (vốn là của thế gian) , mà là chân hay là vọng.
(12:40) Angulimala giết người là ác , Yasa ăn chơi cũng là ác , nhưng tại sao họ lại giác ngộ?. Thiện ác chỉ để ổn định đời sống thế gian. Giác ngộ là thấy ra được chân vọng. Muốn thấy chân thì không được có vọng tưởng.
(13:09) Ngay cả ý muốn tu tập để trở thành một cái gì đó cũng là vọng tưởng rồi. Trong khi đó, ta lẽ ra phải rõ biết cái thân thọ tâm pháp đang diễn ra ngay trong thực tại (khi đi, khi ăn).
(13:52) Tất cả đời sống chính là pháp đang vận hành. Khi đang đi mà tâm chỉ biết đi, đó là tinh tấn. Khi đang đi mà nghĩ đến thành Phật, đó là vọng động.
(14:22) Khi đi chỉ biết đi, tâm sẽ trọn vẹn với cái đi, không bị thất niệm. Tinh tấn tức là tâm không phóng dật, buông bỏ sự vọng động.
(14:54) Chánh niệm là không thất niệm. Chánh niệm là đang đi thì cái tâm cũng đang ở nơi cái đi đó. Thất niệm là đang đi nhưng tâm nghĩ đến cái ổi, cái xoài.
(15:16) Đang đi mà tâm muốn qua Miến Điện hành thiền, đó là thất niệm. Chánh niệm là khi thân đi thì tâm cũng đi, đó là thân tâm nhất như.
(15:59) Khi thân tâm nhất như, lúc đó sẽ rõ biết thân đang thế nào, thọ đang thế nào, tâm đang thế nào, pháp đang thế nào. Đó là tĩnh giác. Như vậy, TTCNTG là vô vi, vô ngã : tinh tấn là không phóng dật, chánh niệm là không thất niệm, tĩnh giác là không mê mờ.
(16:37) TTCNTG vô vi, vô ngã như vậy mới là tuệ tri (biết trực tiếp). Nếu không, chúng ta toàn sử dụng tưởng tri (biết qua khái niệm) , ví dụ ngồi đây mà muốn qua Miến Điện hành thiền là tưởng tri.
(17:02) Hành thiền để đắc cái này đắc cái kia là tưởng tri, là vọng tưởng. Khi ta "cố gắng" tinh tấn chánh niệm tĩnh giác, ta đang làm con rối cho bản ngã.
(17:49) Nếu ta theo một công thức TTCNTG của một vị thiền sư nào đó, ta đang làm con rối cho thiền sư đó. Tâm vốn sáng suốt , chỉ khi tâm vọng động, thất niệm, bất giác thì mới không thấy thôi.
(18:17) TTCNTG thật sự là không làm gì cả, chỉ cần không vọng động, không thất niệm. Tu là việc dễ nhất.
(19:06) Thầy lấy ví dụ về việc hút thuốc. Hút thuốc là một việc rất khó, phải làm rất nhiều động tác (mua thuốc, bóc, rút điếu, bật lửa, hút, nhả).
(19:47) Còn bỏ thuốc là không làm gì cả. Lẽ ra bỏ thuốc rất dễ, mà lại thành khó; còn hút thuốc rất khó, lại thành dễ. Tại sao ta lại tự làm khó mình?. Tu là buông xả, giải thoát, mà ta lại làm cho nó mệt mỏi, ràng buộc.
(20:51) Vì vậy, "hành thiền" trở thành "bị thiền hành" (bị thiền hành hạ). Nó vốn rất đơn giản: đi biết đi, nằm biết nằm, ngồi biết ngồi. Tại sao lại phải đi tìm phương pháp này kia, tốn tiền bạc công sức, để rồi cuối cùng có thể "tẩu hỏa nhập ma"?
(21:43) Khi giác ngộ thì mình "chuyển pháp". Khi không giác ngộ thì mình "bị pháp chuyển". Khi mình "cố gắng" TTCNTG, là mình đang bị pháp hành (bị pháp điều khiển).
(22:35) Bắt đầu phần hỏi đáp. Một sư chị gửi câu hỏi. Sư chị đọc kinh Bắc tông (như kinh Hoa Nghiêm) nhưng không hiểu gì , thấy rất khó hiểu và hoang mang.
(23:22) Trong lúc mang tâm trạng khó hiểu đó, một ngày sư chị trực nhận được hình ảnh một tấm gương. Cảnh đi qua gương mà không dính dáng gì. Gương và cảnh dường như là một mà cũng chẳng phải một.
(24:07) Sau trải nghiệm đó, sư chị đọc lại kinh Hoa Nghiêm và kinh Pháp Hoa thì lại hiểu , thấy chúng dường như có cùng một nghĩa lý.
(24:39) Sư chị chia sẻ một đoạn kinh đọc được về tấm gương pha lê "Năng Chiếu" , lớn vô lượng vô biên , trong đó hiện lên tất cả hình tượng (núi sông, ngạ quỷ, súc sanh). Nhưng các ảnh tượng đó có thật sự đi vào hay đi ra khỏi gương không? Không. Các nghiệp cũng như vậy, sinh ra quả báo mà không có chỗ đến và chỗ đi , ví như huyễn thuật. Biết được như vậy là chơn thiết hối (sám hối chân thật).
(25:28) Sư ông trả lời: Đúng rồi. Đó chính là điều Đức Phật chỉ cho Angulimala và Yasa thấy. Đó là cái mà Đức Phật gọi là tâm vốn "Pabhassara citta, tức là tâm vốn thanh tịnh trong sáng.
(26:02) Cái tâm đó giống như tấm gương, mà Duy thức học gọi là "Đại viên cảnh trí" (trí tuệ như tấm gương tròn lớn). Mọi thứ hiện ra rồi đi qua mà không dính lại. Mục đích của TTCNTG là để cho tâm soi chiếu cái đi, đứng, nằm, ngồi mà không dính mắc.
(26:43) Đức Phật dạy niệm thân, thọ, tâm, pháp mà không tham ưu, không bám víu bất kỳ pháp nào. Chỉ thấy sự sống đang diễn ra như vậy, đó là sự diễn biến đúng pháp.
(27:11) Nếu mình muốn sự sống diễn biến theo ý mình , đó là lúc bắt đầu làm nô lệ cho bản ngã và là dính mắc. Giáo pháp của Như Lai là "thấy và buông" , là nhất hướng xả ly, ly tham, đoạn diệt.
(27:38) Kinh Viên Giác cũng nói "Tri huyễn tức ly, ly huyễn tức giác" (Biết là huyễn thì liền lìa, lìa huyễn thì liền giác). Tâm chúng ta vốn như tấm gương, thấy toàn diện , nhưng vì khởi tâm thích cái này, không thích cái kia, nên bị kẹt vào một điểm và mất cái thấy toàn diện.
(28:51) Khi buông hết tất cả mọi thứ, cái tâm sẽ tự ứng đủ 37 phẩm trợ đạo. Cố gắng rèn luyện để đạt được là làm cho "tiểu ngã" trở thành "đại ngã". Còn buông hết là vô ngã.
(29:19) Thiền Vipassana thực ra chỉ có hai điểm: Thấy và Buông. Thấy là tuệ tri (thấy thân, thọ, tâm, pháp). Buông là buông những cái che lấp, trói buộc, những cái mà bản ngã muốn tìm cầu, đạt được.
(29:45) Khi buông cái đó ra thì cái thanh tịnh trong sáng tự hiện ra. Chúng ta không nên cố chấp tông phái. Cái gì đúng là đúng, sai là sai, và phải qua thể nghiệm của chính mình, như Đức Phật nói trong kinh Kalama.
(30:26) Câu hỏi 2: Làm sao để cân bằng giữa việc "học" (kiến thức, kỹ năng để phục vụ, như tổ chức khóa tu hè) với quan điểm rằng "muốn" là khởi lên từ bản ngã? Làm sao biết đó là sự cần thiết hay là cái tâm đòi hỏi thêm?.
(31:28) Trả lời: Tất cả việc học từ bên ngoài, kể cả học kinh điển , chỉ là để tham khảo thôi. Cái học chính mà Đức Phật dạy là học chính mình. Như trong kinh Quán Niệm Hơi Thở, "Thở ra dài, vị ấy tuệ tri... Vị ấy học như vậy".
(32:35) Vậy, đọc kinh luận bên ngoài là để thấy ra chính mình , chứ không phải là để thêm vào. Học y học là để biết tim, phổi của mình. Học Phật là để biết thân, thọ, tâm, pháp của mình.
(33:35) Học kinh Tứ Niệm Xứ là để biết cách niệm thân, thọ, tâm, pháp , chứ không phải học thuộc bài kinh đó. Cái quan trọng là cái mình thấy ra nơi mình.
(33:57) Khi đã nắm được cốt lõi , thì chỉ cần học chính mình, giống như các đại đệ tử của Đức Phật sau khi giác ngộ. Chúng ta sai lầm khi học bài kinh nói với ông Xá Lợi Phất, vì đó là bài kinh cho ông ấy. Nếu Phật gặp mình, ngài sẽ nói một bài kinh khác.
(34:54) Sư ông nghiên cứu tất cả các tông phái và các tôn giáo khác để cuối cùng rút ra cốt lõi, thấy rằng chỉ có một chân lý.
(35:47) Vậy thì mình không phải theo Phật hay theo Chúa, mà là theo chân lý. Mà chân lý thì nằm ở trong đời sống, ngay trên sự thật, không phải nằm trên chữ nghĩa. Chữ nghĩa chỉ là tham khảo. Đời sống của mỗi người chính là pháp tu cho người đó. Không thể theo người khác mà đắc được (bất tùng tha đắc).
(36:11) Khi mới vào tu, chưa biết gì thì phải học. Nhưng nếu có một người giác ngộ chỉ thẳng cho mình, mình thấy ra cốt lõi rồi, thì không cần phải học kinh điển nữa.
(36:59) Tứ Niệm Xứ vừa là pháp hành , vừa là pháp học. Cách học ngày xưa là thực hành, khi vướng mắc thì đến tham vấn thầy tổ. Ngày nay, chúng ta học qua kinh điển, nhưng phải nhớ rằng học kinh điển chính là học chính mình.
(38:12) Phải qua kinh điển đó mà thấy ra chính mình. Giống như ngài Assaji khi gặp Xá Lợi Phất, ngài không giảng lại toàn bộ bài kinh , mà ngài thấy Xá Lợi Phất đang phiền não vì "tìm cầu". Ngài chỉ nói không cần tìm cầu gì bên ngoài nữa, Xá Lợi Phất liền thấy pháp.
(39:19) Vẫn phải đọc kinh điển. Dù kinh điển có thể bị thêm thắt qua nhiều đời , nhưng cái cốt lõi vẫn không thể mất được. Và cốt lõi đó không phải là lý thuyết , mà là phải thấy ra chính mình.
(40:24) Câu hỏi 3: Tiếp theo câu 2, vậy việc học những thứ bên ngoài (như cắm hoa, thư pháp) thì sao?. Người hỏi thấy rằng học những kỹ năng đó giúp mình tự tin, không sợ hãi khi phải làm việc.
(41:52) Trả lời: Có hai lĩnh vực khác nhau: tục đế (lĩnh vực thế gian) và chân đế (lĩnh vực đạo). Vì mình đang ở trong thế gian nên cũng không thể thoát khỏi lĩnh vực thế gian.
(42:28) Ở trong thế gian, biết càng nhiều kỹ năng (như lái xe, nấu ăn) thì càng tốt. TTCNTG là để giác ngộ giải thoát. Còn những kỹ năng kia có lợi ích cho việc thế gian , nhưng có khi nó lại trở ngại cho việc giác ngộ.
(43:22) Những kỹ năng đó (như lái xe, viết thư pháp) có lợi ích nhất định, nhưng không có cũng được.
(43:55) Ví dụ một ông vua, ông không cần phải là tướng giỏi nhất hay trạng nguyên giỏi nhất , nhưng ông có khả năng (trí tuệ, nhận thức) để điều khiển được những người đó.
(44:31) Đến tận cùng của nhận thức, thì gần như không biết gì cả, vì nó đụng phải cái "bất khả tư nghị" (không thể nghĩ bàn). Nó là như vậy.
(45:03) Không thể nghĩ bàn tại sao hoa này lại khác hoa kia; đó là trùng trùng duyên khởi. Đến lúc nào đó, chỉ thấy nó "như nó là" , "trong thấy chỉ thấy".
(45:59) Cho nên việc học ở đời là vì lợi ích nào đó trong đời sống. Còn giác ngộ giải thoát là dù ở trong tình huống nào, mình cũng sáng suốt rõ biết mình trong tình huống đó.
(46:24) Một người có thể biết nhiều khả năng, khôn ngoan, thông minh, nhưng không biết mình, thì vẫn là vô minh. Trí tuệ thì gần như là chất phác, hồn nhiên, trong sáng.
(46:59) Hai con đường này có khi ngược nhau. Như Lão Tử nói: "Vi học nhật ích, vi đạo nhật tổn" (Học thì mỗi ngày thêm lên, Đạo thì mỗi ngày bớt đi).
(47:25) Một người nghe pháp chia sẻ lại: Hiểu rằng sự vận hành của Pháp vượt ngoài suy luận (như trường hợp Angulimala) , và việc học là do cái tâm "tự ứng" với nhu cầu lúc đó thì mình học. Sư ông đồng ý.
(48:59) Tùy theo nhu cầu, hoàn cảnh mà mình cần phải làm , nhưng phải biết đó là cái lợi ích tương đối ở đời. Còn giác ngộ giải thoát là phải thấy ra sự thật.
(49:37) Câu hỏi 5: Một ni sư kể về "tà kiến" của mình. Bốn năm trước, có thầy bảo học tiếng Pali nhưng sư cô từ chối, nghĩ rằng giác ngộ không cần ngôn ngữ. Sau này xuất gia phải học , nhưng học mãi không thuộc (học 6 tháng vẫn quên trước quên sau). Sư cô không hiểu có phải do cái tư duy sai lệch đó đã tạo ra cái "quả" ngăn chặn hiện tại không.
(51:00) Trả lời: Sư ông cũng từng có lúc nghĩ rằng không cần gì cả, chỉ cần rõ biết mình để giác ngộ , và điều đó rất đúng.
(51:35) Nhưng một hôm, sư ông thấy ngài Giới Nghiêm đang dạy Pali cho các sư. Sư ông chợt nghĩ: Nếu không có những người dạy Pali như thế này, làm sao chúng ta có Tam Tạng kinh điển Pali để đọc và tham khảo ngày hôm nay?.
(52:27) Vì vậy, cái gì cũng có giá trị của nó. Nếu bản thân mình không cần thì thôi, mình vẫn giác ngộ được. Nhưng cũng cần có những người giỏi Pali để họ lưu truyền được kho tàng Tam Tạng. Nên tôn trọng mọi quyết định.
(53:01) Hiện nay chúng ta thiếu những tu viện chỉ chuyên tu, không cần phải học hành gì cả.
(53:38) Sư ông cũng đang thực hiện một nơi như vậy : không cần hình thức y áo, không cần học kinh gì hết , chỉ cần trọn vẹn rõ biết chính mình.
(54:12) Bên Thiên Chúa giáo, họ có những tu viện (dòng tu kín) mà người ta chỉ vào đó làm việc tự túc để sống và chiêm nghiệm bản thân để giác ngộ. Chúng ta bị kẹt vào "tổ chức". Mà đã có tổ chức thì phải có quy tắc, phải học, phải có bằng cấp này kia.
(55:27) Cần có những chỗ cho người không cần học, chỉ muốn tu. Nhưng "nhập gia tùy tục", khi đã vào một tu viện có quy tắc, thì phải tuân theo quy tắc của tu viện đó.
(56:18) Câu hỏi 6 (từ Tịnh Huệ): 1. Phân biệt "Niệm" (Sati trong 19 biến hành tâm sở) và "Chánh Niệm" (trong Bát Chánh Đạo).
(56:45) 2. Về "Chân thật" ba la mật : Làm sao hiểu được sự chân thật khi mà tâm luôn thay đổi (tâm viên ý mã) tùy duyên?.
(57:30) Trả lời 1: Niệm và Chánh Niệm cũng là một thôi. Chữ "niệm" có nhiều nghĩa , như tạp niệm, vọng niệm, thất niệm. Đó là cái tâm bắt lấy một đối tượng nào đó qua tư tưởng.
(58:32) Chánh niệm chính là không vọng niệm, không tạp niệm, không thất niệm. Khi đó, cái tâm nó trọn vẹn với thực tại đang là. Còn thất niệm là tâm chạy về quá khứ, tương lai, hay chạy ra bên ngoài.
(59:40) Trả lời 2: "Chân thật" ba la mật ở đây không phải chỉ là không nói dối. Mà chân thật ở đây là người đó đã thấy ra được thực tánh chân đế , gọi là "hộ trì chân đế".
(1:00:13) Người đó phải trải qua các ba la mật khác (như bố thí, trì giới, ly dục để xả ly) , rồi mới có trí tuệ (bắt đầu thấy được sự thật). Sau đó, phải trải qua thử thách của tinh tấn (sống với chân đế mà không vọng động) và nhẫn nại (gặp khó khăn mà tâm vẫn nhận được).
(1:01:45) Khi sống được với chân đế rồi (chân thật ba la mật), không lẽ chỉ ở đó , mà phải có nguyện lực (để làm việc vô ngã vị tha) . Muốn vậy phải có tâm từ ba la mật.
(1:03:06) Dù làm gì thì cũng phải luôn có tâm xả ba la mật. Đó là khả năng "nhập thánh quả định". Tức là người đó sống giữa tục đế nhưng lúc nào cũng có thể trở về được với thực tánh chân đế. Cái tâm xả đó chính là buông hết tất cả để trở về với thực tánh.
(1:04:00) Câu hỏi 7: Thử thách lớn nhất cho người trẻ (Gen Z) mới xuất gia là gì?. Người hỏi thấy mình sinh ra trong môi trường sung túc, thời đại công nghệ thông tin , nên cảm thấy mong manh, dễ vỡ, yếu đuối.
(1:04:46) Trả lời: Muốn mạnh mẽ là phải sẵn sàng đối diện với mọi hoàn cảnh và chấp nhận những khó khăn.
(1:05:19) Sư ông may mắn là sinh ra đã gặp khó khăn : đói khổ, chiến tranh, mẹ phải bồng xuống hầm trú ẩn , nhà bị đốt 11 lần , dưới 10 tuổi đi chân đất. Bây giờ nhìn lại thấy đó là may mắn. Ngoài ra, sư ông sinh ra trong gia đình lễ giáo, được dạy "thần trọng chú tâm quan sát" từ nhỏ.
(1:06:29) Nếu có căn tu, thì hoàn cảnh từ lúc sinh ra đã giúp mình tu rồi, chứ không phải đợi xuất gia mới tu.
(1:07:03) Người tu cần trải qua hai điều: một là đối diện với những khó khăn , hai là làm được công đức gì đó cho đời. Vượt qua khó khăn là để học ra bài học giác ngộ.
(1:08:11) Ý nghĩa của một người sinh ra chỉ có hai điều: 1. Qua thăng trầm của cuộc sống, mình học ra được điều gì?. 2. Mình làm được gì cho cuộc đời?.
(1:08:46) "Làm được gì cho cuộc đời" không phải là chuyện lớn lao. Chỉ cần quét sân, nấu ăn cho tốt. Khi đi qua thấy một bãi phân chó, dù không phải phiên mình quét, mình cũng lặng lẽ lấy lá hốt đi. Đó là làm được gì cho đời.
(1:09:58) Sư ông kể chuyện: Hồi ở chùa Kỳ Viên, sư ông xuống phòng tắm nhà bếp , mở cửa ra thì thấy có người đi bậy (nguyên một bãi phân) trong đó. Lẽ ra sư ông có thể kêu người khác dọn, nhưng đã âm thầm dọn dẹp sạch sẽ để tắm. Làm việc gì, dù nhỏ nhất, cũng phải làm cho tới nơi tới chốn, chu đáo. Đó chính là tu.
tiếp tục từ 1:09:58
(1:09:58) Tinh thần trách nhiệm cao đó chính là tinh thần vị tha. Sư ông kể một câu chuyện ở chùa Kỳ Viên, là nơi chỉ có hai phòng tắm.
(1:10:35) Sư ông nhường phòng tắm trên lầu cho chư tăng, còn mình đi xuống phòng tắm dưới nhà bếp. Khi mở cửa ra thì thấy một mùi hôi và một bãi phân lớn, do có người nào đó đau bụng đi nhầm vào phòng tắm thay vì nhà vệ sinh.
(1:11:15) Lẽ ra, sư ông có thể đi kêu người phục vụ vào làm, nhưng đã âm thầm dọn dẹp sạch sẽ để mà tắm.
(1:11:43) Tức là, việc gì mình làm được để cống hiến thì mình làm, dù là việc nhỏ nhất, và đã làm thì phải làm cho chu đáo, tới nơi tới chốn. Quét nhà thì phải quét cho sạch.
(1:11:51) Đó chính là tu. Chứ không phải tu là cứ ngồi thiền nhắm mắt hoài.
Voici la traduction de l'intégralité du résumé en français :
L'effort juste, la pleine conscience et la claire compréhension (Tinh Tấn Chánh Niệm Tĩnh Giác TTCNTG)
(00:02) La plupart des pratiquants ne cherchent pas l'éveil et la libération, mais plutôt la sérénité, la tranquillité ou une vie paisible.
(01:03) Même en entrant au monastère, leur objectif est souvent de rechercher un idéal ou la sérénité, considérant le monastère comme un lieu sûr et heureux, car ils pensent que l'objectif de l'éveil et de la libération est trop inaccessible.
(01:35) Cette perception d'un éveil inaccessible est en partie due aux commentaires et aux traités qui ont prolongé le chemin de la pratique, le divisant en de nombreuses étapes complexes.
(02:03) Le véritable objectif du Bouddha est que le pratiquant voie la vérité, et non qu'il atteigne la sérénité. Parfois, c'est la souffrance qui aide à voir plus clairement la vérité de l'impermanence, de la souffrance et du non-
(02:32) Atteindre la sérénité, en fin de compte, c'est juste pour que le "soi" soit serein. Certaines personnes utilisent
(03:01) Ce n'est pas le chemin de l'éveil et de la libération. L'éveil, c'est faire face à la vérité telle qu'elle est, ici même dans sa propre vie, comme dans le cas d'Angulimala (le tueur) ou d'Ambapali (la courtisane).
(03:57) Le Nirvana ou le Samsara, l'éveil ou l'illusion, tout est en nous-
(04:34) Quand une personne abandonne tout effort, ne veut plus devenir quoi que ce soit, c'est cela un Arhat. Essayer de s'efforcer, d'accumuler des connaissances et des réalisations pour devenir un Arhat est une erreur, c'est tout le contraire.
(05:09) Un Arhat est quelqu'un qui a tout lâché, qui n'a plus aucun désir. Quand on abandonne tous les désirs, l'esprit retourne à sa nature fondamentale de pureté et de clarté.
(05:42) L'esprit est comme l'eau ; sa nature est pure et claire. Nous y ajoutons de l'orange, du citron ou du café à cause du "désir", ce qui rend l'eau trouble. La pratique qui consiste à accumuler pour "devenir" rend également l'esprit trouble.
(06:10) Plus on accumule pour "devenir", plus l'esprit (l'eau) devient trouble. Le Bouddha a dit que l'esprit est fondamentalement lumineux, mais parce que les gens ordinaires ne le voient pas, ils recherchent des connaissances et des réalisations à l'extérieur.
(06:42) C'est ce processus de recherche qui fait que l'esprit est souillé par les impuretés extérieures. La véritable paix (An Tịnh), c'est simplement lâcher prise là où l'on est, assis, en train de faire quelque chose, sans rien ajouter ni retrancher.
(07:18) Simplement marcher en sachant qu'on marche, manger en sachant qu'on mange, juste cela, et c'est déjà l'état d'Arhat.
(07:46) Lorsque Bāhiya a interrogé le Bouddha, celui-
(08:15) Le fait que les commentateurs aient dit plus tard qu'il avait pratiqué pendant d'innombrables kalpas n'est que de l'imagination, des histoires inventées pour justifier (l'événement).
(08:46) Le Bouddha a montré que cette vision et cette audition ordinaires sont précisément l'état d'Arhat ; il ne s'agit pas de pratiquer pour devenir quelque chose d'extraordinaire. Plus on veut devenir extraordinaire, plus on reste dans le cycle des renaissances (samsara). Tout abandonner pour revenir à l'ordinaire, car "l'esprit ordinaire est la Voie".
(09:10) Il y a deux types d'effort juste, pleine conscience et claire compréhension (TTCNTG). Le premier type vise à désirer, accumuler des réalisations pour "devenir". Le second type, celui du Bouddha, est un enseignement (Dharma) de renoncement, de détachement, de cessation et de paix.
(09:43) La paix (An Tịnh) est obtenue grâce au renoncement. Quand on est assis ici, qu'on lâche prise, qu'on est juste assis en sachant qu'on est assis, qu'on mange en sachant qu'on mange, sans rien ajouter, c'est cela la paix.
(10:09) Le véritable effort (Tinh Tấn) est d'abandonner tous les efforts de l'ego pour "devenir".
(10:42) Il n'y a que deux choses : le vrai et l'illusoire (le faux). L'effort juste, c'est ne pas être dans l'illusion, c'est-
(11:16) Au niveau conventionnel (mondain), l'effort juste consiste à abandonner le mal pour faire le bien. C'est aussi une forme de renoncement (abandonner le mal laisse le bien).
(12:40) Angulimala tuait des gens, c'était mal. Yasa menait une vie de plaisirs, c'était mal. Mais pourquoi se sont-
(13:09) Même le désir de pratiquer pour devenir quelque chose est déjà une pensée illusoire. Pendant ce temps, nous devrions être en train de connaître clairement le corps, les sensations, l'esprit et les phénomènes (dharmas) tels qu'ils se manifestent dans le présent (en marchant, en mangeant).
(13:52)
(14:22) Quand on marche en sachant seulement qu'on marche, l'esprit est complet avec la marche, il n'y a pas d'oubli (de la pleine conscience). L'effort juste signifie que l'esprit n'est pas distrait, qu'il abandonne l'agitation.
(14:54) La pleine conscience (Chánh Niệm) est l'absence d'oubli (Thất Niệm). La pleine conscience, c'est quand on marche et que l'esprit est là, avec la marche. L'oubli, c'est quand on marche mais que l'esprit pense à une goyave ou une mangue.
(15:16) Marcher tout en voulant aller méditer en Birmanie, c'est de l'oubli (Thất Niệm). La pleine conscience, c'est quand le corps marche et que l'esprit marche aussi ; c'est l'unité du corps et de l'esprit (Thân Tâm Nhất Như).
(15:59) Quand le corps et l'esprit sont unis, on sait clairement ce qu'il en est du corps, des sensations, de l'esprit et des phénomènes. C'est la claire compréhension (Tĩnh giác). Ainsi, TTCNTG est non-
(16:37) Un TTCNTG de non-
(17:02) Méditer pour obtenir ceci ou cela, c'est de la connaissance conceptuelle, de la pensée illusoire. Quand on "essaie" d'être dans TTCNTG, on est la marionnette de l'ego.
(17:49) Si l'on suit la formule de TTCNTG d'un maître de méditation, on devient la marionnette de ce maître. L'esprit est fondamentalement lumineux ; c'est seulement quand il est agité, absent ou confus qu'il ne voit pas.
(18:17) Le véritable TTCNTG, c'est ne rien faire, juste ne pas être agité ou absent. La pratique est la chose la plus facile.
(19:06) Je prends l'exemple de fumer. Fumer est très difficile, il faut faire beaucoup d'actions (acheter, déballer, allumer, tirer, recracher).
(19:47) Mais arrêter de fumer, c'est ne rien faire du tout. Logiquement, arrêter devrait être très facile, mais cela devient difficile ; tandis que fumer, qui est difficile, devient facile.
(20:51) Pourquoi nous compliquons-
(21:43) Quand on est éveillé, on "tourne la roue du Dharma" (on maîtrise les phénomènes). Quand on n'est pas éveillé, on "est tourné par le Dharma" (on est maîtrisé par les phénomènes). Quand on "s'efforce" d'être en TTCNTG, on est "agi" par les phénomènes.
(23:22) Elle a lu les sutras Mahayana (comme le Sutra Avatamsaka/Hoa Nghiêm) mais n'a rien compris, trouvant cela très difficile et déroutant. Un jour, dans cet état de confusion, elle a eu la perception directe (vision) d'un miroir. Le paysage passait dans le miroir sans y adhérer. Le miroir et le paysage semblaient être un, et pourtant n'étaient pas un.
(24:07) Après cette expérience, en relisant le Sutra Avatamsaka et le Sutra du Lotus, elle a compris ; elle a vu qu'ils avaient la même signification.
(24:39) La nonne partage un passage qu'elle a lu sur un miroir de cristal "Năng Chiếu" (Capable de refléter), immense et infini, où toutes les images (montagnes, rivières, êtres, etc.) apparaissent. Mais ces images entrent-
(25:28) Réponse du maître (Sư Ông) : C'est exact. C'est précisément ce que le Bouddha a montré à Angulimala et Yasa. C'est ce que le Bouddha appelle l'esprit "Pabhassara", l'esprit fondamentalement pur et lumineux.
(26:02) Cet esprit est comme un miroir, ce que le Vijnanavada (Duy Thức Học) appelle la "Sagesse du Grand Miroir Rond" (Đại Viên Cảnh Trí). Tout apparaît et disparaît sans y adhérer. Le but de TTCNTG est de laisser l'esprit refléter la marche, la posture debout, assise, etc., sans s'y attacher.
(26:43) Le Bouddha a enseigné à contempler le corps, les sensations, l'esprit et les phénomènes sans avidité ni attachement. Voir simplement la vie se dérouler telle qu'elle est ; c'est le déroulement correct du Dharma.
(27:11) Si l'on veut que la vie se déroule selon ses propres désirs, c'est là qu'on devient esclave de l'ego et que l'attachement commence. L'enseignement du Bouddha est "voir et lâcher prise", il vise uniquement le renoncement et le détachement.
(27:38) Le Sutra de l'Éveil Parfait (Viên Giác) dit aussi : "Savoir que c'est illusoire, c'est s'en détacher ; se détacher de l'illusion, c'est l'éveil". Notre esprit est comme un miroir qui voit tout, mais parce que nous commençons à aimer ceci et à ne pas aimer cela, nous nous fixons sur un point et perdons la vision globale.
(28:51) Quand on abandonne tout, l'esprit manifeste naturellement les 37 facteurs de l'éveil. Essayer de s'entraîner pour les obtenir, c'est transformer le "petit ego" en "grand ego". Lâcher prise, c'est le non-
(29:19) La méditation Vipassana se résume en fait à deux points : Voir et Lâcher prise. Voir, c'est la connaissance directe (Tuệ Tri) du corps, des sensations, de l'esprit, des phénomènes. Lâcher prise, c'est abandonner ce qui voile, ce qui lie, ce que l'ego cherche à obtenir.
(29:45) Quand on lâche cela, la pureté et la clarté originelles apparaissent naturellement. Nous ne devrions pas nous attacher aux écoles (sectes). Ce qui est juste est juste, ce qui est faux est faux, et cela doit être vérifié par notre propre expérience, comme le Bouddha l'a dit dans le Kalama Sutta.
(30:26) Question 2 : Comment équilibrer l'"apprentissage" (connaissances, compétences pour servir, comme organiser des retraites pour les jeunes) avec l'idée que le "désir" vient de l'ego ? Comment savoir si c'est une nécessité ou juste l'esprit qui en demande plus ?
(31:28) Réponse : Tout apprentissage extérieur, y compris l'étude des sutras, n'est qu'une référence. Le véritable apprentissage enseigné par le Bouddha est l'étude de soi-
(32:35) Ainsi, lire les sutras et les traités extérieurs sert à se voir soi-
(33:35) Étudier le Sutra des Quatre Fondements de la Pleine Conscience (Tứ Niệm Xứ), c'est pour savoir comment contempler le corps, les sensations, l'esprit et les phénomènes, et non pour mémoriser le sutra. L'important est ce que l'on voit en soi-
(33:57) Une fois qu'on a saisi l'essentiel, on n'a besoin que d'étudier soi-
(35:47) Ainsi, nous ne suivons ni le Bouddha ni le Christ, nous suivons la vérité. Et la vérité se trouve dans la vie, dans la réalité, pas dans les mots. Les mots ne sont que des références. La vie de chacun est le Dharma (la pratique) pour cette personne. On ne peut pas atteindre l'éveil en suivant quelqu'un d'autre.
(36:11) Quand on commence à pratiquer, on ne sait rien, donc il faut apprendre. Mais si une personne éveillée nous montre directement l'essentiel et que nous le voyons, nous n'avons plus besoin d'étudier les sutras.
(36:59) Les Quatre Fondements de la Pleine Conscience sont à la fois une pratique (Hành) et un apprentissage (Học). L'ancienne méthode d'apprentissage consistait à pratiquer, puis à consulter le maître en cas de blocage. Aujourd'hui, nous apprenons par les sutras, mais il faut se rappeler qu'étudier les sutras, c'est s'étudier soi-
(38:12) Il faut utiliser les sutras pour se voir soi-
(39:19) Il faut quand même lire les sutras. Même s'ils ont pu être augmentés au fil des générations, l'essence n'a pas pu être perdue. Et cette essence n'est pas théorique, elle doit être vue en soi-
(40:24) Question 3 : (Suite de la Q2) Qu'en est-
(41:52) Réponse : Il y a deux domaines différents : la vérité conventionnelle (Tụ
(42:28) Dans le monde, plus on connaît de compétences (conduire, cuisiner), mieux c'est. TTCNTG sert à l'éveil et à la libération. Ces autres compétences sont utiles pour le monde, mais elles peuvent parfois devenir un obstacle à l'éveil.
(43:22) Ces compétences (conduire, calligraphie) ont une certaine utilité, mais on peut aussi s'en passer.
(43:55) Par exemple, un roi n'est pas forcément le meilleur général ou le meilleur lettré, mais il a la capacité (la sagesse, la perception) de diriger ceux qui le sont.
(44:31) Au niveau ultime de la perception, on ne sait presque rien, car on touche à ce qu'on appelle "l'inconcevable" (Bất Khả Tư Nghị). C'est ainsi, tout simplement.
(45:03) On ne peut pas concevoir pourquoi cette fleur est différente de cette autre fleur ; c'est juste l'interdépendance et l'origine conditionnée. À un certain moment, on voit juste les choses "telles qu'elles sont", "dans le vu, seulement le vu".
(45:59) Donc, apprendre les choses du monde est utile pour la vie dans le monde. Mais l'éveil et la libération, c'est être lucide et se connaître soi-
(46:24) On peut être capable, malin, intelligent, mais si l'on ne se connaît pas soi-
(46:59) Ces deux chemins sont parfois opposés. Comme le dit Lao Tseu : "Pour l'étude, on accumule chaque jour. Pour la Voie (le Tao), on réduit chaque jour".
(47:25) Une personne dans l'assemblée résume : Elle comprend que le fonctionnement du Dharma est au-
(48:59) Selon les besoins ou les circonstances, on doit faire certaines choses, mais il faut savoir que c'est l'utilité relative du monde. L'éveil et la libération, c'est voir la vérité.
(49:37) Question 5 : Une nonne parle de sa "vue fausse" (Tà Kiến). Il y a quatre ans, un enseignant lui a demandé d'apprendre le Pali, mais elle a refusé, pensant que l'éveil n'avait pas besoin de langage. Plus tard, en devenant nonne, elle a dû l'apprendre, mais elle n'arrive pas à mémoriser (elle apprend pendant 6 mois, oublie le début quand elle apprend la fin). Elle se demande si cette pensée erronée passée crée un "fruit" (un karma) qui bloque son présent.
(51:35) Mais un jour, il a vu le Vénérable Giới Nghiêm enseigner le Pali aux moines. Il a soudain pensé : S'il n'y avait personne pour enseigner le Pali comme lui, comment aurions-
(52:27) Ainsi, chaque chose a sa valeur. Si l'on n'en a pas besoin personnellement, c'est bien, on peut s'éveiller quand même. Mais il est bon que certaines personnes maîtrisent le Pali pour préserver ce trésor. Il faut respecter tous les choix.
(53:01) Actuellement, il nous manque des monastères dédiés uniquement à la pratique, où il n'est pas nécessaire d'étudier.
(54:12) Chez les Catholiques, il y a des monastères (ordres contemplatifs) où les gens travaillent juste pour vivre et contempler. Nous (bouddhistes) sommes coincés dans l'"organisation". Et qui dit organisation, dit règles, études, diplômes.
(55:27) Il devrait y avoir des endroits pour ceux qui veulent juste pratiquer. Mais "à Rome, fais comme les Romains" (Nhập Gia Tùy Tục) : si l'on entre dans un monastère qui a des règles, on doit suivre ces règles.
(56:18) Question 6 (de Tịnh Huệ) : 1. Quelle est la différence entre "Niệm" (Sati, la mémoire/attention dans les 19 facteurs mentaux universels) et "Chánh Niệm" (la Pleine Conscience Juste, Samma Sati, du Noble Sentier Octuple) ?
(56:45) 2. Concernant la paramita de la "Vérité" (Chân Thật) : Comment comprendre la "vérité" alors que l'esprit change constamment (comme un singe) en fonction des conditions ?
(57:30) Réponse 1 : Niệm et Chánh Niệm sont la même chose. Le mot "Niệm" a plusieurs sens, comme "pensées diverses" (Tạp Niệm), "pensées illusoires" (Vọng Niệm), "oubli" (Thất Niệm). C'est l'esprit qui saisit un objet par la pensée.
(58:32) La Pleine Conscience Juste (Chánh Niệm) est simplement l'absence de pensées illusoires, de pensées diverses, d'oubli. C'est l'esprit pleinement présent à la réalité de l'instant. L'oubli (Thất Niệm), c'est quand l'esprit vagabonde dans le passé, le futur ou à l'extérieur.
(59:40) Réponse 2 : La "Vérité" (Chân Thật) en tant que paramita ne signifie pas seulement "ne pas mentir". Cela signifie que la personne a vu la "nature réelle de la vérité ultime" (Thực Tánh Chân Đế). On l'appelle "maintenir la vérité ultime" (Hộ Trì Chân Đế).
(1:00:13) Pour cela, la personne doit avoir traversé les autres paramitas (comme la générosité, l'éthique, le renoncement pour lâcher prise), puis la sagesse (Prajna, commencer à voir la vérité). Ensuite, elle doit passer par l'épreuve de l'effort (Tinh Tấn -
(1:01:45) Une fois qu'on peut vivre dans la vérité ultime (Chân Thật Paramita), on ne reste pas juste là ; on doit avoir la force de la détermination (Nguyện Lực) (pour agir de manière désintéressée, pour le bien des autres). Pour cela, il faut la paramita de la bienveillance (Tâm Từ).
(1:03:06) Et quoi que l'on fasse, il faut toujours avoir la paramita de l'équanimité (Tâm Xả). C'est la capacité d'"entrer dans la concentration du fruit des saints" (Nhập Thánh Quả
(1:04:00) Question 7 : Quel est le plus grand défi pour les jeunes (Gen Z) qui débutent la vie monastique ? La personne qui pose la question dit qu'elle vient d'un milieu aisé, née à l'ère du numérique, et qu'elle se sent par conséquent fragile, vulnérable et faible.
(1:04:46) Réponse : Pour devenir fort, il faut être prêt à affronter toutes les situations et à accepter les difficultés.
(1:05:19) Le maître (Sư Ông) a eu la chance de naître dans les difficultés : la faim, la guerre, sa mère devant le porter dans les bunkers, la maison brûlée 11 fois, marcher pieds nus jusqu'à 10 ans. En y repensant, il voit cela comme une chance. De plus, il vient d'une famille respectueuse des rites, qui lui a appris dès l'enfance à être "attentif, concentré et observateur".
(1:06:29) Si l'on a des affinités avec la pratique (Căn Tu), alors les circonstances de la vie nous aident à pratiquer dès la naissance, pas besoin d'attendre l'ordination.
(1:07:03) Un pratiquant doit expérimenter deux choses : premièrement, affronter les difficultés ; deuxièmement, accomplir des mérites (des bonnes actions) pour le monde. Surmonter les difficultés sert à apprendre la leçon de l'éveil.
(1:08:11) Le sens de la vie d'une personne se résume à deux choses : 1. Qu'ai-
(1:08:46) "Faire quelque chose pour le monde" ne signifie pas faire de grandes choses. Il suffit de bien balayer la cour, de bien cuisiner. Si l'on voit une crotte de chien sur le chemin, même si ce n'est pas notre tour de nettoyer, on prend silencieusement une feuille et on la ramasse. C'est cela, faire quelque chose pour le monde.
(1:09:58) Un sens élevé des responsabilités, c'est cela l'esprit altruiste. Le maître raconte une histoire à la pagode Kỳ Viên, où il n'y avait que deux salles de bain.
(1:10:35) Le maître cédait la salle de bain à l'étage aux moines, et lui-
(1:11:15) Normalement, le maître aurait pu appeler le personnel de service pour nettoyer, mais il a silencieusement tout nettoyé lui-
(1:11:43) C'est-
(1:11:51) C'est cela, la pratique spirituelle. Ce n'est pas seulement rester assis en méditation les yeux fermés.
https://youtu.be/njscuc9MZx8
Học Thuyết Thường Lạc Ngã Tịnh -
(00:07) Mở đầu bài giảng đặt ra nghịch lý giữa giáo lý vô ngã của Phật giáo và sự tồn tại của "Ngã" trong bốn đức tính của Niết bàn (Thường, Lạc, Ngã, Tịnh). Câu hỏi này mở ra cánh cửa đi vào trung tâm của trí tuệ Phật, cho thấy có một "Ngã" khác mà chúng ta chưa từng hiểu, đó chính là bản thể tự do, thanh tịnh, vĩnh hằng, hay còn gọi là Phật tánh.
(00:58) Niết bàn được định nghĩa không phải là nơi chốn xa xôi, mà là trạng thái tâm khi mọi ngọn lửa tham, sân, si đã tắt. Đó là sự sống tỉnh thức, trọn vẹn và sáng tỏ, nơi tâm an nhiên giữa vô thường.
(01:25) Đức Phật dạy rằng Niết bàn là "bây giờ," ngay trong giây phút tâm ta không còn bị phiền não thiêu đốt, khi tâm yên, lòng sáng, và trí tuệ hiện khởi. Khổ đau sinh ra không phải vì đời là khổ mà vì tâm chấp trước, chống lại sự thật vô thường. Niết bàn không diệt cái gì, chỉ diệt sự chấp trước.
(02:32) Tâm Niết bàn được ví như ngọn đèn được che trong trụp sáng, bình thản, sáng và bền, không còn bị gió ngoại cảnh làm lay động như tâm phàm phu.
(02:55) Cái "Ngã" trong Niết bàn chính là Phật tánh, bản thể thường lạc ngã tịnh bất sinh bất diệt, vốn sẵn có trong mỗi người nhưng bị che mờ bởi vô minh. Con đường tu là gỡ bỏ những lớp mây trong tâm, là hành trình trở về với chính mình, nơi vốn sáng suốt và an lạc.
(03:52) Ba dấu ấn của cuộc đời là Vô thường, Khổ, Vô ngã được xem là phương tiện để phá bỏ ảo tưởng và chấp trước vào thế giới hiện tượng. Bốn đức Thường, Lạc, Ngã, Tịnh là cứu cánh (kết quả) khi ta vượt qua lớp hư vọng, chạm đến bản thể tịch tịnh bất biến. Vô ngã là chiếc bè giúp ta vượt khỏi chấp ngã, còn Ngã trong Niết bàn là bản thể tự do, không dính mắc (chân ngã).
(04:36) Niết bàn không phải là đích đến xa xôi, mà là từng hơi thở, từng bước chân giữa hiện tại, được nhận ra khi tâm dừng lại, không chạy về quá khứ hay tương lai.
(05:51) Ba Pháp Ấn là nền tảng ban đầu: Vô thường (mọi thứ thay đổi), Khổ (do bám víu vào điều không bền), và Vô ngã (cái "ta" chỉ là hợp thể tạm thời của thân tâm).
(07:25) Con đường giải thoát qua tu tập gồm: Quán (nhìn các pháp bằng con mắt tỉnh thức), Chỉ (dừng dòng suy nghĩ miên man, là nền tảng của Định), và Huệ (cái thấy như thật khi Quán và Chỉ đi cùng nhau).
(08:30) Tuy nhiên, sự giải thoát bằng Tam Pháp Ấn vẫn chưa rốt ráo vì chưa diệt tận gốc rễ vô minh, tâm vẫn còn giới hạn trong cái thấy "diệt là hết." Kinh Đại Bát Niết Bàn dạy phải đi xa hơn, vượt qua Vô thường, Khổ, Vô ngã của hiện tượng để đạt đến Thường, Lạc, Ngã, Tịnh của bản thể.
(09:39) Nếu chỉ dừng ở Vô ngã, người tu dễ rơi vào hư vô, tưởng rằng tu là để diệt mất. Đức Phật dạy thấy rõ cái giả để trở về cái thật -
(13:02) Quan niệm sai lầm về Niết bàn là một cõi xa xôi, một phần thưởng, hoặc sự chấm dứt cảm xúc lạnh lẽo.
(13:46) Ý nghĩa thực sự của Niết bàn (Nirvana) là "thổi tắt" ngọn lửa tham, sân, si, đạt đến trạng thái an tĩnh tuyệt đối. Nó là chiều sâu tâm linh, một trạng thái tâm không bị điều kiện hóa bởi dục vọng hay hoàn cảnh, có thể chứng đạt ngay trong đời sống (Niết bàn tại thế).
(17:18) Niết bàn là trạng thái của hiện tại sâu nhất, nơi tâm an trú, không dính mắc quá khứ, tương lai. Khi sống trọn vẹn trong hiện tại, mọi khổ đau tan biến.
(21:59) Tứ Đức Niết bàn (Thường, Lạc, Ngã, Tịnh) là giai đoạn khẳng định, là kết quả của tuệ giác viên mãn, vượt qua giai đoạn phủ định (Vô thường, Khổ, Vô ngã) để nhận ra bản thể bất biến bên trong.
(22:44) Giải thích chi tiết Tứ Đức:
Thường (Eternity, Eternité Permanence): Bản thể bất biến (Phật tánh) không sinh không diệt, giúp người tu không sợ hãi vô thường và cái chết.
Lạc (Bliss, Béatitude, Extase, Félicité, Bonheur suprême): Niềm an vui siêu thế, không điều kiện, không nương vào hoàn cảnh, là sự bình thản giữa khổ đau (biết đủ, biết ơn).
Ngã (True Self, Moi authentique, Bouddhéité): Chân ngã, là Phật tánh, chủ thể sáng biết, tự do, không bị trói buộc, đối lập với cái "ngã" ích kỷ (vọng ngã).
Tịnh (Purity, Pureté, Sérénité): Trạng thái thanh khiết, trong suốt, vắng bóng mọi nhiễm ô (tham, sân, si), là sự trong sáng của thân, khẩu, ý.
(1:05:07) Toàn bộ con đường giải thoát là lộ trình Chỉ -
(1:07:28) Hành giả không cần tìm Niết bàn ở đâu hay chờ kiếp sau, mà chỉ cần ngay trong từng phút giây khi tâm dừng, thấy và sáng. Niết bàn không phải là hành trình tìm kiếm mà là hành trình mở lòng, trở về với chính mình.
L'enseignement de la Permanence, de la Béatitude, du Soi et de la Pureté — Les quatre qualités du nirvāṇa ? ou La doctrine du Permanent, du Bonheur, du Moi et de la Pureté — Quatre attributs du nirvāṇa ?
(00:07) L'introduction de la conférence soulève le paradoxe entre l'enseignement du non-
(00:58) Le Nirvana n'est pas défini comme un lieu lointain, mais comme un état d'esprit lorsque toutes les flammes de la convoitise, de la colère et de l'ignorance (tham, sân, si) sont éteintes. C'est une vie éveillée, complète et lucide, où l'esprit est en paix au milieu de l'impermanence.
(01:25) Le Bouddha a enseigné que le Nirvana est "maintenant," dans l'instant même où notre esprit n'est plus brûlé par les afflictions, lorsque le cœur est paisible, l'esprit clair et la sagesse émerge. La souffrance n'est pas née parce que la vie est souffrance, mais parce que l'esprit s'attache et résiste à la vérité de l'impermanence (Vô thường). Le Nirvana ne détruit rien, il ne détruit que l'attachement.
(02:32) L'esprit du Nirvana est comparé à une lampe abritée dans un globe, calme, brillante et stable, n'étant plus agitée par le vent des circonstances extérieures, contrairement à l'esprit ordinaire.
(02:55) Le "Soi" (Ngã) dans le Nirvana est la Nature de Bouddha (Phật tánh), l'essence éternelle, bienheureuse, du soi et pure (thường lạc ngã tịnh) qui n'est ni née ni morte, et qui est intrinsèquement présente en chacun, mais obscurcie par l'ignorance (vô minh). Le chemin de la pratique (tu) est d'enlever les couches de nuages dans l'esprit, c'est un voyage de retour à soi-
(04:36) Le Nirvana n'est pas une destination lointaine, mais chaque souffle, chaque pas dans le présent, réalisé lorsque l'esprit s'arrête, ne courant ni vers le passé ni vers l'avenir.
(07:25) Le chemin de la libération par la pratique comprend : la Vision Pénétrante (Quán -
(08:30) Cependant, la libération par les Trois Sceaux du Dharma n'est pas encore complète car elle n'a pas détruit la racine de l'ignorance (vô minh), l'esprit est encore limité par la perception que "la destruction est la fin." Le S
(09:39) Si l'on s'arrête uniquement au Non-
(13:02) Les idées fausses sur le Nirvana sont qu'il s'agit d'un royaume lointain, d'une récompense, ou d'une froide cessation des émotions.
(13:46) La véritable signification du Nirvana est d'« éteindre » (Nirvana) les flammes de la convoitise, de la colère et de l'ignorance (tham, sân, si), pour atteindre un état de tranquillité absolue. C'est la profondeur spirituelle, un état d'esprit non conditionné par les désirs ou les circonstances, qui peut être atteint dans la vie même (Nirvana tại thế).
(17:18) Le Nirvana est l'état du présent le plus profond, où l'esprit demeure en paix, sans attachement au passé ou au futur. En vivant pleinement dans le présent, toutes les souffrances disparaissent.
(22:44) Explication détaillée des Quatre Vertus :
Éternel (Thường/Eternity, Eternité Permanence) : L'essence immuable (Nature de Bouddha -
Béatitude (Lạc/Bliss, Béatitude, Extase, Félicité, Bonheur suprême) : La joie supramondaine, inconditionnelle, ne dépendant pas des circonstances, c'est la sérénité au milieu de la souffrance (savoir être satisfait, être reconnaissant).
Soi (Ngã/True Self, Moi authentique, Bouddhéité) : Le véritable Soi (chân ngã), qui est la Nature de Bouddha, le sujet conscient, libre, non-
Pureté (Tịnh/Purity, Pureté, Sérénité) : L'état pur, transparent, exempt de toute souillure (convoitise, colère, ignorance), c'est la clarté du corps, de la parole et de l'esprit.
(1:05:07) L'ensemble du chemin de la libération est le parcours
(1:07:28) Le pratiquant n'a pas besoin de chercher le Nirvana ailleurs ou d'attendre la prochaine vie, mais seulement dans chaque instant où l'esprit s'arrête, voit et s'illumine. Le Nirvana n'est pas un voyage de recherche mais un voyage d'ouverture du cœur, un retour à soi-
https://youtu.be/GeFn_fvFeNg
Từ Pháp Bảo Đàn Kinh — Basé sur Le Sūtra de l'Autel (ou de la Tribune ou de l’Estrade) du Trésor du Dharma.
Lục Tổ Huệ Năng Dạy: Vô Niệm – Vô Tướng – Vô Trụ Là Gốc Tu Hành -
https://www.youtube.com/watch?v=GeFn_fvFeNg
(00:25) Nếu quý vị cảm nhận được sự mát lành nơi lời dạy, xin hoan hỉ nhấn nút đăng ký kênh để cùng nhau giữ gìn ánh đèn chánh pháp. Xin hoan hỉ nhấn like để pháp âm được lan xa đến những người hữu duyên đang cần. Và nếu có thể hãy để lại một lời bình luận phía dưới như một dấu chân giữa rừng đạo lý để chúng con biết quý vị vẫn đang cùng bước với mình.
(00:52) Một lần nữa. Nam mô A Di Đà Phật. Nguyện cho mỗi phút lắng nghe hôm nay là một phút an trú. Mỗi lời nghe được là một hạt giống tỉnh thức gieo vào tâm. Giữa dòng đời cuộn trôi như thác lũ, con người không ngừng tìm kiếm một nơi nương tựa. Có người tìm nơi chùa chền, có người tìm nơi kinh kệ. lại có người lặng lội khắp non cao suối thẳm để mong cầu minh sư chỉ lối.
(01:22) Nhưng rồi tất cả sự truy cầu ấy đều bị chặn lại bởi một câu hỏi tu là gì và rốt cuộc ta đang tu điều gì? Lục Tổ Huệ Năng từng nói, nếu người biết lấy tâm làm chủ, biết rõ tâm mình đang vọng hay đang tịnh thì không cần tìm đâu xa. Tâm ấy chính là Phật. Vậy thì để tu hành chân chính, người học đạo cần thấu hiểu ba điều căn bản. Vô niệm, vô tướng, vô trụ.
(01:53) Đó không chỉ là ba từ trừu tượng mà là ba cánh cửa dẫn vào chân tâm. Ai hiểu được người ấy mở ra được cánh cửa lớn. Ai không hiểu thì dù tụng kinh cả ngàn quyển, lễ lạy 10 năm cũng chỉ đứng ngoài ngưỡng cửa của đạo. Huệ năng thời còn là cư sĩ, một người tiều phu dốt nát, chưa từng học chữ, cũng không thông kinh luận.
(02:21) Nhưng khi nghe một câu trong kinh Kim Cang ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm thì trong khoảnh khắc ấy tâm trí ông bừng sáng như mây tan thấy mặt trời. Cái thấy ấy không phải từ học mà có. Cái ngộ ấy không phải từ lý luận mà thành. Đó là từ trực nhận, từ sự đốn ngộ của tự tâm. Người nghe đến đây hẳn sẽ thắc mắc vậy vô niệm là gì? Vô niệm không phải là không có niệm khởi, mà là khi niệm khởi thì không dính mắt vào niệm.
(02:57) Vô niệm nghĩa là không trụ nơi niệm, ví như gió thổi qua mặt nước, sóng nổi rồi lặng, nước vẫn là nước. Còn nếu trụ vào một niệm thì giống như đem tay khuấy nước, nước càng khuấy càng đục. Người tu không sợ có vọng tưởng, chỉ sợ chụp vào vọng tưởng. Bởi vì chính cái chấp ấy mới sinh ra phiền não. Khi niệm khởi, thấy rõ nó, không chạy theo, không ghét bỏ, đó chính là vô niệm.
(03:31) Huệ Năng từng dạy đệ tử, người mê pháp tu, pháp trở thành chướng, người ngộ pháp tu, pháp trở thành đường. Vậy cái gốc của tu hành không phải ở hình thức mà ở tâm không vướng chấp. Chúng ta sống trong đời, mắt thấy sắc, tài nghe tiếng, mũi ngửi hương, thân chạm xúc, ý duyên pháp, tất cả đều sinh niệm. Nhưng nếu mỗi niệm đều bị ta giữ lại, phân tích, yêu ghét thì tâm liền loạn động.
(04:03) Còn nếu thấy mà không nắm giữ, nghe mà không trụ vào, đó là vô niệm. Tổ dạy rằng pháp vốn không hai, mê ngộ cách nhau một niệm. Một niệm đó là gì? Là cái niệm mà ta vừa trụ vào, vừa dính mắt, vừa gọi nó là cái tôi nghĩ, cái tôi thấy. Một khi buông cái tôi ra, niệm trở về với tánh. Vọng tức bồ đề. Người tu không cần ép mình, đừng nghĩ.
(04:31) Vì bản chất của tâm là năng sanh muôn niệm. Cái tu là nhìn thẳng vào dòng niệm, không bị nó lôi kéo, cũng không cưỡng lại nó. Giống như nhìn mây bay, biết nó là mây, nhưng không cần đuổi theo hay xua đuổi. Kế đến là vô tướng, tướng là hình bóng, là dấu vết. Vô tướng là không chập vào hình tướng, nhưng không phải không có tướng mà là không trụ vào tướng.
(05:01) Chúng ta thường chấp hình là thật, thấy thân này cao thấp, đẹp xấu, sang hèn rồi khởi tâm so sánh, phân biệt, rồi sinh ra ngã mạn, đố kỵ, đó là đã bị tướng trói buộc. Tổ nói nếu người thấy được tướng tức là hư vọng thì ngay đó thấy được chân như. Bởi vì tất cả tướng đều sinh diệt. Cái đẹp hôm nay, ngày mai sẽ tàn.
(05:29) Cái giàu hôm nay kiếp sau chưa chắc còn. Cái thân này rốt cuộc cũng trở về cát bụi. Vậy còn gì để chấp? Một lần có người hỏi tổ, người tu hành có cần giữ giới không? Tổ đáp: "Người hiểu vô tướng thì giới là tự nhiên. Người chấp vào hình thức giữ giới mà tâm còn đầy sân si thì cái giới ấy là giả tướng.
(06:00) Giữ giới để tâm thanh tịnh, không phải để khoe khoan. Tu hành để giải thoát, không phải để dựng bản công đức. Nếu tâm còn mong được người đời tán thán, thì dù lễ bái mỗi ngày cũng chưa ra khỏi lưới danh. Vô tướng là sống trong tướng mà không chấp. Thấy thân này mà không gọi nó là ta, thấy người khác khen chê mà không dao động, đó là tự do, là giải thoát. Có người thấy đời là khổ, bèn bỏ hết sự đời đi vào núi.
(06:34) Nhưng nếu tâm còn chấp rằng ta đang tu, ta đang lìa tục thì vẫn còn bóng tướng. Tổ dạy tâm lìa tướng không phải là tránh đời mà là sống giữa đời mà không bị đời kéo theo. Đó mới là bản lĩnh của người tu. Và cuối cùng là vô trụ. Người thế gian thường bám vào đủ thứ tài sản, danh tiếng, lời khen, sắc đẹp. Nhưng cái đáng sợ nhất là bám vào chính suy nghĩ của mình.
(07:10) cho rằng ý mình đúng, cái mình hiểu là chân lý, đó là gốc rễ của si mê. Tổ nói ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm, nghĩa là phải không trụ vào đâu cả thì mới sanh được cái tâm chân thật. không trụ không phải là không làm gì, mà là làm mọi việc với tâm không dính mắt. Cũng giống như người chèo thuyền trên sông, không ôm lấy dòng nước, cũng không chống lại nó mà biết thuận dòng mà đi.
(07:40) Trong kinh Kim Cang, Phật dạy, nếu Bồ Tát còn trụ vào sắc để hành bố thí thì chẳng phải là hành bố thí chân thật. Bởi vì còn trụ, tức là còn phân biệt, làm việc thiện nhưng tâm còn mong báo đáp. thì chưa phải là hạnh của Bồ Tát. Tổ Huệ Năng từng nói, người tu hành mà còn trụ vào cảnh thì cảnh liền sai sử tâm. Còn nếu không trụ vào cảnh thì tâm làm chủ cảnh.
(08:09) Người đời thường nghĩ buông là bỏ, nhưng buông ở đây là buông cái dính mắt, cái dừng lại ở một điểm. Không trụ tức là không dừng ở quá khứ, không kẹt trong tương lai mà sống với hiện tại trọn vẹn tỉnh thức. Tổ giảng chúng sanh luân hồi vì trụ nơi vọng, nếu không trụ thì chẳng còn sanh tử. Cái trụ là gốc của sinh diệt. Một khi thấy rõ bản tánh vốn không đến không đi thì có gì để trụ, có gì để giữ? Người nghe đến đây có thể vẫn cảm thấy ba chữ vô niệm, vô tướng, vô trụ thật mênh man. Nhưng hãy nhìn lại đời sống của chính mình. Mỗi ngày bao nhiêu phiền não khởi
(08:55) lên vì một câu nói, một ánh mắt, một lời phê bình. Mỗi đêm có bao lần bạn trằn trọc vì một chuyện đã qua hay lo lắng vì một việc chưa đến. Những điều đó đều bắt nguồn từ sự bám víu. Vì trụ vào lời khen chê mà lòng dao động. Vì chấp tướng mà sinh so đo. Vì chạy theo niệm khởi mà tâm không an.
(09:24) Vậy thì nếu có một cách sống mà bạn vẫn làm việc, vẫn sống giữa đời nhưng tâm không bị cuốn vào hơn thua được mất, đó có phải là tự do không? Đó chính là con đường mà Tổ Huệ Năng đã chỉ ra. Một con đường không nằm trong kinh sách, không cần đến hàng vạn lễ lạy mà nằm ngay nơi tâm bạn nếu bạn chịu nhìn.
(09:53) Có lần một đệ tử thưa hỏi tổ Huệ Năng rằng, "Bạch tổ, con ngày tụng kinh, tọa thiền, ăn chay, giữ giới, như vậy có thể gọi là tu hành chân thật chưa?" Tổ nhìn đệ tử ấy bằng ánh mắt từ bi, ôn tồn đáp, "Nếu con tu chỉ để tích công, mong cầu phước báo thì đó là phàm tu. Nếu con tu để đoạn trừ phiền não thì đó là thiện tu.
(10:22) Nhưng nếu con tu để trở về tự tánh, lìa tất cả trụ chấp thì đó mới là chân tu." Người đệ tử chắp tay hỏi tiếp, "Vậy xin tổ chí dạy rõ thế nào là trở về tự tánh?" Tổ đáp: "Tự tánh là Phật, không ngoài tâm mà cầu Phật, không ngoài hành mà cầu đạo. Cái thấy biết ban đầu, không nhiễm một bụi trần, không vướng một khái niệm, đó là tự tánh." Con người mê muội bị vọng tưởng che mờ rồi tưởng rằng phải tìm kiếm Phật bên ngoài.
(10:56) Tổ dừng lại một lát rồi nói tiếp, "Tâm con nếu lặng mà không mê, sáng mà không loạn thì đó là cái thấy của Bát Nhã. Mà muốn như vậy, trước tiên con phải biết vô niệm là gì, vô tướng là sao, vô trụ như thế nào." Ba điều này như ba cánh cổng mở vào trong tâm con. Vô niệm là nền tảng, không phải diệt sạch hết mọi suy nghĩ mà là không dính mắt nơi niệm.
(11:26) Tổ ví dụ như gương sáng, chiếu tất cả cảnh mà không giữ bóng nào trong gương, tâm người học đạo phải giống như thế. Có người hỏi, "Nếu không giữ lại điều gì thì làm sao học được?" Tổ nói: "Người học như nước, thấy là in xong thì lặng. Không phải như sơn, vẻ là khô, không sửa được. Học đạo mà tâm như sơn, tức là dính chặt vào học vấn, thành ra chướng ngại.
(11:58) Học đạo mà tâm như nước, linh hoạt, trong sáng, không dính mắt, đó mới là trí tuệ sống. Vậy nên người hành giả chân chính, không chạy trốn niệm khởi mà cũng không đắm chìm trong đó. Khi giận thì biết giận, không lấn người. Khi vui thì biết vui, không chấp vào. Khi có niệm xấu thì thấy nó như mây trôi, không lôi kéo, không bài xích.
(12:26) Kẻ trí không phải là người không có vọng mà là người không bị vọng dẫn. Vô tướng là bớt tiếng. Người tu thường dính nơi hình tướng rồi cho rằng tu là phải mặc áo nâu, ngồi xếp bằng, tụng kinh gõ mỏ. Nhưng như thế chỉ là cái võ. Tổ từng kể có người cầm nhan lễ Phật mỗi ngày miệng tụng mà tâm lo tính toán hơn thua thì dù lạy trăm lạy cũng chẳng bằng một niệm thanh tịnh nơi người vô danh không cầu phước.
(12:57) Người thấy được vô tướng thì việc gì cũng là đạo. Thấy một người nghèo mà lòng khởi bi mẫn, đó là đạo. Thấy một người lầm lỡ mà không khởi khinh chê, đó là đạo. Giữa chợ mà lòng không động, đó là đạo. Ngồi một mình mà tâm không vọng, đó cũng là đạo. Tổ dạy tướng là bóng, nếu chạy theo bóng sẽ lạc mất gốc.
(13:28) Hãy tìm lại nguồn sáng trong tâm mình. Vô trụ là đỉnh cao. Không trụ vào thiện, không trụ vào ác, không trụ vào lời khen, không trụ vào tiếng chê, không trụ vào quá khứ đã qua, không trụ vào tương lai chưa đến. Người hỏi: "Vậy con phải sống sao?" Tổ đáp: "Sống như nước. Chảy đến đâu thì hòa vào đó. Không trụ tức là sống đúng nơi mình đang ở, nhưng tâm không bị đóng khung bởi hoàn cảnh.
(14:07) Có lần có một vị tăng trẻ hỏi tổ, "Con tu mà cứ bị dao động? Khi thì tinh tấn, khi thì lười nhát, có lúc con thấy rõ tâm, có lúc lại như mù mờ. Như vậy có phải do con chưa thật tu?" Tổ nhìn rồi mỉm cười, khi thấy được mình dao động tức là tỉnh, khi thấy được mình lười nhát tức là đang tỉnh. Đừng sợ bị vọng, chỉ sợ không thấy vọng. Thấy rõ nó, không theo nó, không ghét nó, đó là vô trụ.
(14:41) Tổ tiếp lời, "Nếu còn thấy tâm mình cần giữ lấy một trạng thái thì đã là trụ rồi. Người sống bằng vô trụ thì mọi trạng thái đến đều là khách. Vui đến thì biết vui, không dữ, buồn đến thì biết buồn, không vướng." Một người đến xin tổ dạy cách tu, tổ không nói, chỉ bảo người ấy đi gánh nước, quét sân, nấu cơm. Sau ba tháng, người ấy thưa: "Bạch tổ, sao mãi chưa chỉ con pháp tu?" Tổ mỉm cười, "Ta chỉ con pháp tu.
(15:23) Quét sân mà tâm không loạn, đó là tu. Gánh nước mà không mong người khen, đó là tu. Nấu cơm mà không thấy nặng nhọc, đó là tu. Tâm con còn mong pháp tu, tức là chưa buông. Người ấy bừng tĩnh, rơi lệ sám hối. Tổ dạy tiếp, "Tu hành không phải làm điều gì lớn lao, mà là trong việc nhỏ, không để tâm bị cuốn theo.
(15:58) Dù là bưng bát, xếp áo hay nói một câu đều là tu, nếu tâm con không trụ, vô niệm, vô tướng, vô trụ, ba cánh cửa tưởng riêng mà thật ra là một. Không niệm thì không trụ vào ý, không tướng thì không trụ vào sắc, không trụ thì không bị ngăn ngại bởi bất kỳ pháp nào. Khi một người sống được như vậy thì dù đang ở giữa chợ, lòng vẫn tịnh như thiền viện, dù đang nói cười vẫn có thể thấy rõ bản tâm như gương sáng.
(16:33) Tổ dạy người tu hành chân thật không phải lìa đời mà là nhìn đời như mộng, không phải lánh tục mà là không bị tục sự làm ô nhiễm. Một bông sen mọc từ buồn nhưng không hôi mùi buồn. Một người sống giữa trần nhưng lòng không vướng bụi, đó là người hiểu vô niệm, vô tướng, vô trụ. Khi đệ tử hỏi, "Bạch tổ, làm sao biết mình đang trụ hay không?" Tổ hỏi lại, "Con có thấy mình đang hỏi không?" Đệ tử đáp, "Dạ, có.
(17:16) " Tổ hỏi, "Con có biết đó là một niệm vừa khởi lên?" Đệ tử gật đầu, "Dạ, biết." Tổ nói, "Thấy được niệm khởi mà không theo nó, đó là không trụ. Nếu khởi rồi bám theo, đó là đã trụ. Nếu khởi rồi ghét nó, cũng là trụ. Nếu khởi mà thấy như gió thoảng đó là không trụ. Lời dạy ấy không cần lý luận, chỉ cần đem vào đời sống. Người hiểu được rồi thì đi đứng nằm ngồi đều là đạo, mỗi hơi thở ra vào đều là thiền, không cần danh hiệu, không cần y bát mà tâm vẫn sáng như gương, rỗng như không.
(17:56) Đến đây, nếu người nghe đã cảm nhận được phần nào ánh sáng của lời tổ thì hãy quay lại chính mình. Hãy tự hỏi, mỗi ngày ta khởi bao nhiêu vọng tưởng, bao nhiêu lần ta dính mắt? Bao nhiêu lần ta trụ vào cái mình thích, cái mình ghét. Chính những lần trụ ấy đã dệt nên sợi dây sinh tử. Chính những lần chấp ấy đã buộc tâm ta vào dòng luân hồi.
(18:26) Tổ không bắt ai phải rời bỏ cuộc đời. Ngài chỉ ra cách sống giữa đời mà không bị đời trói. Sống như vậy mới là người hiểu đạo. Một ngày nọ, khi trời vừa rạng sáng, tổ Huệ Năng đi ngang qua thiền đường, thấy một nhóm đệ tử đang tranh luận gay gắp. Người thì bảo phải đoạn hết vọng tưởng mới gọi là tu.
(18:53) Kẻ lại nói phải lìa hết cảnh trần mới là giải thoát. Tổ dừng lại, thong thả hỏi, "Các con đang bàn điều gì?" Một người kính cẩn thưa, "Bạch tổ, chúng con đang thảo luận về cách tu đúng. Có người cho rằng phải đoạn vọng, có người lại nói cần lìa cảnh. Con chưa biết đâu là chính yếu. Tổ nhẹ nhàng nói, "Đoạn vọng là sai, lìa cảnh cũng là sai.
(19:24) Vì cái muốn đoạn là vọng tưởng mà tâm đoạn ấy cũng là vọng. Cái muốn lìa là cảnh mà tâm lìa ấy lại trụ nơi cảnh." Người ngộ đạo không đoạn mà vọng tự lặng, không lìa mà cảnh tự không. Tổ ngừng một lúc, ánh mắt đầy từ bi, kiếp như gió lướt trên mặt hồ. Nếu không khuấy nước thì nước sẽ trong. Đừng lo gió, chỉ cần đừng khuấy. Vọng tưởng cũng thế, cứ để nó đến và đi.
(19:56) Đừng theo đuổi, đừng xua đuổi, đó là tu. Cả chúng đều cúi đầu lặng thinh như vừa mở được then cửa tâm mình. Tổ lại kể một câu chuyện nhỏ. Có một người mỗi ngày đều lau gương nhà mình sáng bóng, nhưng rồi một hôm người ấy sơn luôn cả mặt gương, vì nghĩ như vậy sẽ khiến nó sáng mãi. Kết quả gương không còn chiếu được gì nữa.
(20:26) Tổ hỏi vậy người ấy làm đúng hay sai? Mọi người đều đồng thanh sai. Tổ mỉm cười cũng vậy. Tâm người tu giống như gương. Chỉ cần lau sạch là được. Đừng phủ thêm gì cả. Đừng thêm vọng đoạn, đừng thêm mong cầu. Tâm vốn sáng, chỉ vì bụi chấp mà mờ. Đó là lý của vô niệm. Không thêm, không bớt, không giữ không bỏ. Tâm tự nhiên như nó vốn là một hôm có một vị cư sĩ đến gặp tổ hỏi: "Bạch tổ, con sống giữa đời, lo chuyện vợ con, làm ăn buôn bán, có phải là không thể tu?" Tổ nhìn người ấy rồi hỏi lại, "Khi con buôn bán, con có biết mình đang nói dối không?" "Dạ, có.
(21:23) Khi con nóng giận với người nhà, con có biết mình đang khởi sân? Dạ, có biết, nhưng con chưa dừng lại được. Tổ gật đầu, biết được là quý rồi, biết mà không theo, đó là tu. Không cần vào chùa, không cần bỏ nhà, chỉ cần từng khoảnh khắc sống với chánh niệm, đó là công phu sâu dày hơn cả trăm thời tụng kinh không tỉnh.
(21:53) Người cư sĩ ấy cảm động rơi nước mắt, cúi lạy tổ thật lâu. Tổ lại bảo, "Đạo không nằm trong chùa, cũng không ở chợ. Đạo nằm nơi tâm con tỉnh hay mê. Nếu tâm sáng thì mỗi bước chân là thiền hành. Nếu tâm loạn thì ngồi xếp bằng cũng chỉ là hình thức. Tổ dạy học trò vô tướng không có nghĩa là đoạn tuyệt hình tướng. mà là không bị hình tướng dẫn tâm.
(22:25) Người hỏi, "Nếu thấy người đẹp mà tâm sinh ham muốn thì sao?" Tổ trả lời, "Thấy đẹp mà biết đẹp, không sinh tham đó là người tu. Còn thấy đẹp mà sinh lòng chiếm hữu, đó là phàm phu. Nhưng nếu thấy rồi liền ghét cái đẹp gì, sợ mình phạm thì đó lại là chấp vào tướng." Tổ kết luận thấy nghe biết không phải lỗi. Lỗi là ở tâm bị cuốn theo.
(22:58) Khi mắt thấy mà tâm không dao động, tai nghe mà lòng không dính mắt, đó là vô tướng. Về lý vô trụ, tổ giảng trong một buổi chiều lặn gió, nhiều người tu sau khi dẹp được sân lại khởi tâm kiêu ngạo rằng mình hiền, sau khi đoạn được tham lại thấy mình cao quý hơn người. Đó là trụ vào công hạnh mà một khi trụ thì còn vọng.
(23:30) Một đệ tử hỏi vậy có nên nhớ công hạnh của mình không? ổ nói làm mà không cần nhớ giống như tay phải cho tay trái. Có ai ghi sổ không? Làm xong rồi bỏ đó là vô trụ. Còn làm rồi cất giữ trong lòng thì dù là thiện cũng thành gánh nặng. Người hỏi nếu tâm không trụ vậy làm sao biết mình tu tiến? ổ đáp: "Nếu tâm thấy nhẹ nhàng, không còn so đo, không còn sợ mất, đó là tiếng.
(24:03) Không cần đo bằng số ngày ngồi thiền, số lần tụng kinh, chỉ cần đo bằng nội tâm có thanh tịnh hay chưa." Lại có người hỏi, "Con tu để cầu an, nhưng càng tu con càng thấy tâm bất an. Như vậy là sai chỗ nào?" Tổ nhìn thẳng vào mắt người ấy. Chính vì cầu nên bất an, vì tâm con trụ vào cái an mà mình mong muốn, khi không được liền thấy lo, khi được lại sợ mất.
(24:37) Đó là do tâm trụ tổ tiếp. Thay vì cầu an, hãy buông cầu. Thay vì muốn yên, hãy thấy rõ cái bất an. Khi thấy rõ mà không dính thì bất an cũng không còn là vấn đề, đó là sống giới vô trụ. Một ngày nọ, tổ đi ngang qua bếp, thấy một chú sa di đang rửa nồi. Tổ hỏi, "Con đang làm gì?" "Dạ, con đang rửa sạch nồi cho buổi ăn chiều.
(25:09) " Tổ gật đầu, "Tốt, hãy rửa tâm mình như con rửa nồi vậy. Dù nồi có dơ đến đâu, nếu kiên nhẫn cũng sẽ sạch." Tâm mình tuy đầy vọng tưởng, nhưng nếu thấy rõ và rửa dần thì cũng sáng như gương. Tổ quay đi rồi nói vọng lại, nhưng nhớ đừng lấy bụi mà chà bụi, đừng lấy vọng để trừ vọng. Hãy lấy tỉnh thức để rửa, đó là chánh tu.
(25:44) " Chú Sa di cúi đầu, mắt long lanh ánh sáng giác ngộ. Tổ dạy rằng người tu như chiếc thuyền, nếu còn neo thì không thể ra khơi. Vô niệm là tháo dây buộc nơi tâm, vô tướng là không chất đầy gánh nặng trên thuyền. Vô trụ là để thuyền trôi theo dòng đạo, không neo ở danh, ở lợi, ở công hạnh. Ai hiểu được thì thấy đạo giữa đời.
(26:14) Ai chưa hiểu thì dù ở trong chùa lớn vẫn bị trói giữa muôn trùng niệm khởi. Tổ không bắt ai đoạn trần, không ép ai lìa thế. Ngài chỉ cho ta thấy trần và thế không trói được ai, chỉ có tâm mình tự buộc lấy mình. Đó là tinh yếu của đạo Bồ Đề, không ở xa mà ngay trong từng niệm buông, từng phút tỉnh thức, từng hơi thở trở về.
(26:42) Tổ từng giảng trong một buổi chiều mưa rơi rã rít, có người tu 10 năm, vẫn loay quay nơi cửa thiền. Có người nghe một câu liền tỉnh ngộ, khác nhau không ở thời gian mà ở tâm có chịu buông hay không? Một đệ tử hỏi, "Buông là buông cái gì?" Tổ đáp: "Là buông cái muốn tu thành. Vì cái muốn ấy đã là trụ. Khi con thấy mình phải đạt thì tức là đang cố nắm.
(27:14) Tu không phải là hành trình leo núi mà là quá trình trở về. Không phải thêm mà là bỏ, không phải đạt mà là nhận. Tổ nhìn quanh đại chúng nói, "Vô niệm không phải là tâm trống rỗng như gỗ đá, mà là tâm rỗng rang giữa mọi xúc chạm như biển cả. Dù muôn con sóng nổi lên, lòng biển vẫn sâu thẳm không dao động. Một hôm khác, có một người buồn bã đến tìm tổ.
(27:46) Bạch tổ, con bị người đời chê trách, dù con đã cố sống tốt vẫn bị hiểu lầm. Lòng con nặng như đá, con không vượt qua được. Tổ không an ủi ngay mà hỏi, "Con thấy lời họ nói có đúng không?" "Có phần đúng, nhưng con không cố ý như thế." Tổ gật đầu, "Nếu đúng thì nhận lấy mà sửa, nếu không đúng thì giống như người ném tro bụi vào gió, gió sẽ cuốn về chính họ.
(28:20) Con chỉ cần hỏi lại tâm mình, ta có cố ý không? Nếu không thì đâu cần khổ vì lời người." Rồi tổ nói, "Vô tướng là đây, không trụ vào khen chê thì lòng như mây bay. Nếu ai nói gì mà con còn rung động, tức là còn trụ vào hình bóng của chính mình, buông cái tôi là ai? Con sẽ thấy nhẹ như không. Người ấy nghe xong quỳ xuống khóc mà cảm ơn tổ.
(28:53) Một vị tăng nọ hỏi tổ: "Bạch tổ, con trì giới cẩn thận, giữ oai nghi, tụng kinh không bỏ một ngày, nhưng tâm vẫn bất an. Con chưa hiểu gì sao. Tổ hỏi khi con giữ giới, trong lòng con có mong điều gì không? Dạ, con mong được thanh tịnh, mong được giải thoát. Tổ mỉm cười, chính cái mong đó là trụ.
(29:25) Con đã đặt một hình ảnh giải thoát trước mặt rồi chạy tới đó, nhưng giải thoát thật không nằm phía trước. Nó là cái tâm hiện tại của con. Nếu con không trụ vào điều gì? Tổ dừng lại một lúc rồi nói tiếp, "Gới là phương tiện, không phải cứu cánh. Trì giới mà tâm còn chất chứa mong cầu thì như người mang gánh vàng đi giữa sa mạc, tưởng có mà khổ, tâm không trụ mới là thanh tịnh.
(29:51) " Có lần trong một buổi sáng tinh mơ, tổ đang ngồi thiền giữa rừng, có một chú tiểu đến hỏi, "Bạch tổ, sao con cố gắng mãi vẫn không thấy tâm an?" Tổ hỏi, "Con muốn tâm an như thế nào?" "Dạ, con muốn tâm không vọng, không lo, không sợ." Tổ nói, "Vậy con đang muốn điều không thật, vì bản chất của tâm là sinh diệt.
(30:24) Nếu con chống lại cái sinh diệt thì chính con đang làm cho nó rối loạn hơn." Tổ giảng: Cái tâm biết rõ mình đang lo đó là tâm tỉnh. Cái tâm muốn hết lo đó là tâm vọng. Người tu cần sống với tâm tĩnh, không phải ép mình không lo. Vô niệm là khi niệm sinh mà không theo. Vô trụ là khi tâm không dừng nơi cái được mất. Còn con đang trụ nơi cái gọi là tâm an, nên càng tu càng loạn.
(30:53) Chú tiểu cúi đầu, dường như ngộ ra điều gì đó rất sâu. Tổ từng đưa ra một ví dụ đơn giản, một cái ly rỗng đổ nước vào sẽ đầy, một cái ly đã đầy không thể rót thêm. Người đến giới đạo, nếu tâm đã đầy lý luận, đầy định kiến thì khó tiếp nhận điều chân thật. Tổ dạy vô tướng không phải là phủ nhận học hỏi, nhưng phải học trong tâm không dính, không cho là của mình.
(31:26) Còn nếu nghe một điều hay liền nắm chặt, coi là chân lý thì chính là đã trụ. Tổ nói, "Hãy học như người ngắm hoa, không hái, hãy nghe như người soi gương, không giữ bóng. Có thế đạo mới hiển lộ. Một người già hỏi tổ, tuổi con đã lớn, thân thể yếu rồi, còn kịp tu không? Tổ nhìn người ấy ân cần.
(31:59) Tu không tính bằng tuổi mà tính bằng sự chịu buông. Một niệm buông xuống, đó là tu. Một niệm không dính đó là ngộ. Dù người sống trăm tuổi mà tâm đầy phiền não, không bằng một người một ngày mà tâm rỗng rang. Tổ kế chuyện một bà lão bán đậu hủ, chỉ vì nghe một câu vô trụ mà tỉnh ngộ, sống an nhiên suốt đời, không tụng kinh, không lạy Phật mà mỗi việc đều làm trong sáng suốt, đó là tu.
(32:30) Tu không dành cho người có sức mà cho người có lòng quay về. Một hôm, khi trời xế chiều, có tiếng sáo giang vọng từ xa. Một đệ tử nghe thấy khởi tâm thích thú, liền quay sang tổ: "Bạch tổ, tiếng sáo thật hay, khiến lòng con như lắng lại." Tổ hỏi, "Vậy cái hay ở nơi tiếng sáo hay nơi tâm con?" Đệ tử thưa, "Dạ, là ở tâm con ạ." Tổ gật đầu, "Đúng vậy, cảnh là cảnh, nếu tâm không có vọng động thì cảnh là tịnh âm.
(33:12) Nếu tâm động thì cảnh liền biến thành gốc vọng. Tiếng sáo không làm con lắng lại, mà là tâm con tạm thời không bám víu nên thấy nhẹ." Tổ kết luận: "Không phải tiếng sáo hay mà là lúc đó con vô trụ." Câu nói ấy khiến người đệ tử lặng người như thấy được toàn bộ tâm mình trong một tia chớp.
(33:41) Tổ từng nói, nếu người biết sống với ba pháp vô niệm, vô tướng, vô trụ thì dù làm ruộng, nấu ăn, bán hàng hay giặt áo, tất cả đều là đạo tràng. Không cần chuông mỏ, không cần thiền đường, chỉ cần tâm không bị lôi kéo thì mọi nơi đều là cõi tịnh. Đó là cái tu không hình tướng, không dấu vết, không ngôn từ mà chính là cốt tủy của thiền.
(34:10) Người tu theo kiểu đếm công, đếm giới, đếm công phu chẳng khác gì người gói nước trong giấy. Nước sẽ tan, giấy sẽ mục. Còn người sống bằng tâm không trụ thì dù lặng lẽ vô danh vẫn sáng như mặt trời sau mây. Tổ Huệ Năng không dạy tu bằng cách gom góp. Ngài dạy buông không phải buông tất cả mà buông cái ngã trong tất cả. Người xưa nói, ngàn kinh muôn luận không bằng một niệm vô tâm.
(34:43) Một niệm ấy không phải là không suy nghĩ mà là không dính vào suy nghĩ. Đó là vô niệm. Một đời không tạo ác nghiệp, nhưng nếu tâm còn chấp vào ta không làm ác thì đã tạo cái ngã. Đó là chưa hiểu vô tướng. Một người nói, "Tôi không chấp gì cả, nhưng nếu còn thấy mình là người không chấp thì đã trụ vào cái không chấp. Đó là chưa hiểu vô trụ. Ba pháp một đường.
(35:13) Người thấu hiểu không cần tu thêm, chỉ cần sống đúng là đủ. Một ngày nọ, có vị khách phương xa tìm đến tổ để bái rồi thưa: "Con đã học đủ các bộ luận, đọc qua tam tạng, tụng kinh hàng vạn lần, nhưng trong tâm vẫn thấy trống rỗng bất an." "Xin tổ chỉ cho con chỗ tận cùng của đạo lý." Tổ không trả lời ngay. Ngài mời vị khách ấy ngồi bên gốc cây rồi nhẹ nhàng hỏi, "Còn có thấy gió đang thổi qua cành lá không?" "Dạ có.
(35:51) " "Vậy gió làm rung cây hay cây làm rung gió?" Di khách bối rối suy nghĩ rồi đáp, "Thưa tổ, là gió làm rung cây ạ." Tổ lắc đầu, "Không. là tâm con đang động. Câu trả lời khiến người khách choáng váng. Ngài tổ không hề tranh luận triết lý, cũng không diện dẫn kinh điển, mà chỉ cho người ấy thấy rõ ngay tại khoảnh khắc hiện tiền, rằng tất cả vọng động không ở cảnh mà từ nơi tâm.
(36:25) Tổ giảng người học đạo mà đem tâm phân biệt để luận đúng sai, đem tâm sở triểu thì chỉ như người đứng ngoài bờ mà vẽ bản đồ đại vương. Dù bản đồ đẹp cách mấy cũng không thể thay cho trải nghiệm khi tự mình nhảy xuống biển. Cái biển đó là biển tâm. Người muốn vào phải bỏ cả áo tri thức dày hiểu biết nón kinh nghiệm.
(36:58) Càng buông càng nhẹ, càng nhẹ, càng sâu, càng sâu, càng gần chân tánh. Vô niệm, vô tướng, vô trụ không phải là lý thuyết. mà là ba chiếc chìa khóa để người hành giả mở vào sự thấy biết trực tiếp. Chìa khóa không để ngắm mà để dùng. Mỗi ngày dùng, mỗi sát na đều dùng. Tổ từng hỏi một học trò, "Con hãy đưa ra cho ta một ý niệm không dính vào bất kỳ điều gì, không thuộc quá khứ, không thuộc tương lai, không thuộc hiện tại.
(37:34) " Người đệ tử im lặng rồi cúi đầu thưa, "Bạch tổ, con không thể đưa ra được." Tổ mỉm cười, "Đó là chân ý. Vì cái có thể nói ra chỉ là bóng, cái không nói được mới là gốc. Nếu con có thể dừng lại nơi cái không thể trụ vào thì đó chính là tâm vô trụ. Rồi ngài nói, "Cái biết rõ mọi niệm khởi mà không chạy theo không vướng mắt, đó là chánh tuệ.
(38:03) Cái biết đó không đến từ học mà từ buông." Người học trò cúi đầu cảm tạ, không nói thêm lời nào nữa. Vì những gì cần hiểu, đã hiểu rồi, bằng tâm không bằng miệng. Một buổi sáng nọ, tổ đi qua một hồ sen, thấy những đóa hoa hé nở, tổ dừng lại, gọi các đệ tử đến, "Các con thấy hoa nở không?" "Dạ, thấy." "Các con có biết tại sao hoa nở không?" Mọi người im lặng, ổ giảng vì không ép, không cưỡng, không mong cầu, hoa nở khi đủ duyên.
(38:47) Tâm người cũng vậy, đừng cố ép mình phải ngộ, phải an, chỉ cần tưới tẩm bằng chánh niệm, chăm sóc bằng tỉnh thức thì hoa đạo sẽ tự nở. Ngài tiếp, người cầu đạo mà còn mong đạt đến đạo là chưa hiểu đạo. Người sống đạo thì không thấy mình đang tu, đó mới là chân nhân. Có người hỏi, "Nếu không mong cầu thì khác gì buông xuôi phó mặt?" Tổ nói không phải không cầu không có nghĩa là không làm, mà là làm mà không bị trói bởi kết quả.
(39:30) Như người trồng lúa, vẫn cày, vẫn gieo, vẫn tưới nhưng không sầu lo gì hôm nay trời mưa hay nắng. Người ấy sống hết mình với từng khoảnh khắc, không dừng tâm ở hái quả. Đó là tu trong vô trụ tổ dạy. Kẻ chấp công là người mang gánh, người buông công là kẻ cưỡi mây. Đạo không dành cho người tính toán mà dành cho người dám sống không chỗ bám. Một đêm trăng sáng, có một sa di nhỏ tuổi hỏi tổ: "Bạch tổ, sao con thấy trong tâm mình có quá nhiều bóng tối?" Tổ hỏi lại, "Bóng tối ấy từ đâu mà có?" "Dạ, con không biết, nhưng hình như từ những điều con ghét, những lỗi con từng làm." Tổ gật đầu, "Đó là do con trụ vào quá khứ.
(40:20) Con ôm lấy hình ảnh cũ như người giữ đèn đã tắt. Người giữ đèn đã tắt thì càng giữ càng tối. Rồi ngài chỉ lên mặt trăng. Trăng kia soi khắp nơi nhưng không ở nơi nào. Tâm con cũng vậy. Hãy soi sáng mà không trú, chiếu mà không bám. Đừng giữ điều gì dù là một ánh trăng đẹp. Khi tâm không trụ thì tối tự tan.
(40:49) Chú Sa Di nhìn trăng thật lâu rồi khẽ mỉm cười. Tổ từng dạy khi nào con thấy được tâm mình đang bám và không theo nó thì đó là tự do. Còn nếu con không thấy thì dù con ngồi yên một chỗ cũng vẫn bị trói bởi vô hình. Người học trò hỏi thưa tổ, có khi nào tổ còn bị vọng tưởng không? Tổ đáp: "Có, vậy tổ có bị phiền não không?" Tổ cười lớn, "Có chứ, nhưng nó đến như khách rồi đi như gió.
(41:27) Ta không mời nó vào, cũng không đuổi nó đi, ta chỉ biết nó không phải là mình vậy thôi. Người học trò nghe đến đó chợt hiểu, hóa ra giác ngộ không phải là hết vọng tưởng, mà là không còn bị vọng tưởng dẫn dắt. Trong một buổi chia sẻ cuối mùa hạ, Tổ ngồi cùng đại chúng và nói, "Các con có biết vì sao Như Lai thuyết pháp suốt 49 năm mà nói chưa từng thuyết một chữ? Chúng im lặng.
(42:02) Tổ nói tiếp, vì tất cả lời nói chỉ là ngón tay chỉ mặt trăng, người mê chấp vào ngón tay, người ngộ thì nhìn lên trăng. Ta nói suốt cả đời cũng không bằng một niệm buông của các con. Một người cúi đầu hỏi. Nhưng nếu không thuyết pháp thì người sao ngộ? Tổ ôn tồn. Vì các con chưa biết cách nhìn trăng nên cần ngón tay.
(42:29) Nhưng nếu đã thấy trăng rồi thì hãy rút ngón lại. Đó chính là tinh thần vô tướng. Người tu hành thường nhầm lẫn giữa được và mất. Ổ dạy khi con thấy mình được cái gì trong đạo thì hãy cẩn thận. Vì cái được đó có thể chính là gông xiền. Ngược lại khi con thấy mất hết chẳng còn gì để nắm thì hãy vui mừng vì đó là chỗ gần với chân tâm. Người đắc đạo là người không còn gì để được.
(43:03) Vì tâm họ rỗng mà chính cái rỗng ấy mới chứa được tất cả. Có người đến hỏi tổ, bạch tổ, con cảm thấy mình tu mãi mà vẫn khổ, càng tu lại càng thấy cô đơn. Như vậy là tu sai hay tu đúng? Tổ nhìn người ấy một lúc lâu rồi nhẹ nhàng hỏi lại, "Khi con nói càng tu càng cô đơn, con đang trụ vào điều gì?" Người kia thưa, "Dạ, con trụ vào cảm giác trống trải, không ai hiểu mình.
(43:38) " Tổ gật đầu, "Đó chính là gốc rễ có khổ. Vì con trụ vào cảm xúc nên bị cảm xúc điều khiển. Nếu con buông thì cái cô đơn kia cũng chỉ là một đám mây, có đó rồi tan. Tổ tiếp đạo không phải con đường dẫn đến sự vui vẻ tạm bợ mà là con đường dẫn đến tâm không còn bị vui hay buồn làm chủ. Khi đó dù cô đơn hay ồn ào tâm vẫn như như bất động, đó mới là thật an.
(44:11) Một lần khác, một thiền sinh mới đến hỏi tổ, "Bạch tổ, con nghe rằng phải giữ tâm như gương chiếu mà không giữ bóng, nhưng khi con làm điều sai trái, hình ảnh đó cứ lặp đi lặp lại trong đầu khiến con không yên." Tổ hỏi, "Con có thấy mình đang khổ vì hình ảnh cũ?" "Dạ, con thấy." "Vậy có phải con đang trụ vào nó?" Dạ đúng vậy.
(44:42) Tổ cười gương chỉ chiếu khi có vật trước mặt. Khi vật qua rồi gương vẫn sáng không lưu dấu. Nếu tâm con thật sự là gương thì điều sai lầm kia đã qua rồi, sao con còn lưu lại? Rồi ngài nói, "Hối hận cần thiết, nhưng trụ vào hối hận là vô minh. Sám hối không phải là dằn giặt mà là tỉnh ra rồi buông.
(45:13) Buông xong thì bước tiếp, không bước tiếp thì không phải tu." Một ngày, trời đổ mưa tầm tả, gió rít bên hiên chùa. Một vị cư sĩ già nép mình dưới mái hiên, nhìn ra xa xa rồi thở dài, "Mưa lớn quá. Trời đất cứ như nổi giận. Tổ Huệ Năng bước đến, nghe vậy liền hỏi, "Trời nổi giận hay tâm ông đang động?" Người cư sĩ giật mình, lặng lẽ không nói.
(45:44) Tổ ngồi xuống, chậm rãi nói, "Khi tâm tịnh thì mưa cũng là pháp, khi tâm loạn thì cả ánh nắng cũng trở nên bất ổn. Cảnh không đổi, chỉ tâm đổi, mưa không giận dữ, chỉ là rơi xuống, chỉ có người nhìn bằng vọng tâm mới thấy mưa là dữ dội. Rồi tổ nhấn mạnh, muốn tu phái hiểu, mọi thứ đều bắt đầu từ tâm. Vô trụ chính là không trụ vào ý kiến, vào cảm xúc, vào cảnh vật.
(46:17) Như vậy thì trời mưa hay nắng cũng là một, đều không làm động được lòng mình. Một đệ tử hỏi, "Bạch tổ, thế nào là người sống được với vô niệm?" Tổ đáp: "Là người sống mà không mang theo quá khứ, cũng chẳng phóng chiếu tương lai. Mỗi giây phút là một sự sống mới, không cũ, không lập lại như tiếng chuông vang lên, khi nghe xong là xong, không mang theo tiếng ấy về lòng.
(46:50) " Tổ nói tiếp, "Cái khó không phải là không nghĩ gì mà là không giữ lại điều mình đã nghĩ, không phải là làm cho đầu trống rỗng mà là để cho mọi thứ đi qua không níu kéo." Đệ tử hỏi thêm, "Nếu người khác cố ý làm tổn thương con, con phải buông làm sao?" Tổ nói buông không phải là để họ tiếp tục làm hại mình, mà là không mang vết thương ấy lặp đi lặp lại trong lòng.
(47:17) Vết cắt ngoài da sẽ lành, vết cắt trong tâm sẽ lỡ loét nếu con cứ gãi mãi. Vô niệm là biết dừng lại nơi vết thương để nó tự lành. Tổ từng giảng người đời sợ mất nhưng có bao giờ thật sự có để mà mất. Cái mà họ gọi là có như nhà, xe, địa vị đều là tạm. Có cúng chỉ là mượn duyên, mất cũng chỉ là duyên. tan. Người tu mà trụ vào chữ có thì sẽ luôn bị kéo đi.
(47:53) Người sống với vô trụ thì dù tay trắng vẫn an. Vì họ không trụ vào vật, không trụ vào hình bóng, không trụ vào lời khen chê. Tổ nói, "Nếu còn giữ một mảnh tưởng rằng ta đã đạt được đạo thì đó là trụ và trụ ấy sẽ trở thành xiền xích. người ngộ rồi sẽ không giữ ngay cả sự ngộ. Một buổi sáng có một người thương nhân đến hỏi, "Bạch tổ, con kinh doanh đôi khi phải nói dối, phải hơn thua.
(48:27) Con biết vậy là không đúng, nhưng nếu không làm vậy thì khó sống." Tổ nhìn ông ta rồi hỏi, "Vậy sống như vậy, lòng con có yên không?" "Dạ, không yên. Con lúc nào cũng bất an, sợ bị trả giá, sợ mất uy tín, sợ nhân quả. Tổ gật đầu, đó là vì con sống bằng tâm vọng.
(48:57) Nếu con dám sống thật, lời nói ngay thẳng, hành vi minh bạch ban đầu có thể khó, nhưng lâu dài sẽ bình yên. Người đi nhanh bằng mánh khóe, nhưng sẽ dấp. Người đi chậm bằng chánh đạo nhưng sẽ đến. Ngài tiếp, vô tướng không phải là không làm gì mà là làm không bám vào hình thức. Con có thể kinh doanh, có thể trao đổi, miễn là tâm con ngay.
(49:24) Đừng để đồng tiền làm chủ tâm con, hãy để chánh tâm làm chủ tiền. Một người hỏi tổ, con đã hành trì miên mật suốt 10 năm nhưng vẫn chưa thấy tánh. Có phải con căn cơ chậm lắm không? Ổ đáp, "Không phải vì con đang tìm cái vốn đang nhìn, con đang dùng tâm tìm tâm nên mãi không thấy.
(49:54) Như mắt muốn tự nhìn thấy mình thì chỉ cần dừng lại, soi vào gương là thấy." Ngài giảng tánh không phải ở đâu xa, nó chính là cái đang nghe đây, đang thấy đây. Nhưng vì con cứ chạy theo vọng tưởng, cứ đòi thấy thêm điều gì đó nên không thấy được cái đang sẵn có. Vô niệm là để tâm lắng lại, vô tướng là để không bị hình ảnh đánh lừa, vô trụ là để không bị tâm sở tri cản đường.
(50:26) Khi ba điều này hợp lại thì con sẽ thấy tánh chưa từng rời con. Tổ kết luận trong một buổi thuyết pháp, đừng mong cầu giác ngộ như một phần thưởng. Hãy sống tỉnh thức trong từng việc nhỏ. Đừng tìm chân lý như một kho báo. Hãy sống trung thực với chính mình. Đừng cố giữ cho tâm không loạn. Hãy để nó tự lắng bằng sự thấy biết không phán xét.
(50:55) Tu hành không phải là leo núi để lên đỉnh mà là tháo dày, dừng lại rồi nhận ra rằng mình vốn chưa từng rời đỉnh. Tổ Huệ Năng từng nói trong một buổi pháp thoại, người tu như người học bơi, nếu con càng dùng dẫy thì càng chìm. Chỉ khi con thả lỏng, tin vào nước, nước sẽ nâng con lên. Cũng vậy, nếu con càng cố giữ tâm không vọng, càng cố trụ vào sự an thì tâm càng rối loạn. Chỉ khi con buông tất cả, niệm sẽ không còn làm chủ con.
(51:25) " Một đệ tử thưa, "Nhưng nếu không giữ gì cả, không nắm lấy điều thiện, không trụ nơi tâm thanh tịnh thì có khác gì người sống buông xuôi." Tổ đáp: "Khác chứ. Người buông xuôi là người phó mặt, mất chánh niệm. Người sống với vô trụ là người tỉnh biết rõ từng niệm khởi mà không bị nó dẫn.
(51:49) Giống như người thầy thuốc biết bệnh, biết thuốc nhưng không bị bệnh làm nhiễu tâm. Rồi ngài tiếp. Người hành đạo chân thật là người biết rõ từng bước chân mình mà không kiêu ngạo vì đang đi đúng đường. Biết rõ đang tu nhưng không dính mắt vào cái gọi là người tu hành. Một hôm, tổ cùng một nhóm đệ tử đang đi qua con suối, một chú tiểu sơ ý làm rơi một chiếc lá xuống nước rồi nói, "Tiếc quá, chiếc lá bị nước cuốn mất rồi.
(52:26) " Tổ đứng lại hỏi, "Con tiếc chiếc lá hay tiếc cái gì trong lòng?" Chú tiểu im lặng, tổ nói tiếp, "Không phải lá trôi mà là tâm con chưa biết buông. Con nhìn chiếc lá như mất mát vì con trụ vào hình bóng của nó. Nếu con nhìn lá trôi mà tâm không dính thì chiếc lá trở thành một bài pháp sống động. Ngài mỉm cười, "Vô tướng là đây, lá đến thi lá đi thì thôi.
(52:59) Còn nếu lòng con giữ mãi chiếc lá thì trăm chiếc lá khác trôi qua cũng chẳng còn đẹp nữa." Một người hỏi, "Bạch tổ, nếu tất cả đều là quyển, vậy sống trên đời này để làm gì?" Tổ đáp: "Vì biết là quyển, nên sống cho thật. Nếu con tưởng mọi thứ là thật, con sẽ sống bằng tranh giành, chiếm đoạt, hơn thua.
(53:29) Nhưng nếu con biết tất cả là vô thường, là mộng, là quyển thì con sẽ sống bằng tâm bao dung, nhẹ nhàng, không chấp trước. Ngài giảng thêm, cũng như người trong giấc mộng biết mình đang mơ, người ấy không còn bị cơn mộng dẫn dắt. Người biết đời là quyển, sẽ sống tỉnh, mà sống tỉnh là nền tảng của vô niệm, vô tướng, vô trụ. Một vị sư hỏi tổ: "Bạch tổ, tại sao có lúc con ngồi thiền thấy tâm rỗng rang sáng suốt, nhưng hôm khác lại vọng tưởng nổi lên, không kềm được.
(54:04) Tổ ôn tồn trả lời, "Vì hôm trước con không cố giữ nên tâm sáng, hôm sau con muốn nó y như hôm trước nên tâm động. Cái muốn đó là trụ, cái giữ đó là vọng. Chỉ cần con thấy được niệm muốn giữ sự yên tĩnh thì con đã bước ra một bước khỏi cái trụ." Rồi tổ nói, "Đừng mong tâm luôn giống nhau, hãy giống như trời, có khi mây có khi trong, nhưng bản chất vẫn là trời.
(54:39) Tâm con cũng thế, có lúc vọng, có lúc tịnh, đừng đồng hóa mình với từng trạng thái. Biết mà không bám, đó là vô trụ." Một lần khác, tổ nhìn một học trò mới vào đạo đang quét sân, nhưng tay run, sắc mặt không ổn. Ngài đến gần hỏi, "Còn đang quét sân hay đang quét vọng?" Chú Tiểu lúng túng đáp, "Dạ, con đang quét sân ạ.
(55:09) " Tổ gật đầu, "Quét sân là việc ngoài, nhưng nếu tâm con bất an mà vẫn tiếp tục làm thì cũng giống như quét lá mà gió đang nổi. Con cần dừng lại một chút, thấy rõ gió từ đâu đến là tâm trụ vào phiền não." Ngài dạy làm việc bằng thân không khó, làm việc bằng tâm tỉnh mới khó. Nhưng nếu con biết dừng lại thấy rõ từng động niệm thì mỗi lần quét sân là mỗi lần tu.
(55:43) Tổ Huệ Năng Giảng pháp vốn không hai, nhưng người đời lấy tâm phân biệt mà chia ra thiện ác, đúng sai hơn, kém. Từ cái phân biệt đó mới sinh ra dính mắt, mà một khi đã dính thì không còn vô tướng. Một người hỏi, "Nếu không phân biệt thì làm sao sống? Làm sao biết cái gì là đúng sai? Tổ nói biết nhưng không chấp đó mới là trí. Thấy sai thì sửa, thấy đúng thì hành, nhưng không dính vào đúng sai ấy như một bản ngã.
(56:18) Khi con nói tôi đúng, người kia sai thì bản ngã đã chen vào. Đó là trụ. Người trí hành đúng pháp nhưng tâm không tự mãn. Người trí thấy sai lầm nhưng không tự ti. Vô tướng không phải là mù mờ mà là sáng tỏ nhưng không bị bóng hình làm mê mờ. Một hôm có người đến xin tổ dạy một câu pháp ngắn gọn đủ để sống.
(56:45) Tổ chỉ mỉm cười và nói, "Đừng giữ lại điều gì cả, chỉ cần vậy thôi." Người ấy ngạc nhiên, "Chỉ thế thôi sao?" Tổ gật đầu. Vâng. Khi con ăn đừng nghĩ gì khác. Khi con làm đừng mong khen chê. Khi con ngồi, đừng chạy về quá khứ. Khi con ngủ đừng dằn giặt điều đã qua. Đừng giữ điều gì thì tâm tự nhiên an.
(57:18) Người ấy lặng người, không cần thêm lời nào nữa. Cuối cùng tổ kết lại một buổi pháp thoại trước hàng trăm người. Vô niệm không phải là trống rỗng mà là sáng biết mà không dính. Vô tướng không phải là vô hình mà là hiện hữu mà không bị kẹt vào hình. Vô trụ không phải là không làm gì cả, mà là làm trong chánh niệm, không bám vào kết quả. Nếu người tu hành có thể sống được với ba điều ấy thì giữa chợ cũng là đạo tràng, giữa buồn vui vẫn an nhiên, giữa thành bại vẫn rỗng rang.
(57:55) Tâm không trụ là tâm tự tại. Tâm tự tại là tâm giải thoát. Tâm giải thoát là tâm Phật. Một ngày nọ, khi các đệ tử đang bàn luận về các pháp tu, có người nói, "Con nghĩ phái tụng kinh nhiều mới tịnh được tâm. người khác phản bác không phải ngồi thiền mới đạt chánh định. Một người lại bảo, "Theo con phải giữ giới trước rồi mới nói đến thiền hay kinh.
(58:29) " Tổ đi ngang, nghe xong liền bảo mọi người ngồi xuống rồi từ tốn nói, "Tụng kinh, thiền định, trì giới đều là phương tiện. Nhưng nếu tâm các con trụ vào một phương tiện nào đó, xem nó là cứu cánh, thì chẳng khác gì người chỉ lo cầm chìa khóa mà không bao giờ mở cửa." Ngài giảng tiếp, "Người tụng kinh mà tâm vọng động thì chỉ là đọc lời chứ không hiểu ý.
(58:56) Người giữ giới ma tâm đầy kiêu ngạo thì giới ấy trở thành sợi dây trói. Người ngồi thiền mà vọng tưởng cầu cảnh giới thì thiền ấy là gốc loạn. Ổ nói tu hành không ở hình thức mà ở chỗ buông được những gì mình bám. Khi tâm không trụ vào pháp thì mọi pháp đều đưa đến giải thoát. Còn khi tâm trụ vào pháp thì pháp trở thành chướng ngại.
(59:25) Một đệ tử hỏi, "Bạch tổ, làm thế nào để biết mình đang trụ?" Tổ đáp: "Nếu trong tâm con khởi một mong cầu, mong được yên, mong thấy cảnh, mong hết phiền não thì ngay đó là trụ. Nếu con đang nghe pháp mà nghĩ ta hiểu rồi, đó là trụ. Nếu con đang tu mà thầm nghĩ mình hơn người khác, đó cũng là trụ. Ổ tiếp. Vô trụ là khi con làm mà không nhớ, giúp mà không kể, sống mà không dính vào vai.
(59:55) Như tay trái cho tay phải một đồng, không ai ghi chép. Làm xong rồi quên, sống xong rồi nhẹ. Tổ giảng vô niệm không phải là ngưng tâm. Người ta hiểu sai, cứ tưởng phái việc hết suy nghĩ mới gọi là tu. Không phái vậy. Vô niệm là khi niệm khởi mà không theo.
(1:00:22) Như người đứng bên bờ sông, thấy nước trôi qua nhưng không nhảy xuống bơi theo. Ngài nói tiếp, người mê thì thấy một niệm khởi lên, lập tức bị cuốn đi. Người tỉnh thì thấy niệm, nhận biết nó không chống, không theo và nó tự tan. Một đệ tử hỏi, "Có khi nào tổ bị vọng tưởng kéo đi không?" Tổ cười, "Có chứ, nhưng ta thấy ngay và cười với nó. Khi con có thể mỉm cười với vọng tưởng thì con đã đi được nửa đường.
(1:00:56) Khi con không còn xem vọng tưởng là kẻ thù mà chỉ là khách trọ thì con sắp về nhà rồi. Một hôm trời mưa lớn, đường lầy lội, có một vị khách lấm lem bước vào chùa, mặt đầy giận dữ. "Ta đến cầu đạo mà đường xá như thế này thật không xứng đáng." Tổ đi ra, mời người ấy ngồi rồi chậm rãi nói, "Con đường bên ngoài chỉ là tạm, cái đáng đi là con đường trong tâm.
(1:01:27) Nếu mưa làm con tức giận thì không phải lỗi của trời mà là vì tâm con còn trụ vào điều kiện." Ngài giảng tiếp, "Người thấy rõ tâm mình dính vào cái gì?" "Thời tiết, con người, lời nói thì có thể buông dần dần. Còn người cứ trách đời mà không nhìn lại tâm thì dù ngồi giữa cảnh đẹp lòng vẫn loạn.
(1:01:55) Một chú tiểu hỏi tổ: "Bạch tổ, khi tâm con khởi niệm sân, con phải làm sao?" Tổ hỏi, "Con có thấy niệm sân khởi lúc nào không?" "Dạ, con thấy khi ai làm sai ý con, con liền nổi nóng. Vậy lúc con thấy niệm sân khởi, con có chạy theo nó không? Dạ có. Rồi con mới hối hận. Tổ gật đầu. Thấy mà không theo, đó là vô niệm.
(1:02:26) Theo rồi mà biết mình đang theo đó là tỉnh. Không biết mình đang theo đó là mê. Tổ dạy con đừng cố ép mình đừng sân. Vì càng ép nó càng mạnh. Chỉ cần nhìn nó như một làn khói khởi rồi tan, đừng bám, đừng ghét, chỉ cần biết rõ sân tự yếu đi. Tổ Huệ Năng có lần nói, người tu nếu không hiểu vô tướng thì cả đời cũng chỉ là người bắt bóng.
(1:03:00) Thấy người khác lễ bái liền bắt trước, thấy người khác nhập thất liền bắt trước, nhưng không hiểu vì sao làm thế. Ngài nói tiếp, "Thấy người tụng kinh, con tụng theo, nhưng lòng con nghĩ đến lợi danh, đó là bám tướng." Thấy người thiền định, con thiền theo nhưng lòng con mong cầu cảm giác lạ, đó là dính tướng. Vô tướng là làm tất cả mà không cần chứng minh, là ngồi giữa đại chúng mà như người vô hình, là sống giữa thế gian mà không ai biết con đang hành đạo.
(1:03:38) Một người hỏi, "Vậy người tu chân thật có cần nói cho người khác biết không?" Tổ đáp: "Người cần nói là người chưa tin mình. Người đã ngộ thì một nụ cười cũng đủ tỏa hương đạo. Không cần lời. Một lần có một vị tăng lỡ phạm lỗi, bị cả chúng phê bình. Vị ấy khóc rất nhiều, đến gặp tổ xin sám hối.
(1:04:07) Bạch tổ, con xấu hổ, con thấy mình không xứng là người tu. Tổ không an ủi, cũng không trách, chỉ hỏi con thấy lỗi của mình đó là tốt, nhưng nếu con tiếp tục ôm cái tôi sai, tôi tệ thì con đang trụ vào tội lỗi. Người biết lỗi mà buông nó thì tiến, người biết lỗi mà ôm mãi thì lùi. Ngài dạy vô trụ là khi con dám sửa nhưng không giữ hình ảnh cũ của mình.
(1:04:40) Người biết quét rác nhưng không giữ đống rác trong lòng, đó là người có trí. Tổ kết luận trong buổi pháp thoại, nếu con chưa hiểu vô niệm thì con sẽ bị niệm kéo đi. Nếu con chưa hiểu vô tướng thì con sẽ bị hình thức trói buộc. Nếu con chưa hiểu vô trụ thì con sẽ luôn bám víu vào một thứ gì đó rồi khổ vì nó.
(1:05:08) Nhưng nếu con đã hiểu ba điều này thì dù giữa chốn trần lao con vẫn thong dong như cánh chim giữa hư không. Tổ nói khẽ như gió thổi qua rừng tre. Hãy nhớ đạo không phải thứ để nói. Đạo là thứ để sống. Sống bằng tâm không dính thì từng hơi thở là đạo. Sống bằng tâm buông sạch thì từng bước chân là giải thoát. Một hôm khi gió lặng trời quang, trong buổi ngồi thiền dưới hiên chùa, tổ Huệ Năng chậm rãi nói với đại chúng, "Nhiều người tu chỉ để tránh khổ, nhưng khổ hay lạc đều là cảm thọ.
(1:05:48) Tránh khổ tức là trụ vào lạc, cầu lạc là gốc của bất an." Tổ nhìn quanh rồi tiếp, "Người biết tu không phải người không còn cảm xúc, mà là người sống mà không trụ vào cảm xúc. Vui thì biết vui, buồn thì biết buồn, biết rồi để đó. Không chối bỏ cũng không giữ lại. Đó là vô niệm. Một đệ tử hỏi, "Vậy nếu không giữ lại gì cả thì con sống bằng gì?" Tổ cười, "Con sống bằng sự sáng biết.
(1:06:21) Cái biết không bám, cái thấy không động, sống không phải bằng ký ức mà bằng hiện tiền. Khi con không bám vào niệm thì mọi điều con làm đều tự nhiên, không gượng ép, không nặng nề. Một ngày khác, có người hỏi tổ, "Bạch tổ, có phải người tu là người không mong cầu gì cả?" Tổ trả lời, "Không phải không mong cầu, mà là khi thấy mong cầu thì biết rõ đây là mong cầu.
(1:06:54) Thấy rồi không chạy theo không đàn áp thì mong cầu đó tan đi như mây tan trong nắng. Đó là vô trụ. Ngài nói thêm cũng như người khác nước biết khác nhưng không cần hoảng loạn. Nếu có nước thì uống nếu chưa có thì bình tĩnh tìm. Còn người không biết mình khác cứ uống rượu tưởng là nước đó là người mê.
(1:07:25) Tổ kết luận vô trụ không phải là vô cảm mà là không để cảm xúc điều khiển tâm. Một buổi sáng có một tăng nhân hỏi, "Bạch tổ, sao con càng học nhiều kinh thì tâm lại càng rối?" Tổ gật đầu: "Vì con không học để sống mà học để biết. Biết nhiều sinh phân biệt, biết mà không hành thì cái biết ấy trở thành gánh nặng.
(1:07:54) " Ngài tiếp, vô tướng là biết mà không khoe, hiểu mà không dính vào hình thức của hiểu biết. Như người uống nước, tự mình biết nóng lạnh, không cần nói nhiều. Cái hiểu thật thì nhẹ nhàng, không cần chứng minh. Ổ nói, người học đạo không phải để có tri thức mà để thấy lại tự tâm. Nếu con học nhiều nhưng xa tâm thì giống như người có bản đồ mà không chịu đi.
(1:08:20) Bản đồ ấy chỉ là giấy. Một người hỏi, "Thưa tổ, nếu buông hết thì cuộc sống có còn ý nghĩa gì không?" Tổ nhìn sâu vào mắt người ấy rồi hỏi lại, "Con nghĩ ý nghĩa đến từ đâu?" "Dạ, từ việc mình làm, từ người mình thương, từ mục tiêu mình đạt được. Tổ gật đầu, "Những điều đó không sai, nhưng nếu con trụ vào chúng thì khi mất đi con cũng mất luôn ý nghĩa.
(1:08:54) Còn nếu con sống mà không trụ thì mọi việc đều trở thành pháp tu, mọi người đều là thầy và từng giây phút là cơ hội quay về." Ngài nói: "Ý nghĩa không nằm ở kết quả mà nằm trong sự tỉnh thức khi sống. Khi tâm con không trụ thì con sống trọn vẹn với từng phút. Sống dậy là đủ sâu đủ đầy.
(1:09:21) Một hôm trời se lạnh, một vị cư sĩ đến thăm tổ hỏi, "Bạch tổ, vợ con thường phiền trách, con muốn buông mà chẳng được." "Phải làm sao?" Tổ hỏi: "Khi bị trách, tâm ông có khởi gì?" Dạ có. Con thấy oan ức, thấy giận rồi thấy buồn. Vậy ông có thấy tâm mình đang phản ứng không? Dạ có thấy. Tổ gật đầu. Thấy được là tốt, nhưng thay vì phản ứng, hãy quan sát.
(1:09:58) Cái thấy không phản ứng ấy là ánh sáng trí tuệ. lúc bị mắng, nếu con im lặng mà trong tâm còn dậy sống thì đó là trụ vào cái tôi bị xúc phạm. Nếu thấy sống và để nó lắng, đó là tu. Ngài dạy vợ con chính là người giúp ông thấy lại tâm mình. Người tu không cần xa đời mà cần thấy rõ mình trong đời. Đó là hành trì sống động nhất.
(1:10:27) Tổ có lần chỉ vào ngọn đèn đang cháy trong đêm, bảo, "Các đệ tử, các con thấy ánh sáng này không?" "Dạ, thấy." "Các con có thấy ngọn đèn tự soi không?" "Dạ, thấy ánh sáng chiếu ra khắp nơi, tổ nói, "Tâm các con cũng giống như ngọn đèn, nó có khả năng soi chiếu tất cảnh vật, ý niệm, cảm xúc. Nhưng nếu các con chí chạy theo những gì được soi mà quên mất cái đang soi thì suốt đời chỉ sống bằng cái bóng.
(1:11:02) Ngài tiếp vô niệm là trở về cái đang chiếu, không dính vào thứ được chiếu, không lạc vào bóng. Khi con sống từ nơi cái soi thì con thấy tất cả mà không trụ nơi nào. Một vị tăng trẻ hỏi, "Con thường bị dao động bởi lời khen, lời chê? Có khi một lời chê nhỏ cũng làm con buồn cả ngày. Tổ đáp: "Vì con còn thấy cái tôi là quan trọng.
(1:11:36) Khi lời khen đến, con liền hả hê, khi bị chê, con liền co lại. Đó là do tâm còn trụ vào hình ảnh bản thân. Ngài dạy vô tướng là không dựng hình tượng cho mình, không mong ai nghĩ tốt, không sợ ai nghĩ xấu, làm việc đúng với tâm không gì ai. Khi không cần ai công nhận, con sẽ thấy tự do thật sự. Tổ kết luận: Tự do không phải là không ai cản trở mà là không bị chính mình trói buộc bởi sự mong cầu.
(1:12:08) Khi kết thúc buổi pháp thoại, ổ nói, "Đừng nghĩ rằng vô niệm, vô tướng, vô trụ là điều gì xa dời. Nó không ở trong núi sâu, không nằm trong sách dở, nó ở trong từng khoảnh khắc đời thường. Khi con buông được một niệm sân, đó là vô niệm. Khi con sống mà không cần ai biết, đó là vô tướng. Khi con làm việc mà không chờ kết quả, đó là vô trụ, đó là đạo, không cần tìm, chỉ cần sống.
(1:12:48) Một sáng mùa xuân, khi ánh nắng chiếu nhẹ qua tán lá, tổ Huệ Năng cùng vài đệ tử tản bộ quanh thiền viện, tổ chỉ vào một chú chim sẻ đang nhảy nhót trên cành, hỏi, "Các con có thấy con chim kia sợ ai không?" Một đệ tử đáp, "Dạ thưa không, nó rất tự nhiên." Tổ cười hiền, vì nó không có ý phải làm chim sẻ tốt. Nó sống đúng với tánh của nó.
(1:13:21) Còn người vì có ý muốn làm người tu tốt nên mới sinh bao gượng ép, nặng nề, muốn là đã trụ, trụ là khổ. Ngài nói, "Nếu các con có thể sống như chim sẻ, thấy thì bay, đói thì ăn, lạnh thì tìm chỗ ấm, nhưng trong lòng không sợ, không tính toán thì đó là vô trụ, tự nhiên là đạo." Một người hỏi, "Bạch tổ, con tu đã nhiều năm nhưng vẫn chưa thấy tâm mình sáng ra.
(1:13:52) Con làm sai vẫn buồn, con bị chê vẫn giận." Ổ hỏi, "Còn có thấy những cảm xúc ấy khởi lên không?" "Dạ, có." "Còn có biết đó là vọng không?" "Dạ có, nhưng vẫn bị nó lôi." Tổ gật đầu, "Vậy là tốt rồi. Thấy vọng mà không theo, đó là bước đầu của tỉnh. Nếu con tiếp tục nhìn nó mà không dính thì nó sẽ yếu dần. Đừng cố diệt nó. Đừng chiến đấu, cứ để nó đến thấy rõ rồi nó tự tan. Đó là vô niệm. Ngài tiếp.
(1:14:33) Nhiều người cho rằng tu là thắng được vọng tưởng, nhưng thật ra tu là không để vọng làm chủ, không cần chiến đấu, chỉ cần soi sáng. Một hôm, trời nắng gắt, một đệ tử ra giường tưới cây, mồ hôi đẫm áo, gương mặt cao có. ổ đi ngang hỏi, "Sao con tưới cây mà gương mặt lại như đang chịu khổ?" Đệ tử thưa, "Dạ, vì trời nóng quá mà hôm nay con được phân công làm giường nên con cố làm cho xong.
(1:15:12) " Tổ mỉm cười, "Làm mà tâm không hiện diện thì dù là việc thiện cũng mỏi mệt. Nếu con tưới cây bằng tâm đang mong làm cho xong thì con đã trụ vào mục tiêu. Khi tâm con an trong từng gáo nước thì dù nóng cũng nhẹ." Ngài dạy vô tướng là đây, không chấp việc lớn, việc nhỏ, việc gì đến làm hết lòng. Làm xong buông, đừng để hình bóng của việc đè nặng lòng mình.
(1:15:50) Một hôm khác có vị tăng nói, "Con cố giữ tâm không loạn, nhưng càng cố nó càng loạn, giống như càng giữ nước thì tay càng trượt." Tổ gật đầu: "Vì con đang trụ vào không loạn, chính cái muốn không loạn là gốc loạn. Hãy để cho mọi thứ hiện ra nhưng không dính, không giữ tâm tỉnh, không chống tâm loạn, chỉ cần sáng biết đó là vô niệm. Ngài kể có người học trò thiền bảy năm không ngộ, một hôm gánh nước thì cây gánh gãy, nước đổ đầy đất.
(1:16:28) Anh ta buông tiếng thở dài, cũng như tâm tôi gãy rồi. Vừa dứt lời, anh ta buông luôn cái tôi đang tu. Ngày đó ngộ tổ nói, ngộ không ở công phu mà ở chỗ buông cái bám chặt nhất. Mà cái bám chặt nhất chính là ta đang tu hành. Một người hỏi bạch tổ, con thấy mình càng tu càng thấy tội lỗi mình lớn. Có lúc con muốn bỏ hết gì cảm thấy không xứng.
(1:17:03) Tổ hỏi vậy trước khi tu con có thấy tội lỗi không? Dạ không. Con sống vô tư lắm. Tổ cười vì con chưa thấy. Nay tu rồi con mới bắt đầu thấy. Thấy đó là ánh sáng. Nhưng nếu con ôm cái thấy ấy rồi trách mình dằn giặt thì ánh sáng đó biến thành xiền xích. Ngài dạy vô tướng là thấy mình sai mà không gán nhãn ta là người tội lỗi, chỉ đơn giản thấy nhận sửa xong là đi tiếp, không mang theo hành lý tội lỗi chỉ là bóng trên mặt nước.
(1:17:41) Đừng cố rửa bóng, chỉ cần lặn nước. Một hôm, tổ ngồi bên hồ, các đệ tử quây quần. Một đệ tử hỏi, "Bạch tổ, nếu buông tất cả thì làm sao sống giữa đời?" Tổ nhẹ nhàng nói, "Buông không phải là buông việc, buông là buông dính mắt trong tâm. Con vẫn đi làm, vẫn nuôi gia đình, vẫn giúp người, nhưng làm xong thì lòng thảnh thơi.
(1:18:15) " Không kể công, không cần báo đáp, không mong giữ lại điều gì, đó là vô trụ. Ngài nói thêm, "Giống như mây hoa trời làm mưa rồi tan, không để lại dấu tích. Người sống được vậy thì đời cũng là đạo." Tổ có lần bảo, người đời thường nói, "Tôi sống thật, nhưng khi có ai phê bình, họ liền phản ứng dữ dội.
(1:18:45) Vậy là đang sống thật hay sống bằng sự kỳ vọng người khác công nhận cái thật ấy?" Ngài giảng vô tướng là sống đúng với tánh, không cần tô vẻ, không cần tôi là người tốt, tôi là người tu giỏi, tôi là người biết đạo. Cái gì cần thể hiện tự nhiên nó thể hiện, còn cái gì gắn thể hiện đều là giả. Một đệ tử hỏi, "Vậy nếu không có hình tướng thì ai biết mình tu?" Tổ nói: "Không cần ai biết.
(1:19:22) Khi con sống bằng tâm thanh tịnh, con không cần quảng bá như Hương Hoa không nói mà vẫn lan. Tổ kết luận buổi giảng vô niệm không phải là vô tâm mà là tâm sáng biết không chạy theo. Vô tướng không phải là vô hình mà là không chập vào hình. Vô trụ không phải là bỏ hết mà là làm tất cả mà tâm không bị buộc. Ba điều ấy như ba chân kiền giữ dững ngọn đèn trí tuệ.
(1:19:56) Người nào giữ được ba điều này thì dù ngồi giữa đời loạn, lòng vẫn là hoa sen nở trong buồn. Một sáng sớm yên tĩnh, Sương phủ lối đi. Tổ Huệ Năng đi dạo quanh sân chùa, thấy một chú tiểu đang chăm chú quét sân. Tổ dừng lại hỏi, "Con đang làm gì đó?" Chú tiểu thưa, dạ, con đang quét rác cho sân sạch. Tổ hỏi tiếp, con quét rác ngoài sân, vậy có đang quét rác trong tâm không? Chú tiểu ngơ ngác, ổ nói, rác trong tâm là gì? Là những thứ con tích lũy mà không cần thiết.
(1:20:35) Một lời chê dữ hoài, một ánh nhìn nghi ngờ, một niềm tự hào chưa buông, một mong cầu luôn mang bên lòng. Nếu chỉ quét ngoài mà không quét trong thì tâm vẫn đầy rác. Ngài nói tiếp, vô niệm là tâm không lưu giữ, rác đến thi thấy rồi bỏ, không giữ, không nhặt lại, không tiếc, tâm như mặt nước, sạch vì không giữ gì hết.
(1:21:09) Trong buổi giảng pháp chiều hôm đó, một cư sĩ hỏi: "Bạch tổ, con bị người thân hiểu lầm, giận con suốt nhiều năm, dù con đã xin lỗi vẫn không được tha thứ, con buông không được." "Xin tổ chỉ dạy." Tổ hỏi, "Con mong họ tha thứ là vì thương họ hay vì không chịu nổi cảm giác mình bị ghét?" Người ấy sửng người rồi cúi đầu đáp, "Dạ, có lẽ cả hai, nhưng đúng là con cũng sợ bị ghét.
(1:21:43) " Tổ gật đầu, "Đó chính là trụ, con trụ vào hình ảnh mình phải được thương. Khi hình ảnh đó sụp đổ, con đau. Nếu con thật sự thương thì hãy để người ấy tự do." Thương không phải là muốn nắm lấy mà là thấy người kia hạnh phúc. Dù không ở gần mình, ngài dạy buông không phải là quay lưng mà là không bắt ai phải sống theo ý mình.
(1:22:10) Khi con buông hình ảnh một cái tôi bị thương thì lòng con sẽ rộng ra, đủ chỗ cho cả người làm tổn thương mình. Đó là từ bi. Một người đến thưa, bạch tổ, con thường mơ ước thành tựu điều lớn lao trong đạo. Con mong mai sau được làm thầy giảng pháp. có đạo tràng riêng. Ổ hỏi con mong điều ấy vì lòng từ bi muốn giúp người hay vì muốn được công nhận? Người ấy im lặng.
(1:22:41) Ổ nói, "Nếu vì từ bi thì dù không ai biết đến con vẫn làm. Còn nếu vì được tán thán thì chính mong cầu đó là trụ và càng trụ càng khổ." Ngài tiếp. Người giúp đời không chờ ghi tên, người gieo hạt không đứng canh xem cây mọc làm rồi quên, đó là đạo. Còn ghi nhớ thì chẳng khác gì đem phân bón cây nhưng lại bóp nghẹt gốc rễ.
(1:23:13) Trong một buổi tối yên ả, ổ kể một câu chuyện, có một người thấy trên núi có cây thuốc quý, người ấy leo lên trèo qua gần thác, chịu biết bao thương tích. Cuối cùng đến nơi bẻ nhánh thuốc mang về, nhưng vì mệt quá ngủ quên để nhánh thuốc khô héo mất. Ổ nói, "Người ấy giống như người tu hành dùng hết sức tìm cầu pháp nhưng không sống với pháp.
(1:23:40) Họ nghe nhiều, biết nhiều, tụng nhiều nhưng không hành. Pháp nằm trong sách, trong miệng nhưng không trong tâm. Ngài dạy vô tướng là không phô trương cái biết, vô niệm là không giữ cái đã học để kêu, vô trụ là không dừng lại nơi tri thức, mà là đi vào sống thật, từng hơi thở, từng bước chân.
(1:24:11) Một người hỏi, "Bạch tổ, có phải người tu chân chính là người không cần ai giúp đỡ?" Tổ lắc đầu, "Không phải người tu chân chính là người biết nhận và buông. Nhận sự giúp đỡ trong tỉnh thức, không thấy mình là kẻ yếu, giúp người trong từ bi, không thấy mình là người trên. Cái tâm ấy là vô trụ." Ngài giảng: "Có người từ chối sự hỗ trợ vì sợ mắc nợ. Có người giúp kẻ khác nhưng trong lòng chờ đền đáp: "Đó là trụ.
(1:24:43) Vô trụ là cho mà không nhớ, nhận mà không sợ, như mây theo gió, như nước chảy, không gượng, không dừng. Một đệ tử thưa: "Bạch tổ, con có lúc rất tinh tấn, có lúc lại buông xuôi. Tâm con cứ như ngọn cỏ, gió chiều nào theo chiều ấy." Tổ hỏi, "Con có thấy mình đang trôi theo gió không?" "Dạ, có.
(1:25:15) Vậy ai là người biết mình đang trôi? Dạ là con. Tổ gật đầu. Đó là phần sáng trong con. Cái biết đó là gốc đạo. Hãy sống với cái biết ấy, không phải với ngọn gió. Tinh tấn hay buông xuôi cũng là hiện tượng. Đừng bám vào nó. Cái thấy rõ mới là con thật. Ngài nói vô niệm không phải là không khởi niệm mà là khởi rồi không đồng hóa.
(1:25:48) Như khách đến nhà mình biết mời trà nhưng không để khách lấy luôn nhà mình. Một hôm có người hỏi Bạch Tổ, khi con thấy ai khổ con rất dễ buồn theo. Đó có phải là tâm từ bi không? Ổ cười, "Nếu con buồn mà không giúp được, chỉ đắm trong nỗi buồn thì đó là trụ. Từ bi không phải là khổ theo người mà là thấy rõ khổ, biết mình có thể làm gì và làm trong an tịnh.
(1:26:20) " Ngài nói: "Vô tướng là giúp mà không tạo hình ảnh người giúp. Vô trụ là không dính vào kết quả. Người ấy nhận hay từ chối, hiểu hay không đều không ảnh hưởng lòng con. Làm mà như không, đó là đạo hạnh lớn. Cuối buổi hôm ấy, tổ kết các con hãy nhớ đạo không ở nơi xa, không nằm trong hình thức, trong danh xưng, trong giáo điều đạo nằm trong từng phút.
(1:26:54) Các con quay về chính mình, thấy niệm khởi mà không chạy theo, đó là vô niệm. Sống đơn giản, không dựng hình ảnh, đó là vô tướng. Làm mọi việc mà tâm không cột, đó là vô trụ. Ba pháp này như ba cánh sen mọc từ bùng, vương qua nước hướng về mặt trời. Người hành trì, chỉ cần không quên thì đã đi nửa đường giải thoát. Một buổi chiều, tổ Huệ Năng ngồi trong sân vắn, lặng lẽ quan sát bóng nắng nghiêng dần trên mặt đất.
(1:27:27) Một đệ tử đến bên cung kính hỏi, "Bạch tổ, con thấy người ngoài đời sống buông thả nhưng lại nhẹ nhàng vui vẻ. Còn con tu hành giữ giới, giữ tâm mà lại thấy nặng nề, đôi khi còn cô độc. Có phải con đi sai đường?" Tổ nhìn người ấy thật lâu rồi hỏi, "Con tu vì điều gì?" "Dạ, vì muốn tìm được sự bình an, thoát khổ.
(1:27:59) " Tổ nói, "Tốt." Nhưng nếu vì cầu bình an mà con thấy nặng, thì cái làm con nặng chính là cầu. Không phải giới làm con khổ mà là tâm trụ vào cái gọi là ta đang giữ giới, ta đang tu đúng. Ngài giảng tiếp, người ngoài đời vui là do họ không thấy. Con tu mà buồn là do con chưa biết buông.
(1:28:24) Khi con buông cả ta là người tu thì mọi nặng nề liền tan. Lúc đó giữ giới không còn là gánh mà là bản tánh. Một đệ tử hỏi. Bạch tổ, làm sao để phân biệt giữa tâm chân thật và vọng tâm? Tổ mỉm cười, không cần phân biệt. Chỉ cần biết rõ tâm nào đang hiện khởi và không dính vào đó thì vọng tự tan, chân tự hiện.
(1:28:53) Ngài ví dụ như người đứng trên bờ nhìn mây bay, không cần phân biệt mây tốt mây xấu, chỉ cần không chạy theo mây thì sẽ thấy trời xanh. Còn nếu cứ chỉ trích mây đen, khen mây trắng thì cả đời không thấy được trời. Tổ dạy vô niệm là cái biết không phân biệt. không can thiệp, không định danh, thấy là thấy, biết là biết, nhưng không vướng mắt.
(1:29:24) Một hôm, có người hỏi, "Bạch tổ, tại sao Phật dạy từ bi mà người tu hành lại có lúc cần nghiêm khắc, thậm chí nói lời nặng?" Tổ đáp: "Từ bi không phải là dịu dàng suốt ngày. Từ bi là làm điều gì lợi ích nhất cho người, dù phải chịu họ ghét." Ngài kể có lần một vị tăng làm sai, ta quở rất nặng. Người ngoài tưởng ta sân, nhưng ta quở để cứu anh ta khỏi cái hố sâu.
(1:29:54) Nếu ta ngại làm anh ta buồn thì đó là từ bi vị kỷ chỉ giữ mình nhẹ, không thật lo cho người. Tổ kết luận: "Vô tướng là không chấp vào dáng vẻ của từ bi. Vô trụ là không giữ tâm ta đang giúp, ta đang từ bi. Khi con hành động vì lợi ích, trong sáng không bám vào kết quả, đó là từ bi chân thật.
(1:30:22) Một người học trò cũ trở về thăm, thưa với tổ: "Bạch tổ, ngày trước con mê mờ, nay đã hiểu phần nào giáo pháp, nhưng khi trở về đời sống thường, con lại thấy tâm mình dễ bị cuốn theo. Có lúc con còn tự trách, thấy mình chưa đủ kiên cố." Tổ nhẹ nhàng nói, "Chính vì con biết mình dễ cuốn theo nên con đã bước vào chánh đạo.
(1:30:50) Kẻ mê không biết mình mê, người tỉnh thì thấy rõ tâm mình trôi nổi. Ngài tiếp, nhưng đừng trách mình, cái trách đó cũng là trụ. Hãy nhìn tâm như người mẹ nhìn con thơ, thấy nó chạy nhưng không la rầy, chỉ dịu dàng gọi về. Mỗi lần con trôi, hãy biết rồi quay lại. Đừng lên án, đừng tự ti. Tâm như nước, chỉ cần ngừng khuấy, nó sẽ trong.
(1:31:26) Một hôm có người đến xin pháp danh, nói, "Bạch tổ, con mong có pháp danh để tinh tấn hơn, để có thêm trách nhiệm với việc tu." Tổ hỏi, "Nếu không có tên, con có còn tu không? Người ấy ngập ngừng rồi đáp, "Dạ, có lẽ cũng tu, nhưng sẽ thấy lạc lỏng." Tổ gật đầu, "Đó là do con trụ vào hình thức. Pháp danh chỉ là phương tiện nhắc nhở. Nhưng nếu con lấy đó làm điểm tựa, thấy mình cao hơn, thấy mình đặc biệt thì pháp danh trở thành chướng ngại.
(1:31:59) Ngài nói vô tướng là tu mà không cần chứng nhận, tâm tự biết là đủ. Không cần áo, không cần danh xưng, không cần được gọi mà đạo vẫn hiện giữa lòng đời. Tổ có lần hỏi đại chúng, "Khi các con nghe một người chê mình, phản ứng đầu tiên là gì?" Một người đáp, "Dạ, thấy buồn hoặc phản bác.
(1:32:30) " Người khác nói, "Dạ, con lặng im nhưng trong lòng vẫn giận." Tổ gật đầu, "Đó là vì các con trụ vào hình ảnh tôi là người tốt. Khi hình ảnh ấy bị tổn thương, tâm liền loạn. Ngài dạy, nếu các con sống mà không trụ vào tôi thì khen chê chỉ là gió hoa tai. Gió mát thì nhận, gió độc thì đi, nhà không cửa thì gió chẳng trú được.
(1:33:01) Vô trụ là nhà không cửa, không danh, không hình. không bản ngã thì lời ai cũng không trụ lại được trong tâm. Một lần khác, một chú tiểu hỏi, "Bạch tổ, có người nói tu là phải buông hết gia đình, tiền bạc, công việc mới gọi là tu chân chính, có đúng không?" Tổ mỉm cười. Nếu buông ngoài mà trong còn dính thì chưa gọi là tu. Nếu còn ghét của cải, sợ tình cảm, tránh xa cuộc đời thì vẫn là một kiểu trụ.
(1:33:34) Ngài giảng tu không phải là bỏ cái ngoài mà là không bị ràng buộc bởi cái ngoài. Con vẫn có nhà, có vợ con, có công việc nhưng lòng không trụ nơi đó. Làm hết lòng, sống có nghĩa rồi buông mọi kết quả. Như thế mới là đạo giữa đời. Tổ kết lại phần giảng trong buổi tối hôm ấy. Người hiểu vô niệm thì thấy muôn cảnh mà tâm không dính.
(1:34:06) Người sống vô tướng thì giữa chợ vẫn an như rừng vắn. Người hành vô trụ thì dù việc đến tay cũng nhẹ như không. Con đường tu không phải đi xa mà là quay lại. Không phải thêm gì mới mà là bớt những cái không cần. Không phải thắng ai mà là thắng chính cái tâm hay trụ. Khi tâm không trụ, đó là lúc Phật hiện. Một hôm, một vị tăng trẻ đến gặp tổ, vẻ mặt hoan mang.
(1:34:36) Bạch tổ, con thường thấy mình tu không bằng người khác. Họ thiền sâu, tụng kinh giỏi, hiểu đạo lý rộng. Còn con nhiều khi chỉ lo quét dọn, nấu ăn, chẳng có thời giờ học hành, con sợ mình mãi mãi không ngộ." Tổ nhẹ nhàng nhìn vị ấy hỏi, "Khi con nấu ăn, tâm con có đang lo nghĩ điều khác không?" "Dạ không, con tập trung vào từng động tác.
(1:35:12) Khi con quét sân, con có trách móc ai vì việc đó không?" "Dạ không. Con làm trong vui vẻ. Tổ mỉm cười. Thế thì con đang tu rất sâu. Tu không phải là thiền sâu bao nhiêu giờ, thuộc bao nhiêu bài kinh, mà là sống trọn với từng khoảnh khắc, tâm không dính mắt. Đó là vô niệm. Ngài nói, có người ngồi yên nhưng tâm rong rủi, có người bận rộn nhưng lòng rỗng rang.
(1:35:39) Cái làm nên đạo không nằm trong hình thức mà nằm trong sự vắng mặt của bản ngã nơi từng việc làm. Một cư sĩ hỏi, "Bạch tổ, con nghe nói phải buông ngã chấp, nhưng khi không còn cái tôi thì còn ai tu, ai sống? Có phải như vậy là rơi vào chỗ trống rỗng giảng.
(1:36:07) Cái tôi cần buông không phải là cái đang sống mà là cái tưởng tượng ra tôi tốt hơn người, tôi giỏi, tôi thua kém, tôi là người đặc biệt. Những cái đó chỉ là lớp vỏ, khi buông xuống cái thật mới hiện. Ngài ví dụ như cũ hành, bóc từng lớp vỏ, càng bóc càng trong. Cái nhân không hiện lộ nếu con cứ giữ lớp vỏ, nhưng bóc xong cái thật vẫn còn. Buông cái tôi ảo để sống với cái tâm chân thật sáng biết mà không tên gọi.
(1:36:40) Đó là sống bằng vô tướng. Một hôm, một người đến chùa với vẻ khổ sở. Con mất hết tài sản sau biến cố lớn. Con từng là người có địa vị, nay trắng tay không ai thèm nhìn. Con thấy đời bất công, tâm con đầy oán giận. Ổ hỏi khi con có địa vị con có chắc rằng mình sẽ giữ mãi không? Dạ, lúc đó con không nghĩ đến mất. Ổ nói đó là gốc khổ.
(1:37:14) Vì trụ vào cái tạm nên khi nó mất còn đau. Nếu lúc có con biết nó là tạm thì khí mất, lòng con vẫn an. Vì đâu có gì thật sự mất. Nếu con chưa từng thật sự có, ngài tiếp vô trụ không phải là nghèo khó mà là không để vật chất làm chủ tâm. Khi giàu không kêu, khi nghèo không khổ, khi được không mừng, khi mất không buồn, đó là tâm đã không trụ.
(1:37:50) Tổ dạy cái gì cũng có thể là nơi tu, nếu tâm không dính. Cái gì cũng có thể là chướng ngại, nếu tâm trụ vào nó. Lời khen nếu trụ vào đó trở thành độc dược. Lời chê nếu không trụ trở thành bài học. Người thương nếu trụ vào họ sinh khổ. Người ghét nếu không trụ cũng là thiện tri thức. Một đệ tử hỏi Bạch Tổ: "Vậy làm sao để biết mình còn trụ?" Ổ đáp: "Khi con bị dao động bởi điều gì, hãy hỏi tâm mình đang bám vào đâu? Nếu có một nơi bám thì đó là trụ.
(1:38:32) " Thấy được là bước đầu. Biết rồi, mỉm cười, không theo, dần dần sẽ thoát. Tổ kể có một người đi tìm kho báo, anh ta mang theo bản đồ đi khắp rừng sâu. Một hôm, bản đồ rơi xuống suối. Anh hoảng loạn, dậm chân khóc vì mất bản đồ mà không biết rằng nơi mình đang đứng chính là mỏ vàng.
(1:39:04) Ngài giảng cái bản đồ là kinh sách, giáo lý, tri thức, nó giúp con hướng đạo. Nhưng đến một lúc, nếu con cứ giữ bản đồ mà không dám đặt chân xuống, con không bao giờ tới đích. Khi tâm lặng thấy biết rõ ràng chính là đến vô tướng là sống bằng đạo, không cần bản hiệu. Vô niệm là đi mà không cần ghi nhớ từng bước. Vô trụ là đến mà không cần nói, ta đã đến.
(1:39:37) Một vị tăng hỏi, Bạch Tổ, đôi khi con làm việc thiện nhưng trong tâm lại khởi nghĩ mình tốt thật, người khác sao không làm giống mình? Tổ hỏi, "Khi nghĩ như vậy, con có thấy tâm con vui không?" "Dạ không, con thấy nặng, thấy bất mãn." Tổ gật đầu, "Vì con đang dính vào cái tướng của công đức. Người thật sự có công đức là người không còn thấy mình đang làm gì đặc biệt.
(1:40:08) Ngài nói như mặt trời soi chiếu, không tự hào gì đã chiếu sáng, như mưa rơi, không kể công gì đã tưới đất. Người tu cũng vậy, làm rồi quên. Đó mới là đạo hạnh sâu dày. Vô trụ là cho mà không nắm, làm mà không kể, giúp mà không mong ghi công. Tổ kết thúc buổi giảng với một bài kệ, tâm như trăng sáng rọi hư không, không dính một mây, chẳng trụ lòng, dù giữa bụi trần, lòng vẫn sạch, không thêm không bớt đạo thông vong.
(1:40:49) Ngài nhìn đại chúng từ bi dặn dò, "Đừng để ba chữ vô niệm, vô tướng, vô trụ chỉ nằm trong miệng. Hãy để nó thấm vào từng bước chân, từng lời nói, từng ánh nhìn. Khi đó các con không cần đi tìm đạo nữa, vì đạo đang chính là các con." Một hôm khi trời lặng gió, tổ Huệ Năng đang ngồi tỉnh lặng bên hiên chùa. Một người Lữ Hành đến từ xa lạy tổ rồi thưa: "Bạch tổ, con đã đi qua nhiều nơi, học nhiều pháp, hành nhiều hạnh mà tâm vẫn chưa yên. Xin tổ chỉ cho con đường chấm dứt mọi rối loạn.
(1:41:30) " Tổ hỏi, "Trong suốt hành trình ấy có lúc nào con không cầu thêm điều gì? Người ấy suy nghĩ rồi lắc đầu, "Dạ chưa, vì con sợ nếu không học thêm thì sẽ tục lùi." Tổ gật đầu, "Đó là cái trụ rất vi tế, trụ vào sự cầu tiến.
(1:41:57) Không phải cầu là sai, nhưng nếu cái cầu ấy khiến tâm con không bao giờ dừng lại thì con sẽ không bao giờ thấy được mặt nước phẳng lặng trong lòng." Ngài tiếp: "Vô trụ là khi tâm không cần chỗ bám. Không bám vào thành tựu, cũng không bám vào thất bại. Đó là tự tại. Một đệ tử hỏi, "Bạch tổ, có phải muốn tu nhanh thì phải tránh xa thế gian, xa người đời?" Tổ hỏi, "Khi con ở với người đời, điều gì khiến con khổ?" "Dạ, vì họ hay phiền phức, ganh tỵ, thị phi, khiến tâm con dễ động.
(1:42:38) " Tổ nói vậy là vì tâm con chưa đủ định, không phải lỗi ở đời. Nếu con rốt vào núi để tránh đời thì chẳng khác gì người bị gió thổi, thay vì luyện sức đứng dững lại trốn vào hang. Ngài dạy vô niệm không cần ở đâu, chỉ cần ở đây mà tâm không bị lôi. Vô tướng là đi giữa chợ mà không trụ hình, vô trụ là sống giữa người mà lòng không phân biệt. Khi con sống được như thế thì chợ cũng là thiền đường.
(1:43:12) Một người hỏi Bạch Tổ, tại sao khi con giúp người mà không được ghi nhận, lòng lại buồn? Tổ đáp: "Vì con giúp với kỳ vọng, con gieo mà muốn gặt ngay. Cái làm con khổ không phải vì người kia vô ơn mà vì con trụ vào lòng biết ơn của họ." Ngài nói người giúp đúng pháp là người không mong ghi nhận. Như ánh nắng chiếu lên hoa, hoa nở rồi tàn, nắng không hề để tâm.
(1:43:41) Vô trụ là khi hành thiện mà không trụ vào thiện, đó mới là Bồ Tát đạo. Một buổi chiều có người đến hỏi, "Con luôn cố giữ chánh niệm, nhưng chỉ cần một chút sơ hở là vọng tưởng chen vào. Như vậy có phải là con tu chưa đủ?" Tổ giảng chánh niệm không phải là giữ cho vọng không khởi, mà là khi vọng khởi liền biết.
(1:44:08) Biết rồi không theo, không ghét, đó là chánh niệm. Vô niệm không phải là không có niệm mà là không bị trói bởi niệm. Cái thấy không bị cuốn chính là trí. Ngài nói khi con đang lắng nghe ta mà bỗng một ý nghĩ chen vào. Nếu con nhận ra nó mỉm cười rồi trở lại với hơi thở, đó là tu.
(1:44:33) Còn nếu con trách bản thân gì đã nghĩ linh tinh, đó là trụ. Một đệ tử trẻ sau thời gian vào rừng nhập thất, quay về chùa với vẻ buồn. Bạch tổ, trong rừng không ai quấy rầy, nhưng con thấy lòng mình vẫn vọng, vẫn bất an. Con tưởng xa thế gian là đủ. Tổ cười hiền. Rừng không vọng nhưng tâm con còn vọng.
(1:45:00) Người tu mà nghĩ rằng chỉ cần đổi chỗ là đổi được tâm thì đó là ngộ nhận lớn. Ngài dạy nếu con không thấy vọng nơi tâm thì dù ở đâu cũng không bình yên. Còn nếu con thấy rõ buông dần thì ngay giữa chợ, giữa phố cũng là rừng thiền. Vô tướng là không tìm hình thức để yên. Yên là từ bên trong, không cảnh nào giữ được tâm lâu bằng cái thấy biết không vướng bận.
(1:45:33) Một hôm có người hỏi, "Bạch tổ, khi con lạy Phật, con thấy lòng an, nhưng có người nói Phật ở trong tâm lạy làm gì? Còn bối rối không biết ai đúng." Tổ đáp: "Người nói Phật ở trong tâm là đúng. Người lạy Phật để an lòng cũng không sai, nhưng nếu lạy giới lòng thành không cầu gì, chỉ để tan ngã mạng thì đó là đạo.
(1:46:00) Còn lạy mà mong được ban ơn thì đó là trụ. Ngài giảng pháp nào cũng là phương tiện, quan trọng là tâm hành pháp đó ra sao. Vô tướng là không dính vào hình thức hành trì. Lạy mà không thấy ta đang lạy, đó là chân hạnh. Một đệ tử già thưa, "Bạch tổ, tuổi con lớn rồi, trí nhớ giảm, ngồi thiền không lâu được, tụng kinh cũng quên câu. Vậy con còn tu được không?" Tổ nhìn đệ tử nói bằng vọng triều mến, "Tôi không nằm ở trí nhớ, không nằm ở thời gian ngồi.
(1:46:42) Tằm ở phút giây con biết tâm mình đang ở đâu. Khi con đi chậm mà lòng không vội, đó là tu. Khi con quên lời kinh nhưng nhớ giữ tâm thiện, đó là tu." Vô niệm là không buồn vì mình quên. Vô trụ là không sợ mình thua kém ai. Vô tướng là không phân biệt già trẻ, nhanh chậm, chỉ sống đúng với tánh mình, trọn vẹn và an nhiên.
(1:47:12) Cuối buổi giảng ổ ôn tồn, mỗi người có một duyên, một căn tánh. Đừng so sánh, đừng bắt mình như người khác. Tu là quay về, không phải hóa thành người khác. Khi tâm không còn mong cầu, không còn hình bóng, không còn chỗ dựa, đó là khi con bắt đầu chạm đến tự do chân thật.
(1:47:37) Đạo không nằm trong pháp môn mà nằm trong cái tâm đang dùng pháp môn ấy. Tâm ấy phải rỗng, không trụ, không giữ thì mới là đạo sống. Một buổi sáng, khi Sương còn văn lối trước chùa, Tổ Huệ Năng đang thiền hành thì một nhóm cư sĩ đến bái lễ. Một người trong nhóm thưa, "Bạch tổ, con thường nghe rằng tâm bình thì thế giới bình, nhưng làm sao giữ được tâm bình khi ngoài kia đầy điều trái ý." Tổ dừng bước, quay nhìn người ấy.
(1:48:07) Vì con muốn thế giới thuận theo tâm mình nên tâm con chưa bình. Nếu con để tâm thuận theo bản tánh, không cưỡng cầu, không chống đối thì dù thế giới thay đổi, tâm vẫn bình. Ngài nói tiếp, "Tâm bình không phải vì hoàn cảnh an mà là vì không trụ vào hoàn cảnh. Tâm như nước trong, dù mưa gió vẫn soi được trăng.
(1:48:39) Vô trụ là khi tâm không cần điều gì đứng yên để nó yên, đó là chân an." Một đệ tử hỏi, "Bạch tổ, làm sao để giữ đạo giữa cuộc đời nhiều thị phi?" Tổ hỏi lại, "Khi ai đó thì phi con, con phản ứng thế nào?" "Dạ, con thường im lặng bên ngoài nhưng trong lòng bực bội." Tổ gật đầu: "Vì con còn trụ vào cái danh, khi danh bị đụng, lòng bị động.
(1:49:12) Nếu con không còn thấy cái danh ấy là mình thì ai động gì cũng không chạm được con." Ngài dạy vô tướng là không thấy có một cái tôi phải bảo vệ. Khi ấy người chê con mỉm cười, người khen con mỉm cười. Tâm như gương soi tất cả giữ lại không gì. Một hôn một vị tăng hỏi bạch tổ, nếu vô niệm là không bám vào ý niệm, vậy còn chí nguyện, còn lý tưởng thì sao? Còn bỏ hết thì sống để làm gì? Ổ đáp: Vô niệm không phải là sống không mục tiêu mà là sống mà không để tâm bị trói bởi mục tiêu.
(1:49:56) Con vẫn phát nguyện, vẫn làm, vẫn hướng đến điều lành nhưng không dính vào cái mình đang làm. Làm việc thiện nhưng không bị cái thiện đó làm mình kêu. Theo chí nguyện nhưng không bị nó làm mình hối thúc, áp lực, mỏi mệt. Đó là người có đạo lực. Tổ kết luận: "Có chí nguyện mà không dính, đó là trí, có hành động mà không trụ, đó là tu.
(1:50:27) " Một cư sĩ hỏi, "Bạch tổ, vợ con không tu, thường ngăn cản con. Con buồn thấy mình lạc lỏng, làm sao con giữ tâm tịnh giữa gia đình như thế? Tổ hỏi: "Con tu là để chứng minh điều gì?" "Dạ, con chỉ muốn tìm an lạc. Vậy khi ai cản? Con buồn, tức là con trụ vào hình ảnh người tu phải được ủng hộ." Tổ giảng, hãy tu như người thắp đèn giữa gió, không mong ai che giúp, chỉ khéo giữ ngọn lửa bên trong.
(1:51:03) Còn ai thổi tắt thì thầm thấp lại, không trách, không phiền. Vô trụ là không cần hoàn cảnh thuận để tu mà lấy nghịch cảnh làm nơi luyện tâm. Một buổi chiều khi hoàng hôn nhuộm vàng ngọn cỏ, ổ hỏi chúng, "Các con nghĩ điều gì khiến người tu hành dễ dừng lại nửa đường?" Một người đáp, "Vì gặp chướng duyên tâm nản, người khác nói, vì thấy người khác vượt xa mình, sinh tự ti.
(1:51:41) " Tổ mỉm cười, cả hai đều đúng, vì đều do tâm trụ. Trụ vào mong cầu, gặp chướng ngại liền nản, trụ vào hình ảnh bản thân, thấy người hơn liền buồn. Nếu không trụ thì đường nào cũng là đường? Ngài dạy đạo không dành cho người mau nản, cũng không dành cho người chỉ tìm cảm giác, mà dành cho người thấy rõ vọng khởi rồi mỉm cười không theo. Cứ như thế từng bước như nước thấm đá.
(1:52:15) Một vị sư lớn tuổi hỏi, "Bạch tổ, con sợ chết không phải vì thân hoại mà vì sợ mình chưa thật sống đạo." Tổ hỏi, "Con nghĩ sống đạo là thế nào?" "Dạ, là giữ giới nghiêm, hành trì đầy đủ, không lỗi lầm." Tổ nói, "Nếu con nghĩ như thế thì suốt đời con chỉ chạy theo hình bóng. Vì không ai hoàn hảo. Mỗi sát na là cơ hội bắt đầu. Con chỉ cần sống trọn một phút với tâm không trụ, phút đó là đạo.
(1:52:49) Ngài nói chết không đáng sợ. Sợ là chưa bao giờ sống thật. Mà sống thật là khi tâm con không còn nơi để bám, không còn vai để diễn, không còn cảnh để dính. Đó là tự do. Cuối buổi giảng hôm ấy, ổ dặn các con đừng cầu tìm sự an lạc vĩnh viễn. Hãy học cách an trong từng phút loạn. Đừng tìm một nơi không thay đổi. Hãy tìm cái tâm không đổi theo nơi.
(1:53:23) Khi không trụ vào sắc thì đẹp xấu không làm động. Khi không trụ vào âm thanh thì khen chê chẳng còn vọng. Khi không trụ vào cảm thọ thì khổ lạc không còn ràng buộc. Đó là tu và tổ kết lại. Nếu các con sống được với một niệm vô trụ thì dù chưa ngộ cũng đã gần đạo, dù chưa chứng cũng đã bước ra khỏi mê. Mỗi ngày chỉ cần quay về như vậy thì đạo không rời các con.
(1:53:57) Trước ngày viên Tịch, tổ Huệ Năng nhóm họp đệ tử, vọng từ hòa nhưng dứt khoát. Ta sắp rời thân tứ đại, nhưng đạo không có đến đi. Thân tan, pháp còn, nhưng pháp này không nằm trong lời, trong chữ pháp này nằm trong tâm các con. Nếu các con biết sống với ba điều, ta thường nhắc, vô niệm, vô tướng, vô trụ. Một đệ tử nghẹn ngào, "Bạch tổ, khi thầy đi rồi, làm sao chúng con biết mình không lạc đường?" Tổ hỏi lại, "Khi các con đi trong rừng không có ai dẫn thì các con nhìn gì?" Dạ. Nhìn ánh mặt trời. Tổ gật đầu. Đúng vậy.
(1:54:43) Cái sáng trong lòng các con là ánh mặt trời. Khi thấy vọng mà không chạy theo, đó là mặt trời đã chiếu. Khi làm mà không cầu, không kể, đó là mặt trời đang rọi. Khi thấy mọi hình tướng chỉ là giả hợp, đó là sáng tỏ rồi. Ngài nói tiếp, "Các con hãy nhớ, đừng tìm ta trong di ảnh, đừng dựng tượng ta mà quên lời ta.
(1:55:14) Đừng lặp lại lời ta mà không sống được với điều ta sống. Vô niệm là không giữ gì, kể cả hình ảnh của ta. Vô tướng là không biến ta thành biểu tượng. Vô trụ là không để lời dạy này thành gánh nặng. Hãy sống như mặt trăng, im lặng mà chiếu sáng. Một đệ tử già rơi nước mắt. Bạch tổ, con nguyện đời đời sống theo pháp này, nhưng sợ mình vô minh, một lúc nào đó lại quên mất.
(1:55:48) Tổ nói, "Không sao, quên thì quay lại, mỗi niệm biết mình quên là đã nhớ." Người ngộ không phải là người không bao giờ lầm, mà là người biết quay về mà không trách mình. Đừng cầu giữ mãi sự tỉnh giác. Hãy học cách quay lại thật nhanh. Mỗi lần quay lại là mỗi lần ánh sáng thêm dững. Ngài mỉm cười. Tu là vậy, không phải đi nhanh mà là quay về đều đặng.
(1:56:16) Ngài nhìn mọi người lần cuối cùng, từ tốn nói, "Ta không để lại gì cho các con, vì đạo không có hình, chỉ có một điều cuối cùng ta nhắn nhủ, hãy sống như thể chưa từng biết đạo, để mỗi phút đều là một khám phá. Hãy hành như thể chưa từng hành trì, để từng hơi thở đều mới mẻ.
(1:56:40) Hãy buông như thể chưa từng bám, để từng bước là tự do. Khi tâm không trụ thì tất cả mọi nơi đều là đạo tràng. Khi tâm không chấp thì người khen hay chê đều là thiện tri thức. Khi tâm không giữ gì thì một cành hoa rơi cũng là pháp. Trong giờ phút lặng lẽ, ngài nhắm mắt nhẹ như lá rụng, không ai khóc lớn. Cả chùa tỉnh lặng như đất trời cũng cúi đầu.
(1:57:11) Nhưng trong lòng đại chúng ai nấy đều biết, tổ vẫn còn trong từng lời dạy, trong từng bước thiền hành, trong từng giây phút người tu quay về với chính mình. Một tấm bia đá ghi lại lời cuối. Tâm không trụ, pháp không giữ, người không chấp, đó là đạo. Vô niệm là gốc sáng suốt, vô tướng là gốc từ bi, vô trụ là gốc giải thoát. Từ đó bao thế hệ sau tiếp nối chẳng phải bằng sách dở mà bằng cách sống.
(1:57:44) Sống như tổ không vướng một chữ mà chữ nào cũng là đạo.
Từ Pháp Bảo Đàn Kinh — Basé sur Le Sūtra de l'Autel (ou de la Tribune ou de l’Estrade) du Trésor du Dharma.
"Le Sixième Patriarche Huệ Năng enseigne : La Non-
Voici une brève explication des termes :
Vô Niệm (Non-
Vô Tướng (Sans-
Vô Trụ (Non-
Ces trois principes sont au cœur de l’enseignement du Zen selon Huệ Năng, visant à libérer l’esprit de l’attachement et à réaliser la nature véritable
Namo Maître Originel Shakyamuni Buddha.
Salutations respectueuses, chers amis du Dharma, chers amis prédestinés, proches et lointains, qui avez apaisé votre cœur pour écouter cette chaîne aujourd'hui. Avant de commencer l'histoire sur les profonds enseignements du Sixième Patriarche Hui Neng, le grand sage du Bouddhisme Zen, permettez-
Si vous ressentez la fraîcheur de ces enseignements, veuillez avoir la bienveillance de cliquer sur le bouton d'abonnement pour préserver ensemble la lumière du Dharma authentique. Veuillez cliquer "J'aime" pour que le son du Dharma se propage au loin, vers ceux qui sont prédestinés et qui en ont besoin. Et si possible, laissez un commentaire ci-
Une fois de plus. Namo Amitabha Buddha. Puisse chaque minute d'écoute aujourd'hui être une minute de paix. Puisse chaque mot entendu être une graine d'éveil semée dans l'esprit.
Au milieu du courant de la vie qui défile comme un torrent, les êtres humains cherchent sans cesse un refuge. Certains le cherchent dans les temples, d'autres dans les sutras. D'autres encore parcourent montagnes et vallées à la recherche d'un maître éclairé pour leur montrer le chemin. Mais toute cette quête est arrêtée par une question : qu'est-
Le Sixième Patriarche Hui Neng a dit un jour : "Si une personne sait prendre l'esprit comme maître, sait clairement si son esprit est illusoire ou calme, elle n'a pas besoin de chercher bien loin. Cet esprit est le Bouddha." Ainsi, pour une cultivation authentique, celui qui étudie la Voie doit comprendre trois choses fondamentales : La Non-
Ce ne sont pas seulement trois termes abstraits, mais trois portes menant à l'esprit véritable. Celui qui les comprend ouvre la grande porte. Celui qui ne comprend pas, même s'il récite des milliers de sutras ou se prosterne pendant 10 ans, restera seulement au seuil de la Voie.
Hui Neng, alors qu'il n'était encore qu'un laïc, un bûcheron illettré qui n'avait jamais appris à lire ni ne comprenait les sutras, entendit une phrase du Sutra du Diamant : "Produire l'esprit sans qu'il ne demeure nulle part." À cet instant, son esprit s'illumina, comme si les nuages se dissipaient pour révéler le soleil. Cette vision ne venait pas de l'étude. Cet éveil n'était pas le fruit du raisonnement. C'était une perception directe, un éveil soudain de sa propre nature.
Ceux qui écoutent jusqu'ici se demanderont sûrement : qu'est-
Hui Neng a enseigné à ses disciples : "Pour le confus qui pratique le Dharma, le Dharma devient un obstacle. Pour l'éveillé qui pratique le Dharma, le Dharma devient un chemin." Ainsi, la racine de la cultivation ne réside pas dans la forme, mais dans un esprit libre d'attachement. Nous vivons dans le monde : les yeux voient les formes, les oreilles entendent les sons, le nez sent les odeurs, le corps ressent le toucher, l'esprit entre en contact avec les phénomènes... tout cela fait naître des pensées. Mais si chaque pensée est retenue, analysée, aimée ou détestée, l'esprit entre immédiatement en agitation. Si l'on voit sans retenir, si l'on entend sans y demeurer, c'est la non-
Le Patriarche enseigne : "Le Dharma n'est pas duel. L'illusion et l'éveil sont séparés par une seule pensée." Quelle est cette pensée ? C'est la pensée dans laquelle nous demeurons, à laquelle nous nous attachons, celle que nous appelons "ce que je pense", "ce que je vois". Une fois que l'on lâche ce "je", la pensée retourne à sa nature. L'illusion est alors Bodhi (Éveil). Le pratiquant n'a pas besoin de se forcer à ne pas penser. Car la nature de l'esprit est de produire d'innombrables pensées. La cultivation consiste à regarder directement le flux des pensées, sans être entraîné par lui, et sans lui résister. C'est comme regarder les nuages passer : savoir qu'ils sont des nuages, sans avoir besoin de les poursuivre ou de les chasser.
Certains voient que la vie est souffrance et abandonnent tout pour se retirer dans les montagnes. Mais si l'esprit s'attache encore à l'idée que "je suis en train de pratiquer", "je suis en train de quitter le monde", alors il y a encore l'ombre des formes. Le Patriarche enseigne : "L'esprit quitte les formes" ne signifie pas fuir le monde, but is de vivre au milieu du monde sans être entraîné par lui. C'est là la véritable capacité du pratiquant. Et enfin, la non-
Les gens du monde s'attachent à toutes sortes de choses : la richesse, la renommée, les louanges, la beauté. Mais le plus effrayant est de s'attacher à ses propres pensées. Croire que ses propres idées sont justes, que ce que l'on comprend est la vérité, voilà la racine de l'ignorance. Le Patriarche a dit : "Produire l'esprit sans qu'il ne demeure nulle part", cela signifie qu'il ne faut demeurer nulle part pour que l'esprit véritable puisse naître. Ne pas demeurer ne signifie pas ne rien faire, mais faire toute chose avec un esprit détaché. C'est comme un batelier sur la rivière : il n'embrasse pas le courant, ni ne lui résiste, mais il sait suivre le courant pour avancer.
Dans le Sutra du Diamant, le Bouddha enseigne : "Si un Bodhisattva pratique encore le don en demeurant dans les formes, ce n'est pas la véritable pratique du don." Car s'il y a encore demeure, il y a encore discrimination. Faire le bien mais attendre une récompense en retour, ce n'est pas encore l'acte d'un Bodhisattva. Le Patriarche Hui Neng a dit : "Si le pratiquant demeure encore dans l'environnement, l'environnement contrôlera son esprit. S'il ne demeure pas dans l'environnement, l'esprit maîtrisera l'environnement."
Les gens pensent souvent que lâcher prise signifie abandonner. Mais lâcher prise ici, c'est lâcher l'attachement, le fait de s'arrêter à un point. Ne pas demeurer, c'est ne pas s'arrêter dans le passé, ne pas rester coincé dans le futur, mais vivre le présent avec une pleine conscience. Le Patriarche explique : "Les êtres sensibles errent dans le cycle des renaissances parce qu'ils demeurent dans l'illusion. S'ils ne demeurent pas, il n'y a plus de naissance ni de mort." L'attachement est la racine de la naissance et de la mort. Une fois que l'on voit clairement que la nature originelle ne va ni ne vient, où y a-
Ceux qui écoutent jusqu'ici peuvent encore trouver ces trois mots – non-
Alors, s’il existe une manière de vivre où tu continues à travailler, à vivre au milieu du monde, mais où ton esprit ne se laisse pas emporter par les rivalités, le gain et la perte, est-
Un jour, un disciple demanda au Patriarche Hui Neng : "Maître, je récite les sutras chaque jour, je médite, je suis végétarien, j'observe les préceptes. Peut-
Le Patriarche s'arrêta un instant, puis reprit : "Si ton esprit est calme sans être confus, lumineux sans être agité, c'est la vision de la Prajna (sagesse). Et pour y parvenir, tu dois d'abord
La sans-
Un jour, un jeune moine demanda au Patriarche : "Je pratique, mais je suis constamment agité. Parfois je suis diligent, parfois paresseux. Parfois je vois clairement mon esprit, parfois c'est comme si j'étais aveugle. Est-
Une personne vint demander au Patriarche de lui enseigner comment pratiquer. Le Patriarche ne dit rien, il lui demanda simplement d'aller puiser de l'eau, de balayer la cour, de cuisiner le riz. Après trois mois, cette personne demanda : "Maître, pourquoi ne m'avez-
Le Patriarche enseigne : "Le véritable pratiquant ne quitte pas le monde, il voit le monde comme un rêve. Il ne fuit pas le profane, il n'est pas souillé par les affaires profanes. Un lotus pousse dans la boue mais ne sent pas la boue. Une personne vivant au milieu de la poussière mais dont le cœur n'est pas touché par la poussière, voilà celui qui comprend la non-
Arrivé ici, si l'auditeur a ressenti un peu de la lumière des paroles du Patriarche, qu'il se tourne vers lui-
Un jour, alors que l'aube se levait, le Patriarche Hui Neng passa devant la salle de méditation et vit un groupe de disciples en pleine discussion animée. L'un disait qu'il fallait couper toutes les pensées illusoires pour pouvoir pratiquer. L'autre disait qu'il fallait quitter tous les environnements profanes pour atteindre la libération. Le Patriarche s'arrêta et demanda calmement : "De quoi discutez-
Le Patriarche raconta alors une petite histoire. Il y avait un homme qui, chaque jour, polissait le miroir de sa maison jusqu'à ce qu'il brille, mais un jour, il décida de peindre la surface du miroir, pensant qu'ainsi il brillerait éternellement. Résultat, le miroir ne pouvait plus rien refléter. Le Patriarche demanda : "Cet homme a-
Un jour, le Patriarche passa près de la cuisine et vit un jeune novice (samanera) qui lavait une marmite. Le Patriarche demanda : "Que fais-
Le Patriarche enseigna un soir pluvieux : "Certains pratiquent pendant 10 ans et tournent encore en rond à la porte du Zen. Certains entendent une seule phrase et s'éveillent instantanément. La différence ne réside pas dans le temps, mais dans le fait que l'esprit accepte de lâcher prise ou non." Un disciple demanda : "Lâcher prise, mais lâcher quoi ?" Le Patriarche répondit : "C'est lâcher le désir de 'devenir' quelque chose. Car ce désir est déjà une demeure. Quand tu penses que tu 'dois' atteindre quelque chose, c'est que tu essaies de saisir. La pratique n'est pas une ascension de montagne, c'est un processus de retour. Ce n'est pas ajouter, c'est enlever. Ce n'est pas atteindre, c'est reconnaître." Le Patriarche regarda l'assemblée et dit : "La non-
Un moine demanda au Patriarche : "Maître, j'observe les préceptes avec soin, je maintiens une attitude digne, je ne manque pas une seule récitation de sutra, mais mon esprit est toujours agité. Je ne comprends pas pourquoi." Le Patriarche demanda : "Quand tu observes les préceptes, y a-
Un matin, tôt, le Patriarche était assis en méditation dans la forêt. Un jeune novice s'approcha et demanda : "Maître, pourquoi ai-
Le Patriarche donna un jour cet exemple simple : un verre vide, si on y verse de l'eau, il se remplit. Un verre déjà plein, on ne peut rien y ajouter. Celui qui vient à la Voie, si son esprit est déjà plein de théories, plein de préjugés, il lui est difficile de recevoir la vérité. Le Patriarche enseigna : "La sans-
Un soir, alors que le soleil se couchait, le son d'une flûte résonna au loin. Un disciple l'entendit et ressentit une grande joie. Il se tourna vers le Patriarche : "Maître, le son de la flûte est si beau, il apaise mon cœur." Le Patriarche demanda : "La beauté est-
Le Patriarche a dit : "Si une personne sait vivre avec ces trois principes – non-
Un jour, un visiteur venu de loin vint rendre hommage au Patriarche et dit : "J'ai étudié tous les traités, lu le Tripitaka (les trois corbeilles), récité les sutras des milliers de fois, mais mon esprit reste vide et agité." "S'il vous plaît, Maître, montrez-
Une nuit de pleine lune, un jeune samanera demanda au Patriarche : "Maître, pourquoi est-
Lors d'un partage à la fin de la retraite d'été (vassa), le Patriarche s'assit avec l'assemblée et dit : "Savez-
Quelqu'un vint demander au Patriarche : "Maître, j'ai l'impression de pratiquer sans cesse et de toujours souffrir. Plus je pratique, plus je me sens seul. Est-
Une autre fois, un nouveau moine demanda au Patriarche : "Maître, j'entends dire qu'il faut garder l'esprit comme un miroir qui reflète sans garder l'image. Mais quand je fais quelque chose de mal, cette image se répète sans cesse dans ma tête et je ne trouve pas la paix." Le Patriarche demanda : "Vois-
Un jour, une pluie torrentielle s'abattit, le vent hurlait sous l'auvent du temple. Un vieux laïc, blotti sous l'avant-
Un disciple demanda : "Maître, qu'est-
Le Patriarche enseigna un jour : "Les gens du monde ont peur de perdre, mais ont-
Quelqu'un demanda au Patriarche : "Je pratique avec diligence depuis 10 ans, mais je n'ai toujours pas vu ma nature. Est-
Le Patriarche conclut lors d'une session d'enseignement : "Ne désirez pas l'éveil comme une récompense. Vivez en pleine conscience dans chaque petite chose. Ne cherchez pas la vérité comme un trésor. Soyez honnête avec vous-
Le Patriarche Hui Neng dit un jour lors d'un enseignement : "Le pratiquant est comme quelqu'un qui apprend à nager. Si tu te débats, tu coules. C'est seulement quand tu te détends, que tu fais confiance à l'eau, que l'eau te portera. De même, si tu essaies de forcer ton esprit à ne pas avoir d'illusions, si tu essaies de demeurer dans la paix, ton esprit sera encore plus agité. C'est seulement quand tu lâches tout que les pensées ne te maîtriseront plus." Un disciple demanda : "Mais si l'on ne retient rien, si l'on ne s'accroche pas au bien, si l'on ne demeure pas dans un esprit pur, n'est-
Un jour, le Patriarche et un groupe de disciples traversaient un ruisseau. Un jeune novice fit tomber par inadvertance une feuille dans l'eau et dit : "Quel dommage, la feuille est emportée par l'eau." Le Patriarche s'arrêta et demanda : "Regrettes-
Quelqu'un demanda : "Maître, si tout est illusion, alors pourquoi vivre dans ce monde ?" Le Patriarche répondit : "C'est parce qu'on sait que c'est une illusion qu'il faut vivre 'vraiment'. Si tu penses que tout est 'réel', tu vivras dans la compétition, la possession, le gain et la perte. Mais si tu sais que tout est impermanent, que c'est un rêve, une illusion, alors tu vivras avec un esprit de tolérance, de légèreté, sans attachement." Il ajouta : "C'est comme une personne dans un rêve qui sait qu'elle est en train de rêver ; elle n'est plus dirigée par le rêve. Celui qui sait que la vie est illusion vivra éveillé. Et vivre éveillé est le fondement de la non-
Un moine demanda au Patriarche : "Maître, pourquoi y a-
Une autre fois, le Patriarche vit un élève nouvellement arrivé qui balayait la cour, les mains tremblantes, le visage crispé. Il s'approcha et demanda : "Es-
Le Patriarche Hui Neng expliqua : "Le Dharma n'est pas duel, mais les gens du monde utilisent leur esprit discriminatoire pour diviser en bien et mal, juste et faux, supérieur et inférieur. C'est de cette discrimination que naît l'attachement. Et une fois qu'il y a attachement, il n'y a plus de sans-
Un jour, quelqu'un vint demander au Patriarche un enseignement bref, suffisant pour vivre. Le Patriarche se contenta de sourire et dit : "Ne retenez rien. C'est tout ce qu'il faut." La personne, surprise : "C'est tout ?" Le Patriarche hocha la tête : "Oui. Quand tu manges, ne pense à rien d'autre. Quand tu travailles, n'attends ni louange ni critique. Quand tu es assis, ne retourne pas dans le passé. Quand tu dors, ne te tourmente pas pour ce qui est passé. Ne retiens rien, et l'esprit sera naturellement en paix." L'homme resta silencieux, n'ayant plus besoin d'un mot de plus.
Finalement, le Patriarche conclut une session d'enseignement devant des centaines de personnes : "La non-
Un disciple demanda : "Maître, comment savoir si je suis en train de demeurer ?" Le Patriarche répondit : "Si un désir s'élève dans ton esprit – le désir d'être en paix, le désir de voir un état [particulier], le désir de mettre fin aux afflictions – à cet instant précis, c'est la demeure. Si tu écoutes le Dharma et que tu penses 'j'ai compris', c'est la demeure. Si tu pratiques et que tu penses secrètement 'je suis meilleur que les autres', c'est aussi la demeure." Le Patriarche continua : "La non-
Un jour de forte pluie, la route était boueuse. Un visiteur entra dans le temple, couvert de boue, le visage plein de colère. "Je viens chercher la Voie et les routes sont dans cet état, c'est indigne !" Le Patriarche sortit, l'invita à s'asseoir et dit lentement : "La route extérieure n'est que temporaire. La route qui vaut la peine d'être parcourue est la route intérieure. Si la pluie te met en colère, ce n'est pas la faute du ciel, c'est parce que ton esprit demeure encore dans les conditions [extérieures]." Il expliqua : "Celui qui voit clairement à quoi son esprit s'attache – le temps, les gens, les mots – peut lâcher prise petit à petit. Mais celui qui blâme le monde sans regarder son propre esprit, même s'il est assis au milieu d'un paysage magnifique, son cœur restera agité."
Un jeune novice demanda au Patriarche : "Maître, quand la pensée de colère monte en moi, que dois-
Le Patriarche Hui Neng dit un jour : "Si le pratiquant ne comprend pas la sans-
Le Patriarche conclut l'enseignement : "Si vous ne comprenez pas la non-
Un jour de vent calme et de ciel clair, lors d'une méditation assise sous l'auvent du temple, le Patriarche Hui Neng dit lentement à l'assemblée : "Beaucoup de gens pratiquent seulement pour éviter la souffrance. Mais la souffrance et le plaisir sont tous deux des sensations (vedana). Éviter la souffrance, c'est demeurer dans le plaisir. Chercher le plaisir est la racine de l'agitation." Le Patriarche regarda autour de lui et continua : "Celui qui sait pratiquer n'est pas celui qui n'a plus d'émotions, mais celui qui vit sans demeurer dans ses émotions. Quand il est joyeux, il sait qu'il est joyeux. Quand il est triste, il sait qu'il est triste. Il le sait, et il le laisse là. Il ne rejette pas, il ne retient pas. C'est la non-
Un autre jour, quelqu'un demanda au Patriarche : "Maître, est-
Un matin, un moine demanda : "Maître, pourquoi plus j'étudie de sutras, plus mon esprit est confus ?" Le Patriarche hocha la tête : "Parce que tu n'étudies pas pour vivre, tu étudies pour savoir. Savoir beaucoup engendre la discrimination. Savoir sans pratiquer, ce savoir devient un fardeau." Il poursuivit : "La sans-
Un jour de froid, un laïc vint voir le Patriarche : "Maître, ma femme me fait souvent des reproches. Je veux lâcher prise, mais je n'y arrive pas." "Que dois-
Le Patriarche montra un jour la lampe qui brûlait dans la nuit, et dit : "Disciples, voyez-
Un jeune moine demanda : "Je suis souvent ébranlé par les louanges et les critiques. Parfois, une petite critique me rend triste toute la journée." Le Patriarche répondit : "C'est parce que tu vois encore ton 'moi' comme important. Quand les louanges arrivent, tu te réjouis. Quand les critiques arrivent, tu te recroquevilles. C'est parce que l'esprit demeure encore dans l'image de soi. Il enseigna : "La sans-
À la fin de l'enseignement, le Patriarche dit : "Ne pensez pas que la non-
Un matin de printemps, alors que le soleil filtrait doucement à travers les feuilles, le Patriarche Hui Neng se promenait dans le monastère avec quelques disciples. Le Patriarche montra un moineau qui sautillait sur une branche et demanda : "Voyez-
Quelqu'un demanda : "Maître, je pratique depuis de nombreuses années mais je ne vois toujours pas mon esprit s'éclairer. Je fais des erreurs et je suis toujours triste. On me critique et je suis toujours en colère." Le Patriarche demanda : "Vois-
Un jour de grande chaleur, un disciple était au jardin en train d'arroser les plantes, la sueur dégoulinant, le visage contracté. Le Patriarche passa par là et demanda : "Pourquoi arroses-
Un autre jour, un moine dit : "J'essaie de garder mon esprit calme, mais plus j'essaie, plus il s'agite. C'est comme essayer de retenir de l'eau dans ses mains, plus on serre, plus elle s'échappe." Le Patriarche hocha la tête : "Parce que tu demeures dans le 'non-
Quelqu'un demanda : "Maître, plus je pratique, plus je vois à quel point mes fautes sont grandes. Parfois, je veux tout abandonner car je ne me sens pas digne." Le Patriarche demanda : "Avant de pratiquer, voyais-
Le Patriarche conclut l'enseignement : "La non-
Un matin calme, la brume recouvrait encore les allées. Le Patriarche Hui Neng se promenait dans la cour du temple et vit un jeune novice qui balayait la cour avec attention. Le Patriarche s'arrêta et demanda : "Que fais-
Lors de l'enseignement de l'après-
Une personne vint et dit : "Maître, je rêve souvent d'accomplir de grandes choses dans la Voie. J'espère un jour devenir un maître qui enseigne le Dharma, avoir mon propre centre." Le Patriarche demanda : "Désires-
Dans une soirée paisible, le Patriarche raconta une histoire : "Il y avait un homme qui vit qu'il y avait une plante médicinale précieuse sur la montagne. Il grimpa, traversa des cascades, endura de nombreuses blessures. Finalement, il arriva, cueillit la branche de la plante et la ramena. Mais comme il était trop fatigué, il s'endormit et laissa la branche sécher et mourir." Le Patriarche dit : "Cet homme est comme le pratiquant qui utilise toute son énergie pour chercher le Dharma, mais ne vit pas avec le Dharma. Ils entendent beaucoup, savent beaucoup, récitent beaucoup, mais ne pratiquent pas. Le Dharma est dans les livres, dans la bouche, mais pas dans l'esprit." Il enseigna : "La sans-
Quelqu'un demanda : "Maître, est-
Un disciple dit : "Maître, j'ai des moments de grande diligence, et des moments de laisser-
Un jour, quelqu'un demanda : "Maître, quand je vois quelqu'un souffrir, je deviens facilement triste avec lui. Est-
Un après-
Un jour, quelqu'un demanda : "Maître, pourquoi le Bouddha enseigne-
Un ancien élève revint en visite, et dit au Patriarche : "Maître, autrefois j'étais confus. Aujourd'hui, j'ai compris une partie de l'enseignement. Mais quand je retourne à la vie ordinaire, je sens que mon esprit est facilement entraîné. Parfois, je me blâme, je sens que je ne suis pas assez solide." Le Patriarche dit doucement : "C'est précisément parce que tu sais que tu es facilement entraîné que tu es entré sur le juste chemin. Le confus ne sait pas qu'il est confus. Le lucide voit clairement son esprit flotter. Il continua : "Mais ne te blâme pas. Ce blâme est aussi une demeure. Regarde ton esprit comme une mère regarde son jeune enfant : elle le voit courir, mais ne le gronde pas. Elle l'appelle juste tendrement pour qu'il revienne. Chaque fois que tu dérives, sache-
Un jour, quelqu'un vint demander un nom de Dharma, disant : "Maître, je souhaite avoir un nom de Dharma pour être plus diligent, pour avoir plus de responsabilité dans ma pratique." Le Patriarche demanda : "Si tu n'avais pas de nom, continuerais-
Le Patriarche demanda un jour à l'assemblée : "Quand vous entendez quelqu'un vous critiquer, quelle est votre première réaction ?" L'un répondit : "Maître, je me sens triste ou je réfute." Un autre dit : "Maître, je reste silencieux, mais mon cœur est en colère." Le Patriarche hocha la tête : "C'est parce que vous demeurez dans l'image 'je suis une bonne personne'. Quand cette image est blessée, l'esprit s'agite. Il enseigna : "Si vous vivez sans demeurer dans le 'je', alors les louanges et les critiques ne sont que du vent passant sur l'oreille. Le vent frais, on l'accueille. Le vent toxique, on le laisse passer. Une maison sans porte, le vent ne peut y demeurer. La non-
Une autre fois, un jeune novice demanda : "Maître, certains disent que pour pratiquer, il faut tout abandonner : famille, argent, travail, pour que ce soit une vraie pratique. Est-
Le Patriarche conclut l'enseignement ce soir-
Un laïc demanda : "Maître, j'entends dire qu'il faut lâcher l'attachement à l'ego. Mais s'il n'y a plus de 'moi', qui pratique ? Qui vit ? N'est-
Un moine demanda : "Maître, parfois je fais une bonne action, mais mon esprit pense 'je suis vraiment bon', 'pourquoi les autres ne font-
Un jour de vent calme, le Patriarche Hui Neng était assis en contemplation silencieuse sous l'auvent du temple. Un voyageur venu de loin se prosterna devant le Patriarche et dit : "Maître, j'ai voyagé dans de nombreux endroits, étudié de nombreuses méthodes, accompli de nombreuses pratiques, mais mon esprit n'est toujours pas en paix. S'il vous plaît, montrez-
Un disciple demanda : "Maître, est-
Quelqu'un demanda : "Maître, pourquoi quand j'aide quelqu'un et que je ne suis pas reconnu, mon cœur est-
Un après-
Un jeune disciple, après une période de retraite dans la forêt, revint au temple, l'air triste. "Maître, dans la forêt, personne ne me dérangeait, mais j'ai senti que mon cœur était toujours agité, toujours anxieux. Je pensais qu'il suffisait de s'éloigner du monde." Le Patriarche sourit gentiment : "La forêt n'a pas d'illusions, mais ton esprit en a encore. Le pratiquant qui pense qu'il lui suffit de changer de lieu pour changer d'esprit est dans une grande erreur. Il enseigna : "Si tu ne vois pas l'illusion dans ton esprit, tu ne seras en paix nulle part. Mais si tu vois clairement et que tu lâches prise progressivement, alors même au milieu du marché, au milieu de la ville, ce sera la forêt du Zen. La sans-
Un jour, quelqu'un demanda : "Maître, quand je me prosterne devant le Bouddha, je sens mon cœur en paix. Mais certains disent que le Bouddha est dans l'esprit, alors pourquoi se prosterner ? Je suis confus, je ne sais pas qui a raison." Le Patriarche répondit : "Celui qui dit que le Bouddha est dans l'esprit a raison. Celui qui se prosterne pour apaiser son cœur n'a pas tort. Mais si tu te prosternes avec un cœur sincère, sans rien demander, juste pour dissoudre l'arrogance, c'est la Voie. Mais se prosterner en espérant recevoir une faveur, c'est la demeure. Il expliqua : "Toute méthode est un moyen. L'important est l'esprit avec lequel on applique cette méthode. La sans-
Un disciple âgé dit : "Maître, je suis vieux, ma mémoire décline, je ne peux plus m'asseoir longtemps en méditation, et j'oublie les phrases des sutras. Puis-
Un matin, alors que la brume s'accrochait encore aux allées du temple, le Patriarche Hui Neng marchait en méditation quand un groupe de laïcs vint se prosterner. L'un d'eux dit : "Maître, j'entends souvent dire que si l'esprit est en paix, le monde est en paix. Mais comment garder l'esprit en paix quand l'extérieur est plein de contrariétés ?" Le Patriarche s'arrêta et se tourna vers l'homme. "C'est parce que tu veux que le monde suive ton esprit que ton esprit n'est pas en paix. Si tu laisses ton esprit suivre sa nature originelle, sans forcer, sans résister, alors même si le monde change, l'esprit reste en paix." Il poursuivit : "L'esprit n'est pas en paix grâce à des circonstances paisibles. Il est en paix parce qu'il ne demeure pas dans les circonstances. L'esprit est comme l'eau claire : même sous la pluie et le vent, il peut encore refléter la lune. La non-
Un disciple demanda : "Maître, comment garder la Voie au milieu d'une vie pleine de médisances ?" Le Patriarche demanda en retour : "Quand quelqu'un médit sur toi, comment réagis-
Un laïc demanda : "Maître, ma femme ne pratique pas, elle m'en empêche souvent. Je suis triste, je me sens isolé. Comment puis-
Un soir, alors que le crépuscule teignait l'herbe d'or, le Patriarche demanda à l'assemblée : "Selon vous, qu'est-
Un moine âgé demanda : "Maître, j'ai peur de la mort. Non pas parce que le corps se désintègre, mais parce que j'ai peur de ne pas avoir vraiment vécu la Voie." Le Patriarche demanda : "Que penses-
Avant le jour de son extinction (parinirvana), le Patriarche Hui Neng rassembla ses disciples. Sa voix était douce mais résolue. "Je vais bientôt quitter ce corps composé des quatre grands éléments, mais la Voie n'a ni venue ni départ. Le corps se dissout, le Dharma demeure. Mais ce Dharma ne se trouve pas dans les mots, dans les lettres. Ce Dharma est dans votre esprit. Si vous savez vivre avec les trois choses que je vous ai souvent rappelées : la non-
Il regarda tout le monde une dernière fois, et dit lentement : "Je ne vous laisse rien, car la Voie n'a pas de forme. Il n'y a qu'une dernière chose que je vous confie : vivez comme si vous n'aviez jamais connu la Voie, pour que chaque minute soit une découverte. Agissez comme si vous n'aviez jamais pratiqué, pour que chaque souffle soit nouveau. Lâchez prise comme si vous n'aviez jamais été attaché, pour que chaque pas soit la liberté. Quand l'esprit ne demeure pas, tous les lieux sont le lieu de la Voie. Quand l'esprit ne s'attache pas, celui qui vous loue et celui qui vous critique sont tous deux de bons amis spirituels. Quand l'esprit ne retient rien, une branche de fleur qui tombe est aussi le Dharma." Dans un moment de silence, il ferma les yeux, léger comme une feuille qui tombe. Personne ne pleura à voix haute. Tout le temple était silencieux, comme si le ciel et la terre s'inclinaient aussi. Mais dans le cœur de l'assemblée, chacun savait que le Patriarche était toujours là, dans chaque enseignement, dans chaque pas de méditation, dans chaque instant où le pratiquant revenait à lui-
https://youtu.be/7dr_KB7bxd8+++
Tánh Không & Đạo: Cái "KHÔNG" trong Phật giáo và “VÔ VI” trong Đạo học có phải là MỘT?
(00:07) Giới thiệu câu hỏi cốt lõi: Liệu cái "Không" (Tánh Không) của Phật giáo và cái "Vô" (Vô Vi) của Đạo học (Lão Tử) có phải là một không? Một bên tìm sự thật trong tâm, một bên tìm Đạo giữa trời đất.
(00:38) Đặt vấn đề rằng chúng có thể là hai mặt của một thực tại. Thế giới hiện đại ồn ào, khẳng định nhiều nhưng thiếu sự lắng nghe sâu sắc.
(01:03) "Không" và "Vô" có thể là "tiếng nói im lặng" mà chúng ta cần. Con người hiện đại "có" nhiều thứ (danh, của cải) nhưng tâm lại trống rỗng, dẫn đến khổ đau. Hiểu về chúng giúp ta sống tự do hơn.
(01:27) Chào mừng đến với Thiện Việt TV. Phật giáo bắt đầu từ "nỗi khổ" (nhìn vào trong), Đạo học bắt đầu từ "tự nhiên" (nhìn ra ngoài). Cả hai gặp nhau ở điểm giữa, nơi Phật nói "Không", Lão Tử nói "Vô".
(01:54) Cả hai đều phủ định các khái niệm cố định , không phải để phủ nhận sự tồn tại, mà để chỉ ra rằng mọi thứ không có bản chất riêng biệt. Giống như hai dòng sông cùng chảy về một biển.
(02:16) "Tánh Không" không phải là trống rỗng, mà là thấy ra bản chất "Duyên sinh" của vạn vật. Không có gì tồn tại độc lập , do đó không có "tôi" cố định để nắm giữ. "Sắc tức thị Không, Không tức thị Sắc".
(02:36) Giải thích "Sắc tức thị Không": Hình tướng chính là Không, và Không biểu hiện qua hình tướng. Người hiểu điều này sẽ không còn "chấp" (dính mắc) vào hình tướng (như hoa, lời khen, mất mát) , vì biết chúng chỉ là sóng tạm thời.
(03:00) "Vô vi" cũng tương tự: là hành động không có cái "tôi" xen vào, không cưỡng cầu hay cố kiểm soát dòng chảy của đời. Lão Tử nói: "Đạo không làm gì (Vô vi) mà không gì không làm (Vô bất vi)".
(03:21) Người sống "Vô vi" không thụ động, mà để vạn vật vận hành tự nhiên theo Đạo. Giống như nước: mềm mại, ở nơi thấp, không tranh giành, nhưng lại xuyên qua đá và nuôi dưỡng mọi loài. Phật dạy "Vô ngã" (không có cái tôi), Lão Tử dạy "Vô kỳ" (không vì mình).
(03:46) Cả hai đều hướng đến việc làm tan biến bản ngã, khi đó trí tuệ sẽ hiển lộ. Phật "chặt đứt" chấp thủ (phá chấp), Lão Tử "buông" can thiệp. Một bên là trí tuệ, một bên là thuận theo tự nhiên.
(04:05) Cả hai đều dẫn đến sự tự do khỏi cái tôi. Nếu "Không" là "cái thấy", thì "Vô vi" là "cách sống" sau khi đã thấy. Khi thấy "Không" (mọi pháp không tự tính), hành động tự nhiên trở thành "Vô vi" (không cưỡng ép).
(04:25) "Không" là trí tuệ tĩnh; "Vô vi" là hành động thái độ trong sự tĩnh. Giống như chèo thuyền: cố đẩy sóng (Hữu vi) thì lật, thuận theo dòng (Vô vi) thì đi xa. "Không" giúp ta không bám vào thành bại; "Vô vi" giúp ta không bị cuốn đi.
(04:50) Sống mà không vì danh, không sở hữu, không mong đáp trả. Đặt câu hỏi: "Nếu tất cả là Không, tu để làm gì?". Phật và Lão Tử không dạy phủ định, mà dạy thấy xuyên qua ảo tưởng và sống "vô nhiễm". "Tu" không phải để "thêm", mà để "bớt" đi cái không thật (bớt mong, sợ, và cái tôi).
(05:14) Khi trí tuệ thấy "Không", hành động tự nhiên thành "Vô vi". Khi tâm không can thiệp, Đạo tự hiển lộ. Người hiểu "Không" sẽ sống "Vô" (vi), và ngược lại.
(05:35) Hai con đường, một thực tại. Phật giáo khởi đầu từ "Khổ" (Dukkha), nỗi bất an và vòng lặp vô tận của con người.
(05:59) Gốc rễ của khổ là "Chấp ngã" (tin có một "ta" thật). Nhưng "ta" chỉ là ảo ảnh, là hợp thể luôn thay đổi. Con đường giải thoát là "Vô ngã" và "Tánh Không".
(06:20) "Không" ở đây nghĩa là "không có tự tính" (vô tự tính). Mọi thứ đều do "nhân duyên" sinh khởi và tan đi, không gì tồn tại độc lập. Khi tâm buông bỏ "ta", khổ đau tự tan.
(06:46) Đạo học thì khác, bắt đầu từ quan sát "thiên nhiên". Thấy vạn vật (cỏ, nước) vận hành mà không cần ý chí. Lão Tử nhận ra "Đạo" là nguyên lý vận hành vũ trụ, không cần cố gắng mà vẫn làm nên mọi thứ.
(07:06) Sống thuận theo Đạo nghĩa là thuận tự nhiên, không can thiệp quá mức. Khi con người buông tay, trật tự tự nhiên vốn có sẽ trở lại.
(07:26) Phật giáo (nội giới) và Đạo học (ngoại giới) đều dẫn về thực tại "phi ngã" (không có cái tôi), phi đối đãi. Phật thấy "Tánh Không" từ bản chất của khổ. Lão Tử thấy "Vô vi" từ sự vận hành của vạn vật. (tmd : Phật Giáo : không có cái Tôi thực thể. Lão Giáo : Phấp là hiện tượng vận hành tự nhiên ( không có sự can thiệp của ai cả ) +++
(07:51) Cả hai đều chỉ ra rằng sự sống đã viên mãn khi cái tôi không chen vào. Phật dạy buông "chấp" (trong tâm); Lão Tử dạy buông "kiểm soát" (trong hành động). Khi buông đủ sâu, tâm và hành là một.
(08:14) Phật giáo (tĩnh) là quan sát tâm như ngồi nhìn dòng sông. Đạo học (động) là hòa mình vào dòng nước. Cả hai đều chạm đến "Vô ngã" tuyệt đối.+++
(08:38) Hình ảnh hai dòng sông (từ núi tuyết, từ rừng sâu) cùng hòa vào biển lớn . Chúng là hai góc nhìn của cùng một thực tại.
(08:59) Cả hai đều thấy sự đối đãi (thiện/ác, được/mất) là sản phẩm của tâm phân biệt. Khi tâm không chấp (Phật) thì thấy "Không"; khi tâm không can thiệp (Lão) thì sống "Vô vi". "Không" và "Vô" là hai cách diễn tả cùng một sự tỉnh thức.+++
(09:23) "Không" của Phật là trí tuệ (ánh sáng) soi rọi ảo tưởng. "Vô" của Lão Tử là buông (dòng nước) để hòa vào tự nhiên. Cả hai đều dẫn con người về nguồn gốc, nơi khổ đau tan biến.
(09:49) Không còn người làm, chỉ còn sự sống vận hành qua ta. Phật giáo (trí tuệ) và Đạo học (thuận nhiên) là hai nửa của một vòng tròn.
(10:08) Khi hai nửa gặp nhau, con người trở nên toàn thể. Như hơi thở hay mây trôi, không cần ai điều khiển. Cả hai đều chỉ ra: Khi không còn "ta", mọi thứ trở nên tự do và an nhiên.
(10:32) Chỉ cần sống mà không bị cái tôi điều khiển. Phật đi qua "khổ" để đến "trí tuệ"; Lão Tử đi qua "tự nhiên" để đến "tĩnh lặng". Khổ chính là đến từ việc chống lại tự nhiên.
(10:54) "Tánh Không" (Phật) là cái thấy không dính mắc. "Vô vi" (Lão) là cái sống không cưỡng cầu. Cả hai đưa ta về trung tâm tĩnh lặng. "Hư không" mà họ nói không phải là trống lạnh, mà là nền tảng của mọi sinh khởi.
(11:17) Mọi thứ chỉ hiện hữu như chính nó. Phật gọi đó là Niết bàn, Lão Tử gọi là Đạo. Hai tên gọi cho cùng một miền thực tại không còn bị tâm phân chia.
(11:42) Đi sâu vào "Tánh Không": không có nghĩa là hư vô, mà là "không có tự tính cố định" . Phật không phủ nhận thế giới, Ngài chỉ ra cách ta tưởng về thế giới là không thật. +++
(12:07) Chúng ta quên rằng mọi thứ (cây, người, hoa) đang thay đổi từng giây trong dòng chảy "Vô thường" (impermanence) +++
(12:28) Phật dạy không có gì tồn tại độc lập, mọi pháp đều là "Duyên hợp" (do nhân duyên mà có). Lặp lại câu "Sắc tức thị không".
(12:49) Giải thích "Sắc" (hình tướng) và "Không" (vô tự tính). Khi thấy rằng hình tướng và bản thể không tách rời, ta hiểu thế giới là biểu hiện của "Không". ( Không tự tính = vacuité ) (tmd : và
sự tương đương giữa vật chất và năng lượng theo vật lý lượng tử)+++
(13:12) Ví dụ sóng và nước: Bản chất của sóng là nước. Khi thấy nước (Tánh Không), sự phân biệt (sóng lớn/nhỏ, ta/người, được/mất) tự tan biến. "Không" là nền tảng, giống như không gian, tuy trống rỗng nhưng chứa đựng tất cả .
(13:37) "Không" là mẹ của mọi tồn tại. Phật nói về "Không" để mở ra trí tuệ vượt khỏi dính mắc.
(13:58) Khi biết mọi thứ không cố định, ta không bám vào vui, không sợ mất mát. Sóng (cảm xúc) đến rồi đi, nước (tâm) vẫn lặng. "Tánh Không" là cái thấy của tâm đã lặng hết vọng tưởng. Người chưa hiểu thì sợ "Không"; người hiểu rồi thấy "Không" là an lạc, vì trong đó không còn khổ.
(14:22) Khổ sinh ra khi ta cố "giữ" cái không thể giữ (như sắc đẹp, tình cảm, thân thể). Bản chất của đời là "biến đổi"; khi hiểu và thôi chống lại, khổ không còn.
(14:45) Hiểu "Không" giúp ta sống trọn vẹn hơn: trân trọng từng giây, yêu thương không điều kiện. Tâm kinh Bát Nhã ("Vô nhãn, nhĩ...") nghĩa là không còn chia tách giữa người thấy và vật được thấy. (tmd : không có tiến trình tâm, nên ngũ uẩn hay ngũ ấm cũng không còn, và những câu giải thích phần sau của Bát Nhã Tâm Kinh cũng không có)+++
(15:10) Không còn "ai" để chấp vào thấy, nghe, cảm nhận. Khi thấy "Không", tâm thoát khỏi ảo ảnh của nhị nguyên (ta/người, đẹp/xấu)
(15:30) "Tánh Không" giống như gió, không ai thấy nhưng thấy lá bay. Phật dùng "Không" để thức tỉnh ta khỏi giấc mộng "Chấp ngã". Cách ta "nhìn" thế giới mới là giả, chứ không phải thế giới.
(15:51) Người có trí tuệ Bát Nhã không xa rời đời. Họ vẫn sống, làm việc, nhưng bên trong tâm "rỗng rang" (spacious). Không còn "ta đang làm", chỉ có "việc được làm".
(16:15) Sống giữa thế giới với tâm không dính mắc, như hoa sen giữa bùn mà không hôi tanh mùi bùn. "Không" là con đường dẫn đến tự do nội tâm, không phải vì chối bỏ đời, mà vì "thấy ra" bản chất của đời. Thấy để buông, buông để thương, thương mà không khổ.
(16:41) Sóng (sinh diệt) và Nước (Tánh Không). Nhìn bằng lý trí, "Không" là mất hết; nhìn bằng tâm tỉnh thức, "Không" là đầy đủ.
(17:01) Trong "Không", không còn giới hạn và không còn cái tôi để khổ. Người hiểu "Không" sống nhẹ như gió, như người tỉnh mộng. "Tánh Không" làm cuộc đời trở nên trong suốt.
(17:21) Đi sâu vào "Vô vi": Đây là đỉnh cao của hành động tỉnh thức, không phải là buông xuôi.
(17:44) "Vô vi" không phải là lười biếng, mà là "đừng can thiệp nghịch tự nhiên". "Đạo thường vô vi nhi vô bất vi" (Đạo không làm gì mà không gì không làm). Chính trong sự "không cố gắng", mọi việc lại tự hoàn thành.
(18:08) Trời đất, mặt trời, hoa, suối... tất cả vận hành theo trật tự tự nhiên mà không cần mưu toan . Lão Tử thấy: con người càng cố kiểm soát, càng rời xa Đạo.
(18:26) Đạo chỉ cần "thuận" (following). "Vô vi" là hành động không xen "ý riêng" (tham, sợ, chứng minh) vào, mà làm vì "việc ấy cần được làm" .
(18:45) Người sống "Vô vi" giống như nước: không tranh, ở chỗ thấp, mềm mà mạnh, lặng mà sâu . Hành động không mang dấu vết của "tôi".
(19:09) Họ không cần thế giới công nhận, vì họ đã hòa làm một với thế giới. "Vô vi" là hành động thuận tự nhiên nhất, như hơi thở. Khi ta can thiệp (cố gượng), hơi thở gấp gáp; khi buông, hơi thở trở lại nhịp của Đạo.
(19:34) Con người hiện đại sống trong "Hữu vi" (hành động có chủ đích), luôn tính toán, kiểm soát. Càng kiểm soát càng mất tự do. "Thượng thiện nhược thủy" (Lòng tốt cao nhất như nước, lợi vạn vật mà không tranh).
(19:58) Đây là tự nhiên của Đạo: không tranh mà tự thành. Trong "Vô vi", hành động xuất phát từ "tính tự nhiên" của vạn vật, không phải từ ý chí cá nhân.
(20:18) Khi tâm tĩnh, Đạo tự vận hành qua ta. Người trí hành "Vô vi" là hành động không để lại dấu vết bản ngã. Ví dụ cành cây: chống lại gió thì gãy, thuận theo gió (thuận) thì tồn tại .
(20:37) "Vô vi" là nghệ thuật sống tỉnh thức. Người sống "Vô vi" vẫn yêu thương, nhưng tình thương đó không ràng buộc, chiếm hữu hay có điều kiện.
(20:58) "Vô vi" là sống giữa đời mà không bị đời kéo. Vẫn làm việc, lo cho gia đình, nhưng không bị tham và sợ dẫn dắt. Đó là "Vô vi" giữa chợ đời.
(21:21) "Vô vi" là biểu hiện của tâm "buông xả". Xã hội sẽ không dừng lại, vì "Vô vi" không phải là dừng, mà là hành động "không nhiễm tâm cầu" (không tham lam).
(21:46) Chính sự "Hữu vi" (cố gắng quá mức) của con người gây ra xung đột và khổ đau. "Vô vi" là buông "tính chiếm hữu" trong hành động, không phải buông trách nhiệm. Làm mà không mong công, sống không cần người biết. Đó là tự do.
(22:08) Tâm người "Vô vi" như nước tĩnh, phản chiếu vạn vật rõ ràng. "Vô vi" không phải mục tiêu, mà là trạng thái tự nhiên khi ta thôi cưỡng ép. Buông "trở thành" (becoming) để trở về "cái đang là" (being).
(22:31) Mặt hồ phẳng lặng phản chiếu chân lý. Sống "Vô vi" là sống trọn vẹn: làm mà không bị làm, giữ mà không nắm, đi mà không để lại dấu chân.
(22:54) Người sống như vậy tự nhiên tỏa ra bình an. Cách họ sống đã là bài học. "Vô vi" là sức mạnh của sự mềm mại. Khi không còn cái tôi, thế giới tự cân bằng.
(23:21) Điểm gặp gỡ lớn nhất: "cái không của bản ngã". Phật gọi là "Vô ngã" (No-
(23:45) Phật dạy không có "ta" cố định; Lão Tử dạy người có đức không thấy mình có đức. Cả hai đều chỉ ra cái tôi là ảo tưởng. Tin vào "tôi" tách biệt sinh ra khổ (Tôi -
(24:05)
(24:25) Người học Phật/Đạo nếu còn nghĩ "ta đang tu" thì vẫn còn bị bản ngã che mờ. Cả hai đều dạy buông điều đó.
(24:46) Khi bản ngã rơi xuống, mọi sự vật được thấy như chính nó , như tấm gương phản chiếu mà không giữ lại gì.
(25:09) "Vô ngã" không giết cá tính, chỉ giết sự "bám víu" vào cái tôi. "Vô kỷ" (Lão Tử) là không đặt cái tôi làm trung tâm.
(25:34) Người như vậy làm mà không thấy công, giúp mà không kể ơn. Ví dụ: Bồ Đề Đạt Ma ngồi thiền 9 năm nhìn vách, không tìm gì.
(25:59) Ví dụ: Lão Tử cưỡi trâu về phương Tây, không để lại dấu vết. Cả hai chọn im lặng và vắng mặt. Đây là tinh thần "Vô ngã" và "Vô kỷ". Không còn người biết, chỉ còn sự biết.
(26:25) Người còn "muốn thành" (Phật, hiền nhân) thì chưa thể "là". Vẻ đẹp của "Vô ngã" là vắng bóng ý muốn trở thành. Ví dụ: Cây tre "rỗng ruột" nên mới dẻo và vững. Tâm người cũng vậy: càng rỗng càng vững.
(26:50) "Rỗng" không phải là thiếu, mà là "đủ" đến mức không cần thêm. Khi tâm không còn "ta", vạn pháp tự hài hòa. Như nước hoặc ánh sáng, không tranh, chỉ hiện diện .
(27:13) Người còn bản ngã thì sống "nặng nề" (cần được công nhận). Người "Vô ngã" thì "nhẹ như gió" (làm rồi quên). Lão Tử: "Tiếng lớn không nghe thấy, hình lớn không nhìn thấy".
(27:34) Trí tuệ thật không khoe mình. Khi không còn bản ngã, con người trở nên "bao dung". Vì không có "ta" nên không có "người khác", không có "đúng" nên không còn "sai". Họ hòa tan vào cuộc sống như muối tan trong nước.
(28:19) "Vô ngã" tự nhiên tỏa ra "Từ bi". "Vô kỷ" tự nhiên có "Khiêm hạ". Mọi phẩm chất tốt đẹp tự nảy sinh.
(28:39) Bồ Đề Đạt Ma (quay vào) và Lão Tử (đi ra) đều không còn "người làm" (cái tôi). "Vô ngã" và "Vô kỷ" là hai cánh cửa của cùng một bầu trời không phân biệt.
(29:04) Phật và Lão Tử cùng nói về "Vô" (Không/Vô vi). Hai con đường có hương vị riêng.
(29:28) Phật giáo đi bằng "Trí tuệ" (soi chiếu tâm). Đạo học đi bằng "Tự nhiên" (hòa vào Đạo).
(29:49) Phật dùng "Trí" để phá "Vô minh". Lão Tử dùng "Thuận" (tự nhiên) để tan "Bản ngã". Phật tìm giải thoát "trong tâm"; Lão Tử tìm an nhiên "trong đời".
(30:08) Phật (nhà giải phẫu nội tâm) đi vào trong. Lão Tử (người du hành) đi ra ngoài. Phật dùng "Quán chiếu" để thấy "Duyên sinh". Đạo học dạy "buông can thiệp", chỉ "sống thuận".
(30:37) Phật giáo: Nhận biết -
(31:25) Giác ngộ thật cũng là tự nhiên. Phật giáo có phương pháp (Thiền, Giới...). Đạo học không có phương pháp, chỉ có lời khuyên "Vô vi". Một bên "luyện tâm", một bên "buông tâm".
(31:51) Hai hướng tưởng ngược nhau nhưng cùng một đích. Phật (lắng tâm trong thiền). Lão Tử (lắng đời trong tĩnh). Khi tâm và đời không chống nhau, chân lý hiển lộ.
(32:10) Phật dùng "mắt" (Trí tuệ) để "Thấy ra". Lão Tử dùng "tim" (Tự nhiên) để "Tan vào". Cả hai đều là rời khỏi ảo tưởng về cái tôi.
(32:33) Phật giáo: "Giác ngộ" (tịch tĩnh giữa động). Đạo học: "Tự nhiên" (động mà không mất tĩnh). Cả hai đều là "sống không phân đôi". Phật nhấn mạnh "Cái Thấy", Đạo học nhấn mạnh "Cái Sống".
(32:59) Khi thấy rõ thì sống đúng, khi sống thuận thì thấy rõ. Phật (giác ngộ tâm) vượt khổ. Lão Tử (thuận nhiên hành động) tan xung đột. Cả hai phá "cái tôi muốn điều khiển".
(33:20) Khi "tôi" biến mất, "vô minh" và "cưỡng cầu" cũng tan. Phật (Trí tuệ) dùng lý. Lão Tử (Trực giác) dùng im lặng. Trí (Sáng) + Tự nhiên (Trong) = Minh triết.
(33:45) Hình ảnh: Phật (Tĩnh trong động) ngồi thiền. Lão Tử (Động trong tĩnh) cưỡi trâu. Phật tìm "Giải thoát" (khỏi luân hồi); Lão Tử tìm "Hòa tan" (với vũ trụ).
(34:11) Phật (Trí): "Thấy rõ để buông". Lão Tử (Tự nhiên): "Buông để thấy rõ". Cả hai đều dẫn đến trạng thái sống không bị bản ngã điều khiển.
(34:35) Trí tuệ và tự nhiên tột cùng đều trở về "tĩnh lặng". Phật (Tâm -
(35:00) Nơi đó không còn Phật hay Lão, chỉ còn "cái lặng im sáng suốt". Gọi là "Không" hay "Đạo" cũng là một. "Không" là "cái thấy" (Tuệ giác); "Vô vi" là "cách sống" (Ứng dụng).
(35:21) Phật dạy thấy "Không" để tâm không dính mắc. Lão Tử dạy sống "Vô vi" để đời không cưỡng cầu.
(35:46) Khi không còn "dính" và "cưỡng", tâm và đời là một. "Không" là Tĩnh, "Vô vi" là Tĩnh đang chuyển động. Như mặt hồ lặng mà nước dưới vẫn chảy.+++
(36:10) Phật: "Thấy để buông". Lão: "Buông để thấy". Hai hướng ngược chiều, cùng một điểm đến. Khi cái tôi tan, mọi việc tự trọn vẹn.
(36:32) "Không" là cội nguồn của trí tuệ; "Vô vi" là hoa trái của trí tuệ đó. Khi thấy "Không", ta hiểu không cần chống lại dòng chảy (sống "Vô vi").
(36:58) Ví dụ chèo thuyền: chống dòng (Hữu vi) thì mệt; thuận dòng (Vô vi) thì nhẹ nhàng. Phật: "Hành mà vô hành" (Làm mà không làm). Lão: "Vô vi nhi vô bất vi" (Không làm mà không gì không làm).+++
(37:19) Hai câu này như hai mặt gương. "Không" là hành động không người làm; "Vô vi" là hành động không ý muốn.
(37:40) Một người buông "trong tâm" (Phật); một người buông "trong đời" (Lão). Cả hai dạy sống giữa đời mà không bị trói. "Không" để không dính; "Vô vi" để không ép.
(38:01) "Không" là trí tuệ bên trong; "Vô vi" là trí tuệ tràn ra bên ngoài. Nhận biết và hành động hợp nhất.
(38:22) Phật (Tâm không trụ) và Lão Tử (Người không can thiệp) chỉ khác ngôn ngữ. Trí tuệ thật chính là tự nhiên, và ngược lại.+++
(38:45) "Không" (thấy không phán xét). "Vô vi" (hành động không lo sợ). "Thấy" và "Sống" là hai nhịp của cùng một sự tỉnh thức.
(39:09) Giống như Âm-
(39:33) Như nước chảy, gió thổi: không mục tiêu nhưng trọn vẹn.
(39:55) Phật (Lửa Trí tuệ). Lão Tử (Nước của Đạo). Tưởng đối lập nhưng đều là biểu tượng của sự sống viên mãn. Khi ánh sáng (trí) gặp dòng nước (tự nhiên), chân lý phản chiếu.
(40:21) Khi đến đích, không còn ai để đến, chỉ còn Đạo đang sống. "Không" (ngôn ngữ của Tâm) và "Vô vi" (ngôn ngữ của Đời) là một.
(40:42) Không cần chọn. Người hiểu "Không" sẽ sống "Vô vi" và ngược lại.
(41:03) Ứng dụng trong thế giới hiện đại: Con người chạy nhanh, tiêu thụ nhiều, nhưng tâm trống rỗng. Càng nắm, càng lo; càng kiểm soát, càng mất. Tự do thật sự là "Không" (không dính mắc) và "Vô vi" (không cưỡng cầu).
(41:24) Sống "Không": Vẫn sống, làm, yêu, nhưng không còn "ai" bên trong để bị tổn thương. Thấy rõ "Duyên sinh", sống không sợ hãi (không có gì để giữ, không gì để mất) .
(41:47) Tâm nhẹ như gió, không còn sợ thành bại, không níu vui, không trốn buồn. Chỉ lặng lẽ quan sát mọi thứ đến đi.
(42:12) Sống "Vô vi": Không cưỡng cầu (không ép mình, ép người, ép thời gian). Để mọi thứ tự nhiên, như nước chảy ra biển. Vẫn làm hết lòng, nhưng "không ép kết quả".
(42:34) Như hoa nở, trăng chiếu (không cần ai khen/ngắm). Khi sống được như vậy, mọi thứ trở nên nhẹ nhàng , không còn giận người khác (vì hiểu họ chỉ đang hành động theo giới hạn nhận thức của họ).
(42:54) "Không" trong công việc: Làm mà không đồng hóa mình với kết quả. Làm bằng niềm vui, không phải lo sợ.
(43:14) "Vô vi" trong công việc: Buông thái độ kiểm soát, không tranh hơn thua, biết linh hoạt .
(43:36) "Không" trong tình yêu: Yêu mà không sở hữu. Chăm sóc đóa hoa, không cắt đem về. Mọi thứ đều là "Duyên", dù ở lại hay rời đi.
(44:01) "Vô vi" trong tình yêu: Không biến tình yêu thành cuộc chiến. Không ép người khác hiểu mình hay thay đổi. Yêu bằng sự hiện diện, không phải đòi hỏi.
(44:24) "Không" (tỉnh thức bên trong) + "Vô vi" (thuận hòa bên ngoài) = nhẹ nhõm. Có thể an nhiên giữa phố xá.
(44:44) Thành công hiện đại (nắm, leo cao) tạo ra sợ hãi. Phật: "Buông là được". Lão Tử: "Thuận là xong". "Không" là "Sáng" (để hiểu), "Vô vi" là "Ấm" (để thương).
(45:07) Thời đại số (mạng xã hội, tranh cãi). "Không" giúp ta biết "dừng" (vì không có ai để chứng minh). "Vô vi" giúp ta biết "im lặng" (vì không có gì thật để phản ứng).
(45:29) Sống "Không" và "Vô vi" là sống giữa đời mà "không bị đời nuốt". Vẫn làm việc, yêu thương, nhưng tâm không bị trói.
(45:49) "Không": Thấy ý nghĩa trong từng khoảnh khắc. "Vô vi": Không mệt mỏi với thay đổi, vì "thay đổi là nhịp thở của Đạo".
(46:11) "Không" (nhìn đời bằng trí tuệ). "Vô vi" (đi trong đời bằng tình thương). Khi trí tuệ gặp tình thương, khổ đau tan biến. Đây là nghệ thuật sống tỉnh thức giữa đời thường.
(46:34) Câu hỏi nghịch lý cuối cùng: "Nếu tất cả đều là Không, thì cần gì tu?".
(46:54) Người chưa hiểu sẽ nghĩ "tu để làm gì?". Người thấy rõ "Không" mỉm cười, vì khi đó "tu" không còn là "hành động", mà là "trạng thái tự nhiên" của tâm.
(47:20) "Tu" không phải để "có thêm", mà để "bớt đi" (bớt chấp, tham, tôi). Lão Tử cũng dạy sống giữa đời mà "vô nhiễm".
(47:43) Khi hiểu "Không", "tu" không còn là nghi thức, mà chính là "sự tỉnh thức" trong từng hành động, từng hơi thở .
(48:02) Nghịch lý "Cần gì tu?" xuất phát từ "tâm phân biệt" (có/không, tu/không tu). Khi trí tuệ chạm "Không", ranh giới này tan biến. Không còn người tu, chỉ còn Đạo đang tự tu qua ta. Phật: "Giác ngộ xảy ra khi cái tôi biến mất".
(48:27) Khi "tôi" còn, mọi nỗ lực tu đều là của bản ngã. Khi "tôi" tan, tu trở nên tự nhiên. Lão Tử: Nếu còn phải "cố" làm người tốt, là vì đã xa Đạo.
(48:51) Tu thật sự là trở lại trạng thái "vô lực" (không cố gắng). Tu không phải để "thêm", mà là "gỡ bỏ" (lau bụi trên gương).
(49:10) Trí tuệ vốn có sẵn, chỉ cần gỡ vô minh. Tu là "ngừng tạo ra cái giả", là "đứng yên" để thấy thật. Phật (Tâm tịnh) và Lão (Tĩnh thắng động) gặp nhau ở "sự tĩnh lặng của nhận biết" .
(49:35) Trả lời câu hỏi: "Ai để tu?". Đáp: "Chính vì thấy 'Không' nên mới tu được". Người không thấy "Không" tu chỉ để "đạt được" (một cái ảo).
(49:56) Người thấy "Không" tu không vì "đạt", mà vì đó là "bản chất tự nhiên" của sự sống tỉnh thức. Tu trong "Tánh Không" không còn mục tiêu. Chỉ có bước đi, mỗi bước là sự trở về.
(50:22) Phật (Không): "Bỏ cái không thật". Lão Tử (Vô vi): "Đừng can thiệp vào Đạo". Cả hai đều dẫn đến tự do.
(50:42) Hiểu "Không" (không cần thêm). Sống "Vô vi" (không cần bớt). Tu là "buông". Khi không còn "người tu", tu mới thật sự bắt đầu.
(51:09) Nghịch lý "cần gì tu" không còn. "Tu" và "Không" là một. Khi trí tuệ đạt đến, mọi ngôn ngữ đều tan (như Lão Tử và Phật đều dạy) .
(51:32) Khi tất cả là "Không", ai dạy ai?. Chỉ còn sự tỉnh thức. Thấy "Không" nhưng vẫn sống giữa đời; biết "Vô vi" nhưng vẫn hành động.
(51:55) Điểm gặp gỡ: Khi trí tuệ thấy "Không", hành động tự nhiên trở thành "Vô vi". "Không là Thấy, Vô là Sống".
(52:20) Khi mắt (Trí tuệ) và tim (Tự nhiên) cùng mở, con người toàn thể. Lời dạy của Phật (Không pháp nào thật) và Lão Tử (Đạo vô hình) cùng hòa vào một "im lặng viên mãn" .
(52:39) Khi chưa hiểu: "Không" là mất, "Vô vi" là không làm. Khi hiểu sâu: "Không" là trọn vẹn, "Vô vi" là toàn năng. Khi tâm rỗng, mọi khả năng hiển lộ.
(53:02) Ví dụ về nước: bản chất là nước (Không/Vô vi), dù ở hình tướng sông, mây hay tuyết (Sắc) . Cả Phật ("Sắc tức thị không") và Lão ("Đại tượng vô hình") đều chỉ ra thực tại không thể nắm bắt .
(53:27) Người hiểu thì im lặng mà sáng. "Không" (giải phóng tâm) + "Vô" (giải phóng đời) = Tự tại.
(53:49) Sống trong "Không": không còn so sánh, phân biệt đúng/sai. Sống trong "Vô": không còn chống lại, phán xét. "Không" (buông trong tâm) + "Vô" (buông trong đời).
(54:16) Khi hai cái "buông" gặp nhau, ta chạm vào bình an. Bình an "ngay giữa" bất thuận, hạnh phúc "ngay trong" buông bỏ.+++
(54:36) "Không" và "Vô" là một: tỉnh thức không vướng mắc. Sống mà không dính vào kết quả. "Không": không khổ vì người. "Vô": không khổ vì mình.
(55:01) Vì không còn "ai" để khổ. Phật (buông -
(55:27) "Không" và "Vô" gặp nhau khi con người thôi "chia hai" (tâm/đời, tu/sống). Điểm gặp gỡ cuối cùng: ngay lúc này, nếu tâm lặng/sáng, Đạo/Phật đang ở đây.
(55:48) Không còn lời, chỉ còn Đạo của sự sống. "Cái thấy" (Không) và "cái sống" (Vô) đã hợp nhất. "Không" là Trí tuệ, "Vô" là Lòng từ (Compassion).
(56:09) Khi Trí tuệ gặp Lòng từ, con người trở về bản chất chân thật. Sự sống trở nên trong suốt. Mọi thứ như cũ, nhưng "ta" đã khác (vì cái tôi không còn).
(56:30) Chỉ còn lại bình an lặng lẽ. Lời dạy cuối cùng: Chân lý nằm trong "cách ta sống". Thấy rõ mà không chấp (Không), làm hết lòng mà không mong (Vô vi). Đó là tự do thật sự. Cảm ơn và chúc an nhiên.
(00:07) Introduction à la question centrale : Le « VIDE/VACUITÉ » (Không) du Bouddhisme et le « NON-
(00:38) Mise en perspective : ils pourraient être les deux faces d'une même réalité. Le monde moderne est bruyant, affirmant beaucoup de choses mais manquant d'écoute profonde.
(01:03) Le « Không » (Vacuité) et le « Vô » (Non-
(01:27) Bienvenue sur Thiện Việt TV. Le Bouddhisme commence par la « souffrance » (regard intérieur), le Taoïsme par la « nature » (regard extérieur). Les deux se rencontrent au milieu, là où le Bouddha dit « Không » (Vide/Vacuité) et Lao Tseu dit « Vô » (Vide/Non-
(01:54) Tous deux nient les concepts figés, non pour nier l'existence, mais pour montrer que rien n'a de nature propre distincte. Comme deux fleuves se jetant dans le même océan.
(02:16) « Tánh Không » (Nature de la Vacuité) n'est pas le néant, mais la vision de la « Duyên sinh » (Origine conditionnée) de tous les phénomènes. Rien n'existe indépendamment , il n'y a donc pas de « moi » fixe auquel s'accrocher. « Sắc tức thị không, không tức thị sắc » (La forme est vacuité, la vacuité est forme).
(02:36) Explication de « Sắc tức thị không » : La forme est la vacuité, et la vacuité se manifeste dans la forme. Celui qui comprend cela ne « s'attache » plus aux formes (fleurs, compliments, pertes), sachant qu'elles ne sont que des vagues temporaires .
(03:00) Le « Vô vi » (Non-
(03:21) Vivre le « Vô vi » n'est pas être passif, c'est laisser les choses fonctionner naturellement selon le Tao. Comme l'eau : douce, basse, sans lutte, mais puissante et omniprésente . Le Bouddha enseigne le « Vô ngã » (non-
(03:46) Les deux visent la dissolution du « moi » (ego), après quoi la sagesse se révèle. Le Bouddha « tranche » l'attachement ; Lao Tseu « abandonne » l'intervention. L'un est la sagesse, l'autre est l'harmonie avec la nature.
(04:05) Les deux mènent à la libération de l'ego. Si la « Vacuité » est la « vision », le « Non-
(04:25) « Vacuité » = sagesse immobile ; « Non-
(04:50) Vivre sans chercher la renommée, sans possessivité, sans attendre en retour. Question : « Si tout est Vacuité, pourquoi pratiquer ? ». Réponse : Pratiquer n'est pas pour « ajouter », mais pour « enlever » ce qui n'est pas vrai (désirs, peurs, l'ego) .
(05:14) Quand la sagesse voit la « Vacuité », l'action devient « Non-
(05:35) Le Bouddhisme commence par la « Souffrance » (Dukkha), l'insécurité constante et le cycle sans fin de la vie .
(05:59) La racine de la souffrance est « l'attachement à l'ego » (Chấp ngã), la croyance en un « moi » réel. Mais ce « moi » n'est qu'une illusion, un agrégat changeant. Le chemin de la libération est le « Vô ngã » (non-
(06:20) La « Vacuité » ici signifie « absence de nature propre » (vô tự tính). Tout est « Duyên sinh » (production conditionnée). Quand l'esprit abandonne l'idée du « moi », la souffrance se dissout.
(06:46) Le Taoïsme commence par l'observation de la « nature ». Il voit que tout fonctionne (l'herbe pousse, l'eau coule) sans volonté propre. Lão Tseu réalise que le « Tao » est le principe qui régit l'univers, sans effort.
(07:06) Vivre selon le Tao signifie suivre la nature, ne pas interférer. Quand l'homme lâche prise, l'ordre naturel revient.
(07:26) Bouddhisme (intérieur) et Taoïsme (extérieur) mènent tous deux à une réalité « phi ngã » (non-
(07:51) Les deux enseignent que la vie est complète lorsque l'ego n'interfère pas. Bouddha : lâcher l'« attachement » (dans l'esprit) ; Lao Tseu : lâcher le « contrôle » (dans l'action).
(08:14) Bouddhisme (statique) : observer l'esprit comme on regarde un fleuve. Taoïsme (dynamique) : se fondre dans le courant. Les deux touchent au « Vô ngã » (non-
(08:38) Image des deux fleuves (d'origines différentes) se jetant dans le même océan . Ce sont deux perspectives de la même réalité.
(08:59) Les deux voient que la dualité (bien/mal, gain/perte) est un produit de l'esprit qui discrimine. Quand l'esprit cesse de s'attacher (Bouddha), il voit la « Vacuité » ; quand il cesse d'interférer (Lao Tseu), il vit le « Non-
(09:23) « Không » (Vacuité) est la sagesse (lumière) qui éclaire. « Vô » (Non-
(09:49) Il ne reste que la vie qui s'opère à travers nous. Bouddhisme (sagesse) et Taoïsme (spontanéité naturelle) sont les deux moitiés d'un même cercle.
(10:08) Quand elles se rencontrent, l'homme est entier. Comme la respiration ou le nuage, sans personne pour contrôler. Les deux montrent que lorsque le « moi » disparaît, tout devient libre et serein.
(10:32) Il suffit de vivre sans être contrôlé par l'ego. Bouddha (par la souffrance) atteint la sagesse ; Lao Tseu (par la nature) atteint la quiétude. La souffrance vient de la résistance à la nature.
(10:54) « Tánh Không » (Vacuité) est la vision sans attachement. « Vô vi » (Non-
(11:17) Tout existe simplement tel qu'il est. Bouddha l'appelle Nirvana ; Lao Tseu l'appelle Tao. Deux noms pour la même réalité où l'esprit ne divise plus.
(11:42) Approfondissement de la « Tánh Không » (Nature de la Vacuité) : ce n'est pas le néant, mais « l'absence de nature propre fixe » . Le Bouddha ne nie pas le monde, mais la façon dont nous pensons le monde.
(12:07) Nous oublions que tout (arbre, personne, fleur) change constamment, tout est dans le flux de l'« impermanence » (Vô thường) .
(12:28) Le Bouddha enseigne que rien n'existe indépendamment ; tout est « Duyên hợp » (assemblage conditionné).
(12:49) Explication de « Sắc » (forme/apparence) et « Không » (absence de nature propre). Comprendre que le monde n'est que la manifestation de la vacuité.
(13:12) Exemple des vagues et de l'eau : la nature essentielle de la vague est l'eau. Quand on voit l'eau (Tánh Không), la distinction (ta/l'autre, gain/perte) disparaît. La vacuité est le fondement, comme l'espace : vide, mais contenant tout .
(13:37) La vacuité est la mère de toute existence. Elle ouvre une sagesse qui transcende l'attachement.
(13:58) Sachant que rien n'est fixe, nous ne craignons plus la perte. Les émotions (vagues) vont et viennent, l'esprit (eau) reste calme. La « Tánh Không » est la vision de l'esprit qui a apaisé les illusions. Celui qui comprend voit la vacuité comme la sérénité.
(14:22) La souffrance naît de la tentative de « retenir » ce qui est impermanent (beauté, sentiments, corps). Quand nous cessons de résister au changement, la souffrance cesse.
(14:45) Comprendre la vacuité nous fait vivre plus pleinement : nous chérissons l'instant, nous aimons sans condition. Le Sutra du Cœur (« Pas d'œil, d'oreille... ») signifie qu'il n'y a plus de séparation entre celui qui voit et ce qui est vu.
(15:10) Il n'y a plus personne pour s'attacher au fait de voir ou d'entendre. L'esprit n'est plus trompé par la dualité (moi/l'autre, beau/laid).
(15:30) La vacuité est comme le vent (invisible, mais on voit les feuilles bouger). Le Bouddha utilise la « vacuité » pour nous réveiller du rêve de l'« attachement à l'ego » (Chấp ngã).
(15:51) Celui qui atteint la sagesse (Bát Nhã) ne quitte pas le monde. Il vit, travaille, mais son esprit est « rỗng rang » (vaste et vide). Il n'y a plus un « moi » qui fait, seulement le travail qui est fait.
(16:15) Vivre comme la fleur de lotus : dans la boue (le monde) sans être souillé. La vacuité est la liberté intérieure, atteinte en « voyant » la nature de la vie. Voir pour lâcher, lâcher pour aimer, aimer sans souffrir.
(16:41) Les vagues (phénomènes) naissent et meurent, l'eau (Tánh Không) demeure. Vue par l'intellect, la vacuité est une perte ; vue par l'esprit éveillé, elle est plénitude.
(17:01) Comprendre la vacuité, c'est vivre comme quelqu'un qui s'est réveillé d'un rêve : il voit toujours le rêve, mais ne le prend plus pour la réalité.
(17:21) Approfondissement du « Vô vi » (Non-
(17:44) « Vô vi » ne signifie pas être paresseux, mais « ne pas interférer contre la nature ». « Le Tao ne fait rien, mais rien n'est inaccompli ». C'est dans l'absence d'effort que tout s'accomplit.
(18:08) Le ciel, le soleil, les fleurs, le ruisseau... tout fonctionne selon un ordre naturel, sans planification . Lão Tseu a vu que plus l'homme contrôle, plus il s'éloigne du Tao.
(18:26) Le Tao a juste besoin qu'on le « suive ». « Vô vi » est une action sans « intention personnelle » (avidité, peur, désir d'avoir raison), mais faite parce que « la chose doit être faite » .
(18:45) Celui qui vit le « Vô vi » est comme l'eau : sans lutte, basse, douce mais puissante, sans forme mais s'adaptant à tout . Son action ne porte pas la marque du « moi ».
(19:09) Il n'a pas besoin de reconnaissance, car il est un avec le monde. Le « Vô vi » est comme la respiration : naturelle quand on la laisse tranquille, précipitée quand on la force .
(19:34) L'homme moderne vit dans le « Hữu vi » (agir intentionnel), toujours à calculer et contrôler. Plus il contrôle, plus il perd sa liberté. « La bonté suprême est comme l'eau... elle sert tout sans lutter ».
(19:58) C'est la nature du Tao : sans lutte, tout s'accomplit. Dans le « Vô vi », l'action vient de la « nature spontanée » des choses.
(20:18) Quand l'esprit est calme, le Tao agit à travers nous. Le sage agit « Vô vi », c'est-
(20:37) « Vô vi » est l'art de vivre de l'éveil. L'amour « Vô vi » n'est ni contraignant, ni possessif, ni conditionnel.
(20:58) « Vô vi » c'est vivre au milieu du monde sans être emporté. C'est le « Vô vi » au milieu du marché de la vie.
(21:21) « Vô vi » est l'expression d'un esprit qui a « lâché prise ». La société ne s'arrêtera pas, car le « Vô vi » n'est pas l'arrêt, mais l'action « non souillée par l'esprit de convoitise ».
(21:46) C'est le « Hữu vi » (l'agir excessif) qui crée le chaos. « Vô vi » c'est abandonner la « possessivité » dans l'action, pas la responsabilité.
(22:08) L'esprit « Vô vi » est comme l'eau calme : il reflète la vérité. C'est un état naturel lorsque nous cessons de forcer. Abandonner le « devenir » pour revenir à « ce qui est ».
(22:31) C'est vivre pleinement dans le monde : faire sans être fait, tenir sans saisir, marcher sans laisser de traces.
(22:54) Celui qui vit ainsi rayonne de paix. Sa façon de vivre est une leçon. C'est la force de la douceur.
(23:21) Point de rencontre majeur : le « vide de l'ego ». Bouddha : « Vô ngã » (non-
(23:45) Bouddha : il n'y a pas de « moi » fixe. Lao Tseu : le vertueux ne se voit pas vertueux. L'ego est une illusion. Croire en un « moi » séparé est la racine de la souffrance (Moi -
(24:05) Bouddha : l'ego est la racine de l'« attachement ». Lao Tseu : l'ego est la racine du « désordre ». Pour être libre, l'ego doit se dissoudre.
(24:25) Celui qui étudie le Bouddhisme/Taoïsme en pensant « je pratique » est encore obscurci par le « je ».
(24:46) Quand l'ego tombe, les choses sont vues telles qu'elles sont, comme dans un miroir qui reflète tout sans rien retenir.
(25:09) Le « Vô ngã » (non-
(25:34) Cette personne agit sans voir son mérite, réussit sans besoin de reconnaissance. Exemple : Bodhidharma méditant 9 ans face à un mur.
(25:59) Exemple : Lao Tseu partant vers l'ouest sans laisser de traces. Tous deux ont choisi le silence et l'absence. C'est l'esprit du « Vô ngã » et du « Vô kỷ ».
(26:25) Pratiquer en voulant « devenir » (Bouddha, sage) est encore un effort de l'ego. Exemple : le bambou est « creux » (rỗng), c'est pourquoi il est flexible et solide. L'esprit humain est pareil.
(26:50) Être « vide » (rỗng) ne signifie pas manquer, mais être « plein » au point de n'avoir besoin de rien ajouter. Quand l'esprit n'a plus de « moi », il est comme l'eau ou la lumière : sans lutte, toujours présent .
(27:13) L'ego rend la vie « lourde » (besoin de reconnaissance). Le « Vô ngã » rend « léger comme le vent ». Lao Tseu : « Le grand son est à peine audible, la grande image n'a pas de forme ».
(27:34) La vraie sagesse ne s'exhibe pas. Sans ego, l'homme devient « tolérant ». Plus de « moi » donc plus d'« autre » ; plus de « juste » donc plus de « faux ». Il s'y dissout comme le sel dans l'eau.
(28:19) La compassion (« Vô ngã ») et l'humilité (« Vô kỷ ») rayonnent naturellement, sans effort .
(28:39) Bodhidharma (intérieur) et Lao Tseu (extérieur) n'avaient plus d'« acteur » (ego). « Vô ngã » et « Vô kỷ » sont deux portes vers le même ciel sans distinctions.
(29:04) Bouddha parle de « Không » (Vacuité), Lao Tseu de « Vô vi » (Non-
(29:28) Bouddhisme : avance par la « Sagesse » (Trí tuệ). Taoïsme : avance par la « Nature » (Tự nhiên).
(29:49) Bouddha : utilise la « Sagesse » (Trí) pour briser l'« Ignorance » (Vô minh). Lao Tseu : utilise l'« Harmonie » (Thuận) pour dissoudre l'« Ego » (Bản ngã). Bouddha cherche la libération « dans l'esprit » ; Lao Tseu cherche la sérénité « dans la vie ».
(30:08) Bouddha (chirurgien intérieur) va à l'intérieur. Lao Tseu (voyageur) va à l'extérieur. Bouddha utilise la « Contemplation » (Quán chiếu). Le Taoïsme enseigne d'« abandonner l'intervention », juste « vivre en accord ».
(30:37) Bouddhisme : chemin de la Conscience (Nhận biết) -
(31:25) L'éveil véritable est aussi la nature. Le Bouddhisme a des méthodes (Méditation, Moralité...). Le Taoïsme n'a pas de méthode, seulement un conseil (« Vô vi »). L'un « entraîne » l'esprit, l'autre le « lâche ».
(31:51) Directions opposées, même destination. Bouddha : apaise l'esprit dans la méditation. Lao Tseu : apaise la vie dans la quiétude.
(32:10) Bouddha : utilise l'« œil » (Sagesse) pour « Voir ». Lao Tseu : utilise le « cœur » (Nature) pour « Se dissoudre ». Les deux quittent l'illusion de l'ego.
(32:33) Bouddhisme : « Éveil » (Giác ngộ) (calme dans le mouvement). Taoïsme : « Nature » (Tự nhiên) (mouvement dans le calme). Les deux signifient « vivre sans être divisé ». Le Bouddhisme met l'accent sur la « Vision » (Thấy), le Taoïsme sur la « Vie » (Sống).
(32:59) Quand on voit vraiment (Bouddha), on vit juste (Lao Tseu). Quand on vit en accord (Lao Tseu), on voit clairement (Bouddha). Bouddha (esprit) brise l'ignorance ; Lao Tseu (action) dissout le conflit . La racine commune est « l'ego qui veut contrôler ».
(33:20) Bouddha (Sagesse/Intellect). Lao Tseu (Intuition/Trực giác). Sagesse (Sáng) + Nature (Trong) = Minh triết (Philosophie/Sagesse).
(33:45) Images : Bouddha (Statique dans le mouvement) méditant. Lao Tseu (Mouvement dans le calme) sur son buffle. Bouddha cherche la « Libération » (Giải thoát) (échapper à l'illusion) ; Lao Tseu cherche la « Dissolution » (Hòa tan) (se fondre dans le réel).
(34:11) Bouddhisme (Trí / Sagesse) : « Voir clair pour lâcher ». Taoïsme (Tự nhiên / Nature) : « Lâcher pour voir clair ».
(34:35) La sagesse et la nature (les deux extrémités du cercle) retournent toutes deux à la « Tĩnh lặng » (quiétude/silence). Bouddha (Esprit -
(35:00) À ce point, il ne reste que le « silence lucide ».
(35:21) « Không » (Vacuité) est la vision. « Vô vi » (Non-
(35:46) Quand il n'y a plus d'attachement ni de contrainte, l'esprit et la vie redeviennent un. « Không » est la Quiétude ; « Vô vi » est la quiétude en mouvement.
(36:10) Bouddha : « Voir pour lâcher ». Lao Tseu : « Lâcher pour voir ». Deux directions, un seul point.
(36:32) « Không » est la source de la sagesse ; « Vô vi » est le fruit de cette sagesse. Quand on voit « Không », on comprend qu'il n'est pas nécessaire de résister au courant (on vit « Vô vi »).
(36:58) Exemple du rameur : lutter contre le courant (Hữu vi) est épuisant ; suivre le courant (Vô vi) est léger. Bouddha : « Agir sans action ». Lao Tseu : « Non-
(37:19) « Không » = action sans acteur ; « Vô vi » = action sans intention.
(37:40) L'un lâche « dans l'esprit » (Bouddha) ; l'autre lâche « dans la vie » (Lao Tseu). Tous deux enseignent à vivre au milieu du monde sans être enchaîné.
(38:01) « Không » (sagesse intérieure) + « Vô vi » (sagesse extérieure) = Unité .
(38:22) Bouddha (esprit non-
(38:45) « Không » (voir sans juger). « Vô vi » (agir sans peur). « Voir » et « Vivre » sont deux temps d'un même éveil.
(39:09) Comme le Yin et le Yang s'harmonisant dans le Tao. Quand on comprend « Không » (pas besoin de saisir), on vit « Vô vi » (pas besoin de repousser) . On se rencontre dans un état de « détente » (thả lòng).
(39:33) Comme l'eau ou le vent : sans but, mais complets.
(39:55) Bouddha (Feu de la Sagesse). Lao Tseu (Eau du Tao). La sagesse éclaire l'illusion, la nature nourrit la sagesse.
(40:21) Quand on arrive à destination, il n'y a plus personne pour arriver, seulement le Tao. « Không » (langage de l'esprit) et « Vô vi » (langage de la vie) sont un .
(40:42) Pas besoin de choisir. Celui qui comprend « Không » vivra « Vô vi » et vice-
(41:03) Application moderne : nous courons vite, consommons plus, mais nos esprits sont vides . La vraie liberté est « Không » (non-
(41:24) Vivre « Không » : Vivre, travailler, aimer, mais sans qu'il y ait « quelqu'un » à l'intérieur pour être blessé. C'est voir la « Duyên sinh » (origine conditionnée). C'est vivre sans peur (rien à retenir = rien à perdre).
(41:47) L'esprit devient léger, n'a plus peur du succès ou de l'échec, ne s'accroche pas à la joie ni ne fuit la tristesse.
(42:12) Vivre « Vô vi » : Ne pas forcer (soi-
(42:34) Comme la fleur ou la lune (agissent sans besoin de reconnaissance). Quand on vit ainsi, les choses deviennent légères. On ne souffre plus des autres, car on comprend leurs limites de perception .
(42:54) « Không » au travail : Faire sans s'identifier au résultat. Succès (gratitude) ou échec (sourire) sont des leçons .
(43:14) « Vô vi » au travail : Abandonner le contrôle, ne pas chercher à dominer, être flexible .
(43:36) « Không » en amour : Aimer sans posséder. Prendre soin de la fleur, mais ne pas la cueillir. Tout est « Duyên » (destin/condition), qu'ils restent ou partent.
(44:01) « Vô vi » en amour : Ne pas en faire un champ de bataille. Ne pas forcer l'autre à changer. Aimer par la présence, non par l'exigence.
(44:24) « Không » (éveil intérieur) + « Vô vi » (harmonie extérieure) = Légèreté. On peut être serein même en ville.
(44:44) Le succès moderne crée la peur. Bouddha : « Lâcher, c'est obtenir ». Lao Tseu : « Suivre, c'est accomplir ». « Không » = Clarté (pour comprendre) ; « Vô vi » = Chaleur (pour aimer).
(45:07) Ère numérique (réseaux sociaux, controverses). « Không » aide à « s'arrêter » (personne à prouver). « Vô vi » aide à « se taire » (rien de réel à quoi réagir).
(45:29) Vivre « Không » et « Vô vi » c'est vivre au milieu du monde sans « être avalé par lui ».
(45:49) « Không » : voir le sens dans chaque instant. « Vô vi » : ne pas être fatigué par le changement, car « le changement est le souffle du Tao ».
(46:11) « Không » (regarder la vie avec sagesse). « Vô vi » (marcher dans la vie avec amour). Quand la sagesse rencontre l'amour, la souffrance se dissout.
(46:34) Question paradoxale finale : « Si tout est Vacuité, pourquoi pratiquer ? ».
(46:54) Celui qui n'a pas compris pense que c'est inutile. Celui qui a vu la « Vacuité » sourit, car « pratiquer » n'est plus une « action », mais un « état naturel » de l'esprit.
(47:20) Pratiquer n'est pas pour « avoir plus », mais pour « avoir moins » (moins d'attachement, moins d'avidité, moins d'ego). Lao Tseu aussi : vivre au milieu du monde sans être « souillé ».
(47:43) Quand on comprend la « Vacuité », « pratiquer » n'est plus un rituel, mais la « pleine conscience » (tỉnh thức) dans chaque action, chaque souffle .
(48:02) Le paradoxe « Pourquoi pratiquer ? » vient de l'« esprit qui discrimine » (phân biệt) (tu/non-
(48:27) Tant que l'ego est là, tout effort est un effort de l'ego. Quand l'ego se dissout, la pratique devient naturelle. Lao Tseu : s'il faut « essayer » d'être bon, c'est qu'on est déjà loin du Tao .
(48:51) La vraie pratique est de retourner à l'état de « non-
(49:10) La sagesse est déjà là. Pratiquer, c'est « arrêter de créer le faux », c'est « s'arrêter ici » pour voir la réalité. Bouddha (Tâm tịnh / Esprit pur) et Lao Tseu (Tĩnh thắ
(49:35) Réponse à la question : « Qui reste-
(49:56) Celui qui voit la « Vacuité » pratique non pour « obtenir », mais parce que c'est la « nature de la vie éveillée ». Pratiquer dans la « Tánh Không » n'a plus de but. Il n'y a que le pas.
(50:22) Bouddha (« Không ») : « Abandonnez ce qui n'est pas vrai ». Lao Tseu (« Vô vi ») : « N'interférez pas avec le Tao ».
(50:42) Comprendre « Không » (rien à ajouter). Vivre « Vô vi » (rien à enlever). Pratiquer, c'est « lâcher prise ». Quand il n'y a plus de pratiquant, la pratique commence.
(51:09) Le paradoxe est résolu. « Pratiquer » et « Vacuité » sont un. Pratiquer, c'est « vivre dans la vacuité ». Quand la sagesse est atteinte, tout langage se dissout (comme l'enseignent Bouddha et Lao Tseu) .
(51:32) Si tout est « Vacuité », qui enseigne à qui ?. Il ne reste que la conscience. Voir la « Vacuité » mais vivre dans le monde ; connaître le « Vô vi » mais continuer à agir.
(51:55) Point de rencontre : Quand la sagesse voit la « Vacuité », l'action devient « Non-
(52:20) Quand l'œil (sagesse) et le cœur (nature) s'ouvrent, l'homme est entier. Les enseignements de Bouddha (rien n'est réel) et de Lao Tseu (le Tao est sans forme) se fondent dans un « silence de plénitude absolue » .
(52:39) Quand on n'a pas compris : « Không » = perte ; « Vô vi » = ne rien faire. Quand on comprend : « Không » = complétude ; « Vô vi » = toute-
(53:02) Exemple de l'eau : sa nature essentielle est l'eau (Không/Vô vi), peu importe sa forme (Sắc / forme) . Bouddha (« Sắc tức thị
(53:27) Celui qui comprend est silencieux mais lumineux. « Không » (vision) libère l'esprit ; « Vô » (non-
(53:49) Sống trong « Không » : ne compare plus, ne divise plus en bien/mal. Sống trong « Vô vi » : ne résiste plus, ne juge plus. « Không » = lâcher-
(54:16) Quand les deux « lâcher-
(54:36) « Không » et « Vô » sont un : la conscience sans attache. Vivre sans s'attacher au résultat. « Không » : ne plus souffrir à cause des autres. « Vô » : ne plus souffrir à cause de soi-
(55:01) Car il n'y a plus « personne » pour souffrir. Bouddha (lâcher -
(55:27) « Không » et « Vô » se rencontrent quand l'homme cesse de « diviser en deux » (esprit/vie, pratique/vie). Le point de rencontre final : ici et maintenant, si l'esprit est silencieux, le Tao/Bouddha est là.
(55:48) Il ne reste que le Tao de la vie. La « Vision » (Không) et la « Vie » (Vô) sont unies. « Không » est la Sagesse, « Vô » est la Compassion (Lòng từ).
(56:09) Quand la Sagesse rencontre la Compassion, l'homme retourne à sa nature véritable. La vie devient transparente. Tout est comme avant, mais « nous » sommes différents (l'ego n'est plus là).
(56:30) Il ne reste que la paix silencieuse, comme le parfum du lotus. L'enseignement ultime : la vérité est dans notre « façon de vivre ». Voir clair sans s'attacher (Không), faire de son mieux sans attendre (Vô vi). C'est la vraie liberté. En vous souhaitant de la persévérance dans votre pratique.
SÁU CỬA VÀO ÐỘNG THIẾU THẤT
Sơ Tổ Bồ-
CỬA THỨ NHÌ
PHÁ TƯỚNG LUẬN
1. Hỏi: Nếu có người chí cầu Phật đạo, thì nên tu pháp nào mới thật là đơn giản, thiết yếu ?
Ðáp: Chỉ nói pháp quán tâm, bao gồm hết thảy các pháp, mới thật là đơn giản và thiết yếu.
2. Hỏi: Vì sao chỉ một pháp lại có thể bao gồm hết thảy các pháp?
Ðáp: Tâm là gốc của muôn pháp. Tất cả các pháp chỉ do tâm mà sanh. Nếu rõ (liễu) được tâm ắt muôn pháp sẵn đủ trong đó, ví như cây lớn có đủ cành nhánh trái bông, nhưng tất cả đều do một gốc sanh ra, nếu chặt gốc ắt cây chết. Nếu rõ (liễu) tâm tu đạo ắt được tỉnh lực nên dễ thành. Không rõ tâm, tu đạo ắt nhọc công vô ích. Mới biết tất cả việc lành dữ đều tự tâm. Lìa tâm mà cầu tìm thì không đâu có được.
3. Hỏi: Sao bảo quán tâm là xong hết (liễu)?
Ðáp: Ðại Bồ tát khi hành sâu pháp Bát nhã Ba la mật đa thấy bốn đại năm ấm vốn không, vô ngã; thấy rõ, tự tâm khởi dụng có hai thứ sai biệt.
Thế nào là hai?
Một là tịnh tâm: tâm trong sạch.
Hai là nhiễm tâm: tâm nhuốm bợn.
Hai tâm ấy xưa nay tự nhiên đều có, tuy là giả duyên mà hiệp lẫn nhau đối đãi.
Tâm tịnh hằng vui nhân lành
Tâm nhiễm mảng lo nghiệp dữ.
Nếu không bị nhiễm, tức xưng là thánh, xa lìa được hết khổ đau, chứng cảnh vui Niết bàn.
Bằng cứ buông lung theo tâm nhiễm tạo nghiệp, ắt bị khuất lấp, ràng buộc, tức gọi là phàm, chìm nổi trong ba cõi, chịu mọi thứ khổ. Tại sao vậy? Vì tâm nhiễm ấy gây chướng ngại cho bổn thể chơn như vậy.
Kinh Thập địa nói: Trong thân chúng sanh có tánh Phật kim cương ví như vầng nhật tròn đầy, rộng lớn sáng bao la, chỉ vì lớp lớp mây ngũ ấm che lấp nên không lộ được, khác nào ánh đèn bị nhốt giữa bình đất không chiếu hiện được.
Kinh Niết Bàn lại nói: Tất cả chúng sanh đều có tánh Phật; chỉ vì vô minh che lấp nên không được giải thoát.
"Tánh Phật" ấy, tức "tánh giác" vậy.
Chỉ "tự giác, giác tha", tri giác sáng tỏ, tức gọi là giải thoát.
Nên biết mọi điều lành đều lấy GIÁC làm gốc. Nhân gốc giác ấy mới kết được đủ thứ trái Niết bàn của cây công đức, đạo nhân đó mà thành.
Nói quán tâm tức xong hết là vậy.
4.Hỏi: Trên nói Chân như, Phật tánh, tất cả công đức đều nhân nơi GIÁC làm gốc, còn tâm vô minh, chẳng hay lấy gì làm gốc?
Ðáp: Tâm vô minh có tám vạn bốn ngàn phiền não, tình dục, với vô số điều dữ, đều do ba độc nên lấy đó làm gốc.
Ba độc ấy tức tham, sân si vậy.
Tâm ba độc ấy tự nó có đủ tất cả giống ác, ví như cây lớn, gốc tuy chỉ có một mà lá sanh ra thì vô lượng không cùng. Ở ba độc ấy từ mỗi gốc sanh ra các nghiệp dữ, trăm ngàn vạn ức, gấp mấy cái trước, không thể ví với gì được. Từ gốc ba độc ứng hiện ra sáu căn, cũng gọi là sáu tên giặc, tức là sáu thức. Sáu thức vào ra sáu căn, nhân đó có tham trước muôn cảnh, tạo thành nghiệp dữ, che khuất bổn thể chơn như, nên gọi là sáu tên giặc. Do ba độc sáu giặc, chúng sanh bị mê hoặc và rối loạn thân tâm, chịu mọi nỗi khổ. Cũng như sông ngòi có tiếp nguồn thông mạch, dòng nước mới chảy mãi không dứt và sóng mới muôn dặm cuộn giăng; nếu có ai bít mạch lấp nguồn thì mọi dòng nước ắt dứt theo.
Người cầu giải thoát có thể chuyển ba độc thành ba nhóm tịnh giới, chuyển sáu giặc thành sáu ba la mật, tức tự nhiên vĩnh viễn lìa xa biển khổ.
*
5. Hỏi: Sáu đường ba cõi rộng lớn bao la, nếu chỉ quán tâm thì sao thoát được những khổ đau không cùng tận?
Ðáp: Nghiệp báo trong ba cõi chỉ do một tâm sanh. Nếu từ gốc đã vô tâm thì ở trong ba cõi mà như xa lìa ba cõi.
Ba cõi ấy, tức là ba độc vậy.
Tham làm ra cõi dục. Sân làm ra cõi sắc. Si làm ra cõi vô sắc. Nên gọi là ba cõi.
Do ba độc ấy gây nghiệp nặng nhẹ, quả báo chẳng đồng, chia ra làm sáu xứ, nên gọi là sáu nẻo.
*
6. Hỏi: Thế nào là nhẹ nặng chia làm sáu nẻo?
Ðáp: Chúng sanh chẳng rõ chánh nhân, mê tâm tu thiện, chưa thoát ba cõi, thác sanh ở ba nẻo tội nhẹ.
* Thế nào là ba nẻo nhẹ?
– Ấy là mê tâm mà tu mười điều thiện, vọng cầu vui sướng, chưa thoát cõi tham, thì sanh nẻo trời.
– Mê tâm mà giữ năm giới, vọng lòng thương ghét, chưa thoát cõi sân, thì sanh nẻo người.
– Mê tâm mà chấp các pháp hữu vi, tin tà mong phước, chưa thoát cõi si, thì sanh nẻo A tu la.
Ðó là ba loại chúng sanh, gọi là ba nẻo nhẹ vậy.
* Thế nào là ba nẻo tội nặng?
Ấy là buông lung theo tâm ba độc, toàn gây nghiệp dữ, rơi vào ba nẻo nặng.
– Nếu nghiệp tham nặng, thì rơi vào nẻo quỷ đói.
– Nếu nghiệp sân nặng, thì rơi vào nẻo địa ngục.
– Nếu nghiệp si nặng, thì rơi vào nẻo súc sanh.
Vậy ba nẻo tội nặng hiệp với ba nẻo tội nhẹ thành sáu nẻo luân hồi.
Mới biết tất cả nghiệp khổ đều do tâm mình sanh, nên cần nhiếp tâm, lìa hết tà ác, là mọi nỗi khổ của ba cõi sáu đường luân hồi đều tự nhiên tiêu mất, tức là được giải thoát.
*
7. Hỏi: Như lời Phật dạy: “Ta đã trải qua ba đại A tăng kỳ kiếp, chịu vô số khổ nhọc mới thành được Phật đạo" sao nay nói chỉ quán tâm thì chế được ba độc là giải thoát?
Ðáp: Lời Phật nói ra không hề hư dối. A tăng kỳ kiếp tức là tâm ba độc. Người Hồ nói: “A tăng kỳ", người Hán nói "bất khả sổ", nghĩa là không thể tính đếm.
Từ trong tâm ba độc ấy, có đủ thứ niệm ác nhiều như cát sông Hằng. Ở mỗi mỗi niệm ấy là một kiếp, vậy là có hằng ha số kiếp đếm không xuể, nên nói ba đại a tăng kỳ.
Tánh chân như bị ba độc che khuất. Nếu chẳng vượt lên tâm đại hằng hà sa độc ác ấy thì làm sao giải thoát được.Nếu nay chuyển được ba độc tham sân si làm ba món giải thoát, đó gọi là vượt qua ba đại a tăng kỳ kiếp.
Chúng sanh đời mạt pháp này, căn trí ngu si, cùn lụt, không nhận được ý sâu kín của Như Lai trong câu nói “ba đại a tăng kỳ”, nên nghĩ Như Lai phải qua vô số kiếp như cát bụi mới thành Phật. Đây đâu khỏi làm nghi lầm những người tu hành, khiến họ thối bước trên đường Bồ đề.
*
8. Hỏi: Các đại Bồ tát nhờ giữ ba tụ tịnh giới, thực hành sáu độ, mới thành Phật đạo. Sao nay nói người học chỉ cần quán tâm chẳng tu giới hạnh, thì thành Phật thế nào được?
Ðáp: Ba tụ tịnh giới tức là tâm chế phục ba độc:
Chế phục tâm ba độc thành vô lượng nhóm thiện.
Chữ "tụ" nghĩa là "hội họp" vậy.
Pháp lành vô lượng hội khắp ở tâm, nên gọi là ba giới tụ tịnh.
Nói sáu độ Ba la mật, tức nói tịnh sáu căn.
Người Hồ nói "ba la mật" người Hán nói “đáo bỉ ngạn", tức đến bờ bên kia.
Sáu căn thanh tịnh, chẳng nhiễm sáu trần, tức qua sông phiền não, đến bờ Bồ đề, nên gọi là sáu ba la mật.
*
9. Hỏi: Như kinh nói, ba tụ tịnh giới tức là "Nguyện thề đoạn tất cả điều dữ, thề tu tất cả điều lành, thề độ tất cả chúng sanh", nay nói chỉ cần chế ngự tâm ba độc, há chẳng trái với nghĩa văn sao?
Ðáp: Phật nói kinh, ấy là lời chân thực. Chư Bồ tát tu hành thời quá khứ, trong lúc tu nhân, vì đối trị ba độc, phát ba thệ nguyện là:
– Nguyện đoạn tất cả điều dữ, nên luôn giữ giới, đối với tham độc.
– Nguyện tu tất cả điều lành, nên luôn tập định, đối với sân độc.
– Nguyện độ tất cả chúng sanh, nên luôn tu huệ, đối với si độc.
Do giữ ba pháp thanh tịnh: giới, định, huệ nên vượt được lên ba độc mà thành Phật đạo.
– Diều dữ dứt mất, đó gọi là “đoạn".
– Ðiều lành sẵn đủ, đó gọi là "tu".
– Ðã đoạn dữ tu lành, ắt muôn hạnh đều thành tựu; lợi ta lợi người, cứu khổ khắp muôn loài, đó gọi là “độ".
Mới biết phép tu giới hạnh không thể lìa tâm. Nếu tâm thanh tịnh, ắt cả nước Phật đều thanh tịnh. Nên kinh nói:
Tâm dơ nhiễm ắt chúng sanh dơ nhiễm,
Tâm trong sạch ắt chúng sanh trong sạch.
Muốn được tịnh độ, trước cần tịnh tâm,
Tùy tâm mình tịnh, cõi Phật tịnh theo,
Ba nhóm tịnh giới tự nhiên thành tựu.
10. Hỏi: Như kinh nói, sáu ba la mật cũng gọi là sáu độ, tức là: bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định và trí huệ. Nay nói sáu căn thanh tịnh gọi là ba la mật, thì hiểu sao cho xuôi? Còn phép sáu độ, nghĩa ấy thế nào?
Ðáp: Muốn tu sáu độ, nên tịnh sáu căn hàng sáu tên giặc:
– Xả được tên giặc mắt, lìa hết cảnh sắc, gọi là bố thí.
– Cấm được tên giặc tai, không buông lỏng theo thanh trần, gọi là trì giới.
– Cầm (nhiếp phục) được tên giặc mũi, đồng bình đẳng với các mùi thơm hôi, tự tại điều hòa, gọi là nhẫn nhục.
– Ngăn được tên giặc lưỡi, không tham các vị và các sự ca ngâm xướng vịnh, gọi là tinh tấn.
– Hàng được tên giặc thân, đối với các xúc dục, tâm lặng lẽ, không động, gọi là thiền định.
– Phục được tên giặc ý, chẳng buông theo vô minh, thường tu giác huệ, gọi là trí huệ.
Nói “độ”, đưa qua, tức nói "vận chuyển" vậy. Thuyền bát nhã sáu ba la mật có khả năng chuyển vận, chúng sanh đến bờ bên kia, nên gọi là sáu độ.
*
11. Hỏi: Kinh nói: khi còn là Bồ tát, Đức Thích Ca Như Lai từng uống ba đấu sáu thăng sữa mới thành Phật đạo. Vậy, trước nhờ uống sữa, sau chứng quả Phật, há phải nhờ quán tâm mà được giải thoát ru?
Ðáp: Thật như chỗ ông biết nói ra đều không hư dối, "nhân uống sữa rồi sau mới thành Phật".
Nói Phật uống sữa, cần phân biệt hai thứ sữa. Sữa Phật uống chẳng phải là sữa vẩn đục của thế gian mà chính là sữa của pháp chân như thanh tịnh.
Nói ba đấu, tức ba nhóm tịnh giới.
Nói sáu thăng, tức sáu Ba-
Thành Phật là do uống sữa của pháp thanh tịnh ấy, mới chứ
Tánh chân như tợ như chất kim cương bất hoại; còn pháp thân thì không tỳ vết, vĩnh viễn lìa tất cả đau khổ của thế gian, há dùng thứ sữa vẩn đục ấy đỡ đói khát được sao?
Theo lời kinh nói, bò ấy chẳng ở vùng cao, chẳng ở vùng thấp, chẳng ăn lúa thóc tạp nhạp, chẳng cùng bầy với bò khác, thân bò hiện sắc vàng tía.
Nói bò ấy, tức chỉ cho Phật Tỳ Lô Giá Na vậy, do lòng đại từ đại bi thương xót tất cả, nên từ nơi pháp thể thanh tịnh ứng ra thứ sữa pháp vi diệu của ba món tịnh giới, sáu ba la mật hầu nuôi nấng tất cả những người cầu đạo giải thoát. Như vậy, loại bò chân tịnh ấy, loại sữa thanh tịnh ấy, không những riêng Như Lai uống xong là thành đạo, mà tất cả chúng sanh ai uống được cũng đều đắc quả Vô thượng hánh đẳng chánh giác.
12. Hỏi: Như kinh nói, Phật dạy chúng sanh xây dựng già lam, đúc vẽ hình tượng, đốt hương rắc hoa, chong đèn sáng mãi, đêm ngày sáu cữ, nhiễu tháp hành đạo, lễ bái chay lạt, đủ thứ công đức mới thành Phật đạo. Nếu chỉ lấy phép quán tâm thâu nhiếp các hạnh, nói như vậy e có ngoa chăng?
Ðáp: Phật nói kinh dùng vô số phương tiện, nhắm vào tất cả chúng sanh căn trí mờ tối, kém yếu, không đủ sức lãnh hội nghĩa sâu, nên mượn pháp hữu vi làm tỉ dụ cho pháp vô vi.
Nếu không tu nội hạnh mà chỉ cầu ở ngoài, mong làm thánh, cầu được phước, không đâu có được.
Nói "già lam" ấy là người Tây Thiên Trúc nói, ở đây dịch là thanh tịnh địa, tức chỗ đất thanh tịnh, chùa chiền vậy.
Nếu hằng trừ ba độc, tịnh sáu căn, thân tâm lặng lẽ, trong ngoài ngưng lặng, đó gọi là xây dựng già lam.
Nói “đúc vẽ hình tượng", ấy là tất cả chúng sanh cầu Phật đạo, cần tu các giác hạnh, phỏng theo chân dung diệu tướng của Như Lai, há phải đâu chỉ là việc đúc vàng tạc đồng tầm thường!
Bởi vậy, người cầu đạo giải thoát phải lấy thân mình làm lò, lấy pháp làm lửa, lấy trí huệ làm tay thợ khéo, lấy ba nhóm tịnh giới, sáu ba la mật làm khuôn phép, nấu chảy và rèn đúc chất chân như Phật tánh ở trong thân cho thấm nhập khắp tất cả hình thức giới luật, y lời dạy vâng làm, mỗi mỗi không hở sót, thì tự nhiên thành tựu được tướng chân thật. Đó đích thực là pháp thân thường trụ vi diệu và cùng tột, há phải đâu là các pháp hữu vi hoại nát sao?
Người cầu đạo không hiểu nghĩa việc đúc tạc chân dung như vậy thì bằng vào đâu mở miệng nói công đức?
Việc đốt hương, nào phải hương hình tướng của thế gian, mà chính là hương chánh pháp vô vi, khi xông lên thì các nghiệp xấu ác, vô minh đều tiêu hết.
Hương chánh pháp ấy có năm thứ:
– Một là hương giới: gọi thế vì nó có thể dứt mọi điều dữ, tu mọi điều lành.
– Hai là hương định: gọi thế vì nó tin sâu pháp đại thừa, lòng không chùn nản, thối chuyển.
– Ba là hương huệ: gọi thế vì lúc nào cũng thường tự mình quán xét thân tâm.
– Bốn là hương giải thoát: gọi thế vì nó có thể dứt tất cả mê mờ trói buộc.
– Năm là hương giải thoát tri kiến: gọi thế là vì lúc nào nó cũng quán chiếu sáng soi, suốt thông không ngại.
Ðó là năm thứ hương, gọi là hương tối thượng, thế gian không gì sánh được.
Khi còn tại thế, Phật dạy các đệ tử lấy lửa trí huệ đốt thứ hương báu vô giá ấy để dâng cúng chư Phật mười phương. Chúng sanh ngày nay không rõ nghĩa chân thật của Như lai, đem lửa ngoài đốt gỗ trầm của thế tục, xông thứ hương vật chất lên mong cầu phước báo, làm sao có thể được?
Việc rắc hoa nghĩa cũng như vậy, ấy là diễn nói chánh pháp. Hoa công đức ấy mang lại nhiều lợi ích cho các loài hữu tình, gieo rắc thấm nhuần hết thảy, do nơi tánh chân như mà trang nghiêm khắp mọi nơi. Loại hoa công đức ấy được Phật ngợi khen, là chỗ cứu cánh thường tồn, chẳng bao giờ héo úa rơi rụng. Người rải loại hoa ấy sẽ được phước báo nhiều không thể đo lường. Nếu nói rằng Như Lai dạy chúng sanh rải hoa bằng cách cắt hái các thứ hoa, làm thương tổn cây cỏ, thật không có lý như vậy.
Vì lẽ sao? Vì đã giữ tịnh giới thì muôn tượng um tùm trong trời đất đều chẳng nên đụng chạm đến. Nếu lầm chạm phải, đã mắc tội nặng rồi, huống nữa nay còn cố ý hủy hoại, phá tịnh giới, thương tổn muôn vật để cầu phước báu. Đó là muốn được lợi mà thành ra hại, lẽ nào lại như vậy sao?
Còn nói việc thắp đèn sáng mãi, đó là nói tâm tỉnh thức chân chánh. Tâm tỉnh thức thì sáng suốt rõ biết, nên ví như ngọn đèn.
Cho nên người cầu đạo giải thoát lấy thân mình làm thân đèn, lấy tâm mình làm tim đèn, thêm vào giới hạnh làm dầu đốt đèn.
Trí huệ sáng suốt ví như ngọn đèn thường chiếu sáng. Đó chính là ngọn đèn chánh giác, chiếu phá hết thảy si mê tăm tối. Như có thể dùng pháp trí tuệ này để lần lượt khơi mở cho nhiều người, đó tức là một ngọn đèn mồi ra cho trăm ngàn ngọn đèn, tiếp nối không cùng tận cho nên gọi là chong đèn sáng mãi.
Vào thời quá khứ có đức Phật hiệu là Nhiên Đăng, cũng là lấy theo ý nghĩa như vậy. Chúng sanh ngu si không hội được lời nói phương tiện của Như Lai, chỉ làm toàn những việc sai lầm, mê chấp hữu vi, đốt lên ngọn đèn dầu của thế gian đem soi vào căn nhà trống, lại xưng là y theo lời Phật dạy, chẳng phải là lầm lạc đó sao?
Vì sao vậy? Phật phóng một đạo hào quang giữa hai chân mày có thể chiếu soi muôn ngàn thế giới, đâu nhờ ngọn đèn dầu thô như thế để làm lợi ích. Chỉ xét kỹ theo đó thì thấy ngay là không hợp lý.
Lại sáu thời hành đạo là nói nơi sáu căn, bất cứ lúc nào cũng thường tỉnh giác, điều phục sáu căn, luôn luôn không bỏ, đó gọi là sáu thời hành đạo.
Còn nói nhiễu tháp hành đạo thì "tháp" tức là "thân" vậy, cần tu giác hạnh xét quán thân tâm, niệm niệm chẳng dừng, đó gọi là "nhiễu tháp" tức đi quanh tháp vậy.
Thánh nhân thuở trước đều đi theo đường ấy cho tới Niết bàn. Người đời nay chẳng rõ lẽ ấy, trong chẳng tự hành, chỉ chấp ở ngoài mà cầu, đem cái thân vật chất đi nhiễu tháp thế gian, đêm ngày loanh quanh, luống tự nhọc công, không ích gì cho chân tánh cả.
Còn trì trai ấy cần hiểu rõ, nếu không thông đạt ắt uổng công tu. Tức là nghiêm chỉnh thân tâm
Chữ "trai"( 齋) cũng là nói nghĩa "tề"( 齊), tức là nghiêm chỉnh thân tâm, không để cho tán loạn
Còn "trì" (持) là gìn giữ, tức đúng theo như pháp mà gìn giữ giới hạnh., ngoài cấm sáu tình, trong ngăn ba độc, siêng năng tỉnh xét, thân tâm thanh tịnh. Rõ được nghĩa lý như vậy gọi là thọ trì trai giới.
Về ăn có năm thứ:
– Một là pháp hỷ thực, là loại thức ăn bằng niềm vui chánh pháp. Đó là y theo chánh pháp, vui vẻ vâng làm.
– Hai là thiền duyệt thực, là loại thức ăn bằng niềm vui của thiền định. Đó là trong ngoài đều trong lặng, thân tâm vui thích.
– Ba là niệm thực, là loại thức ăn bằng niệm tưởng. Đó là thường niệm tưởng chư Phật, tâm và miệng tương ưng.
– Bốn là nguyện thực, là loại thức ăn bằng tâm nguyện. Đó là trong lúc đi, đứng, nằm, ngồi luôn phát nguyện lành.
– Năm là giải thoát thực, là loại thức ăn của giải thoát. Đó là tâm thường thanh tịnh, không nhiễm theo trần tục.
Dùng năm loại thức ăn này thì gọi là trì trai chay lạt.
Nếu như có người không ăn năm loại thức ăn trong sạch này mà tự xưng là ăn chay, thật không có lý như vậy.
Ăn là để dứt trừ vô minh, hễ vừa vướng vào thì gọi là phá trai. Đã là hủy phá việc ăn chay, làm sao lại được phước?
Ở đời có những người mê không hiểu được lý này, thân tâm buông lung, làm đủ việc dữ, tham dục, buông lung tâm tình, không biết hổ thẹn, chỉ dứt các món ăn bên ngoài mà tự cho là trì trai chay lạt, thật không có lý như vậy.
Việc lễ bái thì nên theo đúng tinh thần, phép tắc này: trong là lý phải sáng tỏ, rồi việc làm (sự) bên ngoài mới tùy theo đó mà linh hoạt cho thích hợp. Lý có lúc hiển lộ, có lúc ẩn tàng.
Có hiểu được như vậy mới gọi là y pháp.
Phàm nói "lễ" tức nói "kính", nghĩa là coi trọng. Nói "bái" tức nói "phục", nghĩa là cúi xuống.
Đó là nghĩa cung kính đối với chân tánh, khuất phục sự ngu si tăm tối, như vậy gọi là lễ lạy.
Nếu dứt hẳn được ác tình, hằng gìn thiện niệm, dù hình thức lễ bái không có, cũng gọi là lễ bái, ấy là pháp tướng.
Thế Tôn muốn khiến cho người thế tục tỏ lòng khiêm hạ mới dạy lễ bái, tức là ngoài thì thân sụp xuống, trong thì lòng kính thêm. Bên ngoài rõ biết, bên trong sáng tỏ, tánh tướng cùng hợp.
Nếu không làm theo lý pháp ấy mà chỉ chấp trước cầu ngoài, trong thì buông lung theo tham si, mãi gây nghiệp dữ, ngoài ắt nhọc nhằn thân tướng mà chẳng ích gì, đội lốt uy nghi, không thẹn với thánh, dối gạt với phàm, chẳng khỏi luân hồi, há thành công đức được sao?
*
13. Hỏi: Như lời kinh nói: "Dốc lòng niệm Phật, chắc được vãng sanh qua cõi Cực Lạc phương Tây, chỉ cần theo một cửa ấy tức được thành Phật", sao còn nói quán tâm để cầu giải thoát là gì?
Ðáp: Phàm nói niệm Phật, cốt cần niệm chánh. Rõ nghĩa là chánh, không rõ nghĩa là tà. Niệm chánh tức được vãng sanh, niệm tà sao qua đó được?
Phật là giác, tức tỉnh biết, tỉnh biết để thấy rõ thân tâm, đừng khiến niệm dữ lừng lên.
Niệm là nhớ, hằng nhớ giữ giới hạnh, không quên sự chuyên cần nỗ lực tiến tới. Có hiểu như vậy mới gọi là niệm. Cho nên niệm cốt ở tâm, chẳng ở lời nói.
Mượn nơm đơm cá, được cá cần quên nơm. Mượn lời cầu ý, được ý cần quên lời.
Ðã xưng là niệm Phật thì phải biết cái đạo lý niệm Phật. Nếu tâm không thật mà miệng niệm cái tên suông, ba độc chất chồng, nhân ngã che lấp, đem tâm vô minh hướng ngoài cầu Phật, nhọc sức ích gì.
Vả lại, tụng với niệm, nghĩa lý còn khác nhau xa.
Miệng đọc thành tiếng gọi là tụng, trong lòng luôn nhớ nghĩ gọi là niệm.
Cho nên biết, niệm theo tâm mà sinh khởi, gọi là phép tu tỉnh giác, rõ biết; tụng theo nơi miệng đọc, tức là tướng trạng của âm thanh. Chấp giữ lấy tướng trạng bên ngoài mà cầu được nghĩa lý, chẳng bao giờ được.
Nên biết chư thánh ngày xưa tu niệm Phật, phải đâu nói ngoài miệng, chính là xét kỹ trong tâm.
Tâm là nguồn của mọi pháp lành. Tâm là chủ của muôn công đức.
Niết bàn thường vui đều từ chơn tâm sanh. Ba cõi lăn lóc cũng theo vọng tâm dậy.
Tâm là cửa, là ngỏ của đạo xuất thế. Tâm là bến, là ải của đạo giải thoát.
Cửa ngỏ đã biết, há lo khó vào? Bến ải đã rõ, há ngại chẳng thông?
14. Hỏi: Trong kinh Ôn Thất, Phật dạy rằng việc tắm gội chúng tăng được phước báo không lường. Như vậy tức là phải do nơi việc làm mới thành được công đức. Nếu dùng sự quán tâm thì đâu thể phù hợp ?
Đáp: Kinh nói "tắm gội chúng tăng”, vốn thật chẳng phải là việc hữu vi của thế gian. Đức Thế Tôn thường vì các vị đệ tử mà thuyết kinh Ôn Thất, muốn cho họ vâng giữ theo phép tắm gội.
Ôn thất nghĩa là cái nhà nước ấm, ấy là chỉ cho thân thể này. Đó là nói việc nhóm ngọn lửa trí huệ mà hâm nóng nước giới luật thanh tịnh, tắm gội cho tánh Phật chân như ở trong thân, vâng giữ theo bảy pháp để tự trang nghiêm. Những vị tỳ-
Chúng sinh thời nay không rõ biết việc ấy, dùng nước thế gian tắm gội cho tấm thân vật chất ngăn ngại này, gọi là y theo trong kinh, đều là lầm vậy.
Huống chi, tánh Phật chân như vốn chẳng phải hình hài phàm tục, phiền não nhơ nhớp. Xưa nay vốn không tướng trạng, đâu có thể dùng thứ nước vật chất ngăn ngại của thế gian mà tắm gội thân vô vi? Việc làm đã không phù hợp, làm sao mà ngộ đạo?
Như muốn cho thân được trong sạch, cần phải quán xét rằng thân này vốn là do nơi tham dục bất tịnh mà sinh ra, nhơ nhớp chất chồng, trong ngoài đầy dẫy. Như tắm gội cho thân này để cầu được trong sạch, chẳng khác nào dội nước muốn rửa cái hầm đất, cái hầm có hết đất mới gọi là sạch !
Lấy đây mà nghiệm xét thì biết rõ rằng việc tắm gội cái thân bên ngoài chẳng phải là ý Phật dạy. Đó là mượn việc thế gian để tỉ dụ cho pháp chân thật, trong đó hàm ý bảy việc cúng dường công đức.
Sao là bảy việc? Một là nước trong, hai là lửa nấu, ba là chất làm sạch thân, bốn là nhành dương để làm sạch miệng, năm là nước tro lóng sạch, sáu là chất dầu để xoa thân, bảy là tấm y mặc ở trong. Bảy việc này vốn được nêu lên để làm ẩn dụ cho bảy pháp tu. Hết thảy chúng sinh đều nhờ nơi bảy pháp tu này gội rửa mà được thanh tịnh, trang nghiêm, có thể trừ bỏ các tâm độc và những nhơ nhớp của vô minh, si mê.
Bảy pháp ấy là gì?
Một là TỊNH GIỚI, tức giới luật thanh tịnh, trừ sạch lỗi lầm, cũng như nước sạch rửa trôi đi bụi bẩn.
Hai là TRÍ TUỆ soi chiếu sáng tỏ trong ngoài, cũng như nhóm lửa có thể hâm nóng được nước tắm.
Ba là PHÂN BIỆT, lựa chọn trừ bỏ các điều ác, cũng như xà phòng có thể làm sạch cáu bẩn.
Bốn là CHÂN THẬT, dứt trừ các vọng tưởng, cũng như nhành dương có thể giúp làm sạch miệng. Năm là CHÁNH TÍN, đức tin chân chánh, quyết định không còn nghi ngờ, cũng như nước tro lóng sạch chà xát lên thân có thể ngăn trừ gió độc.
Sáu là NHU HÒA, NHẪN NHỤC, cũng như chất dầu xoa thân có thể giúp cho da dẻ trơn láng.
Bảy là HỔ THẸN, hối cải các nghiệp ác, cũng như tấm nội y có thể giúp che đậy chỗ xấu trên thân.
Bảy pháp nói trên là chỗ ý nghĩa sâu kín trong kinh, đều là vì những người có căn trí đại thừa lanh lợi mà giảng thuyết, chẳng phải dành cho những kẻ phàm phu căn trí thấp kém.
Người đời nay không hiểu được những nghĩa lý ấy, do sự hiểu biết nông cạn của mình nên chỉ lấy những việc làm theo hình tướng mà cho là công đức, tốn kém biết bao nhiêu tiền của; đắp tượng, xây tháp uổng phí sức người; dốc lòng hết sức cũng chỉ tự làm tổn hại bản thân, mê hoặc người khác, chẳng biết là rất đáng hổ thẹn, biết bao giờ được giác ngộ? Thấy pháp hữu vi thì siêng năng đắm chấp, nghe đến pháp vô vi thì ngớ ngẩn, mê muội. Chỉ tham những điều lành nhỏ nhoi trước mắt, nào biết được nỗi khổ lớn mai sau? Tu học như thế chỉ tự mình nhọc công phí sức, bỏ chánh theo tà, ai bảo là được phước?
Chỉ cần có thể thâu nhiếp được tâm, soi chiếu bên trong, tỉnh thức rõ biết sáng tỏ bên ngoài, tham sân si vĩnh viễn dứt tuyệt, đóng cửa sáu giặc ngăn giữ chẳng để nhiễm ngoại trần. Tự nhiên hằng sa công đức, thảy thảy trang nghiêm. Vô số pháp môn mỗi mỗi thành tựu. Vượt phàm chứng thánh thấy ngay trước mắt, ngộ đạo trong giây lát, đợi chi đến lúc bạc đầu?
Pháp môn chân thật sâu kín không thể nào nói hết, chỉ lược kể ra đây đôi phần về phép quán tâm mà thôi.
Nên nói kệ rằng:
1.-
Cầu tâm không được, đợi tâm biết.
Phật tánh không từ ngoài tâm được,
Tâm sanh liền là lúc tội sanh
(Ngã bổn cầu tâm tâm tự trì,
Cầu tâm bất đắc đãi tâm tri.
Phật tánh bất tòng tâm ngoại đắc,
Tâm sanh tiện thị tội sanh thì.)
2.-
Rõ ra ba cõi không một vật.
Nếu muốn cầu Phật, chỉ cầu tâm,
Chỉ tâm tâm, tâm ấy là Phật.
(Ngã bổn cầu tâm bất cầu Phật,
Liễu tri tam giới không vô vật.
Nhược dục cầu Phật đản cầu tâm,
Chỉ giá tâm tâm tâm thị Phật. )
LES SIX PORTES ENTRANT DANS LA GROTTE DE SHAOLIN
Premier Patriarche Bodhidharma
DEUXIÈME PORTE : TRAITÉ SUR LA DESTRUCTION DES FORMES
1. Question : Si une personne cherche sincèrement la voie du Bouddha, quelle pratique doit-
Réponse : Seule la méthode de l'observation de l'esprit (Quán tâm) englobe toutes les autres méthodes, et est donc vraiment simple et essentielle.
2. Question : Pourquoi une seule méthode peut-
Réponse : L'esprit est la racine des myriades de phénomènes. Tous les phénomènes ne naissent que de l'esprit. Si l'on comprend (réalise) l'esprit, alors les myriades de phénomènes sont immédiatement et entièrement présents en lui. C'est comme un grand arbre qui a des branches, des feuilles, des fruits et des fleurs, mais tout est né d'une seule racine. Si la racine est coupée, l'arbre meurt. Si l'on comprend (réalise) l'esprit et que l'on cultive la voie, on acquiert la force de l'éveil et il est facile de réussir. Si l'on ne comprend pas l'esprit, cultiver la voie n'est qu'un effort futile. On sait alors que toutes les actions, bonnes ou mauvaises, proviennent de l'esprit lui-
3. Question : Pourquoi dit-
Réponse : Lorsque le Grand Bodhisattva pratique profondément la perfection de la Sagesse (Prajñ
Quelles sont ces deux formes ? La première est l'esprit pur (Tịnh tâm) : l'esprit immaculé. La seconde est l'esprit souillé (Nhiễm tâm) : l'esprit taché par la souillure. Ces deux esprits ont toujours existé naturellement. Bien qu'ils soient des phénomènes conditionnés (par des causes et conditions), ils s'unissent et s'opposent l'un à l'autre. L'esprit pur se réjouit constamment des causes vertueuses, tandis que l'esprit souillé s'inquiète des conséquences des actes mauvais. Si l'on n'est pas souillé, on est appelé un saint, échappant à toute souffrance et réalisant le bonheur du Nirvāna. Si l'on se laisse aller à l'esprit souillé, créant du karma, on est couvert et lié. On est alors appelé un être ordinaire (phàm), errant dans les trois mondes et subissant toutes sortes de souffrances. Pourquoi ? Parce que cet esprit souillé fait obstacle à la nature essentielle de la Vraie Nature (Chân như). Le Sūtra des Dix Terres (Thập địa kinh) dit : Dans le corps des êtres sensibles se trouve la nature de Bouddha, semblable au diamant (kim cương), comme un soleil plein, vaste et largement lumineux. Mais elle est recouverte par les couches des cinq agrégats (ngũ ấm), elle ne peut donc pas se manifester, tout comme une lumière emprisonnée dans une jarre en terre ne peut pas briller. Le Sūtra du Nirvāna (Niết Bàn kinh) dit : Tous les êtres sensibles possèdent la nature de Bouddha ; mais c'est l'ignorance (vô minh) qui la recouvre et les empêche d'être libérés. Cette « nature de Bouddha » (Phật tánh) est l'« éveil » (tánh giác). Seul l'« éveil de soi et éveil des autres » (tự giác, giác tha), la réalisation claire de la connaissance, est appelé libération. Il faut savoir que toutes les bonnes actions ont l'ÉVEIL (GIÁC) pour racine. C'est à partir de cette racine d'éveil que sont produits tous les fruits du Nirvāna de l'arbre du mérite, et c'est par cette voie que l'on atteint l'illumination. C'est pourquoi l'on dit que l'observation de l'esprit est complète.
4. Question : Il a été dit ci-
Réponse : L'esprit d'ignorance a quatre-
5. Question : Les six voies et les trois mondes sont vastes et sans limites. Si l'on se contente d'observer l'esprit, comment peut-
Réponse : Les rétributions karmiques dans les trois mondes ne naissent que d'un seul esprit. Si la racine est déjà sans esprit, on est dans les trois mondes comme si l'on en était éloigné. Ces trois mondes sont les trois poisons. L'avidité (tham) crée le monde du désir (cõi dục). La colère (sân) crée le monde de la forme (cõi sắc). L'illusion/ignorance (si) crée le monde du sans-
6. Question : Comment les actes légers et lourds se divisent-
Réponse : Les êtres sensibles qui ne comprennent pas la cause juste et cultivent le bien avec un esprit égaré, n'ont pas encore échappé aux trois mondes, mais renaissent dans les trois voies de la faute légère.
Quelles sont les trois voies légères ? — Cultiver les dix bonnes actions avec un esprit égaré, cherchant le plaisir en vain, sans avoir échappé au monde de l'avidité, conduit à renaître dans la voie céleste (nẻo trời). — Garder les cinq préceptes avec un esprit égaré, s'abandonnant à l'amour et à la haine, sans avoir échappé au monde de la colère, conduit à renaître dans la voie humaine (nẻ
7. Question : Selon l'enseignement du Bouddha : « J'ai traversé trois grands incalculables kalpas (A tăng kỳ kiếp), subissant d'innombrables difficultés pour accomplir la voie du Bouddha ». Comment pouvez-
Réponse :
8. Question : Les grands Bodhisattvas ont accompli la voie du Bouddha grâce à la pratique des trois groupes de préceptes purs (ba tụ tịnh giới) et des six perfections (sáu độ). Comment dites-
Réponse : Les trois groupes de préceptes purs (ba tụ tịnh giới) sont l'esprit qui maîtrise les trois poisons. Maîtriser l'esprit des trois poisons équivaut à un nombre illimité de bonnes actions. Le mot « tụ » (groupe) signifie « rassembler ». Un nombre illimité de bonnes méthodes se rassemble dans l'esprit, c'est pourquoi on parle des trois groupes de préceptes purs. L'expression six perfections
9. Question : Le Sūtra dit que les trois groupes de préceptes purs sont « Faire le vœu d'abandonner toutes les mauvaises actions, faire le vœu de cultiver toutes les bonnes actions, faire le vœu de sauver tous les êtres sensibles ». Comment se fait-
Réponse : Les paroles du Bouddha sont la vérité. Lorsque les Bodhisattvas pratiquaient dans le passé, pour contrer les trois poisons, ils ont fait les trois vœux suivants : – Le vœu d'abandonner toutes les mauvaises actions est la pratique constante de la discipline (trì giớ
10. Question : Le Sūtra dit que les six perfections (sáu ba la mật) sont aussi appelées les six pāramitās (sáu độ), à savoir : le don (bố thí), la discipline (trì giới), la patience (nhẫn nhục), l'effort (tinh tấn), la méditation (thiền định) et la sagesse (trí huệ). Comment comprendre que vous disiez maintenant que la pureté des six facultés (sáu căn) est appelée pāramitā ? De plus, quel est le sens des six pāramitās ?
Réponse : Pour pratiquer les six pāramitās, il faut purifier les six facultés et maîtriser les six voleurs : – Se débarrasser du voleur œil (mắt), abandonner toutes les formes, est appelé don (bố thí). – Maîtriser le voleur oreille (tai), ne pas se laisser aller aux sons, est appelé discipline (trì giới). – Maîtriser (soumettre) le voleur nez (mũi), être impartial envers toutes les odeurs (parfumées ou fétides), rester calme et en harmonie, est appelé patience (nhẫn nhục). – Maîtriser le voleur langue (lưỡi), ne pas désirer les saveurs ni les chants et les poèmes, est appelé effort/vigueur (tinh tấn). – Maîtriser le voleur corps (thân), rester calme et immobile face aux contacts et aux désirs, est appelé méditation (thiền định). – Soumettre le voleur esprit/intellect (ý), ne pas se laisser aller à l'ignorance, cultiver constamment la sagesse de l'éveil, est appelé sagesse (trí huệ). Le mot « sauver » (độ), qui signifie « traverser » (đưa qua), est aussi interprété comme « transporter » (vận chuyển). Le bateau de la sagesse des six pāramitās a la capacité de transporter les êtres sensibles vers l'autre rive, c'est pourquoi on les appelle les six pāramitās (sáu độ).
11. Question : Le Sūtra dit : lorsque le Bouddha Śākyamuni (Đức Thích Ca Như Lai) était Bodhisattva, il a bu trois đấu et six thăng de lait avant d'accomplir la voie du Bouddha. Ainsi, il a atteint l'état de Bouddha après avoir bu du lait. N'est-
Réponse : Ce que vous dites est vrai et non faux : « il a atteint l'état de Bouddha après avoir bu du lait ». En parlant du Bouddha buvant du lait, il faut distinguer deux types de lait. Le lait que le Bouddha a bu n'était pas le lait impur de ce monde, mais le lait du Dharma de la Vraie Nature pure. Les trois
12. Question : Le Sūtra dit que le Bouddha a enseigné aux êtres sensibles de construire des monastères (già lam), de couler ou peindre des statues, de brûler de l'encens et de répandre des fleurs, d'allumer des lampes en permanence, de faire le tour de la pagode (nhiễu tháp) et de pratiquer la voie six fois par jour et par nuit, de faire des prosternations et des jeûnes (chay lạt), et que par toutes sortes de mérites, on peut atteindre la voie du Bouddha. Si l'on se contente de la méthode d'observation de l'esprit pour englober toutes les pratiques, n'y a-
Réponse : Le Bouddha a prêché les S
13. Question :
Réponse : Lorsque l'on parle de réciter le nom du Bouddha (niệm Phật), l'essentiel est de réciter correctement. Comprendre le sens, c'est la rectitude. Ne pas comprendre le sens, c'est l'erreur. Réciter correctement assure la renaissance. Comment pourrait-
14. Question : Dans le Sūtra de la Chambre Chaude (Ôn Thất kinh), le Bouddha enseigne que le bain des moines procure des bénédictions incommensurables. Ainsi, c'est par l'action (việc làm) que le mérite est accompli. Si l'on utilise l'observation de l'esprit (quán tâm), comment cela peut-
Réponse :
La DISCIPLINE PURE (TỊNH GIỚI) : les préceptes purs éliminent les fautes, comme l'eau claire lave la poussière.
La SAGESSE (TRÍ TUỆ) : elle illumine l'intérieur et l'extérieur, comme le feu peut chauffer l'eau du bain.
La DISCERNEMENT (PHÂN BIỆT) : elle choisit et élimine les mauvaises actions, comme le savon peut nettoyer la crasse.
La VÉRITÉ (CHÂN THẬT) : elle élimine les fausses pensées, comme la branche de saule peut aider à nettoyer la bouche.
La FOI CORRECTE (CHÁNH TÍN) : la foi véritable, ferme sans aucun doute, comme l'eau de cendre purifiée que l'on frotte sur le corps peut prévenir le vent maléfique.
La DOUCEUR et la PATIENCE (NHU HÒA, NHẪN NHỤC) : comme l'huile qui, appliquée sur le corps, peut le rendre lisse.
La HONTE (HỔ THẸN) : elle repent les actions mauvaises, comme le sous-
C'est pourquoi le poème dit :
1.-
Ne trouvant pas l'esprit, j'attendais que l'esprit connaisse.
La nature de Bouddha ne peut être obtenue en dehors de l'esprit,
L'instant où l'esprit naît est l'instant où la faute naît.
(Ngã bổn cầu tâm tâm tự trì,
Cầu tâm bấ
Phật tánh bất tòng tâm ngoại đắc,
Tâm sanh tiện thị tội sanh thì.)
2.-
Je réalisais que les trois mondes sont vides et sans substance.
Si l'on veut chercher le Bouddha, il suffit de chercher l'esprit,
Cet esprit, cet esprit, cet esprit est le Bouddha.
(Ngã bổn cầu tâm bất cầu Phật,
Liễu tri tam giới không vô vật.
Chỉ giá tâm tâm tâm thị Phật.)
https://youtu.be/kxwrANHC4tU
"Thấu Hiểu Vô Minh – Mọi Nghiệp Chướng Đều Hóa Giải" của Lục Tổ Huệ Năng
(00:00) Bài giảng mở đầu bằng lời chào đến những người hữu duyên và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc "lắng nghe". Chỉ khi tâm chịu lắng nghe, trí tuệ mới có cơ hội được soi sáng.
(00:33) Giới thiệu chủ đề chính là lời dạy của Lục Tổ Huệ Năng: "Thấu hiểu vô minh, mọi nghiệp chướng đều hóa giải". Kèm theo đó là lời kêu gọi quý vị đăng ký kênh và chia sẻ pháp âm để lan tỏa đến nhiều người hơn.
(01:28) Phật dạy rằng muôn pháp sinh từ tâm, nhưng tâm con người bị che mờ bởi lớp bụi "vô minh" dày đặc. Chính điều này khiến chúng ta nhìn sai, hiểu sai và sống sai, từ đó tạo ra nghiệp chướng chất chồng.
(01:57) Lục Tổ Huệ Năng định nghĩa vô minh chính là "tự tánh mê" (tâm chưa sáng), chứ không phải là một thứ gì đó ở bên ngoài. Khi tâm bị vô minh che phủ, ta thấy lỗi ở người khác và thấy mình là đúng.
(02:42) Khi được hỏi làm sao để diệt vô minh, Lục Tổ đáp rằng "không cần diệt, chỉ cần thấy". Giống như trong một căn phòng tối, ta không cần xua đuổi bóng tối, chỉ cần thắp đèn lên là bóng tối tự mất. Khi trí tuệ xuất hiện, vô minh tự tiêu tan.
(03:17) Tâm được ví như mặt hồ. Khi nước trong, trăng (Phật tánh) tự hiện; khi nước đục (vì vô minh), trăng bị ẩn đi dù vẫn luôn ở đó .
(04:57) Khi một đệ tử than phiền về "nghiệp nặng" khi thấy đời bất công, Lục Tổ giải thích: "Không phải nghiệp nặng, mà là tâm con còn thấy nặng". Ngài chỉ rõ nghiệp chướng chỉ là cái bóng của vô minh. Khi trí tuệ chiếu soi, nghiệp chướng cũng hóa duyên lành.
(07:40) Cách nhận biết vô minh là khi "con thấy ai cũng sai trừ mình". Nhưng Lục Tổ cũng chỉ ra rằng, "khi con biết mình đang vô minh, tức là con đã bắt đầu giác".
(08:08) Một câu chuyện về người cư sĩ học rộng nhưng vẫn phiền não vì không kiểm soát được cảm xúc (giận khi bị chê, vui khi được khen) . Lục Tổ chỉ ra đó là do "vô minh sâu".
(09:09) Lỗi của người cư sĩ là muốn "diệt" cơn giận. Lục Tổ dạy thay vì diệt, hãy nhìn thẳng vào nó và hỏi "ai đang giận?". Khi thấy rõ không có "cái ta" thật sự để giận, cơn giận sẽ tự tan.
(11:12) Ngài nhấn mạnh một ý quan trọng: "Vô minh không phải kẻ thù mà là vị thầy". Nhờ có nó, ta mới học được cách tỉnh thức. Nếu ta ghét vô minh, ta lại đang gieo một hạt vô minh mới.
(15:28) Bài giảng đi sâu vào ba tầng của vô minh sau khi một vị tăng đặt câu hỏi.
(15:56) 1. Vô minh thô: Là khi tâm chìm trong tham, sân, si, chấp thân này là thật, chấp cảm xúc là mình.
(16:21) 2. Vô minh vi tế: Là khi biết tu, làm lành, nhưng còn "chấp vào công đức", mong cầu phước báu hay cầu sinh Tịnh Độ. Đây gọi là "buôn bán với trời Phật" .
(16:45) 3. Vô minh vi tế nhất: Là khi hành giả đạt được chút trí tuệ, thấy tâm an, rồi "chấp vào sự biết ấy", cho rằng mình đã ngộ (vô minh của "cái ta đã giác") .
(18:21) Để thấy được vô minh sâu, không cần "cố gắng tìm", vì khi có "người đang tìm" thì đó chính là gốc của mê. Chỉ cần "tỉnh" (tỉnh thức), cũng như nước lặng thì trăng tự hiện.
(20:53) Người tu không cần cầu diệt nghiệp, mà "chỉ cần diệt vô minh". Khi vô minh hết, nghiệp không còn nơi để nương tựa.
(22:31) Khi được hỏi về cách tu trong đời sống hàng ngày (khi bị xúc phạm), Lục Tổ khuyên không nên "cố giữ" tâm an, vì càng giữ tâm càng động. Chỉ cần "thấy" tâm động mà không chạy theo nó, đó chính là trí tuệ.
(24:04) Một phương pháp thực hành là khi cảm xúc khởi lên, hãy bỏ chữ "tôi" ra. Đừng nói "Tôi giận", mà hãy thấy "Tâm đang giận". Khi bỏ chữ "tôi", vô minh liền mất gốc.
(26:14) Lục Tổ đưa ra một định nghĩa quan trọng: "Giữa vô minh mà biết mình vô minh, ấy là trí. Còn giữa trí mà tự cho là trí, ấy là mê".
(27:18) Qua câu chuyện về kẻ say rượu chửi bới, ngài dạy: Nếu thấy người vô đạo mà tâm sinh giận, thì cả hai đều vô minh. Nếu thấy họ mà khởi tâm thương, thì vô minh đã tan.
(31:24) Nghiệp đến không phải để trừng phạt, mà là "bài học" để chỉ cho ta thấy "chỗ mê". Khi ta học được bài học, nghiệp tự tan.
(32:41) Cầu tiêu nghiệp cũng chính là tạo nghiệp mới, vì đó là "tâm cầu". Khi ta thấy nghiệp không thật (như một giấc mộng), không có ai tạo và không có ai thọ, đó mới là tiêu nghiệp thật sự.
(38:06) Ánh sáng duy nhất có thể phá tan vô minh chính là "Trí tuệ Bát Nhã" (Prajñā).
(39:08) Trí tuệ Bát Nhã không phải là thứ cao siêu, mà chính là "cái biết trong sáng" trong từng khoảnh khắc. Ví dụ: "Khi con ăn cơm, con biết mình đang ăn chăng?". Cái "biết" rõ ràng đó chính là Bát Nhã.
(45:42) Lời dạy sau cùng: Giác ngộ không phải là đi tìm ánh sáng, mà là "dừng lại giữa vô minh". Vô minh không phải kẻ thù, nghiệp không phải gánh nặng.
(46:17) Người giác ngộ vẫn sống bình thường (ăn, ngủ, làm việc), nhưng trong mỗi hành động không còn "người làm" hay "kẻ hưởng". Đó là tự do chân thật ngay giữa trần gian.
(48:28) Ngài khuyên hãy ôm lấy vô minh và khổ đau bằng sự hiểu biết và thương yêu. "Khi con thương được vô minh của chính mình, con cũng thương được vô minh của người khác".
(50:48) Kết luận cuối cùng: Thấu hiểu vô minh là con đường duy nhất để giải thoát. Khi tâm "biết rõ", vô minh tan, nghiệp không còn chỗ dựa, khổ không sinh, và con người tự nhiên an lạc .
« Comprendre l’Ignorance – Tous les Obstacles Karmiques sont Dissous » par le Sixième Patriarche Huineng
(00:00) Le discours commence par un salut aux personnes prédestinées et souligne l'importance de "l'écoute". Ce n'est que lorsque l'esprit accepte d'écouter que la sagesse peut être illuminée.
(00:33) Présentation du thème principal, un enseignement du Sixième Patriarche Huineng : "Comprendre l'ignorance, tous les obstacles karmiques sont dissous". Ceci est suivi d'une invitation à s'abonner à la chaîne et à partager le discours du Dharma pour le diffuser à d'autres.
(01:28) Le Bouddha a enseigné que tous les phénomènes naissent de l'esprit, mais l'esprit humain est obscurci par une épaisse couche de poussière "d'ignorance". C'est ce qui nous fait voir, comprendre et vivre de manière erronée, créant ainsi des obstacles karmiques qui s'accumulent.
(01:57) Le Sixième Patriarche Huineng définit l'ignorance comme "la nature propre illusoire" (l'esprit non éclairé), et non comme quelque chose d'extérieur. Lorsque l'esprit est obscurci par l'ignorance, nous voyons les fautes des autres et nous nous voyons comme justes.
(02:42) Lorsqu'on lui a demandé comment détruire l'ignorance, le Sixième Patriarche a répondu qu'"il n'est pas nécessaire de la détruire, il suffit de la voir". Tout comme dans une pièce sombre, nous n'avons pas besoin de chasser l'obscurité ; il suffit d'allumer une lampe, et l'obscurité disparaît d'elle-
(03:17) L'esprit est comparé à la surface d'un lac. Lorsque l'eau est claire, la lune (la nature de Bouddha) s'y reflète ; lorsque l'eau est trouble (à cause de l'ignorance), la lune est cachée bien qu'elle soit toujours là .
(04:57) Lorsqu'un disciple s'est plaint du "karma lourd" en voyant l'injustice dans le monde, le Sixième Patriarche a expliqué : "Ce n'est pas le karma qui est lourd, c'est ton esprit qui le voit comme lourd". Il a précisé que les obstacles karmiques ne sont que l'ombre de l'ignorance. Lorsque la sagesse brille, les obstacles karmiques se transforment également en affinités bienveillantes.
(07:40) La façon de reconnaître l'ignorance est "lorsque tu vois que tout le monde a tort sauf toi". Mais le Sixième Patriarche a également souligné que "lorsque tu sais que tu es dans l'ignorance, c'est que tu as déjà commencé à t'éveiller".
(08:08) Une histoire à propos d'un laïc érudit qui restait affligé parce qu'il ne pouvait pas contrôler ses émotions (colère quand on le critiquait, joie quand on le louait) . Le Sixième Patriarche a identifié cela comme une "ignorance profonde".
(09:09) L'erreur du laïc était de vouloir "détruire" la colère. Le Sixième Patriarche a enseigné qu'au lieu de la détruire, il fallait la regarder en face et demander "qui est en colère ?". Lorsqu'on voit clairement qu'il n'y a pas de "moi" réel pour être en colère, la colère se dissipe d'elle-
(11:12) Il a souligné un point important : "
(15:28) Le discours approfondit les trois niveaux d'ignorance après qu'un moine ait posé une question.
(15:56) 1. L'ignorance grossière : C'est lorsque l'esprit est submergé par l'avidité, la colère et l'illusion, s'attachant à ce corps comme étant réel et à ses émotions comme étant "soi".
(16:21) 2. L'ignorance subtile : C'est lorsque l'on sait pratiquer, faire le bien, mais qu'on "s'attache encore aux mérites", espérant des récompenses ou une renaissance dans la Terre Pure. C'est ce qu'on appelle "faire du commerce avec les bouddhas et le ciel" .
(16:45) 3. L'ignorance la plus subtile : C'est lorsque le pratiquant atteint un peu de sagesse, voit son esprit en paix, puis "s'attache à cette connaissance", croyant avoir atteint l'éveil (l'ignorance du "moi qui est éveillé") .
(18:21) Pour voir l'ignorance profonde, il ne faut pas "essayer de la trouver", car lorsqu'il y a "quelqu'un qui cherche", c'est là la racine de l'illusion. Il suffit d'être "éveillé" (conscient), tout comme lorsque l'eau est calme, la lune apparaît d'elle-
(20:53) Le pratiquant n'a pas besoin de prier pour détruire son karma, mais "seulement de détruire l'ignorance". Lorsque l'ignorance disparaît, le karma n'a plus de support où s'accrocher.
(22:31) Interrogé sur la pratique dans la vie quotidienne (face aux insultes), le Sixième Patriarche a conseillé de ne pas "essayer de garder" l'esprit en paix, car plus on essaie, plus l'esprit s'agite. Il suffit de "voir" l'esprit s'agiter sans le suivre, c'est cela la sagesse.
(24:04) Une méthode de pratique consiste à supprimer le mot "je" lorsque les émotions surgissent. Ne dites pas "Je suis en colère", mais voyez "L'esprit est en colère". En supprimant le "je", l'ignorance perd sa racine.
(26:14) Le Sixième Patriarche donne une définition importante : "
(27:18) À travers l'histoire de l'ivrogne qui injuriait, il enseigna : Si tu vois quelqu'un de non vertueux et que ton esprit s'emplit de colère, alors vous êtes tous deux dans l'ignorance. Si tu le vois et que tu ressens de la compassion, alors l'ignorance s'est déjà dissipée.
(31:24) Le karma ne vient pas pour punir, mais comme une "leçon" pour nous montrer "où nous sommes dans l'illusion". Lorsque nous avons appris la leçon, le karma se dissout de lui-
(32:41) Prier pour la fin du karma crée également un nouveau karma, car c'est un "esprit de demande". Lorsque nous voyons que le karma n'est pas réel (comme un rêve), qu'il n'y a personne pour le créer et personne pour le subir, c'est alors qu'il est vraiment dissous.
(38:06) La seule lumière capable de dissiper l'ignorance est la "Sagesse Prajñ
(39:08) La Sagesse Prajñā n'est pas quelque chose de transcendant, mais la "connaissance claire" à chaque instant. Par exemple : "Quand tu manges ton riz, sais-
(45:42) L'enseignement final : L'éveil n'est pas de trouver la lumière, mais de "s'arrêter au milieu de l'ignorance". L'ignorance n'est pas un ennemi, le karma n'est pas un fardeau.
(46:17) La personne éveillée vit toujours normalement (mange, dort, travaille), mais dans chaque action, il n'y a plus de "celui qui fait" ou de "celui qui reçoit". C'est la vraie liberté au cœur même du monde.
(48:28) Il a conseillé d'embrasser l'ignorance et la souffrance avec compréhension et amour. "Quand tu peux aimer ta propre ignorance, tu peux aussi aimer l'ignorance des autres."
(50:48) Conclusion finale : Comprendre l'ignorance est le seul chemin vers la libération. Lorsque l'esprit "sait clairement", l'ignorance se dissout, le karma n'a plus de support, la souffrance ne naît pas, et l'être humain est naturellement en paix .
https://youtu.be/Gd96CuhgcRo
Dưới đây là tóm tắt nội dung bài giảng "Làm Sao Để GIỮ GIỚI Trong Thời Hiện Đại?" :
(00:08) Bài giảng mở đầu bằng cách nêu lên nghịch lý của thời hiện đại: dù văn minh nhưng con người lại càng khổ đau , khao khát tự do nhưng bị ham muốn trói buộc. Nguyên nhân có thể là do đánh mất "giới hạn tỉnh thức".
(00:52) Giới được định nghĩa không phải là xiềng xích hay sự khổ hạnh , mà là sự tự do đích thực , là ngọn đèn soi đường giữa sự hỗn loạn của đời sống hiện đại.
(01:33) Đức Phật trao 5 giới căn bản, là nền tảng của hạnh phúc và đạo đức. Giữ giới là để không phản bội chính mình , để nuôi lòng bi, học biết đủ, giữ tâm trong sạch, sống thật và giữ tâm sáng suốt.
(02:38) Nhiều người hiểu lầm giới là ràng buộc , nhưng thực ra giới giải phóng con người khỏi nhà tù bên trong – nhà tù của tham, sân, sợ hãi và giả dối.
(03:22) Giữ giới là sống sao để không làm tổn hại mình và người khác. Tự do thật sự không phải là muốn gì cũng được, mà là biết rõ điều gì mình không nên làm.
(05:08) Giữ giới thật sự là giữ khi không ai nhìn thấy. Khi trí tuệ chín muồi, giới trở thành hơi thở tự nhiên.
(07:03) Giới (Sila) là nền tảng của Định (tâm an) và Tuệ (trí sáng). Không có giới, tâm không thể an và mọi tự do chỉ là ảo tưởng.
Bài giảng sau đó đi sâu vào phân tích 5 giới căn bản:
(08:15) Giới thứ nhất: Không sát sinh.
(08:42) Ngoài hành động vật lý, chúng ta "giết" người khác bằng ánh mắt khinh miệt , bằng lời nói làm tắt niềm tin , bằng sự thờ ơ , hoặc bằng lối sống tiêu thụ vô minh.
(09:01) Giữ giới này là không giết chết lòng bi trong chính mình.
(11:18) Giới này là bài học của lòng bi, không phải sự yếu mềm, mà là sức mạnh của người dám không đáp trả.
(14:40) Giới thứ hai: Không trộm cắp.
(15:00) Giới này bao gồm cả những hình thái trộm cắp tinh vi trong xã hội hiện đại, như lấy công sức , lấy thời gian , hay lấy tình cảm của người khác bằng lời hứa không định giữ. (15:48) Ý nghĩa sâu nhất của giới này là học cách "biết đủ".
(16:09) Mọi tham vọng không được trí tuệ soi sáng đều là hình thức khác của trộm cắp.
(19:13) Lòng biết ơn là giải pháp, vì khi biết ơn, tâm tham tự lắng xuống.
(21:11) Giới thứ ba: Không tà hạnh (Không tà dâm).
(21:32) Đây là giới dễ bị xem nhẹ và biện minh bằng "tự do cá nhân". Nhưng tự do không tỉnh thức chỉ là nô lệ cho bản năng.
(22:14) Tà hạnh không chỉ là thể xác, mà là bất cứ khi nào ta dùng người khác để thỏa mãn mình , dù chỉ là để được công nhận hay chú ý.
(25:47) Tình yêu thật sự là trách nhiệm, không phải đam mê hay chiếm hữu.
(28:57) Giới thứ tư: Không vọng ngữ (Không nói dối).
(29:23) Đây là giới con người phạm nhiều nhất. Vọng ngữ không chỉ là nói sai sự thật, mà còn là nói nửa đúng nửa sai, thêm thắt để được khen, im lặng trước điều sai trái, hay dùng lời dễ nghe để che ý đồ.
(30:48) Lời nói nên nói phải là lời đúng sự thật, đúng thời, có ích, và xuất phát từ tâm từ bi.
(34:15) Tầng sâu nhất của giới này là không dối chính mình.
(36:19) Giới thứ năm: Không uống rượu (Không dùng chất gây say).
(36:47) Đây là giới tinh tế nhất, không chỉ nói về men rượu , mà là mọi loại "men" khiến ta say và mất chánh niệm.
(37:05) Con người có thể say tiền, say quyền lực, say tình, say tri thức , say mạng xã hội , hay say chính bản ngã của mình.
(41:38) Bốn giới trước bảo vệ hành vi, còn giới này bảo vệ tâm.
(43:19) Tinh thần chung của giới.
(43:50) Giới không phải là hàng rào mà là tấm gương để ta tự soi thấy vô minh.
(45:46) Giới, Định, Tuệ là ba trụ cột không thể tách rời.
(46:54) Mục đích của giới trong Phật pháp không phải để trở thành người tốt, mà để giải phóng tâm khỏi mọi điều kiện hóa.
(51:15) Phần kết về Giữ giới trong thời hiện đại.
(51:42) Giữa xã hội 2025 đầy tốc độ và tiện nghi , giữ giới là chuyện sinh tồn của tâm.
(52:39) Giới không nằm ở chùa mà nằm trong đời sống hàng ngày : nhường đường khi lái xe (không sát sinh) , làm việc tận tâm (không trộm cắp) , hay biết dừng lại trước cơn nghiện điện thoại (không say).
(54:13) Giữ giới là dám sống biết đủ giữa thế giới tranh giành, dám im lặng giữa thế giới ồn ào.
(58:11) Kết luận
(58:45) Tinh thần chung của 5 giới là: Giữ giới không phải để trở thành ai khác, mà để trở về với chính mình ; không phải để ép tâm, mà để giải phóng tâm khỏi thói quen gây khổ. (59:38) Khi tâm đã sáng, ta "không giết vì thương, không trộm vì đủ, không tà hạnh vì hiểu, không nói dối vì thật, không uống rượu vì sáng".
(1:00:41) Bài giảng khép lại bằng lời khuyên hãy bắt đầu giữ một giới nhỏ, như không nói lời tổn thương , cho đến khi giới trở thành tự do và tình thương.
Voici le résumé de l'exposé "Comment OBSERVER LES PRÉCEPTES À L'Époque Moderne ?"
(00:08) L'exposé commence en soulignant le paradoxe de l'ère moderne : bien que civilisés, les humains souffrent de plus en plus, aspirant à la liberté tout en étant enchaînés par leurs désirs. La cause pourrait être la perte de la "limite de l'éveil" (ou "limite de la pleine conscience").
(00:52) Les préceptes ne sont pas définis comme des chaînes ou une austérité, mais comme la véritable liberté, une lumière qui guide au milieu du chaos de la vie moderne.
(01:33) Le Bouddha a transmis les 5 préceptes de base, fondement du bonheur et de la morale. Observer les préceptes, c'est ne pas se trahir soi-
(02:38) Beaucoup comprennent à tort les préceptes comme une contrainte, mais en réalité, ils libèrent les gens de leur prison intérieure – celle de l'avidité (tham), de la colère (sân), de la peur et du mensonge.
(03:22) Observer les préceptes, c'est vivre sans se nuire à soi-
(07:03) La vertu (Sila -
L'exposé analyse ensuite en détail les 5 préceptes de base :
(08:15) Premier précepte : Ne pas tuer (ne pas nuire à la vie).
(08:42) Au-
(09:01) Observer ce précepte, c'est ne pas tuer la compassion (lòng bi) en soi.
(11:18) Ce précepte est la leçon de la compassion, non pas la faiblesse, mais la force de celui qui ose ne pas riposter.
(14:40) Deuxième précepte : Ne pas voler.
(15:00) Ce précepte inclut des formes subtiles de vol dans la société moderne, comme s'approprier le mérite du travail d'autrui, prendre leur temps, ou prendre les sentiments de quelqu'un par des promesses que l'on n'a pas l'intention de tenir.
(15:48) Le sens le plus profond de ce précepte est d'apprendre à "se satisfaire de peu" (biế
(16:09) Toute ambition non éclairée par la sagesse est une autre forme de vol.
(19:13) La gratitude est la solution, car lorsque nous sommes reconnaissants, l'avidité s'apaise naturellement.
(21:11) Troisième précepte : Pas d'inconduite sexuelle (Không tà hạnh).
(21:32) C'est le précepte le plus facilement négligé et justifié par la "liberté individuelle". Mais la liberté sans pleine conscience n'est qu'une autre forme d'esclavage de l'instinct.
(22:14) L'inconduite n'est pas seulement physique ; c'est chaque fois que nous utilisons les autres pour notre propre satisfaction, même si ce n'est que pour obtenir de la reconnaissance ou de l'attention.
(25:47) Le véritable amour est une responsabilité, non une passion ou une possession.
(28:57) Quatrième précepte : Ne pas mentir (paroles fausses -
(29:23) C'est le précepte le plus fréquemment enfreint. Les paroles fausses ne sont pas seulement des mensonges, mais aussi des demi-
(30:48) Les paroles justes doivent être vraies, dites au bon moment, utiles, et provenir d'un esprit de compassion.
(34:15) Le niveau le plus profond de ce précepte est de ne pas se mentir à soi-
(36:19) Cinquième précepte : Ne pas consommer d'alcool (ou substances enivrantes).
(36:47) C'est le précepte le plus subtil, ne concernant pas seulement l'alcool, mais toutes les formes "d'ivresse" qui nous font perdre la pleine conscience (chánh niệm).
(37:05) On peut être ivre d'argent, de pouvoir, d'amour, de connaissance, de réseaux sociaux, ou ivre de son propre ego.
(41:38) Les quatre premiers préceptes protègent les actions, celui-
(43:19) L'esprit général des préceptes.
(43:50) Les préceptes ne sont pas une barrière, mais un miroir pour voir notre propre ignorance (vô minh).
(45:46) La vertu (Sila), la concentration (Samadhi) et la sagesse (Prajna) sont trois piliers inséparables.
(46:54) Dans le bouddhisme, le but de la morale n'est pas d'être "une bonne personne", mais de libérer l'esprit de tous ses conditionnements.
(51:15) Conclusion sur l'observation des préceptes à l'ère moderne.
(51:42) Dans la société de 2025, marquée par la vitesse et le confort, observer les préceptes est une question de survie pour l'esprit.
(52:39) Les préceptes ne sont pas au temple, ils sont dans la vie quotidienne : céder le passage en conduisant (ne pas nuire), travailler avec conscience (ne pas voler), ou savoir s'arrêter face à l'addiction au téléphone (ne pas s'enivrer).
(54:13) C'est oser se contenter de peu quand tout le monde veut plus ; oser se taire quand tout le monde parle.
(58:11) Réflexion finale.
(58:45) L'esprit général des 5 préceptes est le suivant : Observer les préceptes, ce n'est pas pour devenir quelqu'un d'autre, mais pour revenir à soi-
(59:38) Quand l'esprit est clair, on "ne tue pas par compassion, ne vole pas par contentement, n'a pas d'inconduite par compréhension, ne ment pas par authenticité, ne s'enivre pas par lucidité".
(1:00:41) L'exposé se termine par le conseil de commencer par observer un seul petit précepte, comme ne pas dire de paroles blessantes, jusqu'à ce que le précepte devienne liberté et amour.
https://youtu.be/9uESd_U29yA +++
"Phật Giáo Không Dạy Bạn Phải TÍCH CỰC ĐỘC HẠI"
1. Sự nguy hiểm của "Tích cực độc hại" (00:08 -
Nhiều người có thói quen mỉm cười và nói "tôi ổn" ngay cả khi lòng đang kiệt sức hoặc sụp đổ, xem nụ cười là một "mặt nạ xã hội" để tỏ ra mạnh mẽ và tử tế. Tuy nhiên, việc cố gắng luôn vui vẻ, tha thứ, và biết ơn theo các khẩu hiệu xã hội khiến nhiều tâm hồn kiệt sức. Khi nỗi buồn hay giận dữ đến, ta không dám đối diện vì sợ bị đánh giá là tiêu cực hay yếu đuối. Việc nuốt cảm xúc vào trong và gọi đó là "bình an" thực chất là "sự tê liệt được bọc trong lời an ủi." Đức Phật chưa bao giờ dạy phải luôn vui vẻ; Ngài chỉ nói "Đời là khổ" để ta thôi trốn chạy, bởi chỉ khi dám nhìn thẳng vào nỗi khổ, ta mới thấy được con đường thoát khổ.
2. Tu tập đích thực là "nhìn sâu" chứ không phải "né tránh" (01:13 -
"Phật giáo không nói, hãy nghĩ tích cực." Phật giáo nói, "Hãy nhìn sâu". Nhiều người dùng tu tập (tụng kinh, thiền, niệm Phật) như một cách trốn tránh cảm xúc thật, chỉ im lặng trong sợ hãi thay vì chữa lành. Tỉnh thức là dám đối diện, không chạy khỏi nỗi buồn, không cố vui, mà là ngồi yên để thấy rõ đây là giận, là sợ, là khổ. Trong sự thấy biết đó, tiêu cực sẽ tan biến. Việc cố gắng nghĩ tích cực (như "mọi chuyện rồi sẽ ổn") là một dạng "Tích cực độc hại" (02:14 -
3. Khổ đau là cửa ngõ dẫn đến Trí tuệ và An nhiên đích thực (03:45 -
Đức Phật nói không nên sợ hãi trước khổ đau, vì đó là "cửa ngó dẫn đến trí tuệ" (03:45). Ta không thể chữa lành điều mà ta không dám nhìn thẳng (04:04). An nhiên thật sự (04:27) có mặt khi ta không cố gắng an, mà để mọi thứ (vui, buồn, sợ hãi, rối ren) được phép hiện diện. Càng cố tích cực, ta càng sợ tiêu cực. Khổ sinh ra từ việc ta không chấp nhận những gì đang có. Phật giáo dạy "hãy thấy rõ" (04:49) vì thấy rõ là bước đầu của tự do. Lòng từ bi bắt đầu từ việc chấp nhận chính mình, kể cả khi mình chưa hề tích cực (05:13 -
4. Chánh niệm là thấy rõ, không phải dập tắt (06:03 -
5. Cảm xúc tiêu cực là người thầy (11:24 -
Tích cực độc hại là khi ta nghĩ buồn là sai, sợ là xấu. Phật giáo dạy thấy trọn vẹn cả khổ đau và hạnh phúc. Bình an đến khi ta thôi cần gượng cười (13:05). Đức Phật dạy biết rõ cảm xúc đang có mặt, không cần sửa đổi, không cần chạy. Cảm xúc tiêu cực không phải kẻ thù, nó là "người thầy kiên nhẫn nhất" (18:13 -
6. Phân biệt Buông Xuôi và Buông Bỏ (21:39 -
Có một sự nhầm lẫn giữa buông xuôi (bất lực, tê liệt) và buông bỏ (hiểu sâu, tỉnh thức của trí tuệ). Buông xuôi đến từ sợ hãi và kiệt sức; buông bỏ đến từ trí tuệ và sự thấu hiểu rằng không cần chịu đựng gì cả. Vô thường không phải lý do để từ bỏ sống, mà là lời nhắc để sống sâu hơn (23:46). Buông bỏ đúng nghĩa giúp ta hành động rõ ràng, sáng suốt, không bị chói trong kết quả. Buông bỏ không phải là hành động, nó là "trạng thái của sự thấy rõ" (25:41 -
7. Nhậ
Hãy dừng lại để hỏi "ai là người đang giận, ai đang sợ, ai đang khổ?". Cảm xúc đến và đi, nhưng "người chứng kiến chúng vẫn ở đó". Đó là "tánh biết" (27:14), nền sáng bất động phía sau mọi động. Khi nhận ra mình là người quan sát cảm xúc, không còn là cảm xúc nữa, mọi khổ đau mất gốc. Tâm trở thành bầu trời bao dung cảm xúc. Đức Phật dạy không cần hết sợ, "chỉ cần thấy rõ người đang sợ. Vì khi thấy sợ tan. Sợ không tan vì bị đánh bại mà tan vì không còn người để sợ" (29:42).
8. Tầng sâu nhất của Tự Do (31:07 -
Ngay cả "người đang quan sát" (tâm biết) cũng chỉ là một lớp sóng tinh tế hơn của bản ngã (31:27). Tầng sâu nhất của vô minh là nơi bản ngã đội lốt trí tuệ. Khi "người thấy cũng tan" (31:51), mọi phân biệt đều rơi rụng, chỉ còn "một không gian rỗng mà sáng". Tự do không đến từ việc loại bỏ cảm xúc, mà từ việc không còn người bị cảm xúc trói buộc (33:37). Chỉ cần hiện diện trọn vẹn và để mọi thứ tự đến, tự đi.
" Le Bouddhisme ne vous enseigne pas à être TOXIQUEMENT POSITIF "
1. Le danger de la "Positivité Toxique" (00:08 -
De nombreuses personnes ont l'habitude de sourire et de dire « je vais bien » même lorsqu'elles sont épuisées ou effondrées intérieurement , considérant le sourire comme un « masque social » pour paraître fort et aimable. Cependant, s'efforcer d'être toujours joyeux, indulgent et reconnaissant selon les slogans sociaux épuise beaucoup d'âmes. Lorsque la tristesse ou la colère survient, nous n'osons pas y faire face par peur d'être jugés négatifs ou faibles. Avaler ses émotions et appeler cela la « paix » est en réalité une « paralysie enveloppée de mots de réconfort ». Le Bouddha n'a jamais enseigné que nous devions toujours être joyeux ; il a seulement dit : « La vie est souffrance » non pas pour que nous soyons pessimistes, mais pour que nous cessions de fuir. C'est seulement lorsque nous osons regarder directement la souffrance que nous voyons le chemin pour en sortir.
2. La pratique véritable est de "regarder profondément", pas d' "éviter" (01:13 -
« Le bouddhisme ne dit pas : 'Pensez positif.' » Le bouddhisme dit : « Regardez profondément ». Beaucoup de gens utilisent la pratique spirituelle (chanter des sutras, méditer, réciter le nom du Bouddha) comme un moyen de fuir leurs vraies émotions , se contentant de se taire par peur au lieu de guérir. L'éveil (tỉnh thức) consiste à oser faire face, à ne pas fuir la tristesse, à ne pas forcer la joie, mais simplement à s'asseoir tranquillement et à voir clairement : ceci est la colère, ceci est la peur, ceci est la souffrance. Dans cette prise de conscience, ce que nous appelons négatif se dissout comme la brume. S'obliger à penser positif (comme « tout ira bien ») est une forme de « Positivité Toxique » (02:14 -
3. La Souffrance est la porte d'entrée vers la Sagesse et la Paix véritable (03:45 -
Le Bouddha a dit de ne pas avoir peur de la souffrance, car c'est la « porte d'entrée qui mène à la sagesse » (03:45). Nous ne pouvons pas guérir ce que nous n'osons pas regarder en face (04:04). La paix véritable (an nhiên) (04:27) se manifeste lorsque nous cessons d'essayer d'être en paix , et permettons à tout d'être présent (joie, tristesse, peur, confusion). Plus nous essayons d'être positifs, plus nous craignons le négatif. La souffrance naît du fait de ne pas accepter ce qui est. Le bouddhisme enseigne à « voir clairement » (04:49) , car voir clairement est le premier pas vers la liberté. La compassion commence par l'acceptation de soi, même lorsque nous ne sommes pas positifs (05:13 -
4.
« La vie est souffrance n'est pas une malédiction, mais une vérité qui doit être vue » (06:03). La souffrance n'est pas une punition, mais la cloche de l'éveil. Le Bouddha a choisi de voir pour transcender la souffrance, non pas de choisir le bonheur pour l'oublier. L'éveil est une vision perspicace jusqu'à la racine de la souffrance , la dissolvant par la sagesse, non par le réconfort. La souffrance est la carte qui nous ramène à la source de l'ignorance, c'est le point de départ de la liberté (06:56 -
5. Les Émotions Négatives sont des Enseignants (11:24 -
La Positivité Toxique consiste à penser que la tristesse est une erreur et la peur est mauvaise. Le bouddhisme enseigne à voir les deux côtés (souffrance et bonheur) dans leur intégralité. La paix arrive lorsque nous cessons d'avoir besoin de sourire de force (13:05). Le Bouddha a enseigné à connaître clairement la présence des émotions, sans avoir besoin de les corriger ou de les changer. L'émotion négative n'est pas un ennemi ; c'est « l'enseignant le plus patient » (18:13 -
6. Distinguer le Lâcher-
Il y a une confusion subtile entre la résignation (impuissance, paralysie) et le lâcher-
7. Reconnaître "Qui est celui qui ressent" -
Il faut s'arrêter pour demander « Qui est celui qui est en colère, qui a peur, qui souffre ? ».
8. Le Niveau le plus Profond de Liberté (31:07 -
Même « l'observateur » (la conscience) est une vague plus subtile de l'ego (31:27). Le niveau le plus profond de l'ignorance est lorsque l'ego se déguise en sagesse. Lorsque « l'observateur se dissout » (31:51) , toute distinction s'effondre, laissant un espace vide et lumineux. La liberté ne vient pas de l'élimination des émotions, mais du fait qu'il n'y a plus personne lié par elles (33:37). Il suffit d'être pleinement présent et de laisser les choses venir et aller naturellement.
https://youtu.be/OSYnodnod7M
Bí Mật của "Chánh Niệm" mà Phật Giáo Nguyên Thủy Dạy
(00:08) Bài giảng bắt đầu bằng câu hỏi: Tại sao đã thực hành chánh niệm (mindfulness) lâu, thiền và theo dõi hơi thở mỗi ngày, nhưng tâm vẫn dễ dàng bị lay động bởi những điều trái ý trong đời sống?
(00:36) Điều này xảy ra vì nhiều người đang nhầm lẫn giữa mindfulness của thế giới hiện đại và Sati (chánh niệm) mà Đức Phật dạy. Mindfulness hiện đại giúp ta dễ chịu, làm dịu bề mặt, và đôi khi ru ngủ tâm trí; trong khi Sati giúp ta thấy rõ, đánh thức tâm trí, và mổ xẻ tận gốc rễ của vô minh. Nếu nhầm lẫn, việc tu tập sẽ chỉ trở thành "một chiếc chăn mềm bọc lại bản ngã" chứ không phải con đường dẫn đến tự do. Sati là công cụ sắc bén để nhìn thẳng vào thực tại, gỡ bỏ ảo tưởng, và điều này có thể gây khó chịu.
(01:40) Nhiều người càng thiền lâu càng thấy tâm mình yếu đuối, dễ tổn thương, và dễ kích động hơn, do họ đang thực hành một phiên bản chánh niệm đã bị pha loãng. Phiên bản này được thiết kế để xoa dịu, thư giãn, và làm dễ chịu cảm xúc. Tuy nhiên, sự dễ chịu này chỉ là một lớp vỏ mỏng che đậy sự thật bên trong, khiến ta cảm thấy đang tiến bộ nhưng thực chất chỉ đang "tô màu lại một tâm trí cũ".
(03:25) Chánh niệm kiểu hiện đại dạy ta quan sát hơi thở để bình tĩnh. Nhưng bình tĩnh chỉ là tác dụng phụ của chánh niệm nguyên thủy, không phải đích đến. Đích đến của Sati là thấy rõ. Thấy rõ nghĩa là thấy sự trần trụi, sự thô ráp, và sự vận hành của tham sân si, điều này có thể khiến ta hoảng hốt. Chánh niệm hiện đại dừng lại ở việc muốn ta dễ chịu, thư giãn, và an lành hơn.
(04:15) Câu chuyện về vị thầy và chén nước bùn minh họa sự khác biệt. "Chánh niệm kiểu thư giãn" giống như ngồi yên để bùn lắng xuống, nhưng khi đứng dậy, nước lại đục. Còn Sati mà Đức Phật dạy là nhìn thẳng vào bùn, nhìn để hiểu bản chất, không trốn chạy, để bùn tự lắng xuống. Chánh niệm hiện đại chỉ giúp ta tạm yên, cảm thấy dễ chịu, hoặc kiểm soát cảm xúc, nhưng không thể đưa ta đến tự do, an ổn thật sự, hay phá vỡ bản ngã.
(06:29) Để hiểu chánh niệm, phải quay về gốc của từ Sati. Sati không có nghĩa là bình an, thư giãn, hay dễ chịu. Sati nghĩa là nhớ biết. Nhớ là không đánh mất mình trong dòng chuyển động của thân tâm. Biết là thấy rõ từng khoảnh khắc đang diễn ra, không thêm bớt, không tô màu. Sati là một sự hiện diện trần trụi, không phán xét, là ánh sáng, không phải thuốc an thần. Sati chỉ nói một câu duy nhất: "Nhìn cho rõ". ++
(07:16) Sati không giúp bạn trốn, không dỗ dành, và không che bớt những phần xấu xí. Việc tập trung vào hơi thở chỉ là cửa, không phải nhà, để thấy cách tâm bám víu và muốn kiểm soát hơi thở. Sati sinh ra không phải để làm dịu tâm, mà để thấy rõ tâm dao động thế nào, cảm xúc nổi lên ra sao, và điều gì khiến ta đau khổ. Sati là sự tỉnh thức tự nhiên, không can thiệp, như một tấm gương soi rõ mọi thứ nhưng không giữ lại hình bóng nào.
(09:39) Sự khác biệt giữa Mindfulness và Sati:
Mindfulness hiện đại: Tập trung vào điều tích cực, giữ bình an, thả lỏng để giảm căng thẳng.
Sati: Thấy rõ cả tích cực lẫn tiêu cực vì cả hai đều vô thường ; thấy rõ sự bất an vì đó là bước đầu của bình an thật sự ; nhìn thẳng vào căng thẳng để hiểu vì sao nó có mặt.
Mindfulness ve vuốt bản ngã; Sati mổ xẻ bản ngã.
(10:20) Khi thực hành sâu, ta thấy ý nghĩ tự sinh, cảm xúc tự cuộn thành sóng, phản ứng tự động của thân, nhận ra mình không phải người điều khiển thân tâm. Sự thật này khiến ta nhẹ nhõm vì không còn phải gồng mình kiểm soát.
(11:55) Một điểm quan trọng bị bỏ lỡ là: chánh niệm không sinh ra để đi với cái dễ chịu; nó sinh ra để soi sáng cái khó chịu. Chánh niệm thật sự bắt đầu khi bạn không đủ sức để bình tĩnh nhưng vẫn đủ tỉnh để nhìn. Ví dụ, nhìn thấy lửa sân giận bùng lên trong ngực, hơi thở gấp lại, cơ hàm siết chặt... mà không cố kìm lại hay trình lại hơi thở, đó chính là chánh niệm. Chánh niệm là ánh sáng chiếu lên sự không yên. Nó không sinh ra để bạn sửa cảm xúc, mà để bạn thấy cảm xúc đang tự sửa chính nó. Sati là tấm gương trung thực tuyệt đối, phản chiếu rõ ràng, không nịnh, không chiều lòng.
(15:38) Câu chuyện về hành giả trẻ ngồi thiền giữa chợ minh họa: chánh niệm không phải giữ cho tâm đẹp mà là thấy tâm đang không đẹp. Chánh niệm cảm giác là bám víu vào sự êm dịu, còn chánh niệm thấy rõ là chấp nhận nhìn vào sự thật trần trụi.
(17:38) Nhiều người biến chánh niệm thành vùng an toàn, nơi trú ẩn, hoặc cửa thoát hiểm để trốn tiếng ồn, cảm xúc phức tạp. Việc vội vàng quay về hơi thở để thoát khỏi bất an hay giận dữ là né tránh mang màu sắc tâm linh, không phải Sati. Sati là sự can đảm để đứng ngay trước ngọn lửa (cơn giận, nỗi sợ), cảm nhận sức nóng mà không lùi lại. ++
(21:09) Cạm bẫy tinh vi nhất là bản ngã dùng sự yên tĩnh để che giấu sự hỗn loạn. Bản ngã thích đóng vai người tỉnh thức, thích được khen là trầm lắng, để rồi nó trở nên mạnh hơn bao giờ hết. Đây là cái bẫy lớn nhất của bản ngã tâm linh. Chánh niệm nguyên thủy được sinh ra để phá vỡ lớp ảo tưởng này bằng ánh sáng của việc thấy rõ.
(23:00) Chánh niệm là lưỡi dao duy nhất có thể cắt xuyên qua ảo tưởng của cái tôi. Khi thực hành đúng, ta sẽ thấy ý nghĩ, cảm xúc, và phản ứng của thân xảy ra một cách tự nhiên, tự phát, như một chuỗi phản ứng không có chủ nhân—chỉ có dòng chảy của các pháp.
(24:12) Khi thấy đến mức này, ta sốc vì nhận ra cái gọi là "tôi" chỉ là tiến trình vận hành tự động, nhưng cũng thấy nhẹ nhõm vì không còn phải gồng mình kiểm soát. Ảo tưởng về một cái tôi đang điều khiển thân tâm chính là điểm mà nhát dao chánh niệm cắt vào.
(26:02) Đây là lý do chánh niệm không phải để dễ chịu. Nếu mục tiêu là giải thoát, đây là khoảnh khắc vàng vì khổ đau không còn gốc để bám vào khi cái tôi rút khỏi mọi trải nghiệm. Sức mạnh của chánh niệm là không chữa từng cơn đau, mà cắt luôn cái gốc sinh ra đau.
(28:25) Khi chánh niệm đủ bén, ta bước vào Tứ Niệm Xứ, con đường duy nhất đưa đến giải thoát. Bước vào Tứ Niệm Xứ là bước vào sự thật trần trụi của thân, thọ, tâm, pháp mà không mang theo ý tưởng "tôi đang tu". ++
Niệm Thân: Thấy sự thở tự vận hành, thân chỉ là chiếc máy sinh học, không có "tôi" bên trong.
Niệm Thọ: Thấy cảm giác (dễ chịu, khó chịu, trung tính) sinh diệt, vô thường, không còn bám víu hay xua đuổi.
Niệm Tâm: Thấy tâm như bầu trời, ý nghĩ/cảm xúc chỉ là mây. Không còn thấy "tôi giận" hay "tôi buồn," chỉ thấy sự nổi giận hay lo âu đang diễn ra. (tmd : Tâm là Pháp đang vận hành, không có cái Tôi ++)
Niệm Pháp: Tầng sâu nhất, thấy mối liên hệ giữa thân, thọ, tâm, pháp (duyên sinh), thấy từng mắt xích của khổ.
(32:31) Chánh niệm ở tầng này không còn là quan sát mà là thấu hiểu/tri kiến. Nó không giúp bạn yên mà giúp bạn thấy: thấy vô thường, vô ngã, khổ đang được tạo ra và cánh cửa chấm dứt khổ đau đang mở. Sự yên bình là hệ quả tự nhiên của sự thấy rõ.
(33:24) Khi Tứ Niệm Xứ được thực hành đến tận gốc, cái "tôi đang chánh niệm" cũng bắt đầu tan. Không còn "tôi đang quan sát" mà chỉ còn chánh niệm. Không còn người biết và đối tượng được biết, chỉ còn biết thuần khiết không cần chủ thể, không cần sở hữu, không cần cố gắng. Đó là sự nhẹ nhàng khi bạn buông được "thứ bạn không biết mình đang mang".
(35:28) Mọi nỗ lực nắm giữ, cố gắng tỉnh thức, hay khao khát chứng ngộ đều là hoạt động của bản ngã. Khi buông cả "người đang muốn," chánh niệm không cần duy trì, nó tự duy trì. Đây là cái biết thuần tịnh không còn chứa người biết.
(36:59) Khi sống trong sự tỉnh táo này, bạn thấy mọi thứ diễn ra (suy nghĩ như bong bóng, cảm xúc như gió, phản ứng thân như chiếc máy) mà có một sự rõ ràng kỳ lạ đứng đó, không bị cuốn, không bị sở hữu. Đây là trạng thái tỉnh táo nhất, không thể bị đánh mất vì không có ai để mất nó.
(38:17) Cuối cùng, chánh niệm chưa từng là thứ để đạt được; nó là thứ vẫn luôn có mặt, chỉ bị che lấp bởi những cố gắng để trở thành. Chỉ cần một khoảnh khắc bạn không chạy, không bám, không chối bỏ, sự tỉnh thức tự nhiên ấy sẽ đứng dậy. Tâm không còn là nơi để sửa chữa mà là nơi để soi thấy.
Le Secret de la « Pleine Conscience » (Mindfulness) enseigné par le Bouddhisme Theravada
(00:08) La conférence commence par se demander pourquoi, après une longue pratique de la pleine conscience (mindfulness), des heures de méditation quotidiennes, et une attention assidue à la respiration, l'esprit reste facilement perturbé par la moindre remarque désagréable dans la vie.
(00:36) Cela se produit parce que beaucoup de gens confondent la mindfulness du monde moderne avec Sati (la pleine conscience) enseignée par le Bouddha. La mindfulness moderne apporte du confort, apaise la surface, et endort parfois l'esprit, tandis que Sati aide à voir clair, éveille l'esprit, et dissèque la racine de l'ignorance. En cas de confusion, la pratique spirituelle risque de devenir «une couverture douce enveloppant l'égo» plutôt qu'un chemin vers la liberté. Sati est l'outil le plus tranchant pour regarder la réalité en face et défaire les illusions, ce qui n'est pas toujours confortable.
(01:40) De nombreuses personnes, plus elles méditent longtemps, plus elles trouvent leur esprit plus faible, plus vulnérable, et plus facilement irritable. Cela est dû au fait qu'elles pratiquent une version diluée, superficielle de la pleine conscience. Cette version est conçue pour apaiser, adoucir les émotions et détendre le corps, offrant une sensation de confort. Cependant, ce confort n'est qu'une mince couche recouvrant ce qui se passe réellement à l'intérieur, donnant l'illusion de progrès sans transformation réelle.
(03:25) La pleine conscience moderne nous apprend à observer la respiration pour retrouver le calme. Mais le calme n'est qu'un effet secondaire de la pleine conscience originelle (Sati), pas son but. Le véritable objectif de Sati est de voir clair. Voir clair signifie percevoir la nudité, la rudesse, et le fonctionnement de la cupidité, de la colère et de l'ignorance (tham sân si), ce qui peut être effrayant. La pleine conscience moderne s'arrête avant ce point, cherchant à apaiser l'égo plutôt qu'à le disséquer. ++
(04:15) L'histoire du maître et de la tasse d'eau boueuse illustre la différence. La «pleine conscience de la relaxation» est comme s'asseoir pour laisser la boue se déposer, mais dès qu'on se lève, l'eau redevient trouble. En revanche, Sati enseigné par le Bouddha est de regarder directement la boue, de comprendre sa nature, de ne plus la fuir, pour qu'elle se dépose d'elle-
(06:29) Pour comprendre la pleine conscience, il faut revenir à la racine du mot Sati. Sati ne signifie pas paix, relaxation ou confort. Sati signifie se souvenir et savoir/reconnaître (nhớ biết). Se souvenir signifie ne pas se perdre dans le mouvement du corps et de l'esprit. Savoir/Reconnaître signifie voir clairement chaque instant qui se déroule, sans ajouter d'idée, sans retrancher d'émotion, sans colorer quoi que ce soit. Sati est une présence nue, sans jugement ni complaisance. C'est la lumière, pas un sédatif. Sati ne dit qu'une seule chose : «Regarde clairement». L'attention portée à la respiration n'est qu'une porte vers l'observation de la façon dont l'esprit s'accroche et veut contrôler la respiration. Sati est né pour nous faire voir clairement les mouvements invisibles qui manipulent notre vie.
(09:39) La différence entre la Mindfulness et Sati:
La Mindfulness moderne nous enseigne à nous concentrer sur le positif et à maintenir la paix.
Sati nous dit de voir clairement le positif et le négatif car tous deux sont impermanents.
La Mindfulness caresse l'égo.
Sati dissèque l'égo.
La Mindfulness nous aide à nous sentir à l'aise; Sati nous aide à voir les choses telles qu'elles sont dans leur vraie nature.
(11:55) Un point crucial souvent manqué est que la pleine conscience n'est pas faite pour accompagner ce qui est agréable; elle est faite pour éclairer ce qui est désagréable. La vraie pleine conscience commence lorsque vous n'avez plus la force de rester calme, mais que vous êtes toujours suffisamment éveillé pour regarder. Par exemple, voir la colère s'enflammer dans votre poitrine, la respiration s'accélérer, la mâchoire se serrer, sans chercher à retenir ou à faire semblant d'être paisible, c'est cela la pleine conscience. La pleine conscience n'est pas la paix, c'est la lumière qui éclaire l'agitation. Elle est le miroir d'une honnêteté absolue, qui ne flatte pas, ni ne cache ce que l'égo ne veut pas voir.
(17:38) Beaucoup transforment la pleine conscience en zone de sécurité ou en échappatoire spirituelle pour fuir le bruit, les émotions, ou les pressions. Se réfugier dans la respiration pour échapper à l'insécurité ou à la colère n'est pas Sati, mais un évitement déguisé en spiritualité. Sati est le courage de se tenir devant le feu de l'émotion et de ressentir sa chaleur sans reculer. L'un des pièges les plus subtils est que l'égo utilise le calme pour dissimuler le chaos, se plaisant à jouer le rôle de la personne éveillée. La pleine conscience originelle est née pour briser cette illusion, en révélant que même «la personne qui pratique la pleine conscience» n'est qu'un modèle créé par l'esprit.
(23:00) La pleine conscience est le seul couteau capable de trancher l'illusion du moi (cái tôi). En pratiquant, on réalise que les pensées, les émotions et les réactions corporelles surviennent spontanément, comme une série de réactions automatiques, sans propriétaire. Il n'y a pas de maître, seulement le flux des phénomènes (các pháp).
(26:02) C'est pourquoi la pleine conscience n'est pas synonyme de confort. Si le but est la libération, ce moment est précieux car la souffrance perd sa racine lorsque le «moi» se retire de l'expérience. La colère n'est pas «moi je suis en colère», c'est seulement la colère qui survient. La force de la pleine conscience est qu'elle ne soigne pas chaque douleur individuellement, mais coupe la racine qui donne naissance à la douleur.
(28:25) Lorsque la pleine conscience est suffisamment aiguisée, on entre dans les Quatre Fondements de la Pleine Conscience (Tứ Niệm Xứ), le chemin unique vers la libération.
Contemplation du Corps (Niệm Thân): Voir la respiration se dérouler naturellement, le corps comme une machine biologique, sans maître.
Contemplation des Sensations (Niệm Thọ): Voir les sensations (agréables, désagréables, neutres) naître et disparaître comme le vent, sans chercher à les retenir ou à les chasser. C'est la première liberté.
Contemplation de l'Esprit (Niệm Tâm): Voir l'esprit comme un ciel, et les pensées/émotions comme des nuages. Il n'y a plus de «moi je suis en colère» ou «moi je suis inquiet», seulement la colère ou l'inquiétude.
Contemplation des Phénomènes (Niệm Pháp): Le niveau le plus profond. Voir la relation entre le corps, les sensations et l'esprit, les maillons de la souffrance. À ce niveau, la pleine conscience est compréhension (thấu hiểu) et connaissance (tri kiến).
(33:24) Lorsque les Quatre Fondements sont pratiqués en profondeur, le «moi qui pratique» commence également à se dissoudre. Il ne reste plus de «moi j'observe», mais seulement la pleine conscience. Il ne reste plus le sujet et l'objet, seulement la Connaissance Pure (cái biết thuần khiết), sans propriétaire, sans effort. Ce sentiment est comme déposer un fardeau invisible dont on ignorait l'existence.
(35:28) Tout effort pour s'accrocher, pour rester éveillé, ou pour atteindre l'éveil est une activité de l'égo. Quand on lâche même «celui qui veut», il ne reste qu'un vaste espace ouvert, léger et naturel. La pleine conscience se maintient d'elle-
(38:17) Finalement, la pleine conscience n'a jamais été quelque chose à atteindre. Elle est ce qui a toujours été présent, simplement masquée par les efforts pour devenir. Il suffit d'un instant sans fuir, sans s'accrocher, sans rejeter, pour que l'éveil naturel se manifeste. La vie n'est plus à combattre, mais un flot de causalité interdépendante (duyên sinh) qui se révèle.+++
